МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ 3
1 Нарық жағдайында акционерлік қоғамның Жай жәнЕ 6
жай емес түрде қалыптасуы мен қызметтері 6
1. 1 Акционерлік қоғамдардың қалыптасуы 6
1.2 Акционерлік қоғам қызметтерінің ерекшеліктері 13
2 АКЦИОНЕРЛІК ҚОҒАМ ФОРМАСЫНДАҒЫ ҰЙЫМНЫҢ РЕСУРТАРЫН ҚОЛДАНУЫН БАҒАЛАУ
2.1 Қазақстан Республикасындағы коммерциялық банктердің даму тенденциялары мен
2.2 ҚР коммерциялық банктердегі адамзат ресурстарын басқару 48
3 КОММЕРЦИЯЛЫҚ БАНКТІҢ АКЦИОНЕРЛІК ҚОҒАМ РЕТІНДЕ ДАМУЫНЫҢ НЕГІЗГІ
3.1 Коммерциялық банктердегі ресурстарды басқарудың стратегияларын қалыптастыру жолдары 58
3.2. ҚР коммерциялық банктердегі кірістер мен шығыстар құрылымын оптимизациялау
ҚОРЫТЫНДЫ 87
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 89
КІРІСПЕ
Нарық тек қана өмір менталитетін өзгертіп қана қойған жоқ,
Қазақстан Республикасы Президенті Н.Ә.Назарбаевтың «Қазақстан экономикалық әлеуметті және саяси
Еліміздегі рыноктық қарым-қатынастың дамуы экономикалық саясатын бара-бар жүзеге
Қазіргі таңда халық шаруашылығында бұрын болмаған құрылым
Мемлекеттің қазіргі экономикалық даму кезеңі акционерлік қоғамдарды ғылыми
Акционерлік қоғамның басқару құрылымы және оның бөлемшелері арнайы маманданған
Акционерлік қоғамның басты мақсаты - өз ресурсын барынша тиімді
Басқару буындары арасындағы деңгейлердегі дұрыс жіктеу қажет. Орталықтандырылмаған басқару
Акционерлік қоғамның тағы бір маңызды мәселелерінің бірі – адам
Қазақстандағы рынок ерекшелігін ескере отырып, оның жиі тез өзгеруі
1 Нарық жағдайында акционерлік қоғамның Жай жәнЕ
жай емес түрде қалыптасуы мен қызметтері
1. 1 Акционерлік қоғамдардың қалыптасуы
Акционерлік қоғамнан біз коммерциялық ұғым түсінеміз, жарғылық капитал негізінен
Акционерлік қоғамның өз қатысушыларының мүлкінен оқшауланған мүлкі болады, өз
Акционерлік қоғам – заңды тұлға және өзінің жеке мүлкінің
Акционерлік қоғам қызметі бағалы қағаздар мен акцияның іс-әрекеті нәтижесінде
Қатысушылары - өздеріне тиесілі акцияларды басқа акционерлердің келісімісіз
Акциялары тек өз құрылтайшылары немесе алдын – ала белгілденген
Қоғамды қайта құрыға болады және оның мемлекеттік тіркелуі күнінен
Қоғамның негізгі құжаты жарғы, ол қоғаммен оның акционерлері,барлық жазылған
Акционерлік қоғам акционерлер жиналысының шешімі бойынша қайта құрылуы немесе
Акционерлік қоғам тек қана жауапкершілігі шектеулі серіктестік болып қайта
Кирилл және Мефодий үлкен энциклопедиясы былай анықтайды: “Жарғылық қоры
Акционерлік қоғам заңды тұлға болып табылады. Фирмалық атауы, тіркелген
Акционерлік қоғамның атауы (толық және қысқартылған) міндетті түрде көрсетілуі
қоғаммның үлгісі(типі)
айналысатын қызметінің мәні(пәні,предмет)
басқа қоғамнан айырмашылығы туралы мәліметтер
Акционерлік қоғамның атауларын әр елдің мемлекеті тұжырымдап береді. Фирмалық
Акционерлік қоғам толық өзін - өзі басқару үлгісінің шаруашылығына
Заңға қарсы емес барлық құқық берілетін шаруашылықпен қызмет атқаруға
Акционерлік қоғамның қатысушыларының салымында ғимарат, құрылыс, құұрал-жабдықтар және басқа
Салынған мүліктің құнын қоғамның қатысушылары бірлесіп анықтайды.
Өз үлесін капиталға салынғаннан кейін,акция табысынан акционер қоғамнан өз
Акционерлік қоғам заңды тұлға ретінде шаруашылық қызметтің нәтижесінде өндірілген
Акционерлік қоғам акционерлердің жалпы жиналысының шешімі бойынша акцияларды нақты
Акционерлік қоғам акционерлердің жалпы жиналысының шешімі бойынша
Нарық тек қана өмір менталитетін өзгертіп қана қойған жоқ,
Акционерлік қоғамның басқару құрылымы және оның бөлемшелері арнайы маманданған
Қазір жаңа бөлімше пайда болды: ”тұтынушылармен қарым – қатынас
Фирма ішіндегі басқарудың негізгі функциясы фирма стратегиясы анықталады. Орталықтан
Стратегияны таңдау – директорлар кеңесінің жұмысы. Бас директор кеңесінің
Акционерлік қоғамның мақсаты - өз ресурсын барынша тиімді қолданып,пайда
Бизнес стратегиясындағы бірлік бұл - өте нақты өндірістік
Басқару буындары арасындағы деңгейлердегі дұрыс жіктеу қажет. Орталықтандырылмаған басқару
Акционерлік қоғамның ендігі проблемасы – персоналды басқару. Бұл басты,бір
Акционерлік қоғамның жоғарғы органы оның акционерлерініің жалпы жиналысы болып
Жабық қоғамның жарғысында қоғамды, директорлар кеңесін құрмай басқару мүмкіндігі
қоғамның жарғысына өзгерістер мен толықтырулар енгізу;
қоғамның үлгісін өзгерту;
қоғамды ерікті түрде қайта құру және тарату;
қоғамның директорлар кеңесін сайлау, оның сандық құрамын белгілеу және
қоғамның жарияланған жарғылық капиталының мөлшерін өзгерту;
қоғамның тексеру комиссиясының мүшелерін сайлау және олардың өкілеттілігін мерзімінен
бұл жағдайларды қоспағанда есеп комиссисының құрамын бекіту;
қоғамның жылдық қаржылық есебін, қоғамның тексеру қорытындыларын бекіту;
қоғамның акционерлердің алда тұрған жалпы жиналысын шақыруды акционерлерге хабарлау
акцияларды бөлшектеу (сплит) және топтастыру;
акциялардың құнын оларды қоғам бағалы қағаздар рыногы
қоғамның таза табысын бөлу тәртібі;
жыл қорытындысы бойынша дивидендтер мөлшерін бекіту;
қоғамға тиесілі барлық активтердің жиырма бес және одан көп
ірі мәмілелерді және өзге де мәмілелерді заңға сәйкес бекіту;
қоғамның облигацияларын және туынды бағалы қағаздарын шығару шарттары мен
қоғамның өз капиталы мөлшерінің жиырма бес және одан да
лауазымды тұлғаларға оның ішінде қоғамның директорлар кеңесі мүшелерінің төленетін
қоғамның аудиторын бекіту;
егер қоғамның жарғысында акционерлерге қоғамның қызметі туралы ақпараттар беру
жарғыны өзгерту туралы;
акционерлік қоғамның жарғылық қоры;
бұрын шығарылған акцияларды шоғырландыру және бөлу, қосымша акцияларды шығару
облигациялық заемдар шығару тәртібі туралы;
қоғамның атқарушы органдарын, тексеру комиссиясының мүшелерін және қоғамның аудиторларын
қоғамның ішкі регламентін қабылдау, оған өзгерістер мен толықтырулар енгізу
1.2 Акционерлік қоғам қызметтерінің ерекшеліктері
Акционерлік қоғамда акционерлердің, соның ішінде құрылтайшылардың арасында,өзге шақырылған
Акционерлік қоғамның атқарушы органы алқалық (басқарма, дирекция) немесе
Жалпы жиналыстың айырықша құзіретіне жатқызылған қалған мәселелер жөніндегі шешімдер
Директорлар кеңесі мүшесінің өкілеттілігін мерзімінен бұрын тоқтату жөніндегі мәселені
Қоғамның жарғысында акционерлердің жалпы жиналысының айырықша құзіретіне сондай-ақ қоғам
Акционерлердің жалпы жиналысының айырықша құзіретіне жатқызылған мәселелер көзделген басқа
Акционерлердің жалпы жиналысы қоғамның ішкі қызметіне жатқызылған мәселелер бойынша
Егер акционерлердің жалпы жиналысының шешімі артықшылықты акциялар иелерінің құқығына
Қоғам жыл сайын акционерлердің жалпы жиналысын өткізуге міндетті. Қоғам
Акционерлердің жылдық жиналыстан басқа жалпы жиналыстары кезектен тыс болып
Дауыс беру құқығынсыз артықшылықты акцияларды иеленген акционерлердің жалпы жиналысқа
Әрбір акционерлердің жалпы жиналыста даусы беру кезінде оған тиесілі
Акционерлердің жалпы жиналысында, егер қоғам акционерлердің жалпы жиналысында немесе
Жалпы жиналысты әзірлеуді және өткізуді қоғамның атқарушы органы не
Жалғыз акционері бар қоғамда жалпы жиналыстың құзіретіне жатқызылған мәселелер
Акционерлердің кезектен тыс жалпы жиналысы қоғамның директорлар кеңесінің, атқарушы
Акционерлердің бастамсы бойынша шақырылатын, акционерлердің жалпы жиналысын әзірлеу мен
Ерікті түрдегі тарату процесінде тұрған қоғам акционерлердің кезектен тыс
Акционерлердің жылдық, кезектен тыс немесе қайтадан өткізілетін жалпы жиналыстарын
Сот жиналыстың белгіленген уақыт және өткізу орнын, оның күн
Акционерлердің өтпей қалған жалпы жиналысының органына шақырылған қайтадан өтетін
Қоғамды қайта ұйымдастыру (біріктіру, қосу, бөлу, бөліп шығару, қайта
Уәкілетті орган халықтық қоғам бірігуге қатысқан жағдайда оның акционерлеріне
Бірігуге қатысатын әрбір қоғамның акционерлерінің жалпы жиналасы белгіленген тәртіппен
Жаңа қоғамның жарғысын бекіту және органдарын сайлау бірігу туралы
Бірігуге қатысатын қоғамдырдың әрқайсысы өзінің барлық несие берушілеріне бірігу
Қосылатын қоғамның мүліктерін, құқықтарын және міндеттерін тиісті өткізу актісіне
Қосылатын қоғамның директорлар кеңесі акционерлердің жалпы жиналысының қаралуына қосылу
Қосылатын қоғам акционерлерінің жалпы жиналысы қосылу нысанында қайта ұйымдастыру
Оған қосылу жүзеге асырылатын қоғамның директорлар кеңесі акционерлерінің жалпы
Оған қосылу жүзеге асырылатын қоғам акционерлердің жалпы жиналысы оған
Оған жүзеге асырылатын қоғамның жарғысына өзгерістер және толықтырулар енгізу
Қоғамның директор кеңесінің шешімі бойынша егер қосылатын қоғамның активтерінің
Қайтадан ұйымдастырылатын қоғамның акцияларын кейіннен жаңадан құрылатын қоғамдардың акцияларына
Бөліну нысанындақайта ұйымдастырылатын қоғамның директорлар кеңесі акционерлердің жалпы жиналысының
Акционерлердің жалпы жиналысы қабылданған қоғамның бөлінуі туралы шешім қайтадан
Егер қоғамның жарғысында өзгеше көзделмесе,оны бөлу кезінде әрбір акционер
Қоғам оның акционерлерінің жалпы жиналысында бөліну туралы шешім қабылданған
Қызметін тоқтат бастан қайта ұйымдастырылатын қоғамның мүліктерінің құқықтарының және
Қайта ұйымдастырылатын директорлар кеңесі акционерлердің жалпы жиналысын қарауына бөлініп
Қайта ұйымдастырлатын қоғам акционерлерінің жалпы жиналысы бөлініп шғу нысанында
2 АКЦИОНЕРЛІК ҚОҒАМ ФОРМАСЫНДАҒЫ ҰЙЫМНЫҢ РЕСУРТАРЫН ҚОЛДАНУЫН БАҒАЛАУ
2.1 Қазақстан Республикасындағы коммерциялық банктердің даму тенденциялары мен
Қазіргі уақытта әрбір коммерциялық банк өзінің жұмысын құру үшін
Банктің стратегиялық мақсаты:
Корпорациялық нарықта:
ұсынылатын банктік өнімдер мен қызметтердің нарықтағы орнын нығайту;
кірісті тұтынушыларды тарту;
ссудалық сөмкені, оның сапасын диверсификациялау;
тұтынушылардың кірістілігін қызметтер комплексін ұсыну жолын ұсынумен ұлғайту.
Сату нарығында:
нарықтағы өз үлесіне күресу;
жаңа банктік қызметтерді кеңейту мен енгізу;
үнемі тұтынушылар арқылы таза кірісті өсіру;
кездейсоқ тұтынушылар арқылы ұстап отыруды азайту.
Бұл банктің амал-әдістік мақсаты:
іс-жүзіндегі тұтынушы базаны ұстап тұру;
тұтынушы базаның шақыру стратегиясын дамыту мен кеңейту;
жаңа түрлер мен аймақтағы өнімдерді дамыту (ипотека, лизинг, ломбард,
жоғарғы кірістік банк өнімдері мен қызметтерді анықтау мен көбейту;
ссудалық сөмкелер, қайтаруды қамтамасыз ету сапасын жақсарту;
тәуекелділікті төмендетуді жоғарылату.
«Валют-Транзит Банк» АҚ өзінің қызметін бес түрлі басымдылық бағыттары
сыртқы нарықтағы жағдайларды жан-жақты терең талдау және стратегиялық даму
жеке меншік қызметтер мен экономикалық көрсеткіштер және бәсекелестіктің өсуін
тұтынушылар негізін зерттеу, тұтынушылар базасын кеңейту, сенімді қарым-қатынасты жолға
шығармашылық ізденіске лайық, бірдей алға ұмтылған ұжым құру;
жаңа әрі табысты мәліметтерді, инновациялық банктік технологияларды енгізу, зерттеу
«Валют-Транзит Банк» АҚ даму тарихы 1996 жылдан бастау алды,
«Валют-Транзит Банк» АҚ – тұрғындардың салымдарына кепілдік (қауіпсіздендіру) беруші
Қазіргі уақытта банк келесі қызметтерді ұсынады: заңды және жеке
2003 жылдың шілде айында «Валют-Транзит Банк» АҚ Қарағанды облысы
Қазақстанда соңғы жылдары болып жатқан экономикалық көтерілудің арқасында ҚР
«Темірбанк» АҚ өзінің амал-әдісін экономиканың түрлі саласындағы ірі кәсіпорындарға
Іс жүзінде барлық дерлік коммерциялық банктер $ 500 кем
Қазіргі уақытта, «Ресей-Қазақстан» бағдарламасы әрекет етіп отырған шақта, «Каспийский»
Жүргізілген зерттеулер көмегімен келесі қорытындыға келуге болады, яғни Қазақстанның
Жалпы алғанда зерттелініп жатқан банктер талаптарға сай әрі қазіргі
Біз профессор Н.К.Күшіковтың «көлемі жағынан шағын капитализациялар ірі банктік
Сонымен қатар, Қазақстан Республикасының «Банктер мен банктік қызмет туралы»
Алайда әлемдік қауымдастық бұл бапты қайта қарау керек дегенді
Қазіргі заманғы қазақстандық экономикадағы ең өзекті проблемалардың бірі бизнестің
Қазақстандық ғалымдар (А.А.Ильясов, А.К.Гилимов) «Қазақстандағы банк жүйесі қызметін жетілдірудің
ҚР Ұлттық Банкімен бірлесіп коммерциялық банктің басшылығымен келісе отырып
Банктің қаржылық жағдайын толық әрі бәрін қамтушы автоматизация мен
Бұл пікірді сондай-ақ, бүгінгі күні Қазақстан экономикасы мен банктері
Агрегаттық сандық көрсеткіштер динамикасына қарай, 2005 жылдың басында Қазақстанда
1.01.2005ж. 3 ірі банк жағдайы бойынша өзіне барлық банк
2. Қарастырылып жатқан тенденцияның өсімі коммерциялық банктердің жариялаған үкімдік
3. Дағдарысқа ұшыраған банктер қатыгез бәсекелестіктің есебінен және оның
Жоғарыда айтылғандай, ҚР Ұлттық Банкі өз уақытында ресми емес
Қазақстандағы банктік секторлардың дамуы филиалдар ұйымдары мен есептесу-кассалық бөлімдермен
Жоғарыда келтірілген жағдайларды талдау арқылы қазақстандық банктер секторының қазір
Алайда, біздің пікіріміз бойынша,банктік жүйедегі түбірімен өзгерістер қазіргі шын
Банктің өзінің функцияларын жүйелі орындауда жалпы елдің экономикалық тұрақтылығын
Біздің жұмыста біз келесі банктердегі басқару әдістері мен ресурстардың
Қазақстандағы нарықтық қатынастардың дамуы тиімді қызметті өсіруге бағытталған әрі
Осыған қарамастан, қазіргі заманғы коммерциялық банктердің жағдайы жағымды тенденциялармен
Микродеңгейдегі аналитикалық жұмыстың маңыздылығын бағалау өте қиын. Коммерциялық банк
Экономикалық талдауды өткізуді, оның мақсаттары міндеттерін сауатты етіп қою
Ресурстарды басқаруда коммерциялық банктің өмірлік қабілетінің сапасы мен сенімділігін
Біздің коммерциялық банктегі қаржы ресурсының негізгі бөлігін құрайтын қаржылық
7 кесте – Кіріс, шығыс пен пайда туралы есеп
Кіретін қаржы ағымдары Шығатын қаржы ағымдары
Несие бойынша кіріс Депозиттер бойынша пайыздық төлем түріндегі шығыстар
Құнды қағаздар бойынша кірістер Депозиттік емес қарыз алу бойынша
Ақшалай белсенділікті қолдану бойынша кірістер Еңбек ақысын төлеудегі шығыстар
Екінші деңгейлі кірістер Екінші деңгейлі шығыстар
Салықтық төлемдер
Талдау жүргізу үшін зерртелініп жатқан мәліметтік база 1.01.2001ж. мен
Жұмыс процесі кезінде зерттелініп жатқан қаржы ағымдарын талдау блоктары
Жылдар бойынша кірістер, мен шығыстардың агрегаланған есептің талдаулары.
Зерттелініп жатқан банктердің пайыздық маржілер көрсеткіші.
Коммерциялық банктердің кірісітілігі туралы шешуші көрсеткіштер.
Біз берілген көрсеткіштер коммерциялық банктердегі қаржылық ресурстарды қолданудың сапалы
А.1. кестесінде «ТұранӘлем Банк»» АҚ қаржы ресурстары көздерінің қалыптасуына
2005 жылдың комиссиялық кірісі 2,636 млн. теңгеге өсті, 2004
Банктің қарыз берудегі және басқа да банктердегі депозиттерінің орташа
Қорларды құрудың ассигнациялануы жоғалту мүмкіндіктерін 2004 жылы 44,6%, 7,184
2005 жылдан бастап әріптестерге жалақы төлеуге байланысты және басқа
«ТұранӘлем Банкі» АҚ қаржылық ресурстарының көзін талдау, соңғы жылдары
«ВалютТранзит Банкі» АҚ қаржы ағымдарын талдау (А.2 кесте) келесі
Әріптестерге жалақы төлеу мен басқа да есептесу шығыстары 2005
«ВалютТранзит Банкі» АҚ банк ісі үшін жоғарғы деңгейдегі жеке
«ЦентрКредит Банкі» АҚ 01.01.2005 жылдағы таза кірісі (А.3 кесте)
2005 жылдағы комиссиялық кірістер 2987636 мың теңгені құрады, 2004
2005 жылдағы комиссиялық кірістер 2987636 мың теңгені құраса, 2004
Әріптестерге жалақы төлеу мен басқа да есептесу шығыстары 2005
Мұндай жетістіктер нәтижесіне қол жеткізу, банктің коммерциялық бизнесі көегімен
«АТФБанкі» АҚ қаржылық ағымына талдау (А.4 кесте) келесіні көрсетті:
01.01.2005 жылғы «АТФБанкі» АҚ таза кірісі 1251869 мың теңгені
Жүргізілген талдаудың нәтижесінде зерттелініп жатқан банктердің қаржылық ресурстарының қалыптасуы
Банктер үшін неси беру ең басты бағыттар қызметініңі
Банктерді талдай отырып, өз жұмысында ауылдық жерлерде қызмет көрсететін
Тұрғындарды қамту біртіндеп өсуде. Бұл Қазақстандағы қолайлы экономикалық ахуал,
Коммерциялық банктердің барлық шаруашылық қызметі мен өткізілетін акциялары банк
Шарттың түрі мен нақты міндеттерге орай келісім-шартта бэк-кеңсенің бөлімшелерінде
Кезеңдердің барлық уақытында зерттелініп жатқан банктер үнемі бірқалыпты мәліметтік
Инвестицияларды ұлғайта отырып, банктің негізгі мақсаты жаңа жүйелерді мәліметтік
Банктердегі ресурстар мен шығарылған себептер жаңа тенденциялар динамикасының қалыптасуын
8 кесте – Зерттелінуші банктердің операциялық кірістері
мың теңге
Банктің аталуы 2001ж. 2002ж. 2003ж. 2004ж. 2005ж.
Валют-Транзит Банк 760506 1643649 2121483 2942100 4811790
ТұранӘлем Банкі 13038000 21077000 32396000 40860000 63258000
ЦентрКредит Банкі 1952423 3018835 5042384 7074030 12489727
АТФ Банкі 839473 1361257 1148812 1788050 1992911
«ТұранӘлем Банкі» АҚ операциялық кірісінің өсу қарқыны 2005 жылы
Зерттелініп жатқан банктердің операциялық кірістері үнемі өсуде. Мұнда екі
9 кесте – Зерттелінуші банктердің операциялық шығыстары
мың теңге
Банктің аталуы 2001ж. 2002ж. 2003ж. 2004ж. 2005ж.
Валют-Транзит Банк 254125 537425 1020826 1318314 3152513
ТұранӘлем Банкі 12141000 19486000 27498000 36240000 55955000
ЦентрКредит Банкі 1006991 1607688 275823 3333540 6355305
АТФ Банкі 358740 812758 825971 1122981 1189264
Операциялық шығыстар қарқынды өсе түсуде, «ТұранӘлем Банкі» АҚ операциялық
Банктің операциялары белсенді ме немесе белсенді емес пе оған
Коммерциялық банктің негізгі және кең тараған тұрақты құраманың таза
ПМч = (ПД – ПР) /Аср*100%=ПП*100/Аср
Мұндағы ПМч - таза пайыздық маржа;
ПД – пайыздық кіріс;
ПР – пайыздық шығыс;
Аср – сомалық белсенділіктің орташа көлемі;
ПП – пайыздық пайда.
Көрсетілген сәйкестілік банктің жүзеге асырған пайыздық рентабельдігін суреттейді, немесе
10 кестеде біз зерттелініп жатқан маржаның пайыздық көрсеткішін есептеп
Кестеде берілгендер бойынша мынадай қорытындыға келуге болады, «Валют-Транзит
10 кесте – Талданушы банктердің пайыздық маржалардағы көрсеткіштері
мың теңге
Банктің аталуы 2001ж. 2002ж. 2003ж. 2004ж. 2005ж.
Валют-Транзит Банк 506381 1106224 1100657 1623786 1659277
ТұранӘлем Банкі 4989000 9203000 11469000 14757000 24259000
ЦентрКредит Банкі 945432 1411147 2170058 3740490 6134422
АТФ Банкі 480733 548499 322841 665069 803647
Ескерту – автор зерттелінген банктердің пайдасы мен шығындары туралы
«ТұранӘлем Банкі» АҚ пайыздық өсім тұрақты екені байқалады, соңғы
Ал, «ЦентрКредит Банкі» АҚ пайыздық маржа үнемі жылдар бойынша
Дәл осындай жағдай «АТФБанк» АҚ байқалады: 2002 жылы 2001
Банктегі маржаның пайыздық көрсеткіші таза кірістің жалпы тенденциясының өсуі
Банктерді зерттеудегі жүргізілген талдау көрсеткендей, ресурстарды тиімсіз басқару, ең
Ресурстар көзін қалыптастыруды талдаудың бір элементі ретінде кірістілік көрсеткіші
Кіріс көрсеткішінің бағалау әдісін қолдана отырып, біз зерттелініп жатқан
«Валют-Транзит Банкі» АҚ шешуші көрсеткіштерін талдай отырып, келесі
1. 2002 жылы банктің акционерлері 2001 жылға қарағанда өз
2. «Валют-Транзит Банкі» АҚ белсенділігінен таза кірісті алу
3. Таза маржалық пайыз былайша өзгеріп отырды: 2002 жылға
11 кесте-«Валют-Транзит Банкі» АҚ кірістілігінің шешуші көрсеткіштері.
Көрсеткіш 2001ж. 2002ж. 2003ж. 2004ж. 2005ж.
1. Жеке капиталға кіріс, % 5,7 11,2 11,8 3,3
2. Активтер бірлігіне кіріс, % 1,8 3,2 2,3 2,3
3. Таза пайыздық маржа, % 5,7 7,7 3,2 5,1
«ТұранӘлем Банкі» АҚ жеке капиталына кірісі 2003 жылы ең
12 Кесте - «ТұранӘлем Банкі» АҚ кірістілігінің шешуші
Көрсеткіш 2001ж. 2002ж. 2003ж. 2004ж. 2005ж.
1. Жеке капиталға кіріс, % 10,0 10,7 24,7 15,0
2. Активтер бірлігіне кіріс, % 1,1 1,0 2,2 1,2
3. Таза пайыздық маржа, % 5,5 1,0 2,2 0,1
«ЦентрКредит Банкі» АҚ жеке капиталына кірісі 2005 жылы ең
13 Кесте - «ЦентрКредит Банкі» АҚ кірістілігінің шешуші көрсеткіштері.
Көрсеткіш 2001ж. 2002ж. 2003ж. 2004ж. 2005ж.
1. Жеке капиталға кіріс, % 14,5 9,9 16,3 17,4
2. Активтер бірлігіне кіріс, % 1,6 0,9 1,4 1,6
3. Таза пайыздық маржа, % 4,9 4,3 9,4 4,6
«АТФ Банкі» АҚ шешуші көрсеткіштері де тұрақты емес: жеке
14 Кесте - «АТФ Банкі» АҚ кірістілігінің шешуші көрсеткіштері.
Көрсеткіш 2001ж. 2002ж. 2003ж. 2004ж. 2005ж.
1. Жеке капиталға кіріс, % 23,0 22,4 21,5 15,4
2. Активтер бірлігіне кіріс, % 3,02 2,6 1,9 1,8
3. Таза пайыздық маржа, % 2,3 3,1 4,2 3,6
Осы жағдайларға орай, көрсеткіштердегі секірулер болғанда біз ресурстарды басқарудың
Банктік менеджерлер бүгінгі күні кіріс алып келмейтін белсенділіктерге бағытталған
Зерттелініп жатқан банктердің қаржылық ресурстары олардың жылдық баланстарына қарай,
Қазақстанның банктік практикасында валюталық тәуекелділікті бағалауда, ереже бойынша ашық
Алайда, валюталық курстардың кенет ауытқуы, сондай-ақ зерттелініп жатқан ликвидтік
Банктердегі шетел валюталарының ара салмағы мен курсының өзгеруі коммерциялық
Валюталық белсенділермен және оған сәйкес жағымды валюталық бағалаулармен іс
Екіншіден, банктің валюталық белсенділігі ең алдымен несиелер, сондай-ақ басқа
Егер банктегі мерзімі өткен қарыздардың баланстары орташа алғанда несиелік
Қазақстанның банктік қадағалауында қаржылық нәтижелерді есептесудің реттілігін қамтамасыз етуі
Теоретикалық тұрғыда валюталық курстың өсімі тұтынушылардың мерзімі өткен валюталық
Біріншіден, көптеген банктер барлық мерзімі өтіп кеткен баланстарды көрсетпейді,
Қорытындылай келе, біз көрсетілген проблемалардың көбінесе экономикалық есептесу ережесіне
Коммерциялық банктерді зерттеу нәтижесі көрсеткендей, несиелік операциялар, тұрақты тұтынушылар
Сонымен қатар, банк ресурсын басқаратын әдістердің маңызы да өте
2.2 ҚР коммерциялық банктердегі адамзат ресурстарын басқару
Қазіргі уақыттағы коммерциялық банктерде басқарушылық мінездеменің өзгерісі байқалады, бұл
Банктерді зерттеу барысында анықталғандай, 2000 жылдағы банктерді қамтамасыз етуге
«Валют-Транзит Банкі» АҚ қаржы нәтижелерін талдау барысында анықталғандай, соңғы
Банктің әрбір бөлімшелерінде «ұжымдық басқару» органы жұмыс істейді, бұл
«Валют-Транзит Банк» АҚ ерекшелігі жұмысқа жаңа бітіруші түлектерді қабылдауында
КГТУ мен кадрларды дайындау мен қайта дайындау байланысы жолға
Осы мақсатқа орай әдістемелік басшылық дайындау, қайта дайындау мен
Қоғамда әлі де банк жұмысы жөнінде кәсіби білімділікті талап
«Валют-Транзит Банк» АҚ кадрлық саясаты тәжірибелі әрі жас алға
«Валют-Транзит Банк» АҚ жұмысқа қабылдау мен шығару талаптары банктің
16 Кесте – Банк қызметкерлерінің денсаулығына әсер етуші факторлар.
Мамандығы Әсер ету факторлары
Валюталық кассир Тұтынушылармен жұмыс істеуде эмоционалдық ауырлық, аса жауапты
Операция жүргізуші есепші Тұтынушылармен жұмыс істеуде эмоционалдық ауырлық, есептесу
Банк есепшісі Күнделікті тепе-теңдікті (баланс) есептеу жауапкершілігі, банктің және
Банк экономисті Банк операцияларының жүзеге асырылуына жауапкершілік, шешімдер қабылдауда
Банк басшысы Тұтынушылар, мекемелер, акционерлер алдында банктік міндеттемелердің орындалуына
Сонда да жұмысқа қабылдау талаптары жас кадрлар үшін дайындалған,
Қызметкерді және оның жұмысын бағалау банкте жұмыс істеген алғашқы
Еңбек өнімділігін көтерудің маңызды бір жолы қызметкерлерді тиімді басқара
Еңбек ақысын марапаттау арқылы төлеу үнемі әрі бір мезеттік
Қызметкерді төменгі деңгейде пайдалану банкті басқаруда кіші қызметкер өзінің
Талданған көрсеткіштер соңғы жылдары коммерциялық банктердің адамзат ресурстарын пайдалану
17 кесте – 2000-2001жж. кезеңдеріндегі адам ресурстарын пайдаланудың
Банктің аталуы Кпр Кв Кт Кпс
«Валют-Транзит Банк» АҚ 0,15 0,26 0,14 0,71
«ТұранӘлем Банкі»АҚ 0,22 0,19 0,21 0,74
ЦентрКредит Банкі 0,12 0,21 0,19 0,81
«АТФ Банкі»АҚ 0,17 0,19 0,24 0,75
Бұл банктердің көбінесе әрекет ететін әрі шын мәнісінде пайда
18 кесте - 2004-2005жж. кезеңдеріндегі адамзат ресурстарын пайдаланудың
Банктің аталуы Кпр Кв Кт Кпс
«Валют-Транзит Банк» АҚ 0,02 0,018 0,03 0,98
«ТұранӘлем Банкі»АҚ 0,05 0,12 0,05 0,95
ЦентрКредит Банкі 0,03 0,04 0,09 0,97
«АТФ Банкі»АҚ 0,04 0,08 0,07 0,96
Коммерциялық банктердегі адамзат ресурстарын пайдалану сондай-ақ, талданған кезеңдегі жұмыс
Талдау көрсеткендей, банкте адамзат факторы рационалды қолданылады. Әріптестердің жыл
«Валют-Транзит Банк» АҚ ұйымдастырушылық мәдениеті екі аспектіні қарастырады. Бір
Қызметкерлерді басқару арқылы банк қызметіне және оның ұйымдастырылуына әсер
Алайда, зерттелінуші коммерциялық банктердегі адамзат ресурстарын басқарудың әрекет
Ресурстарды басқару міндетін жүзеге асыруда мәліметтердің өсіп жатқан көлемі
Ғылыми және іс-тәжірибелік мақсаттар үшін, әрі жоғарыда аталған проблемаларды
Басқару жүйесіндегі күштер, әдістер басқару процесінің басты мақсаты ретінде
Басқарудың жеделдігін оның қарқыны анықтайды. Мәліметтерді жинақтауға, өңдеуге, талдауға
Басқарудың оптимальдығы оның сапасының ең маңызды критериі болып табылады.
Басқарудың нәтижелілігі басқару сапасының негізгі критериі болып табылады. Нәтижелілік
Басқару тиімділігін арттырудың басты бағыты оның компьютеризациясы болып табылады.
Дегенмен, біз басқарудың компьютеризациясы нәтиже бермейді деп есептейміз, өйткені
Басқарудың тиімділігін арттырудың екінші бағыты бүкіл басқару процесін тұтас
3 КОММЕРЦИЯЛЫҚ БАНКТІҢ АКЦИОНЕРЛІК ҚОҒАМ РЕТІНДЕ ДАМУЫНЫҢ НЕГІЗГІ
3.1 Коммерциялық банктердегі ресурстарды басқарудың стратегияларын қалыптастыру жолдары
Нарықтық экономика жағдайында коммерциялық банктердегі ресурстарды тиімді басқару туралы
Коммерциялық банктердегі ресурстарды басқарудың алғашқы мақсаттарына, әсіресе кірістер қысқарғанда
Соңғы жылдары коммерциялық банктер үшін жаңа шаруашылық жағдайлары, әртүрлі
Өкінішке орай, экономикалық әдебиеттерде Қазақстан Республикасының коммерциялық банктеріндегі ресурстардың
Қаржы ресурстарын басқарудың маңызды бөлігі шығындарды қысқарту болып табылады,
Қазақстанның коммерциялық банктерін зерттеу ресурстарды басқару стратегияларын қалыптастыру бағыттарын
1. Шығыстарды басқарудан басқа қысқарушы кірістерді іздеу компенсациясы мен
Шығыстарды табысты басқару – кәсіпкерлік мәдениетінің қатаң әрі жұмсақ,
Әрбір ойланып ақылмен қысқартылған шығыстар немесе кірістер мен шығыстардың
Бөлімшелердің тапсырмалары бойынша ішкі жеке шығыстардың есептері жалпы жүйеге
Тапсырма бойынша нақты идентификациялауға болмайтын қызметтер оны қабылдап алушыға
Банктің таза кірісіне марапаттауға қатысты төлемақыларды қоспағандағы шығыстар қатты
Келтірілген құрылымдық талдаудан, шығыстардың негізгі бөлігі марапаттауға қатысты емес
20 кесте - «ТұранӘлем Банкі» АҚ марапаттауға қатысты емес
Статьялардың аталуы мен мазмұны 1.01.2004ж. 1.01.2005ж
сомасы салмағы сомасы салмағы
1. Басқа банктерден аудару қызметі бойынша комиссиялық шығыстар 1365
2. Қауіпсіздендіру бойынша комиссиялық шығыстар 44 ,1 94 0,2
3. Шетел валюталарын сату-сатып алу қызметі бойынша комиссиялық шығыстар
5. Заңды тұлғаларға валюта бойынша кепілдік беру
6. Аудиторлық мәлімет қызметтері бойынша комиссиялық шығыстар
7. Банктің басқа да қызметтері бойынша комиссиялық шығыстары: 823
7.1. Банк аралық несиелеу қызметтері бойынша комиссиялық шығыстар
7.2. Несиені қайтару үшін делдалдық қызметтер бойынша комиссиялық шығыстар
7.3 Банк-корреспонденттерінің теңге бойынша қызметі 105
59
7.4. НБРК теңге бойынша кассалық қызмет көрсету үшін
436
7.5. EUROPAY пластикалық карт-есептеу қызметі бойынша комиссиялар
7.6. Теңге бойынша клирингтік қызмет көрсету 393
543
7.7. Банк-корреспонденттерді валюта бойынша қызмет көрсету
7.8. Теңгелей ақашаны тасымалдау және сақтау
7.9. Валюта бойынша акредетивтің комиссиялық шығыстары
8. Тасымалдауға байланысты шығыстар 4442 9,9 3129 9,5
8.1. Тасымалдаудың норма бойынша қызметтік іс-сапар қызметі 1107
8.2. Құнды заттарды тасымалдау мен сақтау 13
270
8.3. АУ қатысы жоқ тасымалдау аппаратын қаржыландыру 551
84
8.3.1. «ТитанИнкасация» ЖШС бойынша шығыстар
398
8.4. Арнаулы көлікпен тасымалдауды қаржыландыру 2758
2377
9. Жарнамаға кетірілетін шығыстар 2626 5,8 3811 11,7
10. Норма бойынша ұсыныу қызметтеріне кетірілетін шығыстар 250 0,6
10.1. Нормадан артық ұсыныу қызметтеріне кетірілетін шығыстар 270 0,6
11. Материалдық емес активтерді амортизациялық есептен шығару
12. Басқа да операциялық шығыстар 12558 28,2 650 1,9
12.1. Мемлекеттік салық (госпошлина) 12
9
12.2. Банктік карточкалармен қызмет көрсету 12
10
12.3. Анықтамалық-кеңес беру қызметтері 12451 99,1 371
12.4. Құжаттарды жабдықтау 31
257
12.5. Құқықтық фирмалардың қызметтерін қаржыландыру 52
2
12.6. Кедендегі құжаттарды жабдықтауға кетірілетін шығыстар
12.7. Валютаны тасымалдау кезінде кедендегі құжаттарды жабдықтауға кетірілетін шығыстар
13. Айыппұлдар, өсімдер, ауытқушылықтар
13.1. Бюджетке
13.2. Заңды және жеке тұлғаларға
14. Басқа да шығыстар 22211 49,8 22695 69,3
14.1. Банк қызметіндегі өзге де шығыстар
14.2. Өткен жылы жіберілген марапаттауларды осы ағымдағы жылдарда төлеуге
630
14.3. Жеке тұлғаларды теңге бойынша міндетті түрде қауіпсіздендіруге байланысты
14.4. Жарамсыз материалдарды тізімнен шығаруға қатысты шығыстар 29
2223
14.5. Банктік емес қызметтер бойынша басқа да шығыстар 1237
14.6. Есептелуге қатысы жоқ, көзге көріне бермейтін шығыстар
678
14.7. Қайырымдылық қорына көмек 440 1,9 284 1,2
14.8. Негізгі қаражаттарды тізімнен шығаруға қатысты шығындар
2
Қорытынды: 44589 100,0 32779 100,0
Келтірілген құрылымдық талдаудан, шығыстардың негізгі бөлігі марапаттауға қатысты емес
Зерттелініп отырған банктерде мәліметтік жүйелерді басқаруды талдауға арналған сенімді
Шығыстарды азайтудың тиімді әдісі тәуекелділікті ескере отырып реттеуші несиелердің
2. Мәліметтік технологиялар (МТ) бүгінгі күні қазіргі заманғы банктердің
Банктерді зерттеудің нәтижесі мәліметтік технологияға қатысты проектілердің менеджерлері
Әрбір банкке мықты мәліметтік технологиялар қажет. Банктің жеке беделін
3. Зерттелініп жатқан банктердің әріптестері өздерінің тұтынушыларға керегі бар
4. Шығыстарды табысты басқарудың ең маңызды потенциалы – қызметкерлерді
Бүгінгі күні Қазақстанның коммерциялық банктерінің табысты қызмет етуі үшін
Біздің көзқарасымыз бойынша, кадрларды басқару саласында қызметкерерді бағалау жұмысы
Біз қызметкерді бағалаудың екі элементтен тұратын өзара байланысқан әрі
Оның ішінен екі түрлі тұтастық бағалау нұсқасын бөліп алуға
Бағалаудың екі түрі де шын мәнісіндегі немесе қажетті жеке
5. Сонымен қатар, Қазақстандағы коммерциялық банктердің кірістерін жоғарылату үшін
2003 жылы Қазақстанда 2003-2015жж. арналған өндірістік-инновациялық Стратегия қабылданды. Бұл
Бәсекелестікке қабілетті өндіріс пен тауарлар, жұмыстар мен қызметтердің экспортталуына
Өндірістік-инновациялық саясат түсінігі Мемлекеттің кәсіпкерлерге бәсекелестікке қабілетті жағдайлар жасауы
Қазақстанның өндірістік-инновациялық саясатын жүзеге асыруы үшін жасап жатқан іс-шаралар,
Сонымен, Франциядағы коммерциялық банктер нарықтық экономиканың қалыптасуында белсенді роль
Ірі кәсіпорындар өздерінің қаржылық қызметінде үнемі тәеулсіздік алуға тырысуы,
Бәрібір айырбастың ағымдық тұрақсыздығы еңбекте едәуір қиындықтар туғызып, кәсіпорындарды
Қаржыландыру процесінде делдалдық рольді атқарушы коммерциялық банктер кәсіпорындар мен
Екінші жағынан, несиені ұсыну жүйесі ең соңында операцияның рентабельдігі
Банктік капитал жеке кәсіпорындардың тек кірістерін ғана ескермейді; оның
Кәсіпорындар ақша нарығында ұсынылатын қаражаттарды пайдаланады. Бұл жағдайда салымдарды
Сонымен, банктер өздерінің функцияланушы капиталдарымен бірге бірлесе отырып, тікелей
Келтірілген зерттеулер көрсеткендей, Қазақстанның коммерциялық банктері дәл осы тәуекелділіктерге
Басқару және инфрақұрылымдарды қаржыландыруға қатысты сұрақтар, елдің не экономикалық,
Академик С.С.Сатыбалдин «оңтүстіккореялық үлгінің ерекшелігі мемлекеттің қызметі ірі ұлттық
Пофессор У.Б.Баймұратов өзінің еңбетерінде «банктердегі ең тиімді деген шешімдер
Біз дәл қазір жоғарыда аталған институттардың қызметі жайлы Заңды
Егер екінші деңгейдегі банктер жинақы орта, көп тұтынушыларға қол
6. Дамыған елдердің көптеген коммерциялық банктері өздеріне сенімді тұлға
Әлемдік тәжірибеде жеке тұлғалар үшін трастік қызмет көрсетудің үш
иегері қайтыс болғаннан кейінгі мүлікке ие болу тәртібі;
мүлікті сенім артылғанда немесе қамқор болғанда басқару;
агенттік функциялар.
Мұрагерлердің иесі қайтыс болғаннан кейін мүлікке ие болу құқы
Мүлікті траст түріндегі басқарылуы әртүрлі құқықтық негізге ие болады:
Өмірлік трасті банк пен жеке тұлға арасында келісіліп бекітіледі.
Қауіпсіздік трасті егер тұтынушы өзінің қауіпсіздік полисін банкке сенімді
Корпорациялық трасті компанияның облигацияларын алуды қамтамасыз ету үшін банкке
Ал, жалданған жұмысшылар пайдасындағы трастілер зейнеткерлік қоры немесе пайда
Агенттік фунциялардың трастілерден айырмашылығы, жеке меншікке иелік ету үшін
- құндылықтарды сейфте сақтау. Банк құндылықтарды принципалдың рұқсатымен ешқандай
- мүліктерді белсенді функцияларымен бірге сақтау. Банк құндылықтарды сейфте
- басқару. Банк барлық мүліктерді сақтаушы функцияларды орындайды және
Банктер агенттік функцияларды іскер фирмалар үшін орындайды:
1. Трансферт бойынша агент. Банк операцияның кооперациясы үшін жеке
2. Банк әртүрлі қаржылық ұйымдастырылуда депозитария ролін атқарады.
3. Банк өзінің мойнына акциялар мен компания облигацияларының пайыздарды
4. Банктің траст-бөлімі жеке иелерге, қамқоршыларға және біреудің иелгіндегі
5. Коммерциялық банктер кәсіпорындар мен ұйымдардағы өзінің қызмет түрлерін
Осындай әдістердің бірі ретінде өзара талаптар бойынша орталықтанған сынақтар,
Бұл есептесулердің мәні кәсіпорындардың бір-біріне деген өзара талаптары жабылады.
Жақсы ұйымдастырылған өзара есептесу кәсіпорындардың өзара өндірістенуіне әсер етіп
У.Б.Бамұратов өзінің еңбегінде, «кәсіпорындар арасындағы бір банктің жабық есептесу
- «ішкі ақшалардың» тиімділігін арттыруға, яғни несиелеудің технологиялық тізбегін
- несие алушылардың төлей алмаушылық тәуекелділігін ішкі корпорациялық қаржыландыру
- банктің ликвидтігін қолдау үшін қажеттіліктер мен абсолюттік ликвидті
Қазақстан экономикасы нығаюы үшін кәсіпорындар мен ұйымдардың келісім-шарттағы міндеттемелерін
3.2. ҚР коммерциялық банктердегі кірістер мен шығыстар құрылымын оптимизациялау
Қазіргі уақытта Қазақстан Республикасында банк секторын әлемдік стандарттарға сәйкес
Ресурстарды басқару міндетін жүзеге асыруда мәліметтердің өсіп жатқан көлемі
Ғылыми және іс-тәжірибелік мақсаттар үшін, әрі жоғарыда аталған проблемаларды
Басқару жүйесіндегі күштер, әдістер басқару процесінің басты мақсаты ретінде
Басқарудың жеделдігін оның қарқыны анықтайды. Мәліметтерді жинақтауға, өңдеуге, талдауға
Басқарудың оптимальдығы оның сапасының ең маңызды критериі болып табылады.
Басқарудың нәтижелілігі басқару сапасының негізгі критериі болып табылады. Нәтижелілік
Басқару тиімділігін арттырудың басты бағыты оның компьютеризациясы болып табылады.
Дегенмен, біз басқарудың компьютеризациясы нәтиже бермейді деп есептейміз, өйткені
Еңбек нарығындағы күрделі жағдайларға қарамастан, жұмыс істеуші коммерциялық банктердің
Алғашқы жолы, қызметкер банктің өзінде бизнесті жүргізу философиясымен бірге,
Екінші жолы – басқа жақтан, яғни басқа банктерден кәсіби
Коммерциялық банктердің кадрлық саясаты аймақтық әрі конъюнктуралық ерекшеліктерінінің дамуын
Зерттелініп жатқан банктердің кірісі мен шығыстарының құрылымын салыстыра отырып
Зерттелініп жатқан банктердің негізгі бағыты – несие бойынша кірістер
21 кесте-Зерттелінуші банктердің американдық банктермен салыстырғандағы кірістері мен шығыстарының
Көрсеткіштер Американдық банк Валют-Транзит Банкі ТұранӘлем Банкі АТФ Банкі
Несие бойынша кіріс 55 41,7 64,2 57,7 65,2
Құнды қағаздар бойынша кіріс 10 2,0 7,3 3,2 3,1
Қолданылған ақшалай активтер бойынша кіріс 30 2,7 14,9
Екінші деңгейлі кіріс 5 53,6 13,6 9,4 26,3
Кірістердің қорытындысы 100 100 100 100 100
Депозиттер бойынша пайыздық төлем түріндегі шығыстар 45 21,9
Депозиттік емес қарыздар бойынша пайыздық төлем түріндегі шығыстар
21 кестенің жалғасы
Еңбек ақысын төлеу бойынша шығыстар 15 9,6 10,6
Екінші деңгейлі шығыстар 5 48,4 11,6 4,1 4,5
Салықтық төлемдер 10 4,2 1,8 0,6 6,0
Шығыстардың қорытындысы 100 100 100 100 100
Егер шығыстарды салыстырсақ, келесі нәтижелерді көрсетеді:
1. Депозиттер бойынша пайыздық төлемдер түрі мен шығыстар 21,9
2. Депозиттік емес қарыздар бойынша пайыздық төлем түріндегі шығыстар
3. Еңбек ақыны төлеуге кетірілетін шығыстар әлемдік стандартқа сәйкес
4. Екінші деңгейлі шығыстар «Валют-Транзит Банкі» АҚ асып түссе,
Бұл жағдайлардағы радикалды өзгерістер басқарудың экономикалық тіреуішін сапалы өзгертуді
1. Шығыстарды басқарудан басқа қысқарушы кірістерді іздеу компенсациясы мен
Шығыстарды табысты басқару – кәсіпкерлік мәдениетінің қатаң әрі жұмсақ,
Әрбір ойланып ақылмен қысқартылған шығыстар немесе кірістер мен шығыстардың
Шығыстарды тиімді басқару мәліметтік жүйелерді дұрыс басқару қажеттілігін талап
Тапсырма бойынша нақты идентификациялауға болмайтын қызметтер оны қабылдап алушыға
Қаржыландыру процесінде делдалдық рольді атқарушы коммерциялық банктер кәсіпорындар мен
Екінші жағынан, несиені ұсыну жүйесі ең соңында операцияның рентабельдігі
Банктік капитал жеке кәсіпорындардың тек кірістерін ғана ескермейді; оның
Кәсіпорындар ақша нарығында ұсынылатын қаражаттарды пайдаланады. Бұл жағдайда салымдарды
Сонымен, банктер өздерінің функцияланушы капиталдарымен бірге бірлесе отырып, тікелей
Келтірілген зерттеулер көрсеткендей, Қазақстанның коммерциялық банктері дәл осы тәуекелділіктерге
Басқару және инфрақұрылымдарды қаржыландыруға қатысты сұрақтар, елдің не экономикалық,
Бұл жағдайда орталықтанған жоспарлаушы орган негізгі әлеуметтік-экономикалық міндеттерді анықтайды
Біз, бұл әдістің орталықтанған экономикалық басқару кезінде, яғни кәсіпорынның
Орталық жоспарлаушы орган Коммерциялық банк
4 сурет – ҚР коммерциялық бактеріндегі несиелік ресурстарды оптимальды
Ресурстарды басқарудың тағы бір әдісі «банктер ішіндегі банкте» негізделеді:
Біз бұл әдістің өзектілігі, банктің басшылығы мен әрбір бөлімшесінде
Сондай-ақ, бұл әдіс жұмысында жоғарғы жетістіктерге қол жеткізген жеке
Қазақстандағы нарықтық қатынастардың дамуы тиімді қызметті өсіруге бағытталған әрі
Осыған қарамастан, қазіргі заманғы коммерциялық банктердің жағдайы жағымды тенденциялармен
Микродеңгейдегі аналитикалық жұмыстың маңыздылығын бағалау өте қиын. Коммерциялық банк
Экономикалық талдауды өткізуді, оның мақсаттары міндеттерін сауатты етіп қою
Ресурстарды басқаруда коммерциялық банктің өмірлік қабілетінің сапасы мен сенімділігін
Біздің коммерциялық банктегі қаржы ресурсының негізгі бөлігін құрайтын қаржылық
Жүргізілген зерттеулер көмегімен келесі қорытындыға келуге болады, яғни Қазақстанның
Жалпы алғанда зерттелініп жатқан банктер талаптарға сай әрі қазіргі
Еңбектің сапасы оның нәтижесінен көрінеді. Нәтиженің сапалы болуы еңбекті
Банктік еңбекті басқарудың сапалы ерекшеліктеріне мыналар жатады:
1) еңбекті басқарудың жалпы ерекшеліктері: шығармашылық ой еңбегінің түрі
2) банк қызметіндегі еңбекті басқарудың мамандандырылған ерекшеліктері: еңбек қызметінің
Еңбекті басқарудың сапалық мінездемелері әржақтылы, олардың арасында экономикалық, әлеуметтік,
Аталған еңбек сапасының мінездемелеріне мәліметтік ресурстар, басқарудың техникалық құралдарының
Қазіргі уақыттағы коммерциялық банктерде басқарушылық мінездеменің өзгерісі байқалады, бұл
Коммерциялық банктерде еңбекті басқарудың терең мамандандырылуы жүзеге асырылуда, бұл
Банк жұмысының тиімділігін арттырудың тағы да бір маңызды көрсеткіші
Коммерциялық банктердегі ресурстарды жоспарлау технологиясы
Стратегиялық жоспарлау
Жедел жоспарлау
Әдістемелік жоспарлау
қызметтерді бағалау; сұраныс пен ұсынысты бағалау; тұрмыстық технологиялар; нарық
мәліметтік ағымдар; қаржы ағымдары; басқару технологиялары; нарық конъюнктурасы
Кіріс пен шығыс құрылымын бағалау; қабылданған шешімдердің тәуекелділігін бағалау;
Ресурстарды басқару идеологиясы
Ресурстарды басқару мотивациясы
Ресурстарды басқарудың құрылымдығы
5 сурет – Коммерциялық банктердегі ресурстарды басқарудың әдістемесі
Банктердегі ресурстарды басқару проблемасының өзектілігі стратегиялық жоспарлау деңгейінде орын
ҚОРЫТЫНДЫ
Нарықтық қатынастардың дамуы экономикалық саясаттың бара-бар жүзеге асуын талап
Ғылыми-техникалық прогрестің жылдам дамуы кезеңінде еліміздегі елбасымыздың
Осыған қарамастан, қазіргі заманғы коммерциялық банктердің жағдайы жағымды тенденциялармен
Микродеңгейдегі аналитикалық жұмыстың маңыздылығын бағалау өте қиын. Коммерциялық банк
Экономикалық талдауды өткізуді, оның мақсаттары міндеттерін сауатты етіп қою
Ресурстарды басқаруда коммерциялық банктің өмірлік қабілетінің сапасы мен сенімділігін
Экономикалық талдаудың міндеті: банк қызметінің заңдылығын зерттеуге қатысты
Басқару тиімділігін арттырудың басты бағыты оның компьютеризациясы болып табылады.
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1 Казахстан на пути ускоренной экономической, социальной и
Нуреев P.M. Курс микроэкономики: Учебник для вузов. - 2-е
Экономика: Учебник. 3-е изд., перераб. и доп. / Под
4. Райзберг Б.А., Фатхутдинов Р.А. Управление экономикой. Учебник
5. Масленченков Ю.С., Дубанков А.П. Экономика банка. Разработка по
Бор М.З., Пятенко В.В. Практика банковского дела. Стратегическое управление
Введение в банковское дело. Учебное пособие/ Под ред. д.э.н.
8. Основы банковского менеджмента.: уч. пособие. / Под общ.
9. Деньги, кредит, банки: Учебник /под ред. чл. -
10. Рынок труда. Учебник. Под. ред. проф. B.C. Буланова
11. Годин В.В., Корнеев И.К. Управление информационными ресурсами:17-
12. Справочник директора предприятия / Под ред. М.Г.
13. Управление персоналом. Учебное пособие/ под ред. Б.К).
14. Закон Республики Казахстан от 31 августа 1997г.
15. Мадиярова Д.М., Марчевский B.C. Основы современного банковского
16. Банковское дело. Учебно-практическое пособие. Общее руководство и
17. Спанкулова Л.С, Кожахметов Р.Т. Защита банковской информации.Учебное пособие
18. Сатубалдин С.С. Азиатский кризис: причины и уроки.
19. Баландин Б.М. Информационно-аналитическое обеспечение управления активами и пассивами
20. Банковский портфель - 2. Книга банковского менеджера.
ковского финансиста. Книга банковского юриста. (Отв. СОМИНТЭК)
21. Финансы. Денежное обращение. Кредит. Колл. авт. под
ляка. Учебник, 2 изд. М: ЮНИТИ - ДАНА, 2001.
22. Усоскин В.М. Современный коммерческий банк. Управление и
ции. - М: ИПЦ «Вазар-Ферро», 1994
23. Банки и кредитная политика в условиях перехода
риалы Международной научно - практической 20-21 октября 1995г., Алматы:экономика,
24. Пещанская И.В. Организация деятельности коммерческого банка:
учебное пособие. - (серия «Высшее образование»). М.: ИНФРА- М,
25. Уайтинг Д.П. Осваиваем банковское дело: пер. с англ.
26. Банковское дело./ Под редакцией В.И. Колесникова, Л.П. Кроливец-
кой. - М., «Финансы и статистика», 1996.
27. Чижов Н.А. Персонал банка: технология управления и развития.
М: Издательский центр «Анкил», 1997.
28. Управление персоналом организации: Учебное пособие / под ред.
д.э.н., проф. А.Я. Кибанова. - М: ИНФРА-М,2000.
29. И. Шумпетер. Капитализм, социализм и демократия. - М.::
ка, 198О.
30. Инновационный менеджмент: Учебное пособие / Под ред. д.э.н.,
проф. Л.Н. Оголевой. - М.: ИНФРА - М,2003
31. Основы менеджмента / В.Р. Веснин. — «ГНОМ-пресс» при
«Элит-2000», 1999.
Челноков В.А. Банки и банковские операции: букварь кредитования.
Технологии банковских ссуд.: учеб. для вузов. - М.: Высшая
У.Б. Баймуратов. Национальная экономическая система. - Алматы:
Гылым 2000.
Н.Назарбаев. Выступление на III конгрессе финансистов Казахстана.//
Журнал «РЦБК», апрель 2003г.
Сигаев Е.Х. Проблемы развития банковского сектора РК в условиях
рыночных отношений.: Алматы, 2001.
10 лет тенге Национальный банк РК «Пресс АТАше»,2003г.
Банковское дело. / Справочное пособие под ред. проф.Ю.А. Бабиче
вой. - М., «Экономика», 2003
Оспанов А.З. Влияние банковской системы на экономику области и
основные направления дальнейшего развития. // По материалам Между народной
Годовой отчёт Национального банка РК - 2003 год. -
«Дело», 2005
Темирханов Е.У., Бейсембетов И.К., Иванов Т.И. Роль банковской
инфраструктуры РК в проведении денежно - кредитной политики.: Алматы,1997г.
Э.Роде. Банковские операции, М: Прогресс, 1999
42. Банковский (I) портфель (Книга банкира. Книга клиента. Книга
стора.)/ отв. ред. Коробов Ю.И., Рубин Ю.Б., Солдаткин В.И.
90