Мазмұны
Кіріспе_________________________________________________5-7
1 Шағын кәсіпкерліктің белгілері және түсінігі___________________8-10
2 Шағын кәсіпорындардың қоғамның экономикалық дамуындағы
қаржыландыру көзі және шаруашылықтағы қызметі ____________14-19
3 Қазақстандағы шағын кәсіпкерліктің дамуы.___________________23-26
Қорытынды_________________________________________________27
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ______________________________ 28
Кіріспе
Шағын кәсіпкерлікті дамыту қоры халықтың кәсіпкерлік әлеуеті мен
Сонымен қатар, металлургияда, банк саласында, сақтандыруда, химия өнеркәсібінде
Бюрократияның өндірістік активтерге бақылау жасауға ұмтылған әрекеттеріне жол
Шағын бизнес нарықтық экономикада өте кең мағыналы. Шағын
Жапония, Германия, Бельгия, Италия сияқты елдерде шағын және
Сондықтан да біздің шағын және орта кәсәпкерлікті дамытудың
Әрбір іскер қазақстандық осы ортаға кірігіп, инновациялық экономикадағы
Қазақстандықтардың бастамашылығына кең өріс ашу үшін жағдай жасалды,
Осыған байланысты жаңа идеологияға сәйкес заңнаманы сапалық жағынан
Бізідң ойымызша, мемлекеттік кәсіпорындар мен мегахолдигтердің, ең алдымен
Бұл ретте бірқатар стратегиялық маңызды мемлекеттік компаниялар акцияларының
Даму банкі мен Инвестициялық қорға барлық кәсіпкерлердің қолы
Нарық қатынастары жағдайында кәсіпорынның қаржылық
Кәсіпорынның қаржы жағдайы
Нарық жағдайында ол ең бірінші
Экономикалық қызығушылығы мол ғалымдар, күш-қуатты және ойлап тапқыш
Әлемде шағын бизнесті қолдаудың әртүрлі жолдары бар: сақтандыру
Біздің елде шағын бизнеске көңіл бөлу тек соңғы
1 Шағын кәсіпкерліктің белгілері және түсінігі
Шағын бизнес туралы мынадай қате пікір қалыптасқан; шағын
Ал шынында шағын бизнес термині , түсінігі –
“Шағын бизнес” туралы заңда шағын бизнестің екі белгісі
Шағын кәсіпкерлікті дұрыс басшылыққа алу үшін – жұмыс
Нарықтық экономикаға өту жағдайында елдің бүкіл экономикалық инфрақұрылымына
Шағын және ірі кәсіпорындар, сонымен қатар фирмалар арасындағы
Шағын кәсіпкерлік қызмет ете отырып амортизациялық төлемдер бойынша
Әлемде шағын кәсіпкерлік пен фирмалар өте көп, оның
1-сурет
Ал, Қазақстанның әлем елдерімен салыстырғандағы орнын мына схема
Шағын кәіспкерліктің қызметінің жүзеге асырылуы мен жойылуы “Шағын,
Кәсіпорын қызметі тек мүлік иесі немесе уәкілетті органның
Кәсіпорындардың мемлекеттік тіркеуден өтуі.
Кәсіпорындардың мемлекеттік тіркеуден өтуі, оның ұйымдастырушылық құхықтық құрамына
Мемлекеттік тіркеуден өтпеген кәсіпорындар өз қызметін ары қарай
Кәсіпорындардың мемлекеттік тіркеуден өтуі үшін келесідей құжаттар ұсынылуы
- құрылтайшының арызы
- шағын кәсіпкерліктің жарғысы
- кәсіпорынның құрылуы туралы шешім немесе құрылтайшылардың келісім
- мемлекеттік баж салығын төлегені туралы куәлік
Кәсіпорынның тіркелгендігі немесе тіркеуден бас тартылғандығы құрылтайшылардың арызы,
Мемлекеттік тікеуден кәсіпорынның өтпейтіндігі туралы шешім тек қана
Кәсіпорынға мемлекеттік тіркеуден өте алмайтындығы туралы шешім берілген
Кәсіпорынның қызметінің тоқтатылуы тек кәсіпорын қызметі заңсыз деп
Кәсіпорынды тарату немесе кәсіпорын қызметін тоқтату туралы шешім
- кәсіпорын банкрот болған жағдайда
- Қазақстан Республикасының заңымен негізделген міндеттерді орындамағаны үшін
- Кәсіпорынды құру және құру туралы құжаттардың сот
- Қазақстан Республикасының басқа да заңмен негізделген себептері
Кәсіпорындарды тарату құрылтайшылар шешімімен және тарату комиссиясының бұйрығымен
Кәсіпорын банкротқа ұшыраған жағдайда кәсіпорынды тарту тек Қазақстан
2 Шағын кәсіпорындардың қоғамның экономикалық дамуындағы қаржыландыру көзі
Кәсіпорын өз қызметін өзі жоспарлайды және даму қағидалары
Шағын кәсіпкерлік базар қатынастарын ұдайы іске қосып отыратын
Дамыған елдердің тәжірибесі шағын кәсіпкерлік экономиканың даму қарқынын
Қазақстанда шағын кәсіпорындар жүйесін қалыптасру әлі жүріп жатыр.
2-сурет
2000-2005 жылдар ішінде ҚР-да істеген шағын кәсіпорындар саны
2000жыл 2001 жыл 2002 жыл 2003 жыл 2004
146,0 139,7 142,8 151,3 210,4 247,1
Шағын кәсіпорындардың соңғы жылдары күрт ұлғаюы жаңа нарықтық
Жұмыспен қамтудың салалық құрылымын қарастырсақ, шағын бизнеспен айналысатын
Жұмыс істеп тұрған шағын кәсіпорындар өндірген өнім көлемінің
Шағын кәсіпорындар материял және қаржы ресустарын ұтымды пайдаланып,
Нарықтық экономикаға өтуге орай көптеген жаңа шаруашылық түрлері
Батыста ірі және ұсақ өндіріс орындарының мәселелері кәсіпорын
Шағын кәсіпкерлік тек бәсекелестің ғана емес, сонымен бірге
Жабдықтаушылар мен тұтынушылар сенімді және
Осылайша қаржылық жағдай кәсіпорынның
Құрылтайшылар немесе шағын кәсіпорын директоры шешімімен заңда
Кәсіпорын заңдағы талаптарға сәйкес әлеуметтік медициналық және басқа
Салықтарды және басқа төлемдерді бюджетке төлегеннен артылған сомма
Таза табыстың бір бөлігі коллектив мүшелеріне беріледі. Бұл
Бұл жұмысшылар ұйымына берілген қаражаттар әр жұмыскер қызметінің
Егер қызметкерлер салымдарын тоқтатса, онда аяқталған жыл мерзімінде
Шығындардың құрамы тауарларды өндіріу және кәсіпкерлік шығындармен, өнімнің
Кәсіпкерлік қызметпен айналысатын жеке тұлғалардың бухгалтерлік есеп және
Шығындар мыныдай элементтермен топталады:
- заттық шығындар
- тауардың тозуы шығындар
- материалдық емес активтердің тозуы
- еңбек ақы төлеудегі шығындар
- басқа да шығындар
Бекітілген тәртіпке байланысты тауарды өндіру және ұсыну шығындары,
Кәсіпорынның өнімді жинау басқа да салықтар бойынша
- Транспорттық құралдардың иелеріне салық
- Автокөліктердің құралдарына есептелінетін салық
- Кеден заңдарымен сәйкес кеден тарифтерін төлеу бойынша
- Жалға алу төлемдері, жер салығы ретінде: егер
- Сауда орталығының Қазақстан Республикасының құқықтық нормативтік актілеріне
- 5 % көлемді қамтитын жарнама шығындары
Транспорттық салық көрсетілген қызметі үшін белгіленген тәртіп бойынша
Жеке тұлғалар бұл салық түрін көрсетілген мерзімде банкке
Заңды тұлға ретінде жоғары білімі жоқ кәсіпкерлік қызметпен
Транспорт құралдарына болашақта сатылатыны көрсетілсе салық есептелінбейді.Транспорт құралдарына
Шығыстармен қоса есептелінген шығындарға мыналар жатады:
- автокөліктерді қабылдау бойынша салықтар
- мемлекеттік бюджеттік емес қорларға салымдар,Қазақстан Республикасының заңында
- сақтандыру төлемдері бойынша көрсетілген тарифтерді төлеу шығындары.
Кәсіпкерлік қызмет пен дербес кәсіпорын ретінде қызмет көрсететін
- Штамптарды дайындау шығындары
- Есеп-қисап құжаттарын тапсыру бойынша қажетті кеңсе
-Чек кітапшаларында көрсетілген сомманы банкке төлеу үшін шығындар
- Банктен несие алғаны үшін төленетін пайыздық төлемдер
-Негізгі құралдарға жөндеу үшін жұмсалатын шығындар
- Кәсіпкерлік қызметтің маңыздылығы үшін қолданылған телеграф шығындары
-Әдеби кітаптар, газет журналдар үшін төленетін шығындар
-Жалға алынған офис үшін мекемелер, транспорттық құрал жабдықтар
- Кәсіпкерлік қызметтің даму мақсатында жүргізілген жарнама қызметтері
3. Қазақстандағы шағын кәсіпкерліктің дамуы
2006 жылдың 1 сәуірінде мемлекеттік статистикалық тіркелім деректері
Тіркелген кәсіпорындардың 73,7% жұмыс істеп тұрған, яғни экономикалық
Белсенді жұмыс істейтін кәсіпорыдардың басым бөлігі 28,9%- саудаға,
Салалар бойынша белсенді кәсіпорындардың арасында ең аз бөлігі
Облыс өңірлері бойынша белсенді кәсіпорындардың басым бөлігі Шымкент
Облыс өнірлері бойынша белсенді кәсіпорындардың арасында ең аз
Есептелген деректер бойынша 2006 жылдың 1 сәуіріне облыстың
1-кесте
2006 жылдың 1 сәуіріне шағын бизнес кәсіпорындары санының
өткен жылдың тиісті кезеңіне, өсуі+, кемуі-, %-бен
Тіркелгендер Жұмыс істеп тұрғандар
барлығы Оның ішінде белсенділері
Облыс бойынша 7,8 12,8 2,7
Ауыл шаруашылығы, аңшылық және онымен байланысты қызметтер, балық
Өнеркәсіп 6,8 10,7 10,3
Кен өндіру өнеркәсібі 27,9 35,4 14,3
өңдеу өнеркәсібі 7,0 11,4 10,8
Газды, электр энергиясын және суды өндіру және бөлу
Құрылыс 26,1 33,4 19,6
Сауда; автомобильдер тұрмыстық бұйымдар және жеке пайдаланылатын заттарды
Қонақ үйлер мен мейрамханалар 2,8 11,5 13,0
Көлік және байланыс 8,3 9,1 -11,4
Жылжымайтын мүлікпен операциялар, жалдау және кәсіпорындарға қызмет көрсету
Білім беру 16,5 20,7 1,6
Денсаулық сақтау және әлеуметтік қызметтер көрсету 5,3 6,1
Коммуналдық, әлеуметтік және басқа қызметтер көрсету 12,8 15,6
Ауылшаруашылық саласында “шағын бизнес” жағдайы шаруа қожалықтарының өркендеуімен
Шаруа қожалықтарының басым бөлігі – 21,1
2006 жылдың 1 сәуірінде белсенді шаруа қожалықтарында 153,5
3-сурет
2006 жылдың 1 сәуіріне облыстың қалалық әкімшіліктері мен
60,9 52,8 45,7 75,0 76,7 87,7 96,5 93,5
Шамкент қ.ә. Арыс қ.ә. Кентау қ.ә. Түркістан қ.ә.
2-кесте
2006 жылдың 1 сәуіріне шағын бизнес кәсіпорындары санының
өткен жылдың тиісті кезеңіне, өсуі+, кемуі-, %-бен
Тіркелгендер Жұмыс істеп тұрғандар
Барлығы Оның ішінде белсенділері
Облыс бойынша 7,8 12,8 2,7
Шымкент қ.ә. 13,2 19,8 8,3
Арыс қ.ә. 3,5 4,9 21,6
Кентау қ.ә. 2,9 6,5 -4,3
Түркістан қ.ә. -2,2 5,4 -11,9
Бәйдібек ауданы -0,3 7,9 -17,3
Қазығұрт 1,2 -2,0 33,7
Мақтаарал -2,1 3,7 -8,1
Ордабасы -0,8 -1,3 -12,5
Отырар 6,1 6,8 -1,2
Сайрам 5,5 7,7 -11,1
Сарыағаш 5,7 12,8 1,8
Созақ 4,5 7,8 -2,4
Төлеби 6,4 10,2 4,5
Түлкібас -7,0 0,3 -14,5
Шардара 7,4 11,8 20,0
Қорытынды
Сонымен қорыта келгенде шағын кәсіпкерлікке салымдардың көбеюі, монополияланған
Сонымен қатар шағын кәсіпкерліктің экологиялық зияндылық дәрежесі төмендеу.
Республикада шағын бизнесті дамыту жолындағы көптеген кедергілер бүгінгі
Қазақстан Республикасындағы шағын кәсіпкерлікті дамыту мен қолдаудың мемлекеттік
Бағдарламаны жүзеге асыру үшін мынадай міндеттер шешілуге тиіс:
Қазіргі кезеңде шағын кәсіпкерлік экономиканың ерекше бөлігі ретінде
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
Қазақстан Республикасының Президенті Н.Назарбаевтың Қазақстан халқына Жолдауы. Қазақстан
Қазақстан Республикасының Президенті Н.Назарбаевтың халқына Жолдауы. Қазақстан өз
Қазақстан жолы: тұрақтылық, жаңару және өркендеу. Қазақстан Республикасының
Ішкі және сыртқы саясаттың 2004 жылға арналған негізгі
Бәсекеге қабілетті Қазақстан үшін, бәсекеге қабілетті экономика үшін.
Ж.“Шағын кәсіпкерліктегі мамандардың кәсіби біліктілігін көтеру мақсатындағы шаралар”.
Ж.“Қазақстандағы шағын бизнесті дамыту негізі”.15.02.2003 ж. – 26
Ж. “Салық – табыс негізі”.02.08.2004 ж. – 15
Ж.Қаржы- Қаражат. 2004 жыл. № 3. “Глобальные проблемы
Ж.Қаржы-Қаражат. 2000 жыл. № 6. “Жергілікті мәселелерді
Егеменді Қазақстан. 2003 жыл. “Шағын кәсіпкерліктің ел экономикасындағы
Шағын бизнес мониторингі. 2006 жыл. ҚР статистика агентігі
12
Nigeria
Colombia
Turkey
Mexico
Chile
10.00
8.00
6.00
4.00
2.00
0.00
40000
35000
30000
25000
20000
15000
10000
5000
0
USA
Norway
Ireland
Canada
Italy
Kuwait
France
Germany
Kazakhstan
Kenya
Algeria
Tunisia
Japan
Mongolia
Russia
Argentina
Saudi Arabia
KEI 2004