Тақырыбы: Математиканың басқа пәндермен байланысы немесе
Мазмұны:
КІРІСПЕ..............................................................................................................3
І Бөлім Қазіргі кездегі математика ғылымының теориялық негіздері
1.1. Қазіргі кездегі математика ғылымының мақсат-міндеттері мен
ғылыми кеңістікте алатын орны.............................................................6
1.2. Математика ғылымының қарастыратын мәселелерінің бастысы–
пәнаралық байланыс тақырыбы.............................................................9
ІІ Бөлім Математика ғылымын оқытуда пәнаралық байланысты жүзеге
2.1. Математика ғылымын оқытуда пәнаралық байланысты жүзеге
асыру жолдары .......................................................................................13
2.2. Пәнаралық байланыстарды жүзеге асырудың
бағыттары.................................................................................................17
2.3. Математика ғылымында пәнаралық байланыс арқылы
тұлғаны дамыту шарттары.....................................................................22
ҚОРЫТЫНДЫ................................................................................................26
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР.................................................................28
КІРІСПЕ
Келешек ұрпаққа білім берудегі күрделі мәселерінің бірі –
Классикалық педагогика жүйесінде орын алған пәнаралық байланыс идеясы
Қазіргі математика ғылымында дидактикалық ұстанымдар білім мазмұнының негізін
Қазіргі кезде пәнаралық байланыс байланыс мәселесін көптеген ғалымдар
Оқыту мазмұнындағы білім мен іскерліктің адамның интеллектуалдық өрісін
Кез келген пәнді зерделеудегі мақсат-нақтылы болмысты көрсететін ғылыми
Пәнаралық байланыс мәселесін шешуде оқу-тәрбие үрдісіндегі пәнаралық байланыстарды
Кіріспе бөлімінде осы тақырыптың көкейкестілігі, математика ғылымының пәнаралық
«Қазіргі кездегі математика ғылымының теориялық негіздері» деп аталатын
І Бөлім Қазіргі кездегі математика ғылымының теориялық негіздері
1.1. Қазіргі кездегі математика ғылымының мақсат-міндеттері мен
Қандай да болсын пәнді, соның ішінде
Қазіргі жағдайда математикалық біліммен жәнеоның өзіндік
Бастауыш сыныптарда математиканы оқыту – күнделікті
Математикалық объектілер жалаң түрде берілмейді, оқушыны
Математиканы оқытып-үйрету барысында әр алуан қиыншылықтарды жеңуге
Сонымен бастауыш сынып математиканы оқыту төмендегідей өзара
1. Білімділік: бағдарламаға сәйкес математикалық білім, білік
2. Тәрбиелік: шынайы ғылыми дүниетанымдық көзқарасты,
3. Дамытушылық: логикалық құрылымдар мен ойлаудың
4. Практикалық: меңгерген математикалық білімдерін нақтылы жағдайларда
Осы мақсаттардың табысты шешілуі оқыту мазмұнын тиімді
Математикалық білімнің мазмұнын дұрыс анықтауда
1. Педагогика мен психология ғылымдары қағидалары қазақ
2. Оқушылар меңгеруі тиіс білім
3. Бастауыш буынының соңына қарай оқушылардың
4. Балалардың жас және психологиялық ерекшеліктерін
5. Қарастырылған объектілерді іріктеп алу жәнеоларды топтастыру, қарастыру
Сонымен бұл пәннің міндеті – педагогика, психолгия,
1.2. Математика ғылымының қарастыратын мәселелерінің бастысы–
Математиканы оқыту процесінде балалардың білімі мен
Математиканы оқыту процесінде белгілі бір пәнаралық байланысты
Математика пәні - психология, педагогика, математикның бастауыш
Математика мен қазақ тілінің арасындағы байланыстар:
- грамматикалық және математикалық ережелердің пайдаланылуы;
- математикалық терминдер енгізу арқылы тіл байлығының
-сөйлем құрастыру барысында үлгілеудің (модельдеудің) пайдаланылуы;
- сөйлем құрау, ауызша және жазбаша сөйлеу
- өлең жолдарындағы буын сандарының
- математикалық тілдің қалыпастырылуы.
Математика мен әдебиеттің арасындағы байланыстар:
- көркем шығармаларды сұрыптау және ортақ немесе дербес
- халық ауыз әдебиеті үлгілерінің: жұмбақ,
- көркем шығармалардың мазмұны арқылы баланың ішкі
- көркем шығармаларда сипатталатын ата-дәстүр, ұлттық салт-сана,
- ауызша шығарылатын халықтық логикалық
Математика мен дүниетанудың арасындағы байланыстар:
- дүниедегі құбылыстарға дәл де әділ
- өзіндік пікір айту және оны дәлелдеу, өз
- математикалық есептердің мазмұны арқылы өзін қоршаған
- айналадағы дүниеде танып білген, жинақтаған
- еліміздің әлеуметтік-экономикалық дамуын, байлығын, шаруашылығының
Математика мен бейнелеу өнерінің арасындағы
- заттарды түсіне, пішіне, өлшеміне қарай
- кескіндеу, бейнелеу, безендіру, құрастыру жұмыстары барысында
- көркем суретті байқау, көру, бақылау,
- көркем сурет шығармалары арқылы геометриялық фигуралардың
Математика мен еңбекке үйретудің арасындағы
- баланың еңбекке дайын болуын,
- күнделікті өмірге және тұрмысқа қажетті бұйымдар
- құрастыру және бұйым жасау жұмыстарында математикалық
Метематика мен музыканың арасындағы байланыстар:
- саздық әуен мен ырғақта математикалық
- нота сауатында математикалық білімнің
- халықтық ән, би, күй, айтыс
- саздық жанрларды ажырату, салыстыру.
Математика мен дене тәрбиесінің арасындағы байланыстар:
- баланың кеңістікті болжауы және
- уақыт аралығы жайындағы тсініктердің қалыптастырылуы;
- баланың қимыл-қозғалысындағы реттік тәртіп және
- қозғалмалы ұлттық ойындардың қолданылуы.
Оқушылар білімді толық игеруі, біліктіліктері мен
ІІ Бөлім Математика ғылымын оқытуда пәнаралық байланысты жүзеге
2.1. Математика ғылымын оқытуда пәнаралық байланысты жүзеге асыру
Қазіргі заманда ғылымның дамуына байланысты мектепте оқушыларға білім
Осы орайда пәнаралық байланыстың өзіндік шығу тарихына тоқталуымыз
ХҮІ ғасырдан бері қарай пәнаралық байланысқа аса көңіл
ХІХ ғасырдың 60-шы жылдарында прогресшіл педагогтар, атап
К.Д.Ушинский пікіпінше, ол «қандай да ғылым болмасын беретін
Еліміздің зор қайраткерлері АбайҚұнанбайұлы, Ыбырай Алтынсарин, Шоқан Уалиханов
Қазақ балалар әдебиетінің атасы, ұлы ұстаз Ыбырай Алтынсарин
Мысалы, «Қыпшақ Сейтқұл», «Білімнің пайдасы» т.б. әңгімелерінде мағлұматтардың
Бүгінгі таңда пәнаралық байланыс мектепте оқыту процесінің
Пәнаралық байланысқа ғылыми еңбектерде алпыстан астам анықтамалар
Пәнаралық байланыс ұғымы мынадай бөліктерден тұрады: байланыс құрамы,
І. Байланыс құрамы. Оған байланыстардың маңызды объектілерін жатқызамыз
ІІ. Байланыс амалы. Бұны яғни, бір пәннен екінші
ІІІ. Байланыстың бағыттылығы. Бұнда мағлұматты бір пәннен екінші
Бұдан шығатын қорытынды, пәнаралық байланыс негізі оқыту процесінің
Қазіргі кезде білімді игеру процесі бұрынғы алынған білімдер
Қазіргі уақытта пәнаралық байланыс педагогика ғылымдарының негізгі мәседелесі
Пәнаралық байланыс бұл тек білімнің мазмұнына ған қатысты
Көптеген зерттеушілердің И.Д.Зверев, В.Н.Максимова, В.В.Давыдов, Р.Г.Лемберг, С.Л.Рубинштейн, Д.Б.Эльконин
М.Д.Зверев пен В.Н.Максимова пәнаралық байланыс әдіснамалық қағидалардың бірі,
Қазіргі заманда жалпы білім беретін мектептерде білім мазмұны
- пәнаралық байланысты оқыту үрдісі кезінде пәнаралық байланысты
- қазақ халқының немес өз ұлтының бұрыннан қалыптасып
- ҚР-ның мемлекеттік тілін, ұлтаралық, халықаралық қатынас құралдары
- білім мазмұнын біртұтас жүйе ретінде қарастырып, жеке
- білім мазмұнының дүниежүзілік жалпы және рухани мәдени
Білім мазмұны ең біріншіден, қоғамның, мектептің алдына қойған
Пәнаралық байланыстың міндеті оқу-тәрбие үрдісі арқылы іске асады.
Оқыту процесінде пәнаралық байланысты жүзеге асырудың көптеген амалдары
Ең бастысы қазіргі уақытта әрбір ұстаз нақты деректерді,
Сонымен, қорыта айтқанда, пәнаралық байланыс мектептегі оқушылардың өмірлік
2.2. Пәнаралық байланыстарды жүзеге асырудың
бағыттары
Адамзат баласының алдындағы негізгі міндетерінің бірі – қол
Тұлға – бұл субъект ретіндегі нақты адам. Адам
Оқушының адам қасиетеріне сәйкес бағыттылығы мен тәжірибесін негізінен
Осыған сәйкес М.Скаткин жалпы білім беретін пәндерге қатысты
Оқыту мазмұнындағы білім мен іскерліктің адамның интеллектуалдық өрісін
И.Зверев пәнаралық байланыстарды толықтай көлемде жүзеге асыру тәсілдерінің
Сондай-ақ пәнаралық байланыстар жастарды тәрбиелеу ісінде жасөспірім тұлғаны
В.Скакун өз жұмысында пәнаралық байланыстарды: зерделейтін оқу материалдары
В.Скакуннің пәнаралық байланыстарының түрі бойынша мұғалім мен оқушы
- зерделенетін оқу материалдары мазмұны бойынша пәнаралық байланыстар.
- оқушылардың жалпы оқу іскерліктерін қалыптастыру кезіндегі пәнаралық
- оқыту әдістері мен құралдары бойынша пәнаралық байланыстар.
- оқушыларды тәрбиелеу және дамыту әдістері мен құралдары
М.Абдрасилов өз ғылыми зерттеуінде пәнаралық байланыстарды жүзеге асыруда
А.Бейсенбаеваның зерттеуі бойынша пәнаралық байланысты үнемі жоспарлап, сабақ
Кез келген пәнді зерделеудегі мақсат-нақтылы болмысты көрсететін ғылыми
Пәнаралық байланыс мәселесін шешуде оқу-тәрбие үрдісіндегі пәнаралық байланыстарды
Пәнаралық байланыстарды жүзеге асырудың негізгі бағыттарында: пән бойынша
2.3. Математика ғылымында пәнаралық байланыс арқылы
Қазіргі кезде пәнаралық байланыс байланыс мәселесін көптеген ғалымдар
Адамды биологиялық және әлеуметтік құбылыстардың бірлігі ретінде қарастырып
Қазіргі кезде тұлғаның мәні жайында екі негізгі
1. Тұлғаның функциялық сипаттамасы;
2. Тұлғаның әлеуметтік мәніне қарай сипаттамасы.
Философия ғылымы тұлғаны атқаратын рөліне қарайц сипаттамай, мәнінен
Ғылым мен техника дамыған сайын әлеуметтік өмір деңгейі
Философия мен ғылымның танымдық мүмкіндіктеріне тарихи талдау жасап,
1. Ертедегілердің алғашқы біртұтас білімдердің жиыны барлық пәндерді
2. Білімдердің мамандануы, яғнм жекеше нақты ғылымдардың
3. Бірқатар ғылымдардың теориялық тарауларының қалыптасып, олардың
Адамның танымы білмеуден білуге, қарапайымнан күрделіге нақтылы
Пәнаралық байланыстың философиялық негізіне дүниедегі барлық заттың, құбылыстардың
Қазіргі талап бойынша қоғам, табиғат, адам арасын
Келешек ұрпаққа білім берудегі күрделі мәселерінің бірі –
Классикалық педагогика жүйесінде орын алған пәнаралық байланыс идеясы
Қазіргі педагогика ғылымында дидактикалық ұстанымдар білім мазмұнының негізін
Пәнаралық байланыс негізінде оқушылардың икемділік пен дағдылары анағұрлым
1. Интелектік пен дағды (оқу, жазу, есептеу, кітап
2. Еңбекке икемділік пен дағды (сызба, оқи білу,
3. Спорттық икемділік пен дағды;
4. Өнерге деген икемділік пен дағдылар, т.б.
Оқу үрдісінің барысында оқушылар танымдық, тәжірибелік мақсатты-бағдарлы іс-әрекеттермен
А.Бейсенбаева «Пәнаралық іскерлік» ұғымын былай тұжырымдайды: «Пәнаралық іскерлік
ҚОРЫТЫНДЫ
Қазіргі заманда ғылымның дамуына байланысты мектепте оқушыларға білім
Келешек ұрпаққа білім берудегі күрделі мәселерінің бірі –
Сондықтан пәнаралық байланыс – қазіргі заманғы ғылымдардың
Кез келген пәнді зерделеудегі мақсат-нақтылы болмысты көрсететін ғылыми
Пәнаралық байланыс мәселесін шешуде оқу-тәрбие үрдісіндегі пәнаралық байланыстарды
Пәнаралық байланыстарды жүзеге асырудың негізгі бағыттарында: пән бойынша
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
Бейсенбаева А.А. Пәнаралық негізінде оқу үрдісін ұйымдастыру.
Петрова И.И. Педагогические основы межпредметных связей. М., Высш.шк.,
Сабыров Т.С. Оқушылардың оқу белсенділігін арттыру жолдары. –
Наурызбаев Ж. Ұлттық мектептің ұлы мұраты. – А.,
Оспанов Т.Қ., Құрманалина Ш.Х., Құрманалина С.Қ. Бастауыш
Қазақстан Республикасының 2015 жылға дейінгі білім беруді дамыту
Оспанов Т.Қ., Құрманалина Ш.Х., Құрманалина С.Қ. Математиканың
Бейсенов Ж.Орта мектепте математиканы оқыту әдістемесіне арналған оқу
Кенебаева М. Бастауыш және негізгі мектепте математиканы дамыта
Қожабаев Қ. Математиканы оқыту әдістері.- Алматы,Санат, 1998ж.
Ералиева М. Білім мазмұнын іс-әрекеттік тұрғыда жетілдіру. //Бастауыш
Әбілқасымова А.Е., Көбесов А.К., Рахымбек Д., Кенеш Ә.С.
Жұбаназарова Н. Бастауыш мектеп оқушының математикалық ойлау іс-әрекетін
Сейілова З. Негізгі мектеп математика курсын ізгілік бағытта
Кузнецов А.А. и др. ЭВМ на уроках математики.
Сейілова З. Негізгі мектеп оқушыларына математикалық білім беруді
ЕралиеваМ. Математиканы оқытуды ізгілендіру. – Монография. , Алматы,
Оспанов Т.Қ. Бастауыш кластар математикалық оқыту әдістемесі.-Алматы, Мектеп,
5