Жоспар:
І .Кіріспе.
ІІ. Африканың ішкі суларына сипаттама беру.
ІІ.1.Африканың жағалауын шайып жатқан мұхиттар мен теңіздері.
ІІ.2.Африканың өзендері.
ІІ.3. Африканың көлдері.
ІІ.4.Африканың жер асты суларына сипаттау.
ІІІ.Қорытынды.
VI.Пайдаланған әдебиеттер тізімі.
І .Кіріспе .
Африка –оңтүстік жарты шардағы материк.Африканың экватор дәл ортасынан
Африка құрлық ішкі суларының жылдық ағыны
Солтүстік Африка мен Оңтүстік еуропаның оңтүстік Азияның
Африканың жер бедері салыстырмалы түрде біркелкі. Материктің
Материк падйлы қазбаларға өте бай. Пайдалы қазбалар
Африка құрлығында су көлемі (4600км3) бойынша 3 орында,
ІІ.1.Африканың жағалауын шайып жатқан мұхиттар.
Құрлықтың солтүстігінде жерорта теңізі , батысында
Атлант мұхитының сулары Африканың батыс жағалауын
Жылы және суық ағыстар түйісетін Жасыл мүйіс аралдары
Үнді мұмұхиты алабына ентін Қызыл теңіз тектоникалық
Суэц каналы арқылы солтүстік жағалаулардағы
Басты порттары -Суэц (Египет), Порт-Судан ( Судан), Жидда
Жерорта теңізі-Атлант мұхитының Еуразия мен Африка құрлықтары
Теңізде балықтың 550-дей түрі бар.
Ол –Дүниежүзілік мұхиттың ең жылы және
Үнді мұхитының Сомали түбегінде жағалауында
ІІ.2.Африканың өзендері.
Африкада ірі өзендер көп. Өзен торы материк
Африканың өзендер жүйесінің неғұрым жиі таралған
Өзен типтері Негізгі өзендері
Экваторлық Конго
Судандық Замбези, Сенегал, Гамбия
Сахаралық Өзен ағыстары уақытшаөзендер:Ваадилер,уэдтер.
Жерорта теңіздік Атлас және Кап тауларынан басталатын өзендер
Африка Ұзындығы Алабының ауданы Орта су шығыны
Ніл (Кагерамен бірге) 6 671 км 2870 2260
Конго(Лаулабамен бірге) 4320 км 3691 46000
Нигер 4160 км 2092 9300
Замбези 2660 1330 1600
Материкте ең ірі сарқырама –Оңтүстік Африкада орналасқан Тугела,оныңи
Ніл-жер шарындағы ең ұзын өзен. Шығыс Африка
Конго (Заир)-Орталық Африкада Конга Демократиялық Республикасы, Конго
Нигер -Батыс Африкадағы өзен алабы мен
Солтүстік Гвения қыратынан басталып атлант
Замбези- Оңтүстік Африкадағы өзен. Ұзындығы 2660 км,
Төменгі ағысында аңғарлары мен арнасы барынша
Өзен су қуаты қорына өте
Виктория сарқарамасы-Оңтүстік Африка Замбези өзеніндегі сарқарама.
Гамбия өзені-Батыс Африкадағы өзен,Гвения Сенегал және Гамбия мемлекеттері
Шари өзені- Орталық Африкадағы өзен.Орталық Африка республикасы
Сенегал өзені- Батыс Африкадағы Гвения , Мали
ІІ.3. Африканың көлдері.
Африканың ірі көлдерінің барлығы дерлік Ұлы Шығыс Африка
Танганьика көлі- Шығыс Африкадағы көл; Конго, Демократиялық
Ньяса (Малаби)-оңтүстік -шығыс Африкадағы Мозамбик, Танзания, Малаби
Чад көлі-Орталық Африкадағы Камерун жерінде ұзындығы
Тана-Цана Дембеа-Африкадағы 1830 м биіктіктегі көл. .
Виктория көлі- Виктория -Ньянза Укереве Африканың Угагнда мемлекеттері
Африка көлдерінің шаруашылық маңызы зор. Шығыста
ІІ.4.Африканың жер асты суларына сипаттау.
Африкада жер асты суларының қоры 624 км2
Сахарада, Судан мен Калахариде жер асты
Қорытынды.
Африка құрлық ішкі суларының жылдық ағыны
Табиғат байлықтарының ішінде адамзатың ең көп
Африка көлдерінің шаруашылық маңызы зор. Шығыста
Пайдаланған әдебиеттер:
В.П Максаковский. Дүние жүзінің экономикалық
Африка. Обший обзор. Северная Африка,-М.: Мысыль, 1982.
Африка. Западная и Центраальная Африка .-М.: Мысыль, 1979.
Африка . Восточная и Южная Африка ,-М.: Мысыль
Т.В.Власова, М.А. Аришинова, Т.А. Ковалева .,“Физическая география материков
Энциклопедия Я познаю мир. Страны и континенты М.:
Энциклопедия Планета Земля М.: “РОСМЭН”.2001.
Низовцев В.А., Родионова И А.География. Емтиханға дайындалу М.:
А.М.Бейсенбаев,Н.Ә. Бейсебаева .Оқушы анықтамасы ., М.: “ Арман-ПВ”,2007.
1
1