Жоспар
Кіріспе 2
1. Шарттың ұғымы мен оның маңызы 4
2. Шарттың түрлері 6
3. Шарттың мазмұны 11
4. Шартты жасау 13
5. Шартты өзгерту және бұзу 18
Қазақстан Республикасының азаматтық құқығындағы шарт: теория мен практикада
Қорытынды 24
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 26
Кіріспе
Біздің елімізде ХХ ғасырдың 90-жылдарының басынан бастап болып
Қазіргі таңда Азаматтық құқықтарға бұрынғыға қарағанда әлдеқайда өзгерістермен
Осы курстық жұмыстың мақсаты Қазақстан Республикасындағы Азаматтық құқықтардың
Азаматтық кодекстің Ерекше бөлімін қабылдауымызда шарт қатынастарын реттеудің
Ерекше бөлімді қабылдау кезінде азаматтық құқықтық шарттардың барлық
Осы курстық жұмысымда мен Ғ. Төлеуғалиев, Ғ.А. Жайлиннің
1. Шарттың ұғымы мен оның маңызы
Шарт көне құқықтық құрылымның бірі болып табылады. Шарттың
Шартты (contractus) рим құқығы үш түрлі мағынада: құқық
Шарт туралы мұндай көзқарастар нақты іс жүзінде Қазақстан
Азаматтық кодекстің 378-бабына сәйкес, екі немесе одан көп
Шарттан туындайтын міңдеттемелерге, Азаматтық кодекстің тиісті баптарында шарттардың
Азаматтық заңның негізгі бастауларының бірі Азаматтық кодекс айқындаған
Азаматтық кодекстің 380-бабына сәйкес азаматтық құқықтың субъектісі шарт
Тараптар заңдарда көзделген шартты да, көзделмеген шартты да
Франция Азаматтық кодексінің 1101-бабына сәйкес "шарт деп мәмілені
2. Шарттың түрлері
Шарттың әрқилы болып келуі азаматтық құқықта оларды топтастыруға
Біржақты және екіжақты шарттар. Біржақты шарт деп бір
Шарттарды біржақты және көпжақты деп бөлудің тәжірибелік маңызы
Шарт ақылы және ақысыз болып бөлінеді. Ақылы шарт
Консенсуалды (келісім) және нақты шарт.
Консенсуалды шарт дегеніміз әр жақтың келісімі бойынша жасалатын
Нақты шарт дегеніміз заттарды тапсыруы сәтіңде ғана құқықтар
Үшінші жақтың пайдасына жасалатын шарт. Әдетте міндеттемелер бойынша
Үшінші жақтың пайдасына жасалған шарт — бұл тараптар
1994 жылы қабылданған Азаматтық кодексте шарттың мынадай жаңа
Коммерциялық ұйыммен жасалған және
Коммерииялық ұйым жария шартты жасауға қатысты бір тұлғаға
Азаматтық кодекстің 387-бабының 5-тармағының күшіне орай жария шарттың
Қосылу шарты — ережелерін тараптардың біреуі формулярларда немесе
Алдын ала жасалған шарт — әр жақтың алдын
Азаматтық кодекстің 390-бабының ережелеріне сәйкес, жасалған негізгі шарт
Аралас шартта заңда немесе басқа да нормативтік құжаттарда
3. Шарттың мазмұны
Шарттың мазмұны — жасалған шарт жағдайларының жиынтығы. Жалпы
Шарттың ережесі Заңдарға сәйкес қолданылатын нормамен көзделген реттерде,
Егер Шарттың ережесін тараптар немесе диспозитивтік қалын белгілемеген
Азаматтық кодекстің 393-бабының 1-тармағына сәйкес, тараптар арасында Шарттың
Елеулі шарттар болып табылатындар:
1) шарттың мәні туралы ережелер;
2) заң мен басқа нормативтік құжаттарда елеулі ретінде
3) осы шарттың түрі үшін қажетті ережелер;
4) бір тараптың мәлімдеуі бойынша келісімге қол жеткізуге
Кәдімгі (дағдылы) жағдайлар деп заңның диспозитивтік нормаларында қарастырылған,
Елеулі деп есептелмейтін, нормативтік актілерде қаралмаған мәселелер бойынша
Шарттың мазмұны шарттардың үлгі ережелерімен де айқындалуы мүмкін.
Үлгі ережелер үлгі шарт немесе мазмұнында осы ережелер
4. Шартты жасау
1. Шарт әр жақтың келісімі болып табылатындықтан, ол
Азаматтық кодекстің 395-бабының 1-тармағына сәйкес, бір жақтың шарт
Жолданған офертаны алған тұлға оны қабылдауға келісім бергенде,
Шарттың нысаны мәміленің нысаны туралы жалпы ережеге бағынады.
Әлгінде айтқанымыздай, шарт бір жақтың ұсынысымен (оферта), екінші
Азаматтық кодекстің аталған бабына сәйкес, біріншіден шарт жасасу
Екіншіден, оферта шарттың елеулі жағдайлары енгізілуі тиіс және
Үшіншіден, оферта оны жіберген жақ пен алушының қолына
Жарнама және беймәлім адамдар тобына жіберілген өзге де
Жаңа Азаматтық кодексте жария оферта ұғымы беріледі. Жария
Шарт жасасудың екінші кезеңі — акцепт. Акцепт оферта
1) акцепт үшін мерзімі көрсетілген кезде не онсыз
2) оферта ауызша немесе жазбаша нысанда ма, соған
Офертада акцептіге арналған мерзім көрсетілген жағдайда, егер оферта
Жазбаша офертада акцептіге арналған мерзім көрсетілмеген жағдайда, оферта
Офертада ұсынылғаннан өзге жағдайларда шарт жасасуға келіскендік туралы
Шарттың еркіндігінен тыс заңда кейбір ерекшеліктерімен бөлектенетін міндетті
Шарт жасасу міндетті болған жағдайда, әр жаққа арналған
1) акцепт туралы хабар, немесе ;
2) акцептіден бас тарту, немесе;
3) офертаға (шарт жобасына) өзгеше жағдайларға акцепт жасалатыны
Офертаны жіберген және шартты жасасуға міндетті тараптан оған
Егер шарт жасасуға міндетті тарап жіберген шарт жобасына
Келіспеушілік хаттамасына қабылдамаған, не оны көрсетілген мерзімде қарау
Шарт жасасуға міндетті тарап оны жасасудан жалтарса, екінші
Шарт жасасу кезіңде туындаған келіспеушіліктер тараптардың келісуімен соттың
5. Шартты өзгерту және бұзу
Шартты өзгерту және бұзу заңда немесе шартта өзгеше
1) екінші тарап шартты едәуір бұзған кезде;
2) заңда немесе шартта көзделген өзге реттерде тек
Тараптардың біреуі шартты бұзып, ал екінші тарап шарт
Шартты толық немесе ішінара орындаудан біржақты бас тартқан
Шартты бұзу кезінде тараптар міңдеттемелері тоқтатылады, ал өзгертілген
Егер заңда немесе тараптардың келісімінде өзгеше белгіленбесе, тараптардың
Егер шартты бұзуға немесе өзгертуге бір тараптың шартты
Қазақстан Республикасының азаматтық құқығындағы шарт: теория мен практикада
Азаматтық-құқықтық шарт әрекетінің аясы күрделі мәселелердің бірі болып
Мәселе былай қойылып отыр, шарт ұғымы азаматтық құқық
Бірақ біздің ойымызша мәселені басқаша қоюға тура келеді.
Шарт – бұл тараптардың (жақтардың) келісімі. Кез келген
Біз экономиканың түрлі саласындағы жасалатын және құқықтың әралуан
1) Жер қатынастарының шарты. Мұнда жер учаскелерін меншіктену,
2) Тау-кен құқығы. Жер қойнауын пайдалануға беру
3) Орман және су құқығы. Бұл салада шарттар
4) Экологиялық құқық. Қоршаған ортаны қорғауға байланысты шарттар
5) еңбек құқығы. Еңбек шарты барлық батыс елдерінде
6) Отбасы құқығы. Неке шарты жұбайлар арасындағы мүліктік
7) Халықаралық жеке құқық. Сыртқы экономикалық шарт азаматтық
8) Азаматтық процесс және халықаралық коммерциялық төрелік. Төрелік
Қорыта келгенде – жеке құқықтық саладағы шарттардың барлығы
Мұндай жағдайда әлсіз тараптың құқықтарын қорғау жөнінде шаралар
Осында схема еңбек шартында да орын алуда. Бірақ
Еңбек шартын мердігерлік шарттан және қызмет көрсету шартынан
Төрелік келісім туралы мәселе де қызықты тақырыптардың бірі.
Бұл норма ең алдымен шартқа қолданылады. әсіресе отбасы,
Қорытынды
Сонымен, шарт – екі немесе бірнеше тұлғалардың азаматтық
Шартқа Азаматтық кодексте көзделген екі және көп тарапты
Шарттың мазмұны шартты жасасу үшін қажетті болып табылатын
Мәмілелер тәрізді шарттар да өздерінің көздеген мақсатына орай
Шарттар ұсынылуына (оферта) және осы ұсынысты қабылдауына (акцепт)
Шарттың өзгертілуі және бұзылу тәртібі азаматтық заңнамамен егжей-тегжейлі
Азаматтық-құқықтық шартты міндеттемелік құқық қатынастарымен байланыстырады. Көп жағдайда
Дәл осындай жағдайлар авторлық қатынастарда (қосарланған авторлық тұлғалар
ТМД елдерінің азаматтық заңнамаларында шарт тек міндеттемелік қатынастармен
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Қолданылған нормативтiк актiлер тiзiмi:
Қазақстан Республикасының Конституциясы
Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексі
Қолданылған арнайы әдебиеттер тізімі:
1. Договор в народном хозяйстве (вопросы
2. Формы гражданско-правовых договоров, используемых в хозяйственной деятельности
3. Сулейменов М. Договор в гражданском праве Республики
4. Брагинский М.И., Витрянский В.В. Договорное право: общие
5. Төлеуғалиев Ғ. Қазақстан Республикасының Азаматтық құқығы, оқулық,
6. Жайлин Ғ.А. Қазақстан Республикасының Азаматтық құқығы, Ерекше
7. Басин Ю.Г, Сделки, Алматы 1996 г.
Азаматтық кодекс, 1 бап, 3-тармақ, Алматы, Юрист, 2003
5