Мазмұны
Кіріспе………………………………………………………………...............4
1. Негізгі құралдар есебіне жалпы түсінік...............................................................6
1.1. Негізгі құралдардың мәні және жіктемесі........................................................7
1.2. Негізгі құралдардың тозу есебi және амортизацияны есептеу
2. Негізгі құралдарды жөндеу және түгендеудің, қайта бағалаудың
2.1. Негізгі құралдардың жөндеу есебі..................................................................27
2.2. Негізгі құралдарды жалға алудың есебі.........................................................30
2.3. Негізгі құралдардың бағалау, қайта бағалау және түгендеу
3. Есептеу бөлімі. Шоғырландырылған қаржылық есеп жасау...........................41
Қорытынды......................................................................................................48
Пайдаланылған әдебиеттер...........................................................................50
Қосымшалар.....................................................................................................51
Кіріспе
Халық шарушылығы есептерінің арасында бухгалтерлік есептің алатын
Кез келген өндіріс өз қызметіне құрал-жабдықтарын тартса ғана
Негізгі құралдар материалдық өндіріс саласында да, өндірістік емес
Осы негізгі құралдарға: үйлер, ғимараттар, көп жылдық екпе
Кәсіпорында негізгі құралдардың есебі №16 ХҚЕC-қа сәйкес ұйымдастырылады.
Негізгі құралдың бастапқы құны мынадай жолмен анықталады:
Жер учаскелері бойынша меншік немесе тұрақты пайдалану құқығы
Бірақ та біз ұмытпауға тиіспіз әр бір затты
1. Негізгі құралдар есебіне жалпы түсінік
1.1. Негізгі құралдардың мәні және жіктемесі
Негізгі құралдар дегеніміз - өндірісте ұзақ уақыт бойы
№ 16 ХҚЕС бойынша негізгі құралдар - бұл
Оған мыналар жатады:
- жылжымайтын мүліктер (ғимараттар, көпжылдық өсімдіктер жәнежермен байланысты
- көлік құралдары;
- жабдықтар, өлшеуаспабы, өндірістік және шаруашылық құрал-
Негізгі құралдар көптеген құралдар бойына пайдаланатын қасиетімен нысаның
Жіктелу топтарында өндіріс процесіне қатысу сипатына қарай негізгі
Өндірістік бұл - өндірістік процесіне тікелей қатысатын немесе
Өндірістік емес - бұл тұтыну мақсатындағы негізгі құралдар.
Тиістілігі бойынша негізгі қорлар былайша бөлінеді: меншікті және
Меншікті – бұл субъектіге тиісті оның балансында көрініс
Жалданған - жалдау шарты бойынша онда белгіленген мерзімге
Пайдалану сипатына қарай негізгі құралдар былайша бөлінеді: қолданыстағы,
Қолданыстағы - бұл пайдалану сатысындағы негізгі құралдар.
Қолданылмаған (тоқталған) - консерватцияға немесе басқа себептерге
Запаста тұрған - қолданылып жүрген негізгі құралдар жөнделу,
Түріне қарай негізгі құралдар 13 топқа бөлінеді:
1. Жер;
2. Үйлер - бұл мақсаттық бағыты халықтың еңбек
3. Ғимараттар - еңбек заттарының өзгеруіне байланысты жоқ
4. Беріліс құрылғылар –э лектронды жылулық және механикалық
5. Машиналар мен жабдықтар - әрбір машина егер
а ) Күш беретін машиналар мен жабдықмашиналар жылу
б) Жұмысшы машиналар мен жабдықтар. Бұл еңбек өнімдерін
в) Өлшеу және реттеу аспаптары (микроскоп, монометр, амперметр
г) Есептеу техникасы. Процесті жылдамдату мен автоматтандыруға арналған
д) Өзге де машиналар мен жабдықтар (телефон, станциялары,
6. Көлік құралдары. Адамдар мен жүктердің қозғалуына арналған
7. Құрал-сайман. Темірді ағашты өндеуге арналған қол еңбегінің
8. Өндірістік инвентар және керек жарақтар. Өндіріс операцияларды
9. Шаруашылық инвентар. Кеңсеге және шаруашылықтарда қажетті заттар
10. Жұмысшы және өнім беретін малдар ( ірі
11. Көпжылдық өсімдіктер (жүзімдіктер, жеміс жидектер, роза және
12. Жерлерді (ғимаратсыз) жақсарту жөніндегі күрделі (жерлерді тастардан
13. Өзге де негізгі құралдар (кітапхана қорлары, спорт
1.2. Негізгі құралдардың тозу есебi және амортизацияны есептеу
Балапанова Ә.Ж. мен Баймұханова С.Б. «Бухгалтерлік есеп» оқу
Негізгі қорлардың табиғи тозуы олардың өндіріс процесіне қатысу
Негізгі құралдардың сапалық (моральдық) тозуы техникалық процеске, өндіріс
Негізгі құралдардың сапалық (моральдық) тозуын мынадай факторлар арқылы
Моральдық тозудың әсері нәтижесінде табиға тозу мерзімі келгенге
Амортизация (латынның «өтеу» деген сөзінен) – тозудың құндық
№16 «Негізгі құралдардың есебі» бухгалтерлік есеп стандартына (ХҚЕС)
Баланстық құн – кез келген жинақталған амортизация және
Амортизацияланған құн бастапқы құны мен жою құнының арасындағы
Жаңадан пайдалануға берілген негізгі құралдар бойынша амортизация
Толығымен амортизацияланған негізгі құралдар бойынша амортизацияны есептеу
Тоқтап тұрған негізгі құралдар бойынша техникалық тұрғыдан қайта
Жалға алынған негізгі құралдар бойынша амортизация есептеуді
Одан басқа, мына төмендегі негізгі құралдар бойынша амортизация
Жалға алынған негізгі құралдар бойынша амортизация есептеуді
Одан басқа, мына төмендегі негізгі құралдар бойынша амортизация
Құнсызданудан болған залал - активтің баланстық құнының оның
1 - кесте. Негізгі құралдарды есепке алу және
Рет-тік №
Шаруашылық операциялардың мазмұны Сомасы,
теңге Шоттар корреспонденциясы
дебет кредит
1 Қолданыстағы негізгі құралдар бойынша есептелген амортизациясы:
негізгі өндіріс цехтарында пайдаланған негізгі құралдың амортизациясы (технологиялық
көмекші өндіріс бойынша
540 000
197 000
8110
8110
2420
2 Негізгі құралдар бойынша есептелген амортизация:
а) жалпы өндіріс цехтарында есептелген амортизациясы
398 000
8110
2420
б)басқару-әкімшілігіндегі объектілерінде есептелген амортизация
293 000
7210
2420
в) әлеуметтік аясында 170 000 8410 2420
г) сатып алу бөліміндегі есептелген амортизациясы
160 000
7110 2420
д) тау-кен өндірісіндегі маусымдық дайынды жұмыстарында пайдаланған объектілеріне
80 000
1620(343)
2420
Жиыны 1 838 000 x x
Сатып алу құнын төлегеннен кейін ұзақ мерзімге жалға
Негізгі құралдардың амортизациясы есептеудің әртүрлі әдістері бар. Шаруашылық
-құнын бірқалыпты (түзу сызықты) жолмен есептеп шығару;
-құнын орындалған жұмыстың көлеміне пропорционалды ( немесе пара-пар)
-жеделдетіп есептен шығару;
-қалдығын азайту жолыменесептен шығару;
-құнын сандардың жиынтығы бойынша (кумулятивтік әдіс) есептен шығару;
Негізгі құралдардың түрлері бойынша амортизацияны есептеудің әрқилы
Таңдап алған амортизацияны есептеу әдісі субъектінің есептік саясатымен
Ал бюджеттік мекемелер бойынша тозудың есептеу әдісін таңдау
Дүйсембаева К.Ш. «Бухгалтерлік есеп» оқу құралында жазылғандай негізгі
Негізгі құралдардың моральдық тозуы техникалық прогреспен, өндіріс әдістерінің
Негізгі құралды моральды тоздыратын факторлар:
Өндірістегі жабдықтар мен жабдықтардың жаңаруы (ескі машиналарды жаңа,
Технологиялық процестің жетілуі (жаңа технология кезінде қолданыстағы машиналар
Шығарылатын өнім номенклатурасының жаңаруы мен өзгеруі (бұл орайда
Тауар өндіруге арналған машиналар мен жабдықтардың санын азайтуда
Жұмыс күшінің білікті қызметкерлердің еңбекпен қамтылуындағы, өндірістің географиялық
Олар өндіріс көлемін, пайдаланылатын машиналар мен жабдықтардың санын
Өнеркәсіптің өңдеуші салаларындағы шикізат құрамының жиынтығындағы өзгеріс, өнімнің
Амортизация – бұл тозудың құндық белгісі. Бұл негізгі
Амортизациялық құн - дегеніміз бастапқы құн мен жою
Амортизациялық аударымдар амортизация нормалары бойынша жасалады.
Амортизация нормасы – бұл амортизциялық аударымдардың жылдық сомасының
Нормалар еңбек құралдарының экономикалық мақсатта қызмет мерзіміне орай
Автомобиль көлігінің жылжымалы құрамының амортизациялық аударымының нормасы 1
Қайтадан пайдалануға берілген негізгі құралдар бойынша амортизация есептеу
Жалға алынған негізгі құралдар бойынша амортизация есептеуді жалдау
Амортизациялық аударымдар әрбір есепті кезеңде негізгі құралдар
Т.Ә. Әбдіқалықовтың «Аудит және бухгалтерлік есеп» атты еңбегінде
Амортизациялық аударым мөлшері – дегеніміз негізгі құралдардың бастапқы
Шаруашылық субъектілерінде негізгі құралдарға ай бойы есептелген
Шаруашылық субъектілеріне жаңадан келіп түскен, кіріске алынған негізгі
Бухгалтерлік есептің №16 ХҚЕС «Негізгі құралдарды (құрал-жабдықтарды) есепке
құнды бірқалыпты (тура жолды) есептеп шығару әдісі.
құнды орындалған жұмыстың (өндірілген өнімнің) көлеміне тепе-тең мөлшерде
жылдамдатып есептен шығару әдістері
а) қалдық құнның кему (қалдық азайту) әдісі
б) сандардың жиынтығы бойынша құнын есептен шығару (коммулятивтік
Амортизациялық аударым есептеудің қолдануға таңдап алынған әдісі шаруашылық
Жылжымайтын мүлік, үйлер мен жабдықтар объектісі қауіпсіздікті қамтамасыз
Келесі шығындар айтылған тану принципіне сәйкес, ұйым
Қ.К Кеулімжаевтың., Н.А. Құдайбергеновтың «Бухгалтерлік есеп теориясы және
Негізгі құралдардың тозуын табиғи және сапалық тозу деп
Негізгі құралдардың сапалық тозуы олардың толық табиғи тозуы
Осы жоғарыда айтылғандарды қорыта келе, негізгі құралдарың тозуы
Негізгі құралдардың сапалық тозуының бірінші себебі - өндіріс
Сонымен қатар амортизациялық аударымда мынадай жағдайларда есептелінбейді:
кайта құру, жаңарту және техникалық қайта қорландыру жұмыстары
Негізгі құралдарды уақытша тоқтатып қойған мерзімде
Негізгі құралдар үйлер мен ғимараттар, машиналар, көліктер және
Амортизациялық аударым мөлшері дегеніміз негізгі құралдардың бастапқы құнынан
Ұйымдарда негізгі құралдағы ай бойы есептелген амортизациялық аударым
Кәсіпорындағы жаңадан келіп түскен кіріске алынған негізгі құралдарға
Активте түйінделген болашақ экономикалық пайдалар негізінен оны тұтыну
2 – кесте. Негізгі құралдарға тозу сомасы есептелгенде
р\с
№ Операциялар мазмұны Дт Кт
1 Ұйымға келіп түскен кіріске алынған негізгі құралдардың
2 Ұйымның басқа бір заңды және жеке тұлғаларға
2420
2410
3 Негізгі құралдарға есептелінген тозу сомасына:
негізгі өндірісте
қосалқы өндірісте
жалпы шаруашылыққа арналған
сатуға қызмет көрсететін салада
күрделі құрылысқа пайдалануға
алдағы есепті кезеңге жатқызылғандары
қысқа мерзімга жалға берілгендеріне
8110
8310
7210
7110
2410
1620
7470
2420
2420
2420
2420
2420
2420
2420
4 Негізгі құралдарды қайта бағалауға байланысты бастапқы құнының
5110
2420
5 Негізгі құрлдарды қайта бағалауға байланысты бастапқы құнының
2420
6280
Негізгі құралдардың құны бойынша амортизацияны
бірқалыпты (түзу сызықты) есептеу әдісі.
Яғни объектінің құны, оның қызмет ету мерзімі ішінде
Бұл тәсілде амортизациялық норманы аудару үшін:
қызмет етудің пайдалы мерзімі. Бұл кезде пайдалануға берілген
Қазақстан Республикасының салық заңдылықтарының белгіленген амортизациялық нормасының шегінде.
Бұл әдіс негізігі құралдар пайдаланудан түсетін табыс оны
Құнды бірқалыпты есептен шығару әдісі бойынша объектінің амортизацияланатын
Кезең ішіндегі амортизациялық есептеулер әдетте пайдада немесе залалда
Активті амортизациялау, ол пайдалану үшін қол жететіндей болған
2. Негізгі құралдарды жөндеу және түгендеудің, қайта бағалаудың
2.1. Негізгі құралдардың жөндеу есебі
Қ.К. Кеулімжаевтың «Бухгалтерлік есеп теориясы және негіздері атты
Жай жөндеу дегеніміз - негізгі құралдардың тозып, істен
Ал негізгі құралдарға жүргізілетін күрделі жөндеу дегеніміз алдын
Ал ағымдағы жөндеуге жұмсаалған шығындар мен негізгі құралдардың
Егер негізгі құралдарды ұйым өз күшімен жөндейтін болса
Ал кәсіпорындар өзінің негізгі құралдарын жөндеуге арнайы жабдықталған,
Жөндеу жүргізілген негізгі құралдарды кәсіпорындағы тағайындалған комиссия мүшелерінің
Кәсіпорындарда негізгі құралдардың төлқұжаттарына және олардың түгендеу карточкаларына
Аяқталмаған өндіріс
Тауарларды сату жөніндегі шығындар
Жалпы және әкімшілік шығындар
Негізгі құралдарды жөндеу үстеме шығындар деп аталатын шоттардың
Материалдар
Бюджетпен есеп айырысу
Еншілес серіктестіктердің несиелік борышы
Бюджеттен тыс төлемдер бойынша есеп айырысу
Жабдықтаушылыр және мердігерлермен есеп айырысу
Басқадай несиелік борышпен есептеулер
деп аталатын шоттың тиістілерінің кредитіне жазылады.
Егер жөндеу жұмысын мердігерлер жүргізген жағдайда жөндеу құнының
Негізгі құралдарды жөндеу үшін жұмсалатын, шығарылатын шығындаржы өнімнің
Аяқталмаған өндіріс
Тауарларды сату жөніндегі шығындар
Жалпы және әкімшілік шығындар
Негізгі құралдарды жөндеу үстеме шығындар деп аталатын шоттардың
Басқадай кредиторлық борыштар мен есептелген төлемдер
деп аталатын шоттың кредитіне жазылады.
Ал негізгі құралдарға жөндеу жүргізген уақытында бұл резервтегі
3 – кесте. Негізгі құралдарды жөндеу жұмысы барысында
№ Операцияның мазмұны Дебиттелетін шот Кредиттелетін щот
1 2 3 4
1 Негізгі құралдарды жөндеуге кеткен шығындар 7110,7210,8410 1310,2110,3350,3130,
3200,1030,1010
2 Негізгі құралдарды жөндеу үшін резерв қор құрылғанда
3230
3 Негізгі құралдарды жөндеу үшін жасаалған резервтік қор
жұмсалғанда:
шаруащылық әдіспен, яғнм өзіміз жөндеу жүргізгенде
мердігерлік әдіспен жөндеу жүргізілсе, яғни біреуді жалдағанда
3230
3230
8310
3350
Радостовец В.К. «Кәсіпорындағы бухгалтерлік есеп» окулығында негізгі құралдарды
Жөндеу жұмыстарының сипаты және күрделілігіне байланысты оларды:
техникалық күтім;
ағымдағы жөндеу;
күрделі жөндеу.
Негізгі құралдардың қалыпты жағдайда жұмыс істеуінің басты шарттарының
Ағымдағы жөндеу кезінде құралдырдың қалыпты жұмыс жағдайында жұмыс
Күрделі жөндеу кезінде негізгі құралдар пайдаланудан уақытша алынып,
Күрделі жөндеуде екі түрлі тәсілмен жасауы мүмкні. Біріншіден,
Екіншіден, білікті мамандар мен жөндеу материалдары тапшы болса
Күрделі жөндеуден өткізілуге тиіс негізгі құрал білікті мамандардан
2.2. Негізгі құралдарды жалға алудың есебі
Шаруашылық жасаушы субъект үшін өзінің қаражылық жағдайын және
Жалға жасалатын келісім-шартта: жалға берілетін мүліктің құралы мен
Негізінен алғанда , жалға алу нысаны оның мәнін
Жалгерлік есеп №7-ші «Жалгерлік есеп» деп аталатын бухгалтерлік
Жал келісім-шарты қол қойылған күннен бастау алады.
Жал мерзімі- көпке дейін өзгертуге жатпайтын кезеңімен ерекшеленеді
Ағымдағы деп - қаржыландырылатын жалгерліктен басқа кез келген
Алынуға жататын жал ақысы келісілген келісім-шартқа сәйкес 1430-«Басқа
7210 егер де негізгі құрал жалпы шаруашылық қажеттілігі
Қаржыландырылатын жал өз мәні бойынша жалға алушының есебінен
Қаржыландырылатын жал-мүлікке меншіктік құқымен байланысты, жалға берушінің алжасымен
Қаржылық лизинг - бұл мүліктің толық құнын төлеп
Лизинг өз нысаны бойынша ішкі және халықаралық болып
Жалға берушіде
1. Бұрын пайдалануда болған негізгі құралдарды жалға берген
Дт 7410 Кт 2412-2416
2. Есептелген жалдау процентінің сомасына
Дт 2940 Кт 4420
3. Есепті кезең басталған кезде жалдық % кіріс
4. Жалгерден жалдау ақысы келіп түсті:
а) амортизация бөлігінде
Дт 1010,1020,1050,1060. Кт 1430
б) жалдық % бөлігінде
Дт 1010,1020,1050,1060 Кт1270
Жалгердің есебінде мынандай бухгалтерлік жазбалар жасалады:
Жалдау мерзімінің соңында негізгі құралдар өтемін төлеу
Дт 2412-12116 Кт 3310
Егер негізгі құралдар жалдау мерзімі аяқталғанға дейін қайтарылса,
Есептелген тозудың сомасына:
Дт 2421-2428/2 Кт2412-2416/2.
Негізгі құралдарды есептен шығару.
Негізгі құралдарды есептен шығарған кезде «Негізгі құралдардың есептен
Есептен шығаруға жұмсалған, сондай-ақ жоюдан және үйлерді, ғимараттарды
Жылжымайтын мүлік, үйлер мен жабдықтар объектісін танудың тоқтатылуына
Жылжымайтын мүлік, үйлер мен жабдықтар объектісінің шығып қалуы
Егер, баяндалған тану принципіне сәйкес, ұйым жылжымайтын мүлік,
Жылжымайтын мүлік, үйлер мен жабдықтар объектісін танудың тоқтатылуына
Жылжымайтын мүлік, үйлер мен жабдықтар объектісі шығып қалғаннан
Негізгі құралдарды есептен шығарудың қабылданған тәртібін бұзған жағдайда
Басы артық, пайдаланбайтын құрал - жабдықтарды, көлік -құралдарын,
Негізгі құрал-жабдықтарды бір кәсіпорыннан екінші кәсіпорынға беру кезінде
Негізгі құралдарды есептен шығару актісінің негізінді өндіріс құрал-жабдықтары
- обектінің пайдалану кезіндегі есептелген тозу сомасы
Дт 2423
- объектінің баланстық құнына
Дт
Шаруашылықты жүргізуші субьект қолданылып жүрген заңдарға сәйкес өзіне
Негізгі құрал - жабдықтардың есептен шығару табиғи және
Жою толық және ішінара объектіні қайта жабдықтау және
Негізгі құралдардың синтетикалық есебі бухгалтерияда, шаруашылық мүліктің
2.3. Негізгі құралдардың бағалау, қайта бағалау және түгендеу
Қызмет көрсету мерзімі мен күйіне байланысты негізгі қорды
толық бастапқы құны, яғни жаңа құрал - жабдықтың
толық қайтадан қалпына келтіру құны, яғни өндірістің қазіргі
тозуды алып тастағандағы бастапқы құны.
тозуды алып тастағандағы қайтадан қалпына келтіру құны.
Ұйымның операцияларында оларды пайдалану мазмұны мен сипаты бойынша
Егер активтің баланстық құны қайта бағалау нәтижесінде ұлғаятын
Егер активтің баланстық құны қайта бағалау нәтижесінде кемитін
Активті тану тоқтатылған жағдайда жылжымайтын мүлік, үйлер мен
Негізгі қордың толық бастапқы құны тасымалдау мен монтажға
Еңбек құралдарын жасауға және иеленуге кететін шығындар әр
Осылайша, бастапқы құнның бағалар тұрғысынан сәйкессіздігі, бағалаудың бұл
Толық қалпына келтіру құны бағалауды қайта орындау процесінде
Қалпына келтіру құны негізгі қордың іс-әрекетке келу уақытындағы
Тозуды алып тастағандағы бастапқы құн дәл сол кезеңде
Негізгі құралдарды қайта бағалау №16 ХҚЕС сәйкес, негізгі
Инфляция (ақшаның құнсыздануы) жағдайында негізгі құралдарды қайта бағалау
Негізгі құрал-жабдықтарды қайта бағалауды өткізу үшін мүліктік түгелдеудегідей
Негізгі құралдарды түгендеу.
Бухгалтерлік есеп пен есеп берудің деректерінің дұрыстығын қамтамасыз
Бухгалтерлік есептің 24 «Бухгалтерлік қызметтің жұмысын ұйымдастыру» деп
Негізгі құралдар түгендеудің негізгі міндеті болып табылатындар:
Есепте тіркелмегенобъектілерді қоса алғанда, негізгі құралдар нақты қолда
Нақты қолда барын бухгалтерлік есеп деректерімен салыстыру арқылы
Жиынтығы бұзылған және куйреудің,тозудың және басқа себептердің салдарынан
Машиналарды,механнизмдерді,жабдықтарды,көлік құралдарын және негізгі құралдар басқа объектілерін ұстау
Түгендеуді:
Жылдық бухгалтерлік есептемені жасамас бұрын,бірақ есепті жылдың бірінші
Кәсіпорын мүлкін жалға бергенде,өтемін төлеп алғанда, сатқанда, сондай-ақ
Негізгі құралдарды мүліктік түгендеу жылдық қаржылық есеп беру
Есептеу бөлімі. Шоғырландырылған қаржылық есеп жасау
«КазТрансОйл» АҚ тобының ҚЕХС-ға сәйкес әзірленген
2008 жылдың аралығындағы пайда мен залал туралы біріктірілген
КӨРСЕТКІШТЕРДІҢ АТАУЫ
НК
ЕК Түзетуге дейін Түзетуден кейін
1
4 5
1.Өнімді сату мен қызмет
2. Топ ішіндегі өнімді сату мен қызмет
60 000
3.Жалпы табыс 75 222 520 64 481 060
139 648 580
4. Сатылған өнім мен ұсынылған қызметтердің өзіндік құны
40 224 597 38 292 831 40 224
5. Топ ішіндегі сатылған өнім мен ұсынылған қызметтердің
50 000
6. Жалпы табыс 34 997 923 26 112
61 131 152
7. Кезең шығындары 668 957 809 308 668
8. Салық салуға дейінгі пайда (залал) 34
9. Корпоративтік табыс салығы бойынша шығындар 68 657
65 938
10.Салық салуға кейін пайда (залал) 34 260
32 903 318
КӨРСЕТКІШТЕРДІҢ АТАУЫ
НК
ЕК Түзету жазбалары Түзетуден кейін
1 2 3 ДТ КТ 5
1.Өнімді сату мен қызмет
139 648 580
2. Топ ішіндегі өнімді сату мен қызмет
60 000 60 000
3.Жалпы табыс 75 222 520 64 481 060
139 648 580
4. Сатылған өнім мен ұсынылған қызметтердің өзіндік құны
40 224 597 38 292 831
78 517 428
5. Топ ішіндегі сатылған өнім мен ұсынылған қызметтердің
50 000
50 000
6. Жалпы табыс 34 997 923 26 112
61 131 152
7. Кезең шығындары 668 957 809 308
1 478 265
8. Салық салуға дейінгі пайда (залал) 34
32 969 256
9. Корпоративтік табыс салығы бойынша шығындар 68 657
65 938
10.Салық салуға кейін пайда (залал) 34 260
32 903 318
Есептеу жолдары:
Сатылған өнім мен ұсынылған қызметтердің өзіндік құны жалпы
негізгі компания
Негізгі компания:
75 222 520- 40 224 597 = 34
Еншілес компания:
64 421 060 – (38292631+ 50 000) =
Түзетуден кейін:
139 648 580 – 78 517 428
Салық салуға дейінгі пайда (залал) = Сатылған өнім
Негізгі компания:
34 997 923 – 668 957 = 34
Еншілес компания:
26 128 229 -809 308 = 25 318
Түзетуден кейін:
33 730 872 - 761 616 = 32
Корпоративтік табыс салығы бойынша шығындар = Салық салуға
Негізгі компания:
34 328 966 * 20% = 68 657
Еншілес компания:
25 318 921 * 20% =50 637
Түзетуден кейін:
32 969 256 * 20% = 65 938
Салық салуға кейін пайда (залал) = Салық салуға
Негізгі компания:
34 328 966- 68 657 = 34 260
Еншілес компания:
318 921- 50637= 25 268 284
Түзетуден кейін:
32 969 256 -65938 = 32 903 31
«КазТрансОйл» АҚ тобының ҚЕХС-ға сәйкес әзірленген
2008 жылға қатысты біріктірілген
БУХГАЛТЕРЛІК БАЛАНСЫ
АКТИВТЕР НК ЕК Түзетілгенге дейін Түзетілгеннен кейін
І. ҚЫСҚАМЕЗІМДІ АКТИВТЕР:
Ақшалай қаражаттар 22 573 424 14 409 368
Қысқамерзімді қаржылық инвестициялар 2 869 086 33 878
+ 33 878 600 36 747 686
Қысқамерзімді дебиторлық берешек 1 045 665 3 791
Қорлар 3 265 760 6 320 884 3
Топ ішіндегі қорлар 10 222 410 8 236
Ағымдағы салықтық активтер 4 738 283 233 145
Өзге түрдег қысқамерзімді активтер 4 602 532 4
Қысқамерзімді активтердің жиыны 49 317 160 71 631
120 948 915
ІІ. ҰЗАҚМЕРЗІМДІ АКТИВТЕР
Ұзақмерзімді дебиторлық берешек 99 920 2 799 920
Үлестік қатысу әдісімен есепке алынып отыратын инвестициялар 3
Негізгі құралдар
1 440 671 1 440
Материалдық емес активтер
45 049 585
45 049 585
Өзге түрдегі ұзақмерзімді активтер 209 435 532 158
Ұзақмерзімді активтердің жиыны 225 494 585 214 392
Баланс (100-жол + 200-жол) 274 811 745 286
560 836 293
МІНДЕТТЕМЕЛЕР МЕН КАПИТАЛ
ІІІ.ҚЫСҚАМЕЗІМДІ МІНДЕТТЕМЕЛЕР
Қысқамерзімді қаржылық міндеттемелер 2 449 276 23 232
Салықтар бойынша міндеттемелер 1 205 903 561
Топ ішіндегі бойынша міндеттемелер 256 148 90
Қысқамерзімді несиегерлік берешек 7 673 838 8 505
Қысқамерзімді бағалау міндеттемелері 1 667 194 2 333
Өзге түрдегі қысқамерзімді міндеттемелер 13 999 116
Қысқамерзімді міндеттемелердің жиыны 27 251 475 47 312
74 564 340
ІV. ҰЗАҚМЕРЗІМДІ МІНДЕТТЕМЕЛЕР
Ұзақмерзімді қаржылық міндеттемелер 48 984 283 52 660
Ұзақмерзімді несиегерлік берешек 427 728 11 017 903
Ұзақмерзімді баға беру міндеттемелері 14 477 507 230
Ұзақмерзімді міндеттемелердің жиыны 63 889 518 63 909
127 799 017
V. КАПИТАЛ
Капитал 32 916 055 32 916 055 32
Резервтер 75 560 190 78 330 506 75
Үлестірілмеген пайда (өтелмеген залал) 75 194 507 63
Азшылықтың үлесі
КАПИТАЛДЫҢ ЖИЫНЫ 183 670 752 174 802 186
358 472 938
Баланс (300-жол + 400-жол + 500-жол) 274 811
560 836 295
Негізгі компания мен еншілес компаниялардың алынып тасталған түзету
АКТИВТЕР НК ЕК Түзету жазбалары Түзетілгеннен кейін
ДТ КТ
І.ҚЫСҚАМЕЗІМДІ АКТИВТЕР:
Ақшалай қаражаттар 22 573 424 14 409 368
36 982 792
Қысқамерзімді қаржылық инвестициялар 2 869 086 33 878
36 747 686
Қысқамерзімді дебиторлық берешек 1 045 665 3 791
4 837 102
Қорлар 3 265 760 6 320 884
9 586 644
Топ ішіндегі қорлар
60 000 000
Ағымдағы салықтық активтер 4 738 283 233 145
4 971 428
Өзге түрдег қысқамерзімді активтер 4 602 532 4
9 364 003
Қысқамерзімді активтердің жиыны 49 317 160 71 631
120 948 915
ІІ. ҰЗАҚМЕРЗІМДІ АКТИВТЕР
Ұзақмерзімді дебиторлық берешек 99 920 2 799 920
2 899 840
Үлестік қатысу әдісімен есепке алынып отыратын инвестициялар 3
9 826 310
Негізгі құралдар
1 440 671
1 440 671
Материалдық емес активтер 45 049 595
45 049 595
Өзге түрдегі ұзақмерзімді активтер 209 435 523 158
368 367 794
Ұзақмерзімді активтердің жиыны 225 494 585 214 392
3 844 426 856
Баланс (100-жол + 200-жол) 274 811 745 286
560 836 295
МІНДЕТТЕМЕЛЕР МЕН КАПИТАЛ
ІІІ. ҚЫСҚАМЕЗІМДІ МІНДЕТТЕМЕЛЕР
Қысқамерзімді қаржылық міндеттемелер 2 449 276 23 232
25 681 521
Салықтар бойынша міндеттемелер 1 205 903 561 922
1 767 825
Топ ішіндегі бойынша міндеттемелер 256 148 90
346 501
Қысқамерзімді несиегерлік берешек 7 673 838 8 505
16 179 742
Қысқамерзімді бағалау міндеттемелері 1 667194 2 333 048
4 000 242
Өзге түрдегі қысқамерзімді міндеттемелер 13 999 116 12
26 588 509
Қысқамерзімді міндеттемелердің жиыны 27 251 475 47 312
74 564 340
ІV.ҰЗАҚМЕРЗІМДІ МІНДЕТТЕМЕЛЕР
Ұзақмерзімді қаржылық міндеттемелер 48 984 283 52 660
101 645 184
Ұзақмерзімді несиегерлік берешек 427 728 11 017
11 445 631
Ұзақмерзімді баға беру міндеттемелері 14 477 507 230
14 708 202
Ұзақ мерзімді міндеттемелердің жиыны 63 889 518 63
127 799 017
V. КАПИТАЛ
Капитал 32 916 055 32 916 055
65 832 110
Резервтер 75 560 190 78 830 506
154 390 696
Үлестірілмеген пайда 75 194 507 63 055
138 250 132
Азшылықтың үлесі
КАПИТАЛДЫҢ ЖИЫНЫ 183 670 752 174 802 186
358 472 938
Баланс (300-жол + 400-жол + 500-жол) 274 811
560 836 295
Қорытынды
Сонымен қорыта айтатын болсақ, субъектідегі негізгі құралдар есебі
Активті амортизациялау, ол пайдалану үшін қол жететіндей болған
Негізгі құралдар олар ұзақ уақыт жұмыс істейтін материалдық
Негізгі құралдар көптеген құралдар бойына пайдаланатын қасиетімен нысаның
Айналым құралдары бір ғана өндірістік процесте тұтынылады. өзінің
Еңбек заттары адам еңбек процесіеде еңбек құралдарының көмегімен
Бастапқы шығындар жылжымайтын мүлік, үйлер мен жабдықтар объектісі
Пайдаланылған әдебиеттер
Радостовец В.В., Ғабдуллин Т.Ғ., Шмидт О.И. «Кәсіпорындағы бухгалтерлік
Қ.К. Кеулімжаев, З.Н. Әжібаев, Н.А. Құдайбергенов, А.Ә. Жантаев.
Баймұханова С.Б., Балапанова Ә.Ж. «Бухгалтерлік есеп» Оқу құралы
«Аудит және бухгалтерлік есеп» Оқу құралы – Алматы:
К.Ш. Дүйсембаев., Баймұханова С.Б. «Бухгалтерлік есеп» Алматы:
Баймуханова С.Б. «Бухгалтерский учет хозяйствующих субъектов». – Алматы:
Көкенов Ү.Ж., Көкенова Ф.Ү., «Кәсіпорындардың бухгалтерлік есебі» -
Е.Т. Төлегенов, В.К. Радостовец, Л.Г. Продан, Қ.К.
Қ.К. Кеулімжаев., Н.А. Құдайбергенов «Бухгалтерлік есеп теориясы және
Ф.Г. Назарова «Бухгалтерлік есеп принциптері» - Алматы,
Салық кодексі 2007 жыл § 3. Тіркелген активтер
Қазақстан Республикасы бухгалтерлік есеп стандарты №16 2009 жыл–
13. А. А. Ашимова., «Қаржылық есеп 1»: оқу
Қосымшалар
Қазақстан Республикасы
Қаржы министрінің 2006 жылдың 31 желтоқсанға қосымша
«КазТрансОйл» АҚ тобының ҚЕХС-ға сәйкес әзірленген
2008 жылдың аралығындағы пайда мен залал туралы
КӨРСЕТКІШТЕРДІҢ АТАУЫ Жолдар коды Түзетуден кейін
1 2 5
Өнімді сату мен қызмет
Топ ішіндегі өнімді сату мен қызмет ұсынудан
Жалпы табыс 030 139 648 580
Сатылған өнім мен ұсынылған қызметтердің өзіндік құны
040 78 517 428
Топ ішіндегі сатылған өнім мен ұсынылған қызметтердің өзіндік
050
Жалпы табыс 060 61 131 152
Кезең шығындары 070 1 478 265
Салық салуға дейінгі пайда (залал) 080 32
Корпоративтік табыс салығы бойынша шығындар 090 65 938
Салық салуға кейін пайда (залал) 100 32
Кезең ішіндегі жиынтық пайда (жиынтық залал) 110 30
Қазақстан Республикасы
Қаржы министрінің 2006 жылдың 31 желтоқсанға қосымша
«КазТрансОйл» АҚ тобының ҚЕХС-ға сәйкес әзірленген
2008 жылға қатысты негізгі кәсіпорын
БУХГАЛТЕРЛІК БАЛАНСЫ
АКТИВТЕР Жолдар коды Есептік кезең ішіндегі
І.ҚЫСҚАМЕЗІМДІ АКТИВТЕР:
Ақшалай қаражаттар 010 22 573 424
Қысқамерзімді қаржылық инвестициялар 011 2 869 086
Қысқамерзімді дебиторлық берешек 012 1 045 665
Қорлар 013 3 265 760
Топ ішіндегі қорлар 014 10 222 410
Ағымдағы салықтық активтер 015 4 738 283
Өзге түрдег қысқамерзімді активтер 016 4 602 532
Қысқамерзімді активтердің жиыны 100 49 317 160
ІІ. ҰЗАҚМЕРЗІМДІ АКТИВТЕР
Ұзақмерзімді дебиторлық берешек 020 99 920
Үлестік қатысу әдісімен есепке алынып отыратын инвестициялар 021
Негізгі құралдар 022
Материалдық емес активтер 023
Өзге түрдегі ұзақмерзімді активтер 024 209 435 532
Ұзақмерзімді активтердің жиыны 200 225 494 585
Баланс (100-жол + 200-жол)
274 811 745
МІНДЕТТЕМЕЛЕР МЕН КАПИТАЛ
ІІІ. ҚЫСҚАМЕЗІМДІ МІНДЕТТЕМЕЛЕР 030
Қысқамерзімді қаржылық міндеттемелер 031 2 449 276
Салықтар бойынша міндеттемелер 032 1 205 903
Топ ішіндегі бойынша міндеттемелер 033 256 148
Қысқамерзімді несиегерлік берешек 034 7 673 838
Қысқамерзімді бағалау міндеттемелері 035 1 667 194
Өзге түрдегі қысқамерзімді міндеттемелер 036 13 999 116
Қысқамерзімді міндеттемелердің жиыны 300 27 251 475
ІV.ҰЗАҚМЕРЗІМДІ МІНДЕТТЕМЕЛЕР
Ұзақмерзімді қаржылық міндеттемелер 040 48 984 283
Ұзақмерзімді несиегерлік берешек 041 427 728
Ұзақмерзімді баға беру міндеттемелері 042 14 477 507
Ұзақ мерзімді міндеттемелердің жиыны 400 63 889 518
V. КАПИТАЛ
Капитал 050 32 916 055
Резервтер 051 75 560 190
Үлестірілмеген пайда 052 75 194 507
Азшылықтың үлесі 053
КАПИТАЛДЫҢ ЖИЫНЫ 500 183 670 752
Баланс (300-жол + 400-жол + 500-жол)
274 811 745
Қазақстан Республикасы
Қаржы министрінің 2006 жылдың 31 желтоқсанға қосымша
«КазТрансОйл» АҚ тобының ҚЕХС-ға сәйкес әзірленген
2008 жылға қатысты еншілес кәсіпорын
БУХГАЛТЕРЛІК БАЛАНСЫ
АКТИВТЕР Жолдар коды Есептік кезең ішіндегі
І.ҚЫСҚАМЕЗІМДІ АКТИВТЕР:
Ақшалай қаражаттар 010 14 409 368
Қысқамерзімді қаржылық инвестициялар 011 33 878 600
Қысқамерзімді дебиторлық берешек 012 3 791 437
Қорлар 013 6 320 884
Топ ішіндегі қорлар 014 8 236 850
Ағымдағы салықтық активтер 015 233 145
Өзге түрдег қысқамерзімді активтер 016 4 761 471
Қысқамерзімді активтердің жиыны 100 71 631 755
ІІ. ҰЗАҚМЕРЗІМДІ АКТИВТЕР
Ұзақмерзімді дебиторлық берешек 020 2 799 920
Үлестік қатысу әдісімен есепке алынып отыратын инвестициялар 021
Негізгі құралдар 022 1 440 671
Материалдық емес активтер 023 45 049 585
Өзге түрдегі ұзақмерзімді активтер 024 158 932 271
Ұзақмерзімді активтердің жиыны 200 214 392 795
Баланс (100-жол + 200-жол)
286 024 550
МІНДЕТТЕМЕЛЕР МЕН КАПИТАЛ
ІІІ. ҚЫСҚАМЕЗІМДІ МІНДЕТТЕМЕЛЕР 030
Қысқамерзімді қаржылық міндеттемелер 031 23 232 245
Салықтар бойынша міндеттемелер 032 561 922
Топ ішіндегі бойынша міндеттемелер 033 90 353
Қысқамерзімді несиегерлік берешек 034 8 505 904
Қысқамерзімді бағалау міндеттемелері 035 2 333 048
Өзге түрдегі қысқамерзімді міндеттемелер 036 12 589 393
Қысқамерзімді міндеттемелердің жиыны 300 47 312 865
ІV.ҰЗАҚМЕРЗІМДІ МІНДЕТТЕМЕЛЕР
Ұзақмерзімді қаржылық міндеттемелер 040 52 660 901
Ұзақмерзімді несиегерлік берешек 041 11 017 903
Ұзақмерзімді баға беру міндеттемелері 042 230 695
Ұзақ мерзімді міндеттемелердің жиыны 400 63 909 499
V. КАПИТАЛ
Капитал 050 32 916 055
Резервтер 051 78 330 506
Үлестірілмеген пайда 052 63 055 625
Азшылықтың үлесі 053
КАПИТАЛДЫҢ ЖИЫНЫ 500 174 802 186
Баланс (300-жол + 400-жол + 500-жол)
286 024 550
Қазақстан Республикасы
Қаржы министрінің 2006 жылдың 31 желтоқсанға қосымша
«КазТрансОйл» АҚ тобының ҚЕХС-ға сәйкес әзірленген
2008 жылға қатысты біріктірілген
БУХГАЛТЕРЛІК БАЛАНСЫ
АКТИВТЕР Жолдар коды Түзетілгеннен кейін
І.ҚЫСҚАМЕЗІМДІ АКТИВТЕР:
Ақшалай қаражаттар 010 36 982 792
Қысқамерзімді қаржылық инвестициялар 011 36 747 686
Қысқамерзімді дебиторлық берешек 012 48 371 02
Қорлар 013 9 586 644
Топ ішіндегі қорлар 014 18 459 260
Ағымдағы салықтық активтер 015 4 971 428
Өзге түрдег қысқамерзімді активтер 016 9 364 003
Қысқамерзімді активтердің жиыны 100 120 948 915
ІІ. ҰЗАҚМЕРЗІМДІ АКТИВТЕР
Ұзақмерзімді дебиторлық берешек 020 2 899 840
Үлестік қатысу әдісімен есепке алынып отыратын инвестициялар 021
Негізгі құралдар 022 1 440 671
Материалдық емес активтер 023 45 049 585
Өзге түрдегі ұзақмерзімді активтер 024 368 367 794
Ұзақмерзімді активтердің жиыны 200 3 844 426 856
Баланс (100-жол + 200-жол)
560 836 293
МІНДЕТТЕМЕЛЕР МЕН КАПИТАЛ
ІІІ. ҚЫСҚАМЕЗІМДІ МІНДЕТТЕМЕЛЕР 030
Қысқамерзімді қаржылық міндеттемелер 031 25 681 521
Салықтар бойынша міндеттемелер 032 1 767 825
Топ ішіндегі бойынша міндеттемелер 033 346 501
Қысқамерзімді несиегерлік берешек 034 16 179 742
Қысқамерзімді бағалау міндеттемелері 035 4 000 242
Өзге түрдегі қысқамерзімді міндеттемелер 036 26 588 509
Қысқамерзімді міндеттемелердің жиыны 300 74 564 340
ІV.ҰЗАҚМЕРЗІМДІ МІНДЕТТЕМЕЛЕР
Ұзақмерзімді қаржылық міндеттемелер 040 101 645 184
Ұзақмерзімді несиегерлік берешек 041 11 445 631
Ұзақмерзімді баға беру міндеттемелері 042 14 708 202
Ұзақ мерзімді міндеттемелердің жиыны 400 127 799 017
V. КАПИТАЛ
Капитал 050 65 832 110
Резервтер 051 154 390 696
Үлестірілмеген пайда 052 138 250 132
Азшылықтың үлесі 053
КАПИТАЛДЫҢ ЖИЫНЫ 500 358 472 938
Баланс (300-жол + 400-жол + 500-жол)
560 836 295
- 6 -