Мазмұны
Кіріспе
I. Ғылыми-техникалық саясат туралы жалпы түсінік.
1.1. Ғылымды дамыту.
1.2. Ғылыми-техникалық және инновациялық саясаттың экономикалық мәні.
1.3. Ғылыми-техникалық -инновациялық саясаттың басымдықтарын анықтау әдiстерi
1.4. Ғылымды көп қажет ететiн және жоғары технологиялы
II.Ғылыми-техникалық және инновациялық стратегияның жалпы түсінігі.
2.1. Стратегияның мақсаты және оны жүзеге асыру
III. Ғылыми-техникалық саясат төңірегінде әлемдік экономика үрдістерін талдау.
3.1. Әлемдiк экономиканың даму үрдiстерiн талдау.
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
Кіріспе
Қазіргі нарықтық экономика жағдайында көптеген дамыған және дамушы
Өңдеушi өнеркәсiпте және қызмет көрсету саласында бәсекеге түсуге
Дүниежүзiлiк Банктiң зерттеулерi мемлекеттiк индустриялық саясатқа қатысты барлық
Сол себепті, біз бұл жұмыста еліміздегі ғылыми-техникалық стратегия
I. Ғылыми-техникалық саясат туралы жалпы түсінік.
1.1. Ғылымды дамыту.
Ғылыми әзiрлемелердiң қажет болмауы, соның салдарынан өнеркәсіптегi инновациялық
Дамыған индустриялық елдермен салыстырғанда Қазақстандағы ғылымның дамуының қағидатты
Қазақстанда соңғы бес жылда ғылымды қаржыландыру көлемi IЖӨ-нiң
Бiрқатар ғылыми тақырыптарды қаржыландырудың жеткiлiксiз болуы мен тоқтатылуы
Ғылымды реформалаудың мемлекеттiк саясатын басымдықпен жүргiзу қажет.
Ғылымды дамыту саласындағы мемлекеттiк саясаттың басты бағыттары:
-әлеуметтік-экономикалық дамудың негізгі стратегиялық басымдықтарының бiрi ретiнде ғылымды
-жоғары технологиялар өнiмiнiң экспортына бағдарланған ғылымды көп қажетсiнетiн
-ғылыми жетiстiктердi нақты iске асыруға ықпал ететiн тетiктер
-жаңа жетiстiктердi экономиканың қабылдауын жан-жақты ынталандыру (сұранысты ынталандыру)
-ғылыми зерттеулер жүргiзу үшiн материалдық базаны нығайту;
-кадр әлеуетiн сақтау мен дамыту, ғылыми-технологиялық дамудың басым
-ғылыми зерттеулердiң тиiмдiлiгi мен сапасын жоғарылату үшiн ғылыми
-ғылымның мемлекеттiк емес секторын қалыптастыру мен дамыту, оны
-талантты жас ғалымдарды қолдау;
-мамандарды әлемнiң ең үздiк ғылыми орталықтарында тағылымдамадан өткiзу;
-грант негiзiнде ғылыми зерттеулердi қаржыландыру тетiктерiн жасау мен
-қазақстандық ғылымның халықаралық ғылыми-технологиялық қауымдастыққа интеграциялануын қамтамасыз ету.
Ұсынылған шараларды iске асыру индустриялық-инновациялық саясатты барабар ғылыми
1.2. Ғылыми-техникалық және инновациялық саясаттың экономикалық мәні.
Экономикалық қатынастардың жалпы жүйесiнде инновациялық қызметтiң түпкi нәтижелерi
Дамыған индустриялы елдерде технологиялардан, құрал-жабдықтардан, кадрлар даярлаудан, өндiрiстердi
Қазiргi уақытта ғылымды көп қажетсiнетiн отандық өндiрiстi дамыту,
Қазақстанның ғылыми-технологиялық саясаты инновациялық процестердi жандандыруға, жаңа технологиялық
Ғылыми техникалық салада кәсiпкерлiк секторды қалыптастырмай инновациялық қызметтi
Шағын инновациялық кәсiпкерлiктiң дамуы тежелуiнiң негiзгi себебi шағын
Шағын кәсiпкерлiктi iрi кәсiпорындармен бiрiктiру (кооперациялау) мақсатында табиғи
Қазақстандық өндiрушiлерге ғылыми әзiрлемелердi рыноктық тауар деңгейiне жеткiзу
Қазақстандағы ғылымның қазiргi таңдағы жағдайы аяқталған ғылыми әзiрлемелер
Зияткерлiк меншiктi пайдалану мен құқықтарын қорғау инновациялық қызметтi
Инновациялық дамудың базалық моделi негiзiнде iшкi (өcipу) және
Сонымен, ғылыми-техникалық және инновациялық қызмет саласындағы мемлекеттiк саясаттың
-мемлекеттiң қатысуымен маманданған венчурлiк қорлар құру және венчурлiк
-инновациялық қызмет субъектiлерiн мемлекеттiк қолдау нысандары мен әдiстерiн
-инновациялық қызметтiң мемлекеттiк, салааралық, салалық және өңiрлiк сипаттағы
-инновациялық сала үшiн кадрлар даярлау және қайта даярлау;
-өнеркәсiптiң базалық салаларында жаңа технологиялық құрылым қалыптacтыру;
-технологиялардың өркениеттi рыногы үшiн жағдайлар жасау, яғни авторлық
-отандық кәсiпорындардың үздiк әлемдiк тәжiрибеге сәйкес сапа стандарттарына
-халықаралық донор ұйымдардың, мүдделi қаржы-кредит және шаруашылық құрылымдарының
1.3. Ғылыми-техникалық -инновациялық саясаттың басымдықтарын анықтау әдiстерi
Әлемдiк тәжiрибе көрсеткенiндей, нарықтық экономикалы мемлекет экономикада құрылымдық
Қазiргi Қытай индустриялық дамудың стратегиялық бағыттарын дамыту саласында
Дүниежүзiлiк Банктiң зерттеулерi мемлекеттiк индустриялық саясатқа қатысты барлық
Инвестицияларды үйлестiру жөнiндегi бастамалар
Жеткiлiктi дамымаған рынок жағдайында фирмалардың өндiрiстiң кеңеюiне қарай
Инвестицияларды үйлестiрудiң осы үлгiсiн қолдану мемлекеттiк және жеке
Іскерлік ынтымақтастықты дамыту жөнiндегi бастамалар
Іскерлiк ынтымақтастық жөнiндегi белсендi мемлекеттiк саясат шеңберiнде бастамалар
-сатып алушылардың мамандандырылған санаттары жаңа нарықтық орындарды қалыптастырады
-жабдықтарды жеткiзушiлер олармен бiрге өндiрiстiк тәжiрибе жинайды;
-ресурстарды жеткiзушiлер өндiрiстiң жаңа идеялары мен әдiстерiнiң пайда
Фирмалар, сатып алушылар, жабдықтар мен ресурстарды, қызметтер көрсетудi
Рыногы жеткiлiктi деңгейде дамымаған елдерге рынокты тереңдетудiң және
Рынокты алмастыру
Бұл көзқарас үкiметтiң рынокты толық ығыстырып шығару әрекеттерiмен
Филиппиннiң 70-жылдардың соңы мен 80-жылдардағы тәжiрибесi жеке кәсiпкерлердiң
Өзiнiң одақтары үшiн ел iшiнде бизнес жүргiзу үшiн
Әлемдiк тәжiрибенi ескере отырып, Стратегияны iске асыру кезiнде
Мемлекет қосылған құнның технологиялық және экономикалық тiзбегiн (ҚҚТ)
Қазiргi әлемдiк практикада экономика салаларын ҚҚТ ретінде қарастыруға
Бұл әдiстiң мәнi әрбiр саланы түпкi өнiмнiң құнын
ҚҚТ арқылы салаларға талдау жасау әдiстемесi тiзбекте қозғалысқа
ҚҚТ көлбеу құрылымдарындағы экономикалық белсендiлiк, әдетте, бiр компанияның
ҚҚТ көлбеу құрылымдарында белсендiлiк көптеген шаруашылық жүргiзушi субъектілерi
Әдетте, өндiрушiлер басым жерде ҚҚТ тік құрылымды болады,
Тұтастай алғанда, кiм ҚҚТ-ға барынша әсер етсе, ең
Автомобиль саласының қазiргi ҚҚТ автомобильдiң қосалқы бөлшектерi мен
Киiм тiгу ҚҚТ сатып алушылық ҚҚТ-ның айқын мысалы
Кейбiр елдерде халық табысының өсуi, тауар өндiрушiлерге қойылатын
Өндiрiстiк және сатып алушылық ҚҚТ құрылымы
1. Өндiрiстiк ҚҚТ (автомобиль жасау, компьютерлер, авиация құрылысы,
Отандық және шетелдік
жеткізіп берушілер
2. Сатып алу ҚҚТ (киім-кешекті, аяқ киімді, ойыншықтарды,
Шетелдік нарық
Қазақстан жағдайында өздерiнiң құрамында кендi өндiрумен, оны байытумен,
"Қазақстантрактор" ААҚ ұтымсыз өндiрiстiң мысалы болып табылады. Бұл
Индустриялық-инновациялық саясатты iске асыру үшiн ықтимал бәсекелес өндірістердi,
Сонымен бiрге Қазақстан салалық ҚҚТ-ларда өзiнiң орнын табу
ҚҚТ бүкiл тiзбегiн қайтадан қалпына келтiрудi көтермелеудiң қажеттiлiгi
Осыған байланысты мемлекеттiк қолдау қазiргiдей ҚҚТ жекелеген элементтерi
Экономика салаларына және әртүрлi өндiрiстерге ҚҚТ әдiстерiн ескере
1.4. Ғылымды көп қажет ететiн және жоғары технологиялы
Қазiргi экономикалық дамудың негiзгi сипаттамаларының бiрi озық ғылыми-технологиялық
Стратегия индустриядан кейiнгi дамудың перспективалы бағыттарында ғылыми-техникалық, инновациялық
Негiзгi бағыттар мыналар болуы тиiс:
1. Жоғары технологиялы өндiрiстер қалыптастыруға, оның iшiнде шетелдiк
2. Жоғары ғылыми-технологиялық әлеуетi бар ғылыми-техникалық және өнеркәсiптiк
3. Индустриядан кейiнгi экономика тұрғысынан алғанда озық салаларды
Қазақстан қазiрдiң өзiнде мына салалардағы әзiрлемелер негiзiнде ғылымды
биотехнологиялар (ауыл шаруашылығы дақылдарының жаңа сорттары мен жануарлардың
ядролық технологиялар;
ғарыштық технологиялар;
жаңа материалдар, химиялық өнiмдер және басқаларды жасау.
4. Қазiргi заманғы ғылыми-техникалық бағыттардың:
жаңа материалдар мен химиялық технологиялар;
ақпараттық технологиялар салаларында зерттеулер жүргiзу үшiн қажетті жағдайлар
5. Ғылыми-техникалық және өндiрiстiк ұйымдар мен кәсiпорындардың инновациялық
II.Ғылыми-техникалық және инновациялық стратегияның жалпы түсінігі.
2.1. Стратегияның мақсаты және оны жүзеге асыру
Индустриялық саясат дегенiмiз мемлекеттiң бәсекеге түсуге қабiлеттi және
Ғылыми-техникалық және инновациялық дамудың мемлекеттiк стратегиясы 2010 жылға
Стратегияның басты мақсаты шикiзаттық бағыттан бас тартуға ықпал
Өңдеушi өнеркәсiпте және қызмет көрсету саласында бәсекеге түсуге
Бәсекеге түсу қабiлетi дегенiмiз қазақстандық кәсiпорындардың экспортқа шығарылатын
Экономиканың шикiзаттық секторын дамыту Үкiметтiң салалық және секторлық
Стратегияның мiндеті:
өңдеушi өнеркәсiпте орташа жылдық өсу қарқынын 8-8,4 %
өңдеушi өнеркәсiптiң негiзгi қорларының өнiмдiлiгiн арттыру;
кәсіпкерлiк ахуалды, құрылымды қалыптастыру және жеке секторды ынталандыратын
ғылымды көп қажет ететiн және жоғары технологиялық экспортқа
елдiң экспорттық әлеуетiн қосылған құны жоғары тауарлар мен
сапаның әлемдiк стандарттарына көшу;
дүниежүзiлiк ғылыми-техникалық және инновациялық процестерге қосылу арқылы әлемдiк
Стратегия мынадай қағидаттарға негiзделедi:
жеке сектормен серiктестiк;
инвестициялық және инновациялық ұсыныстардың өнеркәсiптің шикiзаттық емес салаларында
өнеркәсiптi жаңғыртуға, оларға қолдау көрсету жөнiндегi рәсiмдердiң жариялылығы
қосылған құн тiзбегiн дамытуды қамтамасыз ететiн салаларға мемлекеттiк
тең бәсекелестiк жағдайларды және салауатты бәсекелестiк ортаны қалыптастыруды
қандай да болсын жеке сипаттағы жеңiлдiктерден және преференциялардан
индустриялық саясаттың бәсекелестiк артықшылықтарды қалыптастыруға бағытталуы.
Аталған қағидаттар сақталғанда және экономика құрылымында түбегейлi сапалық
III. Ғылыми-техникалық саясат төңірегінде әлемдік экономика үрдістерін талдау.
3.1. Әлемдiк экономиканың даму үрдiстерiн талдау.
Екiншi дүниежүзiлiк соғыстан кейiн капитализмнiң әлемдiк жүйесi өзгерiске
Мұндай өзгерiс әлемдiк сауданың едәуiр өсуiмен, трансұлттық компаниялардың
Егер елуiншi жылдары әлемдiк экономика дүние жүзiндегi барлық
Тоқсаныншы жылдарға қарай тауарлар мен қызметтер өндiру процесi
Дамушы елдер үшiн бұл өзгерiстердiң маңызы аса зор.
Ғаламдық капитализм жағдайында дамушы елдер өндiрiстiк процесс тiзбегiне
Әлемде индустриялық саясат жүргiзудiң мол тәжiрибесi жинақталған. Санаулы
Тарихи өткен кезеңде Латын Америкасы елдерi де, Шығыс
Экономикалық теория тұрғысынан алғанда экспортқа негізделген саясаттың табысты
Жалпы алғанда жаңа ғаламдық экономикалық жағдайды қалыптастыратын әлемдiк
дамыған елдерде индустриялық экономикадан сервистiк-технологиялық экономикаға өту;
ғаламдану;
экономиканы ырықтандыру;
ғаламдық бәсекенiң артуы және өңiрлiк ықпалдасу.
Жиырмасыншы ғасырдың соңғы ширегiнде экономикалық дамыған елдер индустриялық
Экономикасы дамыған елдерде зияткерлiк ресурстар және қаржы капиталы
Қорытынды
Дүниежүзiлiк экономиканың ғаламдануы аясында Қазақстан экономикасы бiрқатар проблемаларға
Проблемаларды шешу және Стратегия аясында алға қойылған мақсаттар
Жалпы атқанда, еліміздің экономикамыз шетел экономикасына бәсеке қаблетті
Пайдаланылған әдебиеттер
Қ. Ихданов /«Экономиканы мемлекеттік басқарудың өзекті проблемалары»/
Қазақстан Республикасының инновациялық дамуының 2003-2015 жылдарға арналған стратегиясы
Қаржы-қаражат журналы №8
Қ.Мейірбеков / «Кәсіпорын экономикасы»/ Алматы 2001
Ө. Шеденов / « Экономикалық теория негіздері» /
Алматы 2000
6. Интернет сайттары
- 2 -
Өндіруші
Сауда делдалдары
Бөлшек сауда
Фабрикалар
Сауда делдалдары
Жеке брендалары бар компаниялар
Сатып алушылар
Бөлшек саудадағы компаниялар