ЖОСПАР:
Маркетингтік зерттеулер жүргізу әдістері.
Сыртқы рынокта маркетингтік зерттеулер жүргізу үрдісі
Халқаралық маркетингтік зерттеудің жобасын жоспарлау.
Шетел рыноктарын кешенді талдау әдістемесі.
МАРКЕТИНГТІК ЗЕРТТЕУЛЕР ЖҮРГІЗУ ӘДІСТЕРІ.
Халқаралық рынокты кешенді зерттеу тауар ерекшеліктеріне,
Халқаралық рынокты зерттеудің келесідей әдістері қолданылады:
Рынок сыйымдылығын және жекелеген сараланымдарын анықтау.
Рынок жағдаяты (конъюктура) мен өткізуді болжау.
Сатып алушылар мінез-құлқы.
Бәсекелестер қызметтерінің тәжірибесі.
Фирманың тауарды енгізуін алдын-ала шамаланған реакциясы
СЫРТҚЫ РЫНОКТА МАРКЕТИНГТІК ЗЕРТТЕУЛЕР ЖҮРГІЗУ ҮДЕРІСІ
«Сыртқы рынокты зерделеу» деген ұғымға жүйелі
Шетел рыноктарының маркетингін зерттеу кезеңдері:
Рыноктық проблемаларды анықтау;
Зерттеулердің көлемі мен міндеттерін анықтау;
Зерттеулердің жоспарын жасау;
Деректер жинау;
Нәтижелерді қорыту және есеп беруді дайындау.
Халқаралық рыноктарды зерттеуде рынок дамуының беталыстары
Кәсіпорын шығаратын өнім жататын салада;
Осы өнімді өндіретін және тұтынатын елдерде;
Өнімді сатушы, тұтынушы және жекелеген өндіруші
Шетел рыногын зерттеу принциптері:
Нысаналық – зерттеу жұмыстары кәсіпорын міндеттері,
Кешенді тәсілдеме – зерттелетін рыноктың элементтерін
Жүйелілік – талдау, қадағалауды әрдайым
Ақпарат көздері көптүрлілігі – бірнеше
Ғылымдық – зерттеулер әділдігі, дәлелдігі, дәлдігі
Халқаралық маркетингтік зерттеудің үш негізгі талабы:
Зерттеуде ең пайдалы жобаларды таңдау;
Нәтиженің салыстырмалылығы;
Зерттеуді үлкен ауқымда ұйымдастыру.
Маркетингтік зерттеу үдерісі:
Міндеттерді анықтау Жоспар әзірлеу Дерек жинау
Шешілуге қажетті міндет Міндеттерді жасау
Зерттеуге жататын қосымша тармақтар Барлық
Жобаларды таңдауда ең басты міндет –
Зерттеу жобаларын таңдау өлшемдері:
Экономикалық және саяси жағдайлары тұрақты елдерде
Тауарларды көп тұтынатын елдер таңдап алынуы
Рынок сыйымдылығына қатысты зерттеу құнына адам
Заң немесе, мемлекеттік реттеу шараларына байланысты
Таңдалған жобалардан бірінші кезектегісі алынады. Оны
Халқаралық маркетингтік зерттеулердегі негізгі проблемалардың бірі
Зерттеу қызметкерлерінің орны мен ролін анықтау
Зерттеулердің орталықтандырылуы және орталықсыздандырылуы;
Шекара бөлімшелеріндегі маркетингтік зерттеуді басқаруды ұйымдастыру;
Орталыққа бағынатын зерттеушілер мен басқа да
Бөлімшелер арасында ақпаратпен алмасу және оның
Маркетинг жоспарын әзірлеу ерекшелігі;
Зерттеу жүргізілуін бақылау;
Зерттеуге ресурстарды бөлісу;
Зерттеу нәтижелерінің салыстырмалылығы.
ХАЛҚАРАЛЫҚ МАРКЕТИНГТІК ЗЕРТТЕУДІҢ ЖОБАСЫН ЖОСПАРЛАУ.
Жоба таңдалып, мақсаттары белгіленгеннен кейін жүзеге
Ең алдымен шетел рыногының маркетингтік ортасын
Ағылшын экономисі С.Маджаро сұрақтар тізімін
Халқаралық рынокты зерттеудің жобасын жоспарлау бойынша
Сұрақтар иә жоқ
1 Зерттеуді жүзеге асыруға жеткілікті уақыт
2 Мақсаттар нақты анықталған ба?
3 Барлық көрсеткіштер анықталған ба?
4 Айқын емес мәселелер жойылған ба?
5 Егер зертеу жобасы бірнеше алғышартпен
6 Орналасқан жердегі зерттеушілер арасында байланыс
7 Зерттеушілер ең қолайлы әдіснаманы таңдауды
8 Нәтижелердің салыстырмалылығына әсерін тигізетін проблемалар
9 Белгілі бір әдіснама таңдап алынғаннан
10 Сұраулар тізіміне енгізілген сұрақтардың екі
11 Түзету коэфициенттері өзара келісіліп, анықталындыма?
Маркетингтік зерттеулерді басқарушы зерттеулерді жүргізетін қызметкерлермен
Кездесу кезінде бағдарламаның әр бөлшегі, түпкілікті
Маркетингтік зерттеу жобасын жоспарлауда ақпараттың сенімді
ЭСКАТО – БҰҰ-ның Азия мен Тынық
ЭКЛА – БҰҰ-ның латын Америкасы мен
ЭКА – БҰҰ-ның Африкаға арналған экономикалық
БҰҰ-ның Еуропалық комиссиясы;
ОЭСР – экономикалық ынтымақтастық және даму
ВТО – Дүниежүзілік сауда ұйымы;
ФАО – БҰҰ-ның азық-түлік және ауылшаруашылық
МБРР – Халқаралық жаңғырту және даму
ЕС – еуропа одағы және басқалар.
Халқаралық маркетингке арналған мына ақпараттарды қолдануға
Business International – АҚШ Сауда министрлігінің
Мерзімді баспасөз, ресми шығармалар, баспасөз хабарламалары,
Биржадағы баға белгілеу;
Сауда палаталарының статистикалық деректері, зерттелетін елдердің
Сонымен қатар халқаралық маркетингте жабық ақпараттар
ШЕТЕЛ РЫНОКТАРЫН КЕШЕНДІ ТАЛДАУ ӘДІСТЕМЕСІ.
Шетел рыногын кешенді талдау үшін
Сыртқы рынокта маркетинг жағдайын талдау:
Факторлар атауы сипаттамасы Коэфициент салмағы
1 2 3 4
1 Әлеуметтік рынок мөлшері (млн АҚШ
30-50
15-30
8-15
2-8 8
16
24
32
40
2 Жылдық жаңа тауар сату серпіні
+5 жоғары
-5 төмен
0 шамасында
+5 төмен 6
12
18
24
30
3 Алдағы 10 жылдың рыноктық келешегі
Жаман -10-40%
Орташа
Жақсы +10+40%
Өте жақсы +40% жоғары
4 Біздің экспорт тауарларымыздың маусымдылығы Өте
Әдеттегі баға
Әлі сатылмайды
Жоқ болса
Күнделікті сатылса 10
20
40
50
30
5 Біздің тауар осы рынокта Өте
Қымбат
Жергіліктіге сәйкес
Жергіліктіге сәйкес емес
арзан 8
16
24
32
40
6 Біздің тауарға Өте жаман қарайды
Біраз түсініксіздікпен
Тек жастар жаман қарайды
Бейтарап
дұрыс 2
4
6
8
10
7 Тауарға деген қажеттілік Аймақтың 75%
50%-да жоқ
25%-да жоқ
Барлық жерде оң
Барлық жерде қажет 4
8
12
16
20
8 Тауарды сатып алу жиілігі Жылына
Үш не одан да көп айда
Екі айда 1 рет
Бір айда 1 рет
1-3 жетіде 1 рет 6
12
18
24
30
9 Кей ерекше қасиеттері бар тауарларға
Жағымсыз
Немқұрайлы
Дұрыс
Өте жақсы 12
24
36
48
60
10 Сауда делдалдарыныңтауарларға деген көзқарасы Теріс
Біраз теріс
Немқұрайлы
Жағымды
қолайлы 12
24
36
48
60
11 Буып-түю (орауы) Жаңа өзгеріс керек
Үлкен өзгеріс керек
Қайтадан жасау керек
Жазуын өзгерту керек
Өзгеріс керегі жоқ 10
20
30
40
50
12 Бәсекелестердің белсенділік түрі Баға соғысы
Үш және одан да көп фирмалар
2-3 бәсекелестер жағынан жарнамалық шабуыл
Жарнама белсенділігі төмен
Бәсекелестік мүлдем жоқ 10
20
30
40
50
Рыноктарды бір-бірімен салыстыру үшін кестеде көрсетілген
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ:
«Халқаралық маркетинг», Р.А.Қамшыбаев, Л.Қ.Баймағамбетова,
Сатыбалдыұлы.С, «Маркетинг - нарықтану», Алматы 1999ж
Алтынбаев.Б.А, Истаева.А.А, «Основы маркетинга»
«Халқаралық маркетинг стратегиялары мен әдістері», ISB
Ф.Котлер, «основы маркетинга», 1999ж