ЖОСПАР
Кіріспе 2
1. Конфуций философиясындағы «цзюнь-цзы» /қайырымды адам/
2. Әл-Фараби дүниетанымындағы адам мәселесі 7
3. Абай философиясындағы «толық адам» ілімі
Қолданылған әдебиеттер 14
Кіріспе
Жан-жақты жетілген адам мәселесі бүгінгі
Ежелгі Қытай философиясында да “жан-жақты жетілген
Ұлттық қазақ философиясында осы мәселе жалпы
Отандық философияда жан-жақты жетілген адам ілімін
«Жан-жақты дамыған адам»
1. Конфуций философиясындағы «цзюнь-цзы» /қайырымды адам/
Жеке адамның мән-маңызы Батыс пен Шығыс
Ежелгі Қытай ойшылдары сияқты Конфуцийді де
Алғашқы кезендегі конфуцийшілдер әлеуметтік мәселелерді экономикалық
Конфуций осыған орай жалпы қытай қоғамын,
1.Цзюнь-цзы (қайырымды адам)
2.Сяо жэнь (сөзбе-сөз аударсақ «кішкентай адам»,
3.Жэнь (адам)
Цзюнь-цзы және Сяо жэнь – бұл
Сяо жэнь - өзіне әрі этикалық,
Жэнь термині - әдеттегі қарапайым адамдарды
Конфуций іліміндегі адам – бұл жанұя
Үлкен әріпті Адам, яғни цзюнь-цзы болу,
Егер біз Конфуций іліміндегі ең маңызды
«Жэнь» ұғымға жан-жақты. «Жэньге» иелерге бұл
Қайырымды адам жэньсіз бола алмайды, егер
Конфуций бойынша адамның кемелденуінің мақсаты, адам
Конфуций іліміндегі цзюнь – цзыға қарсы
Сяо жэнь ұғымы этикалық категория ретінде
Сонымен, Конфуцийдің адам жайындағы пікірлерін қорытындылай
Адам табиғаттың тамаша туындысы
2. Әл-Фараби дүниетанымындағы адам мәселесі.
Тарихи түп-тамырларымызға шегінер болсақ Шығыс философиясы
Адамды ай астындағы әлем дамуының жоғарғы
Әл-Фараби адамзат болмысының жекеше қырларын қарастырада
Әл-Фараби өзі өмір сүрген тарихи дәуірде
Қоғам мен адам мәселесіндегі Фарабидің идеялық
Фараби адамға ең үлкен игілік адамзат
Саналы қабілет – адамның табиғи қасиеті,
Таным объектісі таным субъектісіне қарағанда алғашқылық
Қайырымдылыққа үйренуге бола ма? Фараби үшін
Фараби дүниетанымы өзінің барлық рационалистік
Әл-Фараби жаңа мәдени жағдайда Алла мәселесін
Мутазилиттерін (Васил ибн Ата, әл-Джахиз, әл-Наззам,
Дін – философиядан шыққан нәтиже ретінде
Әл-Фараби «ақиқат діннің» қажеттілігі туралы үнемі
Дін өкілдері жақтаушылар, дін туралы сөз
Ақыл-ой маңызын жоққа шығаратын теологтарға қарсы
Ал екіншілері, - өздерінің діні олар
Теология тақырыбы, құдайлар мәселесі мен оған
Осыған орай, әл-Фарабиді дәйекті материалист, оның
Әл-Фараби философиялық жүйесінің негізінде үш басты
«Адам-бол!»
(Қазақ философиясындағы адам мәселесі)
3. Абай философиясындағы «толық адам» ілімі
Абай - ұлы философ, ойшыл. Оның
Абайдың пікірінше, жәуанмәрт, яғни жан-жақты жетілген
Сонымен, шындықты Абай әділетілік, ізгілікті қайырымдылық,
Абай мәңгілік мәселесін діни тұрғыдан емес,
Алла шексіз, оны танып білуге ұмтылған
Абай жан-жақты жетілген адам идеасын «махаббат
Абай кейбір мәселелерді шешуге байланысты суфизм
Ал кейбір мәселелерді қарастырғанда суфизмді тек
Абайды «толық адам» ілімі – адам,
Қолданылған әдебиеттер
«Философия», Алматы, Рауан, 1991 жыл
«Философия», Д.Кішібеков, Ұ.Сыдықов, Алматы, 2002 жыл
Лунь юй.Чжун го чжэ сюе ши
А.Я.Папов Ян Чжу-вольнодумец древнего Китая.Советское Востоковедения,1940
В.Я.Сидихметов Китай. Страницы прошлого
Лунь юй.Чжун го чже сюе ши
Әл-Фараби. Қайырымды қала тұрғындарының көзқарасы
Әл-Фараби.Философиялық трактаттар.Алматы,1973.206-207-бб
Абай.Қара сөз.Поэмалар. А.,1993,91 б
Абайдың дүниетанымы мен философиясы а.,1995.95 б.
Сол жерде,77 б
14