ЖОСПАР
MS-DOS ОПЕРАЦИЯЛЫҚ ЖҮЙЕСІ 2
MS-DOS операциялық жүйесі жөнінде түсінік
Мәлімет жинақтауыштар (дискілер) 3
Жинақтауыштарды (дискеттерді) форматтау 3
Файл деген не? 4
Файлдар атаулары 4
Каталогтар 5
Файлға баратын жолды көрсету 6
Norton Commander (NC) бағдарламамен жұмыс
Жалпы мағлұматтар 6
Norton Commander бағдарламасынан шығу және
Көмек алу 7
NC терезелерін басқару 7
Дискілерді таңдау 8
Ақпараттық терезе 8
Norton Commander (NC) бағдарламасының төменгі
Каталогтармен және бағынышты каталогтармен жұмыс
Каталогтармен бағынышты каталогтарды жасау және
Файлдармен жұмыс істеу 10
Файлдар тобын таңдау 10
Файлдарды қарап шығу (F3 пернесі)
Жаңа файл жасау (Shіft +
Файлдар мен каталогтарды көшіріп басу
Файлдар мен каталогтардың атауын өзгерту
Жеке тапсырмамен өткен материалдарды бекіту
Қолданылған әдебиеттер 13
MS-DOS ОПЕРАЦИЯЛЫҚ ЖҮЙЕСІ
MS-DOS операциялық жүйесі жөнінде түсінік
MS-DOS - Mіcrosoft фирмасы шығарған
Оның ІBM PC компьютерлеріне арналған
DOS көмегімен мыналар іске асады:
компьютер мен оны пайдаланушы адам
компьютерді басқару;
қолданбалы бағдарламаларды іске қосу;
DOS операциялық жүйесі келесі бөлімдерден
1) Енгізу-шығару (BІOS) базалық жүйесі,
2) Операциялық жүйенің жүктеуіші -
3) ІO.SYS және MS DOS.SYS
4) DOS командылық процессоры -
5) DOS сыртқы командалары -
6) Қондырғылар драйверлері - DOS
Мәлімет жинақтауыштар (дискілер)
Дербес компьютердегі бағдарламалар мен берілген
Көпшілік компьютерлерде екі диск орнатылатын
Компьютерді қосқанда DOS жүктеледі де,
С:\ > - винчестердің жұмыс
А:\ > - А: дискетінің
Жинақтауыштарды (дискеттерді) форматтау
Дискеттерді бірінші рет пайдаланғанда оны
Мысалы: format а: - А:
Команданы енгізген соң, экранға мына
Іnsert new dіskette to drіve
(дискетаны кіргізіп ENTER пернесін басыңыз)
Егер де дискета бүлінген болса,
Track 0 bad - dіsk
(0 жолы бұлінген, дискетті пайдалануға
Дискетті форматтап болғаннан соң:
Format another (Y/N)?
(Тағы форматтау керек пе (Y-иә,
Y немесе N пернесі одан
Ескерту. С: дискіні форматтауға болмайды,
Файл деген не?
Магниттік дисктердегі мәлімет файлдарда сақталады.
Мәтіндік файлдар жазылған мәліметтерді оқуына
Файлдар атаулары
Файл атауы екі бөліктен тұрады
Мысалы: command.com
paper.doc
autoexec.bat
/
файл аты файл кеңейтілуі
Файл атының кеңейтілуі болмаса да
Көпшілік бағдарламалар файл атының кеңейтілуін
Мысалдар:
.com.exe - орындауға дайын бағдарламалар;
.bat - командалық файлдар;
.pas - Паскальдегі бағдарламалар;
.for - Фортрандағы бағдарламалар;
.с - СИ бағдарламалары;
.asm - Ассемблердегі бағдарламалар;
.bak - Файл көшірмесі, өзгертудің
Файл атауы үшін кіші және
Файл атауын тек латын әріптерімен
** - шаблон немесе файл
Мысалы:
*.bak - Bak атты кеңейтілу
С*. d* - С-тен басталатын
a:\ dos \ ABS ???.*
Каталогтар
Компьютерді пайдаланған сайын файлдардың саны
Каталог - дискідегі арнаулы орын,
Әрбір дискіде бірнеше каталог болуы
Түпкі каталог. Әрбір магниттік дискіде
C: \ DEMO > -
C: \ DEMO > SYS
Бұл каталог - осы мезетте
Файлға баратын жолды көрсету
Оқылған каталогта орналаспаған файл қолданылатын
Жол - бұл \ белгісімен
Мысалы: С: \ > UROK
Norton Commander (NC) бағдарламамен жұмыс
Жалпы мағлұматтар
Norton commander (NC) бағдарламасы Peter
дискілердегі каталогтар мазмұнын көрнекті түрде
дискідегі каталогтар бұтағын көрсетеді, ол
тексттік файлдарды, түрлі мәтін редакторлар
мәтіндік файлды түзету;
DOS-тың кез-келген командасын орындайды;
батырманы бір басқаннан файлдың әрбір
Norton Commander бағдарламасынан шығу және
Norton Commander бағдарламасын қосу үшін
Norton Commander іске қосылған соң
Norton Commander бағдарламасынан шығу үшін
Көмек алу
Norton Commander бағдарламасынан жұмыс кезінде
NC терезелерін басқару
{Ctrl} + {0} - экраннан
{Ctrl} + {P} - жұмыс
{Ctrl} + {U} - терезелердің
{Ctrl} + {F1} - сол
{Ctrl} + {F2} - оң
{Ctrl} + {B} - NC
{Ctrl} + {L} - ақпараттық
{Ctrl} + {Q} - бірнеше
{Ctrl} + {E} - алдыңғы
{Ctrl} + {Enter} - файл
{Alt} + {F10} - каталогтар
{Alt} + {F7} - атауы
Дискілерді таңдау
Бір дискіден екінші дискіге ауысу
{Alt} + {F1} - сол
{Alt} + {F2} - оң
Дискілер тізімін шығарған соң курсорды
Ақпараттық терезе
{Ctrl} + {L} пернелерін басқанда
Norton Commander (NC) бағдарламасының төменгі
Экранның төменгі қатарына функционалдық пернелердің
2-кесте
.
Пер- NC
не- бағдарла-
лер масының
менюдегі
атаулары
F1
қысқа ақпарат
F2
F3
F4
F5
F6
mov
(көшіру)
F7
F8
өшіру
F9
F10
бағдарламасынан шығу .
Каталогтармен және бағынышты каталогтармен жұмыс
Каталогты жасау. Каталогты жасау үшін
Каталогқа кіру. Кіргіміз келген каталог
Каталогтан шығу (подкаталогтан) ө-Home басып
Бағынышты каталогты (подкаталог) жасау. Бұл
Каталогты жою. Жойылатын каталог атына
Каталогтармен бағынышты каталогтарды жасау және
1) NC панелінде де A:
2) Келесі үлгі бойынша каталогтар
Каталогтар мен бағынышты каталогтарды жасаған
3) F8 функционалдық пернелерді пайдаланып
Файлдармен жұмыс істеу
Файлдар тобын таңдау
Norton Commander файлдар мен каталогтардың
Файлды таңдау. Керек файлды таңдау
Файлдар тобын таңдау. Каталогта немесе
Файлдардың бөлінуін тоқтату үшін сандық
Файлдарды қарап шығу (F3 пернесі)
Текстік және графикалық файлдарды қарап
1) қарағымыз келген файлға курсор
2) F3 пернесін басу керек;
3) қаралатын файл бойынша жылжу
4) қарап шыққан соң Esc
Жаңа файл жасау (Shіft +
1) Жаңа файл туатын каталогқа
2) Shіft пернесін ұстап тұрып
3) Пайда болған терезеде файл
4) Экранда мәтіндік редактордың жұмыстық
5) Тексті терген соң F2
6) Esc пернесін басу керек
Файлдар мен каталогтарды көшіріп басу
Файлдарды көшіріп басу үшін керекті
Файлдар мен каталогтардың атауын өзгерту
Файлдар мен каталогтардың атауын өзгерту.
1) Курсорды файлге немесе каталогқа
2) F6 пернесін басу керек;
3) Пайда болған сұрауда жаңа
Файлды басқа каталогқа апару (файлдар
1) Бірінші терезедегі каталогқа (бағынышты
2) Екінші терезеде басқаға апарылатын
Жеке тапсырмамен өткен материалдарды бекіту
1) А: дискісінде F7 пернесін
2) Shіft + F4 пернелерін
3) Файлдарды көшіріп және атауын
Қолданылған әдебиеттер
1. Информатика терминдерінің қазақша –ағылшынша
Е. Балапанов, Б. Бөрібаев, А.
2. Б. Бөрібаев. Информатика және
Ю. Шафрин. Основы компьтерной технологии.
3. А.А. Шайкулова, Г.Е. Сейдакметова,
4. Информатикадан 30 сабак ,
1