7. PAІNT ГРАФИКАЛЫҚ РЕДАКТОРЫ.
Paіnt - Wіndows 95 жұйесінің
7.1. Paіnt бағдарламасын іске қосу
1) "Пуск"("Бастау") батырмасын басып, Басты
2) Басты менюден "Программы"("Бағдарламалар") деген
3) Бағдарламалар тізбегінен "Стандартные"("Қалыпты") деген
4) Пайда болған менюден "Paіnt"
Бағдарлама іске қосылғандығы Paіnt терезесінің
7.2. Paіnt терезесі
Терезенің негізгі бөлігін бос орын
16 - сурет.Paіnt редакторының терезесі.
Терезенің төменгі шегінің бойымен түстер
жоғарғы төртбұрыш - бейненің түсі.
төменгі төртбұрыш - фон (негізгі
Құралдар тақтасының астында сызықтың жуандығын
Палитра мен құралдар тақтасын алып
Ctrl + T - құралдар
Ctrl + A - палитраны
7.3. Paіnt құралдар тақтасы
16-сурет. Paіnt редакторының терезесі.
1,9. Фрагментті (ұзікті) белгілеу құралдары.
2. Ластик / Түсті ластик
10. Құю құралы суреттегі қоршалған
3. Түсті таңдау құралы түсті
11. Масштаб құралы суреттің масштабын
4,12. Қарындаш пен құралдары. Осы
5. Шашыратқыш құралы аэрозолдік баллон
13. Жазу пернесі суреттің ішіне
6. Сызық құралы түсі мен
14. Қисық құралы. Қисықтың салынуы
Эллипс (8), Тіктөртбұрыш (7), Доғаланған
Shіft пернесін басып тұрып фигураны
7.4. Paіnt редакторының менюі
Файл - файлдармен жұмыс істеу
ПРАВКА (ТҮЗЕТУ) - суретпен жұмыс
ВИД (КґРІНІС) - палитраны, құралдар
РИСУНОК (СУРЕТ) - суретті өзгерту
ПараметрЛЕР - палитрамен жұмыс істейтін
? - көмекке шақыру және
7.5. Paіnt-тегі жазулар
Бейненің кез-келген жеріне жазу үшін:
1) Құралдар тақтасындағы "А" әрпі
2) Тышқанның көмегімен экранға (сурет
3) Мәтін атрибуттары тақтасының көмегімен
"Вид" ("Көрініс") менюін таңдау;
Пайда болған менюден "Панель атрибутов
Бұл тақтаның көмегімен шрифттің түрін,
4) "Имя файла"("Файл аты") деген
5) "Сохранить"("Сақтау") деген батырманы басу.
7.6. Paіnt терезесінде суретті ашу
Бұдан бұрын файлда сақталған суретті
1) Файл менюін ашыңыз.
2) "Открыть"("Ашу") командасын алыңыз.
Пайда болған диалог терезесінде:
3) Файл сақталған папканы көрсету
4) Файлдар тізбегінен қажетті файлды
7.7. Суреттің бөлшектеп істелінетін жұмысы
Суретті бөлшектеп редакциялау үшін:
1. "Вид"("Көрініс") менюінен "Масштаб" команданы
2. "Масштаб" менюінен "Крупный" ("Үлкен")
3. Төменгі мен оң жақтағы
4. 1-ші пунктын қайталап "Масштаб"
5. 1-ші пунктын қайталап "Масштаб"
Бөлшектеп істелінетін жұмыстың соңында "Вид"
7.8. Суретті сақтау
Құжатты (суретті) бірінші рет сақтау
1. Файл менюін ашады.
2. "Сохранить" ("Сақтау") немесе "Сохранить
3. Суретті "Сохранить в" ("Ішінде
4. Суреттің атауын "Имя файла"
5. "Сохранить"("Сақтау") командасын басу.
7.9. Практикалық сабақ
18-сурет. Практикалық сабақ
8. WORDPAD МӘТІНДІК РЕДАКТОРЫ.
WordPad редакторы Wіndows 95-тың стандарттық
8.1. WordPad бағдарламасының жұктелуі
1. "Пуск"("Бастау") батырманы басу;
2. Шыққан менюден "Программы" ("Бағдарламалар")
3. Келесі шыққан менюден "Стандартные"
4. Пайда болған тізімнен WordPad
WordPad редакторы қосылған соң, экранда
Терезедегі бағдарламада мына басқару бөлімдері
Құралдар тақтасы;
Мәтінді форматтайтын тақта;
Сызғыш (алаңның өлшемін өзгертеді және
Енгізудің (шығарудың) курсоры - жанып-сөнген
Тышқанның курсоры жұмыс істейтін құжаттағы
Меню.
19-сурет. WordPad редакторының терезесі
8.2. Құралдар тақтасы
WordPad терезесінде, Wіndows-тың көпшілік терезелеріндей,
20-сурет. мәтіндік редакторының саймандар панеліндегі
1 - жаңа құжатты ашу;
8.3. WordPad мәтіндік редакторының менюі
WordPad терезесінің жоғарғы жағында меню
ФАЙЛ - мына командаларды қамтиды:
ПРАВКА (ТҮЗЕТУ) - келесі командалар
ВИД (КґРІНІС) - мына командалар
ВСТАВКА (ЕНГІЗУ) - кұн-ай (датаны)
ФОРМАТ - мына командалар жатады:
? - анықтаманы шақыру, WordPad
8.4. Құжаттың жасалуы мен редакциялануы
Бағдарламаны қосқан кезде, автоматты түрде
21-сурет. Құжатты жасаудың сұхбаттасу терезесі.
1. Құралдар тақтасында "Создать документ"
2. Түрді таңдап алған соң,
8.5. Құжаттардың түрлері
ДОКУМЕНТ WORD 6 - форматты
ФАЙЛ RTF - Word 6.0.
МӘТІНДІК ДОКУМЕНТ - осы форматты
8.6. Мәтінді редакциялау
Мәтінді редакциялау кезінде, келесі командалар
ВСТАВКА (ЕНГІЗУ) - мәтінді енгізу
УДАЛЕНИЕ (АЛЫП ТАСТАУ) - жолдағы
УДАЛЕНИЕ ФРАГМЕНТА ТЕКСТА (МӘТІННІі БґЛІГІН
1) мәтінді бөлектеу;
2) "Правка"("Тұзету") менюінен "Вырезать"("Алып тастау")
8.7. Белгілі бір мәтіннің бөлігін
Бір сөзді бөлектеу үшін -
Құжаттың текстін - курсорды бөлектенетін
8.8. Мәтінді форматтау
Форматтайтын терезе шрифттің түрлері мен
22-сурет. Форматтайтын панель.
1-шрифтті таңдау алаңы (ашылған тізім);
8.9. Құжаттың сақталуы
Жаңа құжатты сақтау үшін:
1. Құралдар тақтасында "Сохранение документа"("Құжат
2. "Сохранить в" ("Ішіне сақтау:")
3. Құжаттың атауын енгізу;
4. Құжаттың форматын көрсету;
5. "Сохранить" ("Сақтау") батырмасын басу.
8.10. Құжаттың ашылуы
Файл менюінен "Открыть" ("Ашу") команданы
Пайда болған "Открытие файла" ("Файл
1. "Папка" ("Бума") алаңынан
2. Шыққан файлдардың тізімінен керектісін
8.11. Құжатқа суреттердің енгізілуі (кіргізілуі)
Құжатқа графикалық кескінді қою үшін:
1. Paіnt бағдарламасында суретті салу
2. Суретті таңдау (немесе суреттің
3. Осы суретті немесе оның
4. WordPad бағдарламаны жұктеу (немесе
5. Енгізетін нұктені суретті қойылатын
6. "Правка" ("Түзету") менюінен "Вставка"
8.12. Қағазға бастырудың алдындағы көрінісі
Меню: "Предварительный просмотр" ("Алдын-ала көру")
"Предварительный просмотр" ("Алдын-ала көру") терезесінің
1. WordPad бағдарламасы мәтінді қағазда
2. Келесі бетті "следующая" немесе
3. Екі бетті көру режиміне
4. Кескіннің масштабын үлкейтуге немесе
5. "Песать" ("Баспа") сұхбат терезесін
Осының бәрі құжаттың қағазда қалай
23-сурет. Алдын-ала көру терезесі.
8.13. Құжаттың қағазға бастырылуы
Құжатты қағазға шығару үшін Меню:
1. Принтерді таңдау үшін, алаңның
2. Егер таңдалған принтердің параметрлерін
3. Бірнеше көшірмелерді жасау үшін,
4. Құжатты толық емес бастыру
5. Барлық параметрлер енгізілген соң,
3. EXCEL КЕСТЕЛІК ПРОЦЕССОР
Электронды кестелерді өңдеу бағдарламаларының көпшілікпен
25 - сурет. MS EXCEL
3.1.EXCEL-ді жұктеу
Бағдарламаның жұктеуін түрлі тәсілдермен жасауға
Басты меню арқылы:
«Пуск» батырмасын басып, Басты менюден
сонан соң тышқанның сол жақ
Егер компьютерде Mіcrosoft Offіce бағдарламалар
Тышқанның сол жақ батырмасымен Mіcrosoft
Тышқанның сол жақ батырмасымен Mіcrosoft
Бағдарламаны жұктеген соң, оның терезесі
Жұмыс кітабын жасағанда, ол негізінде
Парақтың жоғарғы шектің бойында бағаналардың
Жұмыс парақтың әр ұяшығының өз
Жұмыс парақ ұяшықтарының біреуі міндетті
26 - сурет. Стандартты құралдар
1- құжатты жасау; 2- құжатты
Excel бағдарламалар терезесінің элементтерінің көбісі:
3.2. ұяшықтардың ауданы
ұяшықтардың ауданы горизонталь айналдыру сызығының
27 - сурет. ұяшықтарды айналдыру
1- бірінші ұяшыққа ауысу; 2-
Үндемеусіз жұмыс кітабының ұш парағы
Парақтың атын өзгерту:
1. аты өзгертілетін ұяшықтың парағына
2. пайда болған "Переименование листа"
3. Enter пернесін басу (немесе
Жұмыс кітабына жаңа парақтың қосуын
алдына қосымша тағы бір парақ
шыққан контексттік менюден "Добавить" командасын
Enter пернесін басу немесе тышқанның
Сонымен қатар жаңа парақты жұмыс
Одан басқа, бір жұмыс кітап
3.3. Формулалар жолы
Формулалар жолы құралдар тақтасының астында
Сол жағында атаулар жазығы орналасқан,
Оң жағында активті ұяшықтың мазмұны
28 - сурет. Формулалар жолы
1- атаулар жазығы; 2- болдырмау
Берілген ұяшыққа ақпарат енгізу үшін,
Ақпаратты редактілеудің тәсілдері:
Толық ауыстыру. Егер штрихталған қоршауды
Формулалар жолында редактілеу.
Егер берілген ақпаратқа өзгертулер енгізу
а) селекторлық қоршаудың мазмұнын дұрыстайтын
б) қою курсорын формулалар жолындағы
в) мәтіндік қою курсор шыққан
4. ұяшықтың ішіндегі ақпаратты редактілеу.
3.4. Автотолтыру маркері
Автотолтыру маркері деп аталатын нұкте
1. ұяшыққа тізім элементін енгізу;
2. тышқан көрсеткішін автотолтыру маркердің
3. тышқанның сол жақ батырмасын
Тізім элементтері болып, мысалы, ай
ґзінің тізімдерін жасауға болады (пункт
Егер де ұяшықтың мазмұны алдын
Сонымен қатар автотолтыру маркерін арифметикалық
Ол үшін:
бірінші екі санды көрші екі
екі ұяшықты бөлектеу;
тышқанның сол жақ батырмасымен белгілі
Егер де бөлектенген фрагменттің орнын
жібермей басып отырса, онда орын
диапазонын көшіру жұзеге асырылады.
Бөлектенген ұяшықтар мазмұнын жою үшін
Бөлектенген ұяшықтар диапазонын жою (мысалы,
Жаңа ұяшықтарды енгізу. Мысалы, таблицаға
3.4. ұяшықтарды форматтау
Таблицаларды құрастырған кезде ұяшықтар мәліметтермен
тышқанның көрсеткішін бағананың оң жағындағы
тышқан көрсеткіші екі бағыты бар
Бағананың енін (жолдың биіктігін) Меню:
Жолдар мен бағаналардың сұр белгілеу
Форматтаудың кез-келген түрін "Формат ячеек"
Обьектіні форматтау үшін, берілген қосымшалардың
Сан (ұяшықтың мәліметтерін Общий, Числовой,
Тұзету (ұяшықтың мәліметтерін тұзетуге мұмкіндік
Шрифт (мәтінді форматтау: гарнитурдың көлемінің,
Шекара (түрді, сызықтың түсін, қоршау
Түрі (ұяшықты толтыратын түсті, әшекейді
29 - сурет. Сан қосымшасы
ұяшықтағы бөлектенген диапазон форматтауының бөлек
30 - сурет. Форматтау құралдар
1- "шрифт" жазығы; 2- "размер
Кестені жылдам форматтау үшін, Автоформатты
Ол үшін:
Форматтайтын кестені бөлектеу;
Меню: Формат => Автоформат пунктін
Берілген форматтардың тізімінен қалаған форматты
Тышқанның сол жақ батырмасымен "ОК"
Жұмыс кітабының сақталуы мен ашылуы
сақталуы мен ашылуы сияқты жасалынады.
3.5. Жұмыс кітабының сақталуы
Жаңадан жасалған жұмыс кітапты сақтау
Бұдан кейін "Сохранение документа" сұхбаттасу
Файлда бұрын жазылған жұмыс кітабын
Файл => Сохранить пункті қолданылады
тақтасындағы "Сохранить" батырмасы. Сонымен қатар
Керек болған жағдайда бар файлдың
3.6. Жұмыс кітабының ашылуы
Берілген жұмыс кітабын ашу үшін,
Mіcrosoft Offіce тақтасындағы Открыть документ
Басты менюдегі "Документы" пункты;
Excel бағдарламасы жұктелген соң, кез-келген
Меню: Файл => Открыть… пункті
3.7. Формулалар мен функциялармен жұмыс
ұяшыққа енгізілген мәліметтерді шығару үшін,
3.7.1. Математикалық операциялардағы
қолданылатын символдар
Формулаларда арифметикалық операторлардан басқа, салыстыру
Excel формуладағы амалдарды математикадағы ережелер
Формулаларды енгізудің бірнеше тәсілін қолдануға
1-ші тәсіл: керекті ұяшыққа формуланың
2-ші тәсілмен формулаларды жасағанда, ұяшыққа
Формулаға қатысты (кесте жасау) ұяшықтарды
Штрихталған қоршауды есептелген нәтиже тұратын
Пернеліктен "=" символын енгізу (формуламен
Формуланы жасағанда:
Математикалық операциялардың символдарын (*,/,-,+) және
ұяшықтардың мекен-жайларын формулаға енгізгеннен кейін,
формуланы аяқтаған соң, пернені
31 - сурет. Амалды d=(a+b)/c
Формулаларды мәліметтерді алдын ала кесте
Формулаларды редактілеу кез-келген басқа мәліметтерді
Формуланы енгізген соң, ұяшықта амалдың
Кесте құрау логикасы барлық ұяшықтар
Бірақ, кейде, формулаларда көшірме жасаған
Аударуды абсолюттікке айналдыру үшін $
Аударудың сипатын тез өзгерту үшін
Формулаларда берілген жұмыс кітаптың немесе
Лист2!A1 (бір жұмыс кітабында "Лист2"
(Книга4)Лист1!А1 ("Книга4" атты басқа жұмыс
3.7.2. Функциялар
Excel пайдаланушының қолдануына арнаулы функциялардың
=Функция (Аргументтер)
Мысалы:
=СУММ(С1,С2,С3,…,С10 ұяшықтар диапазонында орналасқан сандардың
=КОРЕНЬ (А1) (А1 ұяшықта жазылған
=СТЕПЕНЬ (В2;В3) (нәтижесінде В2 ұяшықтың
Функциялярмен жұмыс істегенде екі қадамды
Функциялар ұстазының бірінші қадамында біз
Финанстық, Кұн мен уақыт, Матеметикалық,
Функциялар ұстазының екінші және соңғы
Функцияның аргументі(тері) ұяшықтардың адрестерін (диапазондарын
3.7.3. Формулалардағы қателер
Егер формула дұрыс емес берілген
#ССЫЛКА! (формулада жоқ ұяшыққа аударма
#ДЕЛ/0 (нөлге бөлу. Мәліметтері бөлгіш
#ЧИСЛО (операторларды қолдану ережелері бұзылған.
ұяшықта қате туралы хабарландыру шыққанда,
# # # # #
Мысалы үшін, тұбір асты функцияның
Жұмыс кітаптың ұяшығына тұбір астына
Селекторлық қоршауды нәтижесі тұратын ұяшыққа
Құралдар тақтасындағы "Вставка функций"
Екінші қадамдағы аргумент - ұяшықтың
"ОК" батырмасын басу.
3.7.4. Автосома
"Автосома" құралы Excel-дегі ең әйгілі
"Автосома" батырмасын пайдалану үшін, келесі
болады:
Мәліметтерді кестенің ұяшығына (жолдар, бағаналар)
Нәтиже тұратын жерге мәліметтерді ұяшықтармен
"Автосома" құралды басу.
EXCEL-дегі диаграммалар ұсынылатын материалдың көрінісін
EXCEL кестедегі жазылған мәліметтер бойынша
Кестедегі мәліметтер диаграммада көрсетілетін ұяшықтар
Диаграмманы жасау үшін Меню: Вставка=>Диаграмма…
Бірнеше қадамда диаграмманың түрін және
Екінші қадамда диапазон мен мәліметтер
Үшінші қадамда диаграмманың атауын енгізу,
Төртінші қадамда жаңа диаграмманың орналасу
Ұстаздың жұмысын бітірген соң, парақта
Қойылған диаграмманы редактілеуге болады. Ол
32 - сурет. ұстаз көмегімен
.
1