Cарқын судың тазалауы ( Жүнді алғашқы өңдеу фабрикасы )
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ
1 НЕГІЗГІ БӨЛІМ
1.1 Жүн жуу кезіндегі лас судың физико-химиялық негізгі
1.2 Сарқын су тазалау әдістерінің талдауы
1.3 Текес ауылының жүнді алғашқы өндеу фабрикасында өңдіріс
технологиясы су шаруашылығының жағдайы
1.3.1 Су шаруашылық жағдайының сипаттамасы
2 НУСҚАУЛАР БОЙЫНША ҒИМАРАТТАРДЫҢ ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ ЕСЕПТЕРІ
2.1 Жүннің алғашқы өңдеу фабрикасының лас суларын тазалауының
2.2 Механикалық тазалау үймереттері
2.3 Анаэробты-аэробты тәсілі бойынша толық екі сатылы тазалау
2.3.1 Көлдеңен тұңдырғыштың есебі
2.3.2 Метантенк есебі
3 ТАҢДАЛҒАН НҰСҚАУ БОЙЫНША ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ ЕСЕП
3.1 Сарқын сулардың шығының анықтау
3.2 Қажетті тазалаудың дәрежесін анықтау
3.3 Лас су тазалау ғимараттарының есебі
3.3.1 Қабылдау камерасы
3.3.2 Диск түрді механикалық беттік аэратор
3.3.3 Тұнба алаңдары
3.3.4 Хлор сатуратордың есебі
3.4 Гидравликалық есеп
3.5 ЖАӨ фабрикаларының сарқын су тұңбаларын қайта пайдалану
4 САЛЫСТЫРУ НҰСҚАУЛАРЫ БОЙЫНША ЭКОНОМИКАЛЫҚ
БАҒАЛАУ
4.1 Нускауларды технио-экономикалық салыстыру
4.1.1 Жоба шешімінің салыстыратын нұсқаулардың инвестицияларын
анықтау
4.1.2 Эксплуатация шығынының есебі
4.2 Жоба шешімдердің нұсқауларды салыстыру
4.3 Өңдірістің залалсыздық талдау
4.4 Таңдалған нұсқауларды талдау
4.5 Технико-экономикалық көрсеткіштер
5 ҚҰРЫЛЫС-ЖИНАҚТАУ ТЕХНОЛОГИЯСЫНЫҢ ЖҰМЫСЫ
5.1 Тазалау ғимараттар құрылыс алаңының есебі
5.1.1 Құрылыстың сумен және элетр энергиясымен қамтамасыз ету
5.1.2 Уақытша үймереттер
5.1.3 Қойма және алаң есебі
5.1.4 Учаскені жобалау кезіндегі және котловандарды өңдеу жер
жұмыстардың есебі
5.1.5 Жинақтау механизмдердің құрылысы және таңдаудың ерекшелітері
5.1.6 Дәнекерлеу жұмыстарын жүргізу
6 ЕҢБЕК ҚАУІПСІЗДІГІ
6.1 Потенциялды қауіпті және ЖАӨ фабрикаларында зиянды өңдіріс факторларын
6.1.1 Құрылыс жұмыстары өңдірісі кезіндегі қауіпсіздік техникасы
6.1.2 Электр қауіпсіздік
6.1.3 Өрт сөндіру қауіпсіздігі
6.1.4 Өңдірістік жарықтандыру
6.2 Еңбек қауіпсіздігінің және жұмыс шарттарының жақсарудың
инженерлік есептер
6.2.2 Жасанды жарықтанудың есебі
6.3 Қоршаған ортаны қорғау
ҚОРЫТЫНДЫ
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
КІРІСПЕ
Жүнді алғашқы өңдеу фабрикасы ( ЖАӨ фабрикасы ) жеңіл
Тоқыма өңдірісіне қарағанда қалқыма заттардың концентрациясы және ОБҚ көрсеткіштері
Сарқын судың негізгі ластаушысы жүн майлары, механикалық қоспалар, сабын
Бұл жобаның басты мақсаты лас судың тазалауын берілген жүйеде
Таңдалған нұсқау бойынша барлық қажетті жобаның жағдайларын берілгені және
1 НЕГІЗГІ БӨЛІМ
1.1 Жүн жуу кезіндегі лас судың физико-химиялық негізгі қасиеттері
ЖАӨ өңдірісінде жоғары концентрациялы жүнжуғыш лас сулары (ЖЛС) түзіледі,
Қойдың өсірілген шартының және тұқымына байланысты жуылмаған жүн құрамында
Жуылған жүннің жуылмаған жүнге қатынасы пайыз бойынша және ластанудан
Жуылмаған жүн……………… 100%
Жуылған жүн ……………….. 40%
Қылшық қадаулы май ……… 20%
Қылшық қадаулы тер ……….. 10%
Механикалық қоспалар …….. 17%
Ылғал құрамы ……………… 13%
Сарқын су қоспаларында жуылатын жүннің сорты бойынша берілгені 1-ші
Кесте 1 - ЖЛС-ластану саны кг 1т жуылған жүнге
Жүн сорты Жүннің ластануы
Лас зат Май Тер Сабын Сода
Қатты 250 40 110 20
Жартылай қатты 475 165 110 20
Жартылай жіңішке 800 240 170 40
Жіңішке меринисті 825 350 175 60
Жүннің сортына және тазалаудың технологиялық процесіне байланысты ластану концентрациясы
Кесте 2 - Жүнді қарапайым жуғанда және 3м3 1т
Көрсеткіштер Өл. бірлігі Жүн сорты
Қатты Жатылай қатты Жартылай жіңішке Жіңішке
ХПК г/л 28/19 52/36 66/45 80/55
ОБҚ г/л 9/9 16/11 23/16 30/21
Құрғақ заттар г/л 26/18 50/34 63/43 66/45
Құрғақ заттың күлдігі % 50/40 50/40 50/40 50/40
Өлшенген заттар г/л 12/6 23/11 33/18 43/20
Жүн майы г/л 2,5/5 10/8 20/14 22/17
Майлы сабын қышқылдары
Азот аммониі г/л 0,1/0,1 0,2/0,2 0,3/0,3 0,5/0,5
5 pH
8-10/8-10 8-10/8-10 8-10/8-10 8-10/8-10
Температура ºС 40/37 40/37 40/37 40/37
Ескерту - Шайқалған сынау бойынша алымында көрсеткіштер берілген.
Берілгендеріне сай ЖАӨ фабрикасының ерекше ластану фаза-дисперсиялық жағдайы бойынша
Қаттыдисперсиялық механикалық қоспалар бірінші топқа кіреді: құм бөлшектері, сазбалшық,
Солай барлық бірінші топтың қатты дисперсиялы механикалық қоспалары
Екінші бөлімге жоғарымолекулалық ерітінділер және күл кіреді.Кейбір бөлшектердің өлшемдері
Сазбалшықты заттар сарқын сұйықтыққа тұрақты қою-қоңыр түс береді, ол
Бірақ бұл заттардың жуғыш ерітінділерде қатысуы жүн жуу кезінде
Үшінші топқа сабын, аминқышқылдар, жүнтерінің органикалық қышқылдары, СПАВ-тар кіреді,
Соданың қатысуымен органикалық жүнтері қышқылдары калий сабының құрады:
2C17H34COOH+K2CO3→2C17H34COOK+H2CO3.
Төртінші топқа дисперсиясы 10-9-10-10м ионды ерітінді құратын заттар кіреді:
Физико-дисперсті күйдегі физико-химиялық қасиетінің талдауынан ЖЛС ластану, кешенді немесе
Кесте 3 - ЖЛС суспензиясын өңдеу процесінің негізгі қолдануы
Қатты заттың құрамы
Мсоң Суспнзия өңдеу процестері
0 - 0,01 Тез сүзу
0,01 - 0,05 Тұңдыру, биологиялық тазалау, химиялық тазалау
0,05 - 0,20 Центрифугалау, булау
0,20 - 0,40 Булау
0,40 - 1 Термиялық кептіру
Жүн жуу поцессі кезінде жуылатын ерітінді суына барлық лас
С = G/g0
мұндағы G - 1т жуылған жүнге ластың салыстырмалы саны;
g0- 1т жуылған жүнге судың салыстырмалы шығыны.
Егер G-ді бірге теңестірсек, ластың концентрациясы С су
С=1/g ; g=1/C.
Сөйтіп, су шығынының және ластану концентрациясының арақатынасын (3) формуласы
ЖАӨ технологиясының талаптарына сәйкес, ортақ кермектілік және темірдің су
Су тұтынудың технологиялық процессіне байланысты, пайда болған сарқын су
1.2 Сарқын су тазалау әдістерінің талдауы
ЖАӨ фабрикасының өңдірісті сарқын сулары жоғары концентрациялы категорияларға жатады.
Технологияда жүн жуу кезінде әртүрлі жуғыш заттарды қолдану екі
Бұл жағдай жүнжуу сарқын суының, тазалау әдістерін өңдеуге қажет
ЖЛС тазалау көп тараған түрлері – химиялық, биологиялық, физико-химиялық
Жүн ластануының құрамы мен саны ЖАӨ фабрикасының ЖЛС –на
Химиялық тазалау тәсілдері тек ЖЛС –на ғана қолданады, олардың
Тоған ға жіберудің алдында сарқын суға – хлорлы магний,
Чехословакия, Нидки қаласында ЖЛС ЖАӨ өңдірісінде физико-химиялық, флотациялы
Джилангада (Австралия) тәжірибелі құрылғы салынған, майды жүннен алуды, алдымен
ЖАӨ ЖЛС-рын тазалау рационалды тәсілдерін, үлкен көлемді ғылыми және
Харьков ЖАӨ фабрикасында ЖЛС-нан жүн майларын қышқылды деэмульгуляциялау
Тәжірибемен анықталған, көрсетілген 60-70% күкірт қышқылы сарқын суларда сілтіні
Канализацияға майсызданған суларды тастау алдында олардың бейтараптануы осы сулардың
Тәжірибе көрсеткендей ағындының майсыздану дәрежесі оның концентрация және температурасына
ЖАӨ фабрикасының сабын-содалы ЖЛС-рын өңдеудің ең көп тараған түрі
Н.Ю.Акимцеваның қатысуымен МГСИ-да сатылы биохимиялық сарқын суларының тазалауының үйлесімді
Зерттеуден өткен және талданған төрт ең мүмкін жүйелердің жұмыс
ЖЛС тазалауға, тікелей аэробты үш сатылы тазалауы бар
НИИ ВодГео зерттеулерінің негізінде сарқын су өңдеуінің алты технологиялық
Омск және Улан-Уденің ЖАӨ фабрикасында ЖЛС-ды тазалау екі сатылы
Алдын ала тазаланған соң құмұстағышта, майаулағышта, талшықаулауда сондай сияқты
Сабын-содалы ЖЛС тазалау келесі түрде өтеді: ХПК 40-20 г/л-ден
Екі сатылы аэробты ЖЛС тазалау ВНИИ ВодГео –да шығарылған,
Лас судың құрамының есебі бойынша, тазалау дәрежесінің тлабына сай
ЖЛС тазалау үшін, құрамында СПАВ бар, екі сатылы
Сабын – содалы сарқын суларға екі сатылы метатенктерде анаэробты
ЖЛС аэротенктерде биологиялық тазалаудың бірнеше нұсқаулары МГСУ-да жасалды, аэротенк-араластырғышта
Мүмкіндігінше шектік концентрация (МШК) анионбелсенді СПАВ су қойма суларында
0,11-0,05мг/л. СПАВ –тың МШК-і биологиялық тазалауға келіп түсетін, нормативті
Жоғары биологиялық белсенділіктің күшіне сай СПАВ ЖЛС сарқын суларын
Физико-химиялық Лурье және Антипованың ұсынған әдісі ерекше орын алады,
Сарқын судың құрамында май келесі өңдеуден кейін 800-2000мг/л-ден 0-ге
Сарқын суынан ПАВ-тың кетіру дәрежесінің өзгеруі (75-90%) сарқын су
Физико-чимиялық тазалау тәсілінің, соның ішінде коагуляция дәстүрлі биологиялық тазалау
-
-
-
-
-
-
-
Органикалық заттарды қышқылдандыру бәріне мәлім тәсілі, сасық иісті кетіру,
1.3 Текес ауылының жүнді алғашқы өңдеу фабрикасында өңдіріс технологиясы
Жүнді алғашқы өңдеу фабрикасы ― ТОО Куат ЛТД― Алматы
Фабриканың өңдіріс корпусы ғимарат және үймереттерді жабдықтауды, өңдіріс процессінің
Жуу сызығы бөлек ғимаратта орнласқан оның өлшемі 112*24 м,
Жүн дайындау кезені маусым – қыркүйек жыл сайын өтеді.
Сілкеме машнесі жүннің үлкен кесектерінен кішірек және тығыздығы
Жүн жуу SP-1 агрегатында өтеді. Бірінші жүн жуғыш баркаларға
Жолай өнімдер (майтерісі және т.б) ары өңделу үшін
Шамамен 22% жуылған жүн пима- киіз өнімдері үшін жұмсалады,
Фабрикада сабын қайнату учаскесі орнатылған. Сабын шығару үшін техникалық
Щикізаттың негізгі жабдықтаушылары қой өсіретін Алматы аудандары, Жамбыл және
50% жуылған таза жүн Ресей, Қытай және Батыс Еуропаға
Жуылған жүннің өңдірісі кезінде өнім шығару 51-52% талшық құрайды,
1.3.1 Су шаруашылық жағдайының сипаттамасы
Кәсіпорынды сумен қамтамасыз ету үшін үстіңгі су бұлақтарынан су
Cу мен қамыту бұлағы территориясында өз скважинасы. Су тазалау
Жер асты горизонт суы тұщы, минералдау 0,1-0,3 мг/дм3.
Скважинадан келетін судың химиялық талдауы:
pH
Қалдық хлор(еркін)
Хлоридтер
Сульфаттар
Фтор
Жалпы кермектілік
Нитриттар
Нитраттар
Қалдық аллюминий
Темір
Скважина тереңдігі
Кәсіпорында бөлек-бөлек өңдірісті, шаруашылық – тұрмыстық және жауын-шашын суының
Өңдіріс лас суының құрылуы көбінде жүн жуғышта болады. Өңдіріс
Лас судың ағындысы жуғыш ванналарынан қиылысы 1,5*1,0м ағынды каналға
Ағынды каналдан қиылысы 0,5*1,0 м екі науамен лас сыртқы
Санитарлы құралдардан шаруашылық – тұрмыс лас ағынды канализация
ЖАӨ фабрикасының өңдіріс корпусының ішкі коммуникация жүйесі 4- ші
Өңдіріс лас сулары жүн жуудан пайда болады. Сиымдылығы әр
Сурет 1.1- сумен жабдықтаудың ішкі торлар және өңдіріс
Өңдіріс лас суының тәуліктік шығыны 53,84 м3, шаруашылық –
Сарқын суларды тазалаудың негізгі процестері, канализация сорғыш бекетінің қабылдау
Қабылдау камерасында заттың теріс зарядталған бөлшегінің алюминидің оң зарядталған
Тұңдырғышта жапалақ пайда болу және коагулянған қоспаның тұну процестері
Жуғыш ванналарынан ластың алынуы жұмыс күннің аяғында болуы ластың
Таза лас судың ақырғы тазалануы биотоғандарда өтеді (құрғақ қалдық
Сүзілетін ормен тұңба алаңдары жасанды негіздемесі болады. Дренажды су
Су әкетудің жұмыс істеуші жүйесі тазалау ғимараттарының кешенімен, ластың
Келешекте тоғандардан кейінгі тазаланған өңдіріс суларын, су сүйгіш тұқымы
Сарқын сулар мінездемесі құрғақ қалдықтың санының көптігінің (шамамен 3
Кесте 4 - ЖАӨ фабрикаларының өңдірістік лас сулардың мінездемесі
СВ бұлағының атауы, шығару № , бақылау-өлшегіш құралдар, құрам
орташа максималды ж/сағ щарт.т/жыл ж/сағ шарт.т/жыл
1 2 3 4 5 6 7 8 9
Жуғыш ванналар
Лас сулардың орташа бекітілген шығыны- 76 м3/тәул, 16 м3/сағ٭
Максималды лас су шығыны - 0,004 м3/сек
Құрам көрсеткіші және лас су көрсеткіші:
ОБҚ-5
354
5664
ХПК
710
11300
Сутектік көрсеткіш - рН
8,1
-
Өлшенген заттар
3000
48000
Майлар
50
80
СПАВ
23
368
Мұнай өнімдері
5
80
* - бір жұмыс күнде 2 рет тастау. Сорғыш
**- жергілікті тазалау ғимараттарына тастау.
Кесте 5 - Тазалау ғимараттардың мінездемесі
Жыл
дар Тазалау ғимараттардың атауы мен тазалау әдісі Өткізгіштік қабілеттілігі,
проектная фактическая Құрамы Орташа концентрация
(жобада) Орташа концентрация
(жобада)
Атауы код түсті, мг/л тастал
ды, мг/л түсті, мг/л Тастал
ды, мг/л
1 2 3 4 5 6 7 8 9
Тұндырғыш 10000 9576 өлшенген заттар
500-3000 15 3000 15
Пруд-накопитель 10000 9576 майлар
20-50 1 50 1
Физико-химиялық
СПАВ
23 10 23 10
2 НҰСҚАУ БОЙЫНША ҒИМАРАТТАРДЫҢ ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ ЕСЕБІ
2.1 Жүнді алғашқы өңдеу фабрикасының лас суларын тазалауының
ЖАӨ фабрикасының лас сулары жүн жуған кезде пайда болады,
Лас сулардың тазалау ғимараттарының құрамында тазалаудың бастапқы сатысында механикалық
Берілген жобада ЖАӨ фабрикасының лас суларын тазалау төрт технологиялық
1схема – ОБҚтол=15 мг/л –ге дейін толық екі сатылы
2 схема – физико-химиялық тазалау;
ЖАӨ фабрикасының лас сулары алдын ала тазалаудан кейін метантенктерде
Анаэробты – аэробты толық тазалау тәсілі бойынша анаэробты тұңбаның
Ең жөнді және әсерлі әдіс, ол физико-химиялық лас суларын
Биологиялық сарқын суды тазарту жағдайы жоқ болған жағдайда, объктілерде
Қашқын салыстырудың нәтижелерінде ең тиімді экспуатация физико – химиялық
2.2 Механикалық тазалаудың үймереттері
Тазалаудың алғашқы сатысы, қолданатын тәсілге тәуелсіз, механикалық тазалау аттанатың,
Торлар. ЖАӨ фабрикаларында лас судан талшықтың бөлінуі арақашықтығы b=6мм
Тор камерасында су тереңдігін h1=0,5м, тор арасындағы орташа
Qтәу=200м3/тәул, сонда
qорт=Qтәу/24*3600=200/86400=0.0023 м3/с және
qmax=qорт*K=0.0023*2.2=0.005 м3/с.
Торлар арақашықтықтар саны n формуласы бойынша:
n=qмax*k3/ (b*h1*vр)=0.005*1.05/(0.006*0.5*1)=1.75
мұндағы k3 – тырмалармен арақашықтықтарды ығыстыру және ұсталған ластар
Торлардың типтік өлшемдерінің арақашықтықтардың санын қабылдаймыз n=39.
Тор оқтамасының қалындығын S=0,006 м , тор ені :
B=S*(n-1)+b*n=0.006*(39-1)+0.006*39=0.46 м.
Алынған берілгені бойынша РМУ-2(9) камерасы бар тік торды қабылдаймыз,
Құмұстағыштар. Көлдеңен тұңдырғыштар су қозғалысы тік сызықты, жобада
Құм ұстағыштың ұзындығы формуласы бойынша:
L=k*1000*hр*v/u0=1.7*1000*0.3*0.3/18.7=8.18 м,
мұндағы k – 1.7 –ге тең коэффицент, гидравликалық ірілігі
Нр – құм ұстағыштың есепті тереңдігі, Н=0,25-1м,
V – сарқын су ағынының жылдамдығы, v=0.3 м/с.
Лас судың ағу жылдамдығы максималды ағысы кезінде 30 секундтан
Құм ұстағыш үстінің қажетті ауданы:
F=qмах/u0=0.005*1000/18.7=0.27 м2
Құм ұстағыштың жалпы ені:
B=F/L=0.27/8.18=0.03 м.
Құм ұстағыштың типтік өлшемдері бойынша бөлімшелерінің нін В=0.25 м,
Құмдық бункер. Құмды құм құстағыштан үлкен көлемді сумен су
Құм ұстағыштың маңында орналасқан бункерлерді қояды. Автокөлікке тиеуге бейімделген
Құм ұстағыштың алдында дренажды су бункер құм ұстағышынан өз
Электрофлотатор. Электрофлотациялы су тазалау тәсілінің маңызы, ластанған бөлшектердің
nэ=(A-2*a+c)/(δ+c)=(2000-2*100)/(8+20)=65,
мұндағы А – флотациялы камераның ені, А=2 м Q