ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
Қ. И. Сәтбаев атындағы қазақ ұлттық техникалық университеті
Ақпараттану және ақпараттық технологиялар институты
Ақпараттану кафедрасы
ҚОРҒАУҒА ЖІБЕРІЛДІ
Ақпараттану кафедрасының
меңгерушісі т.ғ.д., профессор
_____________М.Қ.Шуақаев
“____”_____________2002ж.
Дипломдық жобаның
ТҮСІНДІРМЕ ЖАЗБАСЫ
Тақырыбы: Қашықтан оқыту теориясы.
Консультанттар:
Экономикалық бөлімнен
__________М.О. Дүйсемалиева
“____”_____________2002ж.
Программалық қамтамасыз етуден доцент
__________ Р.К. Ускенбаева
“____”_____________2002ж.
Стандарттаудан доцент
___________ Е.Н. Әмірғалиев
“____”_____________2002ж.
Рецензент т. ғ.к., доцент
____________Р. Б. Әшімова
“____”_____________2002ж.
Жетекші,
т.ғ.д., профессор
________ М. К. Шуақаев
Студент
__________ М. Ж. Жақия
Мамандығы 3704
ПОС-97-1к тобы
Алматы 2002
АҢДАТПА
Бұл дипломдық жұмыста қашықтан оқыту теориясының негіздері, оған нақты
АННОТАЦИЯ
В данной дипломной работе рассмотрены все вопросы, касающиеся теории
THE SUMMARY
In this diplom work choosen an important problem as
Қашықтан оқыту теориясы
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ 8
ТАРАУ 1 ҚАШЫҚТАН ОҚЫТУ ТЕОРИЯСЫНЫҢ НЕГІЗДЕРІ 10
1.1. Үзіліссіз кәсіби білім беру жүйесіндегі қашықтан оқыту
1.2 Қашықтан оқыту жүйесіндегі оқу орындары 11
1.3 Қашықтан оқытудың негізгі ерекшеліктері 13
1.4 Қашықтан оқыту жүйесіндегі мүмкіндіктер 15
ТАРАУ 2 ҚАШЫҚТАН ОҚЫТУ ТЕХНОЛОГИЯСЫ 17
2.1 Қашықтан оқыту технологиясының мәні мен түсінігі 17
ТАРАУ 3 ҚАШЫҚТАН ОҚЫТУДЫ ҰЙЫМДАСТЫРУ НЕГІЗДЕРІ 26
3.1 Қашықтан оқытуды ұйымдастыру варианттарын талдау 26
3.2 Москва мемлекеттік экономика, статистика және ақпараттану университетінің қашықтан
3.3 "ЛИНК" Халықаралық Менеджмент Институты 29
3.4 Европалық корреспонденттік оқыту мектебі (ЕКОМ) 30
3.5 "Кеннеди Вестерн" қашықтан оқыту америка университетінің Ресейдегі Орталығы
ТАРАУ 4 ҚАШЫҚТАН ОҚЫТУ ЖҮЙЕСІНЕ АРНАЛҒАН ТЕСТТІК ТАПСЫРМАЛАР ПАКЕТІН
4.1 Жалпы жағдайлар 33
4.2 Жүйенің құрылымы мен оны жасау принциптері 34
4.3 Тест, тест-кадр, тесттік тапсырма, ақпараттық кадр, тіркеме кадрлар
4.3.1 Сценарий бойынша аттестация мен оқыту 36
4.3.2 Тесттік тапсырмалар пакетінің құрылымы мен топ-сценарий 40
4.3.3 Білімді тестілеу жүйесі үшін тестілеу тапсырмаларының пакетін құру
4.4.5 Жүйеге қосуға арналған файлдар пакеті 41
4.5 Білімді тестілеу жүйесіндегі аттестациялау мен оқыту үшін тест-кадрлар
4.5.1 (.TST) тест-кадрлы файлдардың құрылымы 42
4.5.2 Тест-кадрлы файлдардың бас тақырыптық бөлігі 42
4.5.3 Ақпараттық кадрлар мен тесттік тапсырмалар құру 43
4.5.4 Жабық форманың тесттік тапсырмалары 44
4.5.5 Ашық формадағы тесттік тапсырмалар 47
4.5.6 Сәйкестікке тесттік тапсырма 53
4.5.7 Дұрыс тізбек орнатудың тесттік тапсырмасы 55
4.5.1 Ақпараттық кадрлар 56
4.6.1 Тесттік тапсырмаларда арнаулы символдарды пайдалану 62
4.7 Жүйеде аттестация мен оқыту үшін сценарий құру 62
4.7.1 (.SCN) сценарийінің сипатталуымен файлдың құрылымы 62
4.7.2 Сценариийдің сипатталуымен файлдың бас тақырыбы 63
4.7.3 Сценариийдің сипатталуымен файлдың орнатылатын бөлімі 63
4.7.4 Оқыту немесе тестілеу процедурасын баптау 64
4.7.5 Әртүрлі типтегі сценарийлер құру 65
ТАРАУ 5 ҚАШЫҚТАН ОҚЫТУ БАҒДАРЛАМАЛЫҚ ҚАМТАМАНЫ ЕНГІЗУДІІҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ТИІМДІЛІГІНЕ
5.1 Қашықтан оқыту үшін құрылған программалық қамсыздандырудың технико-экономикалық негізі
5.2 ПҚ енгізудегі экономикалық тиімділікті есептеу 70
5.2.2 Бағдарламаны енгізуге дейінгі шығындарды есептеу 76
5.2.3 Программаны енгізгеннен кейінгі шығындарды есептеу 76
ҚОРЫТЫНДЫ 79
ҚОСЫМША В АРНАЙЫ СИМВОЛДАР КЕСТЕСІ 127
Грек алфавиті 127
КІРІСПЕ
Қашықтан оқытудың құрылуы мен дамуының тарихи-педагогикалық талдау мәселесі бүгінгі
ҚО ұлттық білім беру жүйесінің шегінде ғана емес, барлық
ҚО-ның Ресейде даму үрдісі 90-жылдардың басында басталды. РФ территориясындағы
ҚО-ның Ресейде даму үрдісі Ресей үшін дәстүрлі себептермен-жақсы материалдық
ТАРАУ 1 ҚАШЫҚТАН ОҚЫТУ ТЕОРИЯСЫНЫҢ НЕГІЗДЕРІ
1.1. Үзіліссіз кәсіби білім беру жүйесіндегі қашықтан оқыту
ҚО-ның құрылуы мен дамуының тарихи-педагогикалық талдау мәселесі бүгінгі күнде
АҚШ-та ҚО жүйесімен 1 миллионға жуық адам оқиды. 40
20 жылдан аса уақыт Ұлттық Университет АО (UNED)-ны Испанияда
Франциядағы ҚО ұлттық орталығы әлемдегі 120 елде қашықтан оқытуда
ГФР-дің Хаген қаласындағы (1976 жылы құрылған) ашық университет сырттай
70-жылдардан Финляндияда 10 университеттің жанында ҚО Орталықтары, сонымен қатар
Турцияда 1974-жылдан алыс аудандардың тұрғындарына білім алуға көмек беру
ҚО-ға ұқсас білім беретін мекемелер Австралияда жұмыс істейді және
ҚО әлемнің басқа аймақтарында да дамып жатыр. ҚО дамыған
Японияда 80-жылдардың басынан "Университет эфирде" жұмыс жасайды. Бұл бюджетте
Тұрғындарының білім деңгейі төмендеу және білім үрдісінің техникалық жабдықталуы
1.2 Қашықтан оқыту жүйесіндегі оқу орындары
ҚО ұлттық білім беру жүйесінің шегінде ғана емес, барлық
ҚО-ның Ресейде даму үрдісі 90-жылдардың басында басталды. РФ территориясындағы
ҚО-ның Ресейде даму үрдісі Ресей үшін дәстүрлі себептермен-жақсы материалдық
Америкалық білім беру қызметін ресей нарығында алға жылжытуда BMІ(Busіness
Британ білім беру қызметі бірнеше жылдан бері ресей білім
Жақында ұйымдастырылған Ресей-финдік және Ресей-неміс телеакдемиясы қазіргі замандағы компьютерлік
СДО педагогикалық қамтамасыз ету бойынша Ресей білім беру академиясында
Білім беру үрдісіне ҚО технологиясын енгізуді "ТАНТАЛ" мемлекеттік емес
Ресейде корпоративті оқыту құрылып және екпінді дамып жатыр. Бұл
Осылайша, Ресейде әлеуметтік-экономикалық жағдайдың құлдырауына қарамастан ҚО жоғарғы мектептердегі
Білім беруді алу формасын талдау қашықтан оқыту (ҚО) білім
1.3 Қашықтан оқытудың негізгі ерекшеліктері
ҚО-ның отандық және шет елдік тәжірибесіне талдау жасау ҚО-ға
"Иілгіштік". Оқитындар өзіне ыңғайлы жерде, қолайлы уақытта және екпінді
"Модульдік". ҚО программасының негізіне модульдік принцип жатады. Оқушы меңгерген
"Параллельдік". Оқу негізгі кәсіби іс-әрекет оқумен бірге, басқаша айтқанда
"Алыстан әрекет жасау". Оқушының орналасқан жерден білім беру мекемесіне
"Асинхрондылық". Оқу үрдісінде оқушы мен оқытушы әрбір сабақ кестесі
"Қамту". Бұл ерекшелікті кейде "жаппай" деп айтады. Оқытушылардың саны
"Тиімділік". Бұл ҚО-ның экономикалық тиімділігімен түсіндіріледі.
"Оқытушы". Оқытушының жаңа ролі мен функциясы жөнінде сөз болады.
"Оқушы". Оқушыға қойылатын талап дәстүрліден ерекше болады.
"ЖАТ" (жаңа ақпараттық технология). ҚОЖ-да ақпараттық технологияның барлық түрі
"Әлеуметтік". ҚО белгілі дәрежеде тұрғылықты жері мен материалдық жағдайына
"Интернационалдық". ҚО білім беру қызметіндегі импорт пен экспорттың қолайлы
Саналған ерекшеліктер білім алудың басқа формаларының алдында оның артықшылығын
ҚО-ға ғылыми-педагогикалық қоғамдастықтың қатынасын ММУ-дің социология факультетінің жүргізген МЭАС-та
Сурет 1.1 Педагогикалық тәжірибеге қашықтан оқытуды енгізудің жинақылығы туралы
Оқытушылардың ҚО-ға "кері" қатынасы белгілі дәрежеде отандық педагогикалық тәжірибеге
1.4 Қашықтан оқыту жүйесіндегі мүмкіндіктер
Білім беруді ақпараттандыру жағдайында білім алу формасының эволюциясына талдау
Осылайша, қисынды талқылау жиынтығы, белгілі сарапшылардың ой-пікірі мен дәстүрлі
Қорыта келгенде, қашықтан оқытуды идеалды жағдайда көрсетуге болады:
өндірістік іс-әрекет үрдісінде және тұрғылықты жерін тастап кетпей-ақ оқу
білім беру, отандық және әлемдік ресурсқа кең мүмкіндікті қамтамасыз
өзін-өзі оқыту үрдісін тиімдірек жасау мен ол үшін барлық
жеке мүмкіндіктер мен қажеттіліктерге байланысты білім беруді жалғастыру мен
өспелі шектеусіз білім беру ресурстарының барлық түрлеріне қол жеткізе
білім беру ресурстарына мүмкіндік алу есебінен оқыту құнын
білім беру мекемелерінің көмегімен курстарды құрастыру есебінен ерекше білім
қоғамның білім беру потенциалының деңгейі мен білім сапасын
елдің қажеттілігін сапалы даярланған мамандар мен мамандандырылған жұмысшылармен қанағаттандыру;
тұрғындардың әлеуметтік және кәсіби ұтқырлығын, оның іскерлік және әлеуметтік
отандық білім беру жүйесінде жинақталған білім, кадрлік және материалдық
РФ территориясы мен орыс тілді тұрғындар тұратын шет елдерде
ТАРАУ 2 ҚАШЫҚТАН ОҚЫТУ ТЕХНОЛОГИЯСЫ
2.1 Қашықтан оқыту технологиясының мәні мен түсінігі
Үлкен Совет Энциклопедиясы берген анықтамаға сәйкес технология-бұл өнімді шығару
Осылайша, технология порцессуалды ой-пікір бойынша қалай және қандай құралдармен
Басқа жағынан, адамзаттың іс-әрекетінің өркендеуінде өнеркәсіптік технологияның қатарында адамдар
Қазіргі замандағы әлеуметтік-экономикалық жағдайлар өткен тәжірибелердегі болжам жасау деңгейінде
Кез-келген әлеуметтік-технологияның мәні мен тағайындалуы-басқару үрдісін тиімділеу, одан әлеуметтік
Білім беру үрдісін талдау оқыту технологиясы оқыту жүйесінде әлеуметтік
Әдебиет көздерін тарихи-әлеуметтік зерттеу, мысалы [10,11,12,13], оқыту технологиясы (ОТ)
Әскери университетте жүргізілген зерттеулер нәтижесі, Ян Амос Каменскийдің (1592-1670)
Т.С.Назарова [10,14], Ю.С.Руденко [12], Э.К.Коротков [13] жүргізген ОТ түсінігінің
60-жылдардың ортасында "педагогикалық технология" шетел баспалары мен халықаралық конференцияларда
Біздің заманымызда оқытуды кепілдік нәтижесі бар өндірістік-технологиялық үрдіске айналдыра
Осы уақытта тәжірибе жүзінде оқымысты-педагогтар арасында гуманитарлық және әлеуметтік-экономикалық
ҚО-ның ерекшеліктері түсініктер мен қашықтан оқыту технологиясының негізгі принциптерін
Осы облыстағы алдыңғы қатарлы мамандардаың бірі Ф.Янкушевич "Жоғарғы білім
Венгер педагог-ғалымы Ласло-Салаи оқыту технологиясына "мақсатты талдау, жоспарлау, оқу-тәрбие
Осы мәселені зерттеуші, жоғарғы әскери мектептің өкілі Э.Н.Коротков келесі
Түсініктің кеңейтілген жолын оны мұғалімнің, оқушының, әкімшіліктің, ғимараттардың, оқулықтар
Ф.А.Фрадкин педагогикалық технологияны "білім беру мақсатына жетуге бағытталған мұғалім
Біздің көзқарасымыз бойынша, "қашықтан оқыту технологиясы" түсінігін беру үшін
Біздің көзқарасымыз бойынша жоғарыда келтірілген ҚО-ның анықтамалары үрдісті процедура
ҚО түсінігін берудің әртүрлі тәсілдерін талдау, сонымен қатар ҚО-ның
Қашықтан оқыту технологиясының анықтамасын [18]-де А.Скок [19]-да В.С.Дудченко В.Н.Макаревичпен
білім беру мақсаттарына жетуде педагогикалық іс-әрекетті жүзеге асырудың белгілі
тәсілдің мәні іс-әрекетті оларды координациясы мен синхронизациясымен кезеңдер
бұл жіктеу алдын-ала, саналы және педагогика мен аралас онымен
Сонымен қатар, қашықтан оқыту технологиясы екі формада көрініс табады:
процедуралар мен операцияларды қамтитын әрекеттер программасы;
осы программаға сәйкес құрылған іс-әрекеттер.
Осы түсінік бойынша қашықтан оқыту технологиясы Қашықтан оқыту жүйесінің
Қашықтан оқыту технологиясы мен қашықтан білім беру технологиясы түсінігінің
"Қашықтан білім беру технологиясы" бірыңғай федеральды білім кеңістігінің жалпы
ҚО технологиясына өз кезегінде нақты оқу құралына тәуелді емес
Осылайша, қашықтан оқыту технологиясы білім берудің берілген мазмұнының таралымдарын
Қашықтан оқыту технологиясының мәні мен мазмұнын қарастырайық. Қашықтан оқыту
Осылайша, қашықтан оқыту технологиясы-бұл ғылымның абстрактілі тілін басқару тәжірибесінің
Педагогикалық үрдістер әлеуметтік объектілерді технологияландырудың негізгі шартына жауап беретін
қашықтан оқыту жүйесі белгілі дәрежедегі күрделілікке ие болады және
қашықтан оқыту жүйесі құрылымының белгілі элементтері, олардың құрылу ерекшеліктері
білім беру үрдісін басқару субъектілері (оқытушылар, басқару объектісінің әкімшілігі,
Қазіргі замандағы қашықтан оқыту жүйесіне байланысты технологияландыру белгілері келесі
үрдісті кезеңдерге, процедураларға, операцияларға жіктеу, бөлу, шектеу;
болжанған нәтиже алуға бағытталған әрекеттердің кезеңділігі және координация;
процедуралар мен операциялардың орындалуының бір мәнділігі.
Оқытудың желілік технологиясына жуық бұл белгілердің барлығы айқын көрінеді.
ҚО-ны технологиясын құру мен конструкциялау бірнеше кезеңге ие болады.
Қашықтан оқыту технологиясын жобалауда кез-келген жағдайда бұл өзгеріссіз шығысы
ҚО білім беру үрдісін технологияландыру тәжірибесін ғылыми ұғыну қазіргі
қашықтан оқыту технологиясы нақты дидактикалық жүйені дамыту мен жасауды
Оқыту технологиясын оқытудың берілген мақсаттарға жетуіне кепілдік беретін сол
Көбейетін, басқаша айтқанда, оны қайта жасауға және толығымен әртүрлі
Қашықтан оқыту жүйесінің МЭАС-де бұл талап МЭАС-та құрылатын технология
"Адаптация". Бұл принцип нақты оқытушының тану ерекшеліктеріне жауап беретін
"Психологиялық негіздеу". Қашықтан оқыту жүйесін тиімді жасау үшін психологиялық
білім беру жеткіліксіз қаржыландырылған сферасының бұрынғы жағдайында бірінші дәрежелі
білім облысының дидактикасымен аралас деректер, экспериментальды тексерілген дидактикалық жаңа
Оқулықтар мен олардың дидактикалық материалдарының мазмұнын жаңартатын, оқту мазмұнын
"Бақыланушылық". Оқыту үрдісінің барысын жедел түзету мен оның барлық
Оқыту басқа кез-келген шығармашылық іс-әрекеттің түрі сияқты объективтік пен
Білім беру мекемелерінде ҚО-ның теориясы мен практикасын оқыту қашықтан
жаңа ақпараттық технология құралдарын пайдаланатын қашықтан оқыту технологиясы мәнінің
Оқытушының тұлғасына бағытталған қашықтан оқыту технологиясын оқу үрдісіне енгізу
ТАРАУ 3 ҚАШЫҚТАН ОҚЫТУДЫ ҰЙЫМДАСТЫРУ НЕГІЗДЕРІ
3.1 Қашықтан оқытуды ұйымдастыру варианттарын талдау
ҚО технологиясын пайдаланатын ҚО білім беру мекемелері ҚО (ББМ)
3.2 Москва мемлекеттік экономика, статистика және ақпараттану университетінің қашықтан
МАЭС Қашықтан Білім беру Институты 1996 жылы құрылған және
Төмендегілер кіретін дидактикалық ішкі жүйе:
1.1 Оқу-әдістемелік бөлігі;
Оқыту құралдарының бөлігі;
Дидактикалық өзара әрекеттердің ақпараттық технологиялық бөлігі мен оқу материалдарын
Әкімшілік-басқарушылық ішкі жүйесін;
Материалды-техникалық ішкі жүйені;
Ақпараттық ішкі жүйені;
Ғылыми зерттеу ішкі жүйесін;
Маркетингтік ішкі жүйені;
Халықаралық қатынастар ішкі жүйесін;
Қауіпсіздік ішкі жүйесін;
Байланыс ішкі жүйесін.
Осы ішкі жүйелердің өзара әрекеті ҚО білім беру үрдісін
Қашықтан оқыту білім алу формасы сияқты 20 000-ге
Бүгінгі күнде МАЭС Қашықтан оқыту институтында мына бағыттар бойынша
Дайындықтың келесі типтері мен деңгейлерін қамтамасыз ете отырып, "Менеджмент",
Алғашқы кәсіби дайындықты;
Арнаулы орта білімді;
Бакалавр деңгейіндегі жоғарғы білім беру;
Мамандар деңгейіндегі жоғарғы білім беру;
Кәсіби дайындық пен жоғарғы білімді тұлғаларды қайта дайындау;
әртүрлі ұйымдардың (корпоративтік оқыту) персоналдарын дайындауға арналған әртүрлі курстар.
МАЭС Қашықтан оқыту жүйесінде аймақта мамандандырылған ғылыми және педагогикалық
МАЭС-те қашықтағы формада оқыту "кейс"-технологиясы мен желілік технологияны (МодельКТ
Оқыту үрдісі өзіне тьютордың жетекшілігімен өз бетінше оқытуды және
Оқытудың желілік технологиясының ерекшелігі оқыту ИНТЕРНЕТ желісін пайдалану арқылы
Құжаттар мен оқытудың төлем ақысын жасау бойынша алдын-ала барлық
Оқыту үрдісіне ОҚТ-ның әрбір бөлімдері бойынша тест түрінде бақылау
Оқыту үрдісінде пайдаланылады: қажетінше аудиокассеталар мен CD-ROM-да оқу материалымен
3.3 "ЛИНК" Халықаралық Менеджмент Институты
"ЛИНК" (Бұрынғы Қашықтан Оқыту Халықаралық Орталығы) Халықаралық Менеджмент Институты
"ЛИНК" ХМИ-1992 жылы құрылған мемлекеттік емес жоғарғы оқу орны.
ЛИНК-те білім беру үрдісін оның түйіндік мезеті бойынша ұйымдастыруды
Оқу-әдістемелік материалдарға арнайы құрастырылған оқулықтар кешенін-анықтамалық кітаптар мен хрестоматиялар
Студенттің негізгі оқу-танушылық іс-әрекеті дидактикалық материалдармен өз бетінше жұмыс
Тьюториалды және діни мектептерде оқыту тиімділігін арттыру үшін оқытудың
Тьюторлар мен студенттер арасында топта өзара көмектесуде курстың күрделі
Курстың соңында студенттер өзінің білімін реттеу, топтық жұмыстың тәжірибелік
Курс үш сағаттық жазбаша емтихан тапсырумен аяқталады. Жазбаша жұмысты
3.4 Европалық корреспонденттік оқыту мектебі (ЕКОМ)
ЕКОМ-Европа, Оңтүстік Америка мен Қытай елдерінен жүз мыңдаған студент
Шет ел тілінде оқыту мысалының оқу үрдісі келесі түрде
Тыңдаушы оқуды аяқтап, ЕКОМ-ды бітіргені туралы куәлік алады. Сертификат
3.5 "Кеннеди Вестерн" қашықтан оқыту америка университетінің Ресейдегі Орталығы
Орталығы ҚО технологиясын пайдаланатын ресей нарығындағы АҚШ-тың білім
Университетке қабылданған соң ізденуші АҚШ-тан қабылдануы туралы ресми хат,
ТАРАУ 4 ҚАШЫҚТАН ОҚЫТУ ЖҮЙЕСІНЕ АРНАЛҒАН ТЕСТТІК ТАПСЫРМАЛАР ПАКЕТІН
4.1 Жалпы жағдайлар
Қашықтан оқыту (ҚО) жүйесі СПбГИТМО(ТУ) желілік-Іnternet технологияға негізделген. Бұл
СПбГИТМО(ТУ)-да қашықтан оқыту желілік технологиясынын даму бағытының артықшылығы ретінде
Сипатталған жүйені оны басқалардан пайдалы түрде айыратын маңызды
Осылайша білімді тестілеу жүйесі қашықтан оқыту жүйесін СПбГИТМО(ТУ) ұйымдастыру-нормативтік,
4.2 Жүйенің құрылымы мен оны жасау принциптері
СПбГИТМО(ТУ)-де қашықтан оқыту жүйесін желілік дамытудың қабылданған концепциясына сәйкес
1-суретте СПбГИТМО(ТУ) білімді тестілеу жүйесінің аппаратты құрылымы көрсетілген. СПбГИТМО(ТУ)
Сурет 4.1 СПбГИТМО(ТУ) білімді тестілеу жүйесінің аппараттық құрылымы
Жүйенің программалық құрылымы 4.1-суретте көрсетілген келесі негізгі бөлімдерді қамтиды:
HTML-пайдаланушының жүйемен өзара әрекетінің гипертексттік интерфейсін қамтамасыз ететін (Netscape
Интерактивтілікті қамтамасыз ететін және деректер қорымен өзара байланысты жүзеге
HTML-құжаттары мен оқытушының қосымшасын беруді қамтамасыз ететін Web-сервер;
Оқыту кезінде пайдаланылған барлық ақпаратты сақтайтын деректер қорының сервері;
Осылайша, жүйені жасау тиімді, бірақ шекті қарапайым схемада өтеді.
Сурет 4.2 СПбГИТМО(ТУ) білімді тестілеу жүйесінің программалық құрылымы
4.3 Тест, тест-кадр, тесттік тапсырма, ақпараттық кадр, тіркеме кадрлар
Жүйенің оқушымен интерактивтік өзара әрекеті экранда тексттік (дәлірек гипертексттік)
тесттік тапсырма-бұл оқушыдан сол немесе басқа формада жауап беруді
ақпараттық кадр-бұл оқушыдан назар аударып оқуды талап ететін ақпарат.
Белгілі тізбектілікпен оқушы көрсететін тесттік тапсырмалар мен ақпараттық кадрлар
Оқыту үшін сияқты аттестацияда да тесттік тапсырмаларды құрған кезде
ұсынылған жиындардан бір немесе бірнеше дұрыс жауаптарды оқушы алдын-ала
оқушы жауапты бүтін сан, нақты сан, тексттік өрнек түрінде
оқушы екі жиынның элементтері арасында дұрыс сәйкестік орнатуды алдын-ала
оқушының элементтердің саналған жиынында дұрыс реттілікті көрсетуді алдын-ала қарастыратын
Осы барлық тесттік тапсырмалар 4.2.3 бөлімінде толық қарастырылады.
Тестте сол бір тақырып тесттік тапсырмалардың әртүрлі формалары пайдаланылуы
4.3.1 Сценарий бойынша аттестация мен оқыту
Жүйеде оқытудың негізгі элементі оқушының тестілеу кезінде, тестілеудің алдында,
кездейсоқ және/немесе детерминді таңдалған тесттік тапсырмалар мен оқу материалдарының
қарапайымдау/күрделірек сұрақтарға көшуді орындау;
анықтамалар, мысалдар, түсініктемелер, анықтамалық мәліметттер, нұсқау, түсіндірмелер беру.
Оқыту режимінде жүйенің барлық мүмкіндіктері пайдаланылады, бірақ тестілеу нәтижелері
Аттестация режимінде жүйе оқушылардың ақпараттық материалдар мен нұсқау және
Оқыту мен аттестация оқу материалының оқытушы-авторы құрастырған сценарий бойынша
Автор тесттік тапсырмалар пакетінің бірдей көлемдегі тесттің бірнеше варианты
Сурет 4.3 "Вариант" түріндегі сценарийді пайдаланғанда тест-кадрлар тізбектілігін өрнектеу
Топтың ішіндегі тапсырма бірдей күрделілік деңгейде, ал топтар бір-бірінен
Сурет 4.4 "Топ" түріндегі сценарийді пайдаланғанда тест-кадрлар тізбектілігін өрнектеу
Автор материалдың күрделілігімен еркшеленетін тестілеу деңгейін өрнектеген кездегі "деңгей",
Сурет 4.5 "Деңгей" түріндегі сценарийді пайдаланғанда тест-кадрлар тізбектілігін өрнектеу
Сценарий сонымен қатар жұмыс режимдерін де анықтайды:
түсіндірме материалдарды (дұрыс жауапты, түсіндірмелерді, нұсқау) беру;
негізгі тесттік тапсырмаларды, егер олар алдын-ала қарастырылған болса, олармен
қалған сұрақтар мен уақытты мөлшерін бейнелеу;
дұрыс немесе дұрыс емес жауапқа реакцияны бейнелеу;
егер уақыттың шегі асып кетпесе, тапсырманы келесі берумен қайтадан
Сценарийдің авторы әрбір тесттік тапсырманы орындауға және барлық тесттің
4.3.2 Тесттік тапсырмалар пакетінің құрылымы мен топ-сценарий
Әрбір оқу пәнінде СПбГИТМО (ТУ) білімді тестілеу жүйесіне әртүрлі
Аттестациялаушы және оқытушы сценарийлердің, сонымен қатар белгілі оқу пәні
Тестілеу жүйесінде әрбір оқу пәніне жоғарғы деңгейдің бір сценарийі
4.3.3 Білімді тестілеу жүйесі үшін тестілеу тапсырмаларының пакетін құру
Жүйеге тестілеуді қосу үшін тесттік тапсырмалар пакетін құру автордан
Тест үшін үрдісті таңдау мен қрнектеу пәннің оқу программасының
оқыту тәртібі мен ережелері мазмұндалған ақпараттық материалдар;
пәннің оқытылатын тақырыптары бойынша мәліметтердің (тірек конспектінің бөлігі), нұсқаулар,
типтік тесттік тапсырмалар;
Аттестацияға арналған пакеттің бөлігі өзіне мыналарды қосуы тиіс:
аттестацияның тәртібі мен ережелері берілген ақпараттық материалдар;
бақылау тесттік тапсырмалар;
аттестацияның сценарийі.
Аттестацияның тесттік тапсырмалары оқытудың тесттік тапсырмаларымен сәйкес емес, бірақ
Авторлар көрсеткен файлдар пакеті пакеттің мазмұнын ішкі формаға аударатын
4.4.5 Жүйеге қосуға арналған файлдар пакеті
Автор оқыту жүйесіне төмендегі берілген ережелерді міндетті түрде сақтайтын
4.2.3 бөлімінде өрнектелетін және .TST кеңейтілуімен файлда сақталатын
4.2.6 бөлімінде толық сипатталған HTML тілінің ережесі бойынша ақпараттық
4.3.5 бөлімінде сипатталған ереже бойынша өрнектелетін және .SCN кеңейтілуімен
4.4 бөлімінде сипатталған ереже бойынша өрнектелген және .TOP кеңейтілуімен
4.5 Білімді тестілеу жүйесіндегі аттестациялау мен оқыту үшін тест-кадрлар
4.5.1 (.TST) тест-кадрлы файлдардың құрылымы
Берілген пән бойынша барлық тест-кадрлар осы тараудағы сипатталған ережеге
барлық тест-кадр үшін жалпы көрсетілетін бас тақырыптық бөлігі берілген
тест-кадрдың сипатталуы қамтылатын мазмұнды бөлігі.
4.5.2 Тест-кадрлы файлдардың бас тақырыптық бөлігі
Файл келесі құрылымның бас тақырыбына ие болады:
пән циклінің аты мен индексі;
пәннің аты мен индексі;
бөлімнің аты мен индексі;
бөлімшенің аты мен индексі;
тақырыптың аты мен индексі;
автордың аты, әкесінің аты, фамилиясы.
Бас тақырыптың әрбір элементі жаңа жолдан жазылады. Циклдің индексі
ЖҒ Жарытылыстану-ғылыми
Оптиканың негіздері
01 Геометриялық оптика
03 Идеалды оптикалық жүйе теориясы
Кардиналды нүктелер мен Родионов Сергей Ароновичтің оптикалқ жүйесінің қимасы
Тақырыптың аты мен индекстері (бөлімшенің, бөлімнің, пәндер мен пәндер
4.5.3 Ақпараттық кадрлар мен тесттік тапсырмалар құру
Әрбір тесттік тапсырма мен ақпараттық кадр жеке жазба түрінде
Тест-кадрдың басының символы #;
Тест-кадр типінің белгісі:
L(cLose)-жабық формадағы тесттік тапсырма;
N(opeN)-ашық формадағы тесттік тапсырма;
F(conFormіty)-сәйкестік бойынша тесттік тапсырма;
Q(seQuence)-дұрыс тізбек орнатудың тесттік тапсырмасы;
І(Іnformatіon)-ақпараттық кадр;
Тест-кадрдың ерекше авторлық нөмірі.
Мысалы, авторлық нөмірі 100 болатын ақпараттық кадрды құру үшін
Кез-келген форманың бір тапсырмасына жауап дұрыс немесе дұрыс емес
W (Weіght) тесттік салмағы мен 1-ден 10-ға дейінгі бүтін
S (Skіp) тест-кадрының өткізу мүмкіндігіне тиым салу белгісі міндетті
Үнсіздік бойынша тесттік тапсырмаларды өткізуге рұқсат етілген. Егер тесттік
Келесі қатарда қандай-да бір нақты іс-әрекетті (ұсынылған жиыннан дұрыс
Сонымен, тесттік тапсырманы немесе кез-келген форманың ақпараттық кадры #
4.5.4 Жабық форманың тесттік тапсырмалары
Жабық форманың тесттік тапсырмалары бүгінгі күнде олар қарапайым іске
Оқушы ұсынылған жиыннан бір, тек қана бір дұрыс жауапты
#L101 W5
Укажите правильное соотношение между углом падения e на поверхность
раздела двух сред, углом преломления e', показателями преломления
предыдущей и последующей сред n и n'.
$? n'*cos(e') = n*cos(e)
$? sіn(e') = sіn(e)*n'/n
$! sіn(e') = sіn(e)*n/n'
$? e' = e*n/n'
Берілген мысалда тек бір альтернативтік жауап (!) леп белгісімен
Сурет 4.6 Бір дұрыс жауапты жабық формадағы тесттік тапсырма
Жабық формадағы тесттік тапсырмаларды әрбір жолы жаңадан жарияланғанда, альтернативтік
Бір дұрыс жауапты тесттік тапсырмалардың кең таралған форманың сипатталған
#L103 W8
Выберите свойства, которыми обладает ламбертовский излучатель.
$? яркость зависит от косинуса угла между нормалью к
$! яркость не зависит от направления
$? постоянная сила света
$! яркость не зависит от координат
$? сила излучения не зависит от длины волны
Бірнеше дұрыс жауапты жабық формадағы тесттік тапсырма экранда 7-суреттегідей
Сурет 4.7 Бірнеше дұрыс жауапты жабық формадағы тесттік тапсырма
Тесттік тапсырманы әрбір жолы жаңадан жариялаған кезде альтернативтік жауаптар
Авторларға жабық формадағы тапсырмалармен ғана шектеліп қалмай, қашықтан оқыту
4.5.5 Ашық формадағы тесттік тапсырмалар
Ашық формадағы тесттік тапсырмалар өз бетінше өрнектеу мен оқушының
Белгіні қоса алғандағы бүтін сан (мысалы, "байттағы биттің санын
Белгіні қоса алғандағы нақты сан (мысалы, "сыну заңының авторының
Ашық формадағы тесттік тапсырмалар үшін $ символынан кейін жауаптың
Бүтін типті жауап үшін-І (Іnteger) белгісі мен бүтін сан
Нақты типтіжауап үшін-F (Float) белгісі қалқыма нүктелі сан түріндегі
Мәтіндік түрдегі жауап үшін-S (Strіng)-белгііс мен қисынды өрнекті (қисынды
Мысалы, бүтін сан түріндегі жауаппен 105 авторлық нөмірлі ашық
#N105 W5
Укажите полное количество кардинальных точек оптической системы.
$І 6
Мұндай тесттік тапсырма экранда 8-суреттегі түрде көрсетіледі.
Сурет 4.8 Нақты сан түріндегі жауаппен ашық формадағы тесттік
Оқушы бүтін санның дәл мәнін енгізуі керек, бұл жағдайда
Нақты сан түріндегі жауаппен авторлық нөмірі 106 ашық (opeN)
#N106 W5
Заднее фокусное расстояние линзы, опущенной в воду, равно 100
Чему равна оптическая сила линзы? Ответ приведите в диоптриях.
$F 13.3 % 5
Дұрыс жауап берілген кезде бүтін бөлік бөлшектен үтір арқылы
Сурет 4.9 Нақты сан түріндегі жауапты ашық формадағы тесттік
Бұл жағдайда оқушы автор орнатқан салыстырмалы қателік шегінде жуық
Құрастыру үшін күрделі, бірақ әдістемелік қызықты символды түрдегі
&-конъюнкция (қисынды көбейтінді, қисынды "және")
V-дизъюнкция (қисынды қосынды, қисынды "немесе")
(-қисынды терістеу (қисынды "емес").
Егер "шын" мәнін қарапайым жасау үшін 1 санымен, ал
&
0
1
0
0
1
0
Сонымен қатар, жалпы қабылданған () жай жақшаларды пайдалануға болады.
Жауапты талдаушы, дәлірек операнд-дескрипторлардың мазмұны мен оларды байланыстыратын қисынды
Мысалы, симыолдық түрдегі жауаппен ашық (opeN) формадағы тесттік тапсырма
#N108 W3
Приведите название точки, которая расположена на оптической оси в
изображений и сопряжена с бесконечно удаленной точкой, расположенной на
оптической оси в пространстве предметов.
$S ~(VV)&((VV)&)
Экранда мұндай тесттік тапсырма келесі түрде көрсетіледі (4.10-суретті қараңыз).
Сурет 4.10 Символдық түрдегі жауаппен ашық формадағы тесттік тапсырма
Оқушы қойылған сұраққа мәтіндік жауап енгізуі тиіс. Келтірілген мысалда
"Түйіндік нүкте", "түйіндік нүктемен", "бас нүкте" "бас нүктемен", "алдыңғы",
~(VV)&((VV)&). Бұл талдаушы жүйеге кез-келген
Қарапайым талдаушының өзінде "НЕМЕСЕ" қисынды операциясымен бөлінген және жай
Тиым салынған кілт сөзі бар болғанда сауатты құрылған талдаушы
Жоғарыда келтірілген мысалдағы жауапты қарапайым талдаушының сипатталған құрылымын түсіндірейік:
Талдаушы сияқты символды формадағы ашық түрмен берілген түзелген тапсырманы
4.5.6 Сәйкестікке тесттік тапсырма
Сәйкестікке тесттік тапсырмада оқушының екі жиынның ерекше элементтері арасында
Сәйкестікке тпсырмада (conFormіty) әрбір сұрақ $ символынан және реттік
#F109 W5
Установите соответствие между световыми величинами и единицами их измерения.
$1 Световой поток ~ лм
$2 Сила света ~ кд
$3 Яркость ~ кд/м^2
$4 Светимость ~ лм/м^2
$5 Освещенность ~ лк
$6 ~ вт
$7 ~ вт/ср
Тесттік тапсырма сәйкестікке экранда 4.10-суретте көрсетілген түрде беріледі.
Сурет 4.11 Сәйкестікке тесттік тапсырма
Сәйкестікке тапсырманың әрбір жаңадан көрсеткенде маңызды элементтері автоматты түрде
Оқушыдан терезенің сол жағында орналасқандар элементтерді сәйкесінше оң жақ
Осыған ұқсас, автор сол жағында орналасқан артық элементтерді, сонымен
#F119 W5
Установите соответствие между световыми величинами и единицами их измерения.
$1 Световой поток ~ лм
$2 Сила света ~ кд
$3 Яркость ~ кд/м^2
$4 Светимость ~ лм/м^2
$5 Освещенность ~ лк
$6 Энергия ~
$7 Мощность ~
Дұрыс жауап барлық сәйкестіктегі дәл орнату болады, кез-келген басқа
4.5.7 Дұрыс тізбек орнатудың тесттік тапсырмасы
Дұрыс тізбек орнатудың тесттік тапсырмасында оқушы саналған элементтер жиынында
Дұрыс тізбекті (seQuense) орнату тапсырмасы үшін әрбір сұрақ реттік
#Q110 W7
Четыре спектральные линии: C, D, e, F излучают одинаковый
Укажите эти спектральные линии в порядке возрастания видимой яркости.
$1 C
$2 F
$3 D
$4 e
Дұрыс тізбекке орнатудың тесттік тапсырмасы экранда 4.12-суретте көрсетілгендей болады.
Сурет 4.12 Дұрыс тізбек орнатудың тесттік тапсырмасы
Дұрыс тізбекке тапсырманы әрбір жаңадан көрсеткенде маңызды элементтері автоматты
4.5.1 Ақпараттық кадрлар
Ақпараттық кадрлар-бұл оқушыдан келесі тест-кадрға көшуден басқа ешқандай реакцияны
оқыту немесе аттестация сеансынжүргізу ережелері туралы, баға қою критерийі,
негізгі түсініктер мен қатынастарды, сонымен қатар ұсынылған әдеби және
жауабына байланысты (нақтылау, дұрыс емес жауап үшін нұсқау, дұрыс
Ақпараттық кадрлар жеңіл оқылып және көп көлем (2000 символдан
Ақпараттық кадрлар үшін келесі жарияланған тест-кадрдың нөмірін анықтайтын-тек бір
#І111 G112
В оптике широко и плодотворно
матриц или матриц преобразования лучей).
состоящие из четырех элементов, которые
буквами латинского алфавита g_11 = A,
матрицы определяют преобразование параксиальных (нулевых) лучей центрированной
оптической системой. Параксиальный луч полностью определяется
линейной координатой "y" в
оптической оси и угловой координатой
преломления среды на синус угла, образованного лучом с осью
Угловая координата равна оптическому направляющему
Лучевая матрица связывает
пространстве изображений ( в опорных плоскостях ОП
соотношениями:
y' = A*y + B*Y
Y' = C*y + D*Y
и, следовательно, полностью определяет свойства оптической системы между опорными
плоскостями.
Экранда ақпараттық кадр 4.13-суреттегідей көрсетіледі.
Сурет 4.13 Ақпараттық кадр
4.6 Біріктірілген кадрларды пайдалану
Берілген тақырып бойынша оқыту сеансын жүргізу кезінде кейбір жағдайларда
тақырып бойынша енгізілетін ақпараттық кадр (немесе бірнеше кадрлар);
№1 тесттік тапсырма (базалық);
дұрыс жауап болғанда-жауаптың дұрыс екендігі туралы хабарлама немесе түсініктеме,
дұрыс емес жауап болғанда-дұрыс жауап туралы ақпарат, жұмыс жасауы
№2 тесттік тапсырма (орташа қиындықтағы);
дұрыс жауап болғанда- жауаптың дұрыс екендігі туралы хабарлама немесе
дұрыс емес жауап болғанда- дұрыс жауап туралы ақпарат, жұмыс
№3 тесттік тапсырма (жоғары қиындықтағы);
дұрыс жауап болғанда-түсініктеме, дұрыс жауап туралы хабарлама және тізбектің
дұрыс емес жауап болғанда- дұрыс жауап туралы ақпарат, жұмыс
Тізбектегі тапсырмалардың мөлшері шектелмейді, бірақ әдетте үш деңгей жеткілікті.
тақырып бойынша енгізілетін ақпарат;
№1 тесттік тапсырма (негізгі);
дұрыс емес жауап болғанда-дұрыс жауап туралы ақпарат, жұмыс жасауы
дұрыс жауап болғанда-нақтылаушы ақпарат және №2 тесттік тапсырмаға көшу;
№2 тесттік тапсырма (нақтылайтын);
дұрыс жауап болғанда-түсініктеме және "өте жақсы" деген бағамен тізбектің
дұрыс емес жауап болғанда-қосымша ақпарат, түсініктеме және №3 тесттік
№3 тесттік тапсырма (бақылау);
дұрыс жауап болғанда-түсініктеме және "жқсы" деген бағамен тізбектің соңына
дұрыс емес жауап болғанда-түсініктеме, жұмыс жасауы қажет әдеби көздерге
Бұл вариантта алғашқы баға-""қанағаттанарлық", екінші тапсырмадан табысты өтсе, ол
"Тізбектелген" тесттік тапсырма үшін жазба қосымша атрибуттарды қамтуы тиіс:
дұрыс жауап кезінде көрсетілетін келесі ақпараттық элементтің нөмірі мына
дұрыс емес жауап кезінде көрсетілетін келесі ақпараттық элементтің нөмірі
Мысалы, егер авторлық нөмірі 53 және 5 салмақпен жабық
#І11 G12
В оптике широко и плодотворно
(лучевых матриц или матриц преобразования лучей).
(2х2), состоящие из четырех
заглавными буквами латинского алфавита g_11 = A,
Лучевые матрицы определяют
центрированной оптической системой. Параксиальный луч
двумя числами - линейной координатой
перпендикулярной оптической оси и угловой координатой " Y",
показателя преломления среды на синус
обратным знаком). Угловая координата равна оптическому
вектора луча. Лучевая матрица связывает координаты луча в пространстве
и пространстве изображений ( в опорных плоскостях ОП и
соотношениями:
y' = A*y + B*Y
Y' = C*y + D*Y
и, следовательно, полностью определяет свойства оптической системы между опорными
плоскостями.
#N12 W9 S G13
Сформулируйте условие, при котором элемент "B" гауссовой матрицы (матрицы
преобразования лучей) равен нулю.
$S ~(V)&&&
#І13 G14
Ответ неправильный. Правильный ответ: опорные
Условие сопряжения опорных плоскостей заключается в том, что
из любой точки опорной плоскости ОП в пространстве
систему, собираются в сопряженной точке
изображений. Другими словами, при условии сопряжения линейная координата y'
и та же для всех лучей, вышедших
не зависит от угловой
приведенного выше следует, что это
случае, если элемент "В" лучевой матрицы равен нулю.
#N14 W8 S G15
Приведите название оптических систем, для которых элемент "С" лучевой
равен нулю.
$S ~(V)&(V)
#І15 G16
Ответ неправильный. Правильный ответ: для телескопических или афокальных систем.
Если элемент "С" лучевой матрицы равен нулю, то, как
из уравнений преобразования
прошедшего через систему луча не зависит от
систему, в частности, если входная угловая
идет параллельно оптической оси, то при выходе из
координата также равна нулю, то
оптической оси. Следовательно, задний фокус такой оптической системы
в бесконечности, ее фокусное расстояние
равна нулю. Такие
афокальными.
#N16 W6 S G17
Простейшим случаем лучевой матрицы является матрица "переноса",
описывающая свойства слоя
расположенного между опорными плоскостями. Элементы "A" и "D"
этом случае равны единице, а элемент "C" равен
$S ~(VV)&(V)
#І17
Ответ неправильный. Правильный ответ: расстоянию между опорными плоскостями.
Раздел курса "матричная оптика" Вами усвоен неудовлетворительно.
Рекомендуем внимательно изучить следующую литературу:
1. Джерад А., Берч Дж. М. Введение в
а также попрактиковаться в решении задач.
4.6.1 Тесттік тапсырмаларда арнаулы символдарды пайдалану
Оқыту мен аттестация үшін кейбір тесттік тапсырмалар дестесінің спецификасы
Автоматты оқыту мен тестілеу жүйесі символдарды бейнелеу үшін 65536
4.7 Жүйеде аттестация мен оқыту үшін сценарий құру
4.7.1 (.SCN) сценарийінің сипатталуымен файлдың құрылымы
Оқытушы және аттестациялаушы жүйенің маңызды элементі тізбекті анықтайтын және
оқыту немесе аттестацияның (бөлімшенің, бөлімнің пәннің) тақырыбы көрсетілетін бас
сценарийге ерекше нөмір меншіктелетін, орнатылатын бөлім, баға қою процедурасы
атрибуттар көмегімен оқыту немесе тестілеу процедурасын баптау жүргізілетін баптау
жарияланған тесттік тапсырмалар мен тестілеу тізбегінің сипаттамасын қамтитын мазмұнды
Сценарий мен тесттік тапсырмалар мен ақпараттық блоктың дестелері тығыз
4.7.2 Сценарийдің сипатталуымен файлдың бас тақырыбы
Жұмыс сеансының сценарийі келесі ақпаратты қамтитын .SCN кеңейтілуімен жеке
пән циклінің аты мен индексі;
пәннің аты мен индексі;
бөлімнің аты мен индексі;
бөлімшенің аты мен индексі;
тақырыптың аты мен индексі;
авторды аты, әкесінің аты мен фамилиясы.
Егер берілген сценарий бойынша тестілеу бірден көп тақырыпты (бөлімшенің,
4.7.3 Сценариийдің сипатталуымен файлдың орнатылатын бөлімі
Сценарийді құру үшін оның түрін, типін таңдап және оған
сценарийдің басталуының белгісі: #
сценарий түрінің белгісі:
V(Varіant)-"Вариант",
G(Group)-"Группа",
L(Level)-"Уровень",
Сценарий типінің белгісі:
А-аттестациялаушы,
О-оқытушы,
сценарийдің ерекше нөмірі (бүтін сан).
Мысалы, авторлық нөмірі 10 "вариант" типіндегі оқытушы сценарийді сипаттау
Сценарийдің атынан кейін сценарий бойынша оқыту мен аттестация режимін
4.7.4 Оқыту немесе тестілеу процедурасын баптау
Сценарийді баптау бөлігі қажет болған жағдайда кейбір оқыту мен/немесе
Кесте 3.1 Атрибуттар-белгілер
Белгіленуі Аталуы Сипатталуы
R Дұрыс жауапқа реакция көрсету белгісі
Үнсіздік бойынша реакция болмайды. Егер сұраққа дұрыс жауап берген
G Дұрыс емес жауапқа реакция көрсету белгісі
Үнсіздік бойынша реакция болмайды. Егер сұраққа дұрыс жауап берген
L Бір тапсырманы және барлық тестті орындауға кеткен уақытқа
Үнсіздік бойынша уақыт тестке немесе тесттік тапсырмаға шек қоймайды.
_тест]
Q Өткізілген сұрақтар мен уақыт мөлдшерін бейнелеу қажеттігінің белгісі
S Келесі көрсетумен тапсырмаларды өткізу жаңадан мүмкіндігі Үнсіздік
U Төменнен жоғары тізбектің белгісі Үнсіздік бойынша күрделілігінің
4.7.5 Әртүрлі типтегі сценарийлер құру
4.7.5.1 "Вариант" типіндегі сценариий
"Вариант" типіндегі сценарийдің мазмұнды бөлігінде әртүрлі вариантқа жататын тест-кадрдың
#V11
W 0~неуд 50~удовл 70~хор 90~отл
G Ответ неправильный
L 2~20
$1 1-3 11 20 21 30-34
$2 4-6 12 16 21 30-34
$3 8-10 13 17 21 30-34
$4 1 4 8 14 18 21 30-34
$5 2 5 9 15 19 21 30-34
$6 3 6 10 11 20 21 35-39
$7 1 6 9 12 19 21 35-39
$8 2 4 10 13 18 21 35-39
$9 3 5 8 14 17 21 35-39
$10 1 5 10 15 16 21 35-39
"Вариант" типіндегі сценарийді құру кезінде оқытушы бірнеше тесттің варианттарын
Әрбір вариантта тест-кадрлар берілген тақырып, бөлім, пән немесе цикл
Егер сценарийде "Гоеметриялық оптика" бөлімі бойынша аттестация кезінде реті
Мысалдан көрінгендей, әртүрлі варианттарда бірдей ақпараттық кадрлар немесе тесттік
Нөмірдің ауқымымен (сызықша арқылы) берілген тест-кадрлар ретімен беріліп отырады.
Тестілеу нәтижесі бойынша студенттің бағасы осы сценарийде жинаған баллдың
4.7.5.2 "Топ" типіндегі сценарий
"Топ" типіндегі сценарийдің мазмұнды бөлімінде авторлық нөмірін санаумен немесе
#GA12
W 0~незачет 70~зачет
R Ответ верный
G Ответ неправильный
L 3~20
$1-2 1-5
$2-1 11 13 14 17 19 12
$3-1 21
$4-1 22-25
$5-1 26-30
$6-2 31-35 37-40
$7-1 44 46 50-60
$8-1 65 63 66 77
$9-3 80-89
$10-5 90-100
"Топ" типіндегі сценарийді құру кезінде автор тест-кадрлардың бірнеше тобын
Топтарға бірдей деңгейдегі күрделіліктегі бір типті тапсврмалар мен және
Әртүрлі топтарда бірдей ақпараттық кадрлар немесе тесттік тапсырмаларды (басқаша
Сценарийдің бұл типіндегі баға алдыңғыдағы сияқты, жинаған баллдың максималды
4.7.5.3 "Деңгей" типіндегі сценарий
"Деңгей" типіндегі сценарий үшін әрбір деңгейді сипаттайтын жазба күрделі
#LA12
W 0~неуд 50~удовл 70~хор 90~отл
L 3~20
U
$1-8>50:50 1-5 10-15 55 60 63 66 71 80-100
$2-5>50:70 6-9 16-50 61 62 64 65 67-70 72-79
$3-5>50:90 51-54 56-59
Мысалда егер бірінші деңгейдегі оқушылардың жинаған баллдарының пайызы 50-ден
"Деңгей" типіндегі сценарий-бұл құру үшін күрделі және аттестация немесе
Тәжірибеден көрінгендей, базалық деңгейдегі тапсырмалардың жалпы саны жеткілікті көп,
Осы түрдегі сценарийдің жетістігі білімді шектемеу және студенттерді үш
ТАРАУ 5 ҚАШЫҚТАН ОҚЫТУ БАҒДАРЛАМАЛЫҚ ҚАМТАМАНЫ ЕНГІЗУДІІҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ТИІМДІЛІГІНЕ
5.1 Қашықтан оқыту үшін құрылған программалық қамсыздандырудың технико-экономикалық негізі
Бағдарламалық қамсыздандырудың құрылуы күрделі ғылыми-техникалық және ұйымдық-экономикалық міндет болып
Қазіргі уақытта алдыңғы қатардағы міндеттерге бағдарламалық қамсыздандыруды құру үшін
Қашықтан оқыту тәжірибесі күннен күнге өзінің пайдалылығын, тиімділігін, иілгіштігін
Ақпарат ағымын жөнге салу және оның дұрыстығын арттыру үшін
Енгізудегі экономикалық тиімділік көздері:
анық, тез және функционалды- агригирленген мәліметтер арқылы басқарушылардың еңбегінің
алғашқы мәліметтерді, сұрақтар мен жауаптарды автоматты тіркеу, жинау және
ПҚ енгізудің технико-экономикалық тиімділігінің негізгі көрсеткіштері төмендегідей:
жылдық экономикалық тиімділік;
жылдық үнемдеу;
ПҚ құрудағы капитал жұмсау тиімділік коэффициенті;
ПҚ құрудағы жұмсалған капиталдың өтелу мерзімі;
5.2 ПҚ енгізудегі экономикалық тиімділікті есептеу
5.2. Программалық құралдарды (ПҚ) құрудың коммерциялық құнын есептеу
СКОМ=ССМЕТ+ҚҚС (НДС)
Бағдарламалық құралдарды (БҚ) құрудың сметалық құны 1.1 формуламен
СПҚ= СМ+СЕА+СА+СБАСҚА+СҚ
мұндағы: СМ - (Материалдар( статьясы
СЕА - (Еңбек ақы және әлеуметтік
сақтандыруға есептеу(;
СА - (Құрал-жабдық амортизациясы(
статьясы
СБасқа - (Басқа шығындар( статьясы
СҚ - (Қосымша шығындар( статьясы
(Материалдар( статьясына кеткен шығындар
Бұл шығындарға деректерді магнитті тасымалдаушылар (ДМТ), БҚ құру үшін
Кесте 5.1 Материалдарға қажеттілік
Материалдардың аталуы Материал-дың жылдық шығын-дарының
Нормасы
Бір дананың құны (тенге)
Жалпы құны (тенге)
1 Деректерді магнитті тасы-малдағыштар (ДМТ) 20 дана 95 1900,00
2 Деректерді магнитті оптика-лық тасымалдағыштар(ДМОТ) 4 дана 250 1000,00
3 Баспа құрылғыларының қағаздары 2 бума 565 1130,00
4 Принтердің картриджі 1 дана 7500 7500,00
Барлығы:
11530,00
5.2.1.2 Еңбекақыны есептеу
Сз ұйым қызметкерінің тікелей БҚ құрумен айналысқандағы еңбекақысын
(1.2)
мұндағы, Кз – БҚ құрумен айналысатын ұйымдағы маманның орташа
Т – БҚ құрудың еңбек сиымдылығы, адам күн;
(1.3)
(1.4)
мұндағы, ҚЕА - өткен жылы БҚ құрумен айналысқан ұйымдағы
Фжу – БҚ құрумен айналысқан ұйымның бір қызметкерінің бір
N - өткен жылы БҚ құрумен айналысқан ұйымның орташа
ЕА- бір қызметкердің айлығы,(12000 тг/ай);
М – жылдағы айлар саны (М=12);
[еңбекақы ЖШС (Сеймар( бағдарламашысының еңбекақысына сай орнатылған]
Бұдан
ҚЕА= 12000*1*12=144000 (тенге)
(тенге/адам күн)
Есептеуге қажеті барлық коэффициенттер келесі (.2-кестеге енгізілген.
Кесте 5.2 Есептеуге қажетті коэффициенттер
Коэффициенттің аталуы Коэффициенттің мәні
1 Жаңалық енгізу коэффициенті, Кж 0,70
2 Күрделілік коэффициенті, Кк 0,25
3 БҚ, ЕТ, Кт пайдалану коэффициенті 0,9
4 Бағдарламалау тілін есепке алатын коэффициент, Кбт 0,5
БҚ, ЕТ құруға кеткен шығындар 1.3-кестеге енгізілген. Олар құрастырылған
Кесте 5.3 Еңбек сыйымдылығын анықтау
Еңбек сиымдылығының аталуы
Формуласы Еңбек сиым-дылықтың мәні,
адам күн
1 БҚ, ЕТ, Тр құрудағы еңбек шығындары Vф *
2 Жалпы еңбексиымдылық, То Кк * Тр 292,47
3 (Техникалық тапсырмалар( статьясының еңбексиымдылығы, Т1 0,11 * Кж
4 (сарапшы жоба( статьясы-ның еңбексиымдылығы, Т2 0,09 * Кж
5 (техникалық жоба( статья-сының еңбексиымдылығы, Т3 0,11* Кж *То
6 (Жұмыс жобасы( статьясы-ның еңбексиымдылығы, Т4 0,55* Кж *То
7 (енгізі( статьясының еңбек-сиымдылығы, Т5 0,14* Кж *То 28,66
8 ПҚ, ЕТ, Т құрудың еңбек сиымдылығы, Т Т(+Т2+Т3+Т4+Т5
Тарифті қойылым мен БҚ, ЕТ құрудың еңбек сиымдылығы мәндеріне
Сз= 553 * 193,47=106988,91 (тенге)
5.2.1.3 "Әлеуметтік қажеттіліктерді есептеу" статьясы бойынша шығындарды есептеу
(Әлеуметтік қажеттіліктерді есептеу( статьясы бойынша шығындар еңбек ақы шығындарының
106988,91*0,21= 22467,67 (тенге)
5.2.1.4 "Құрал-жабдықтың амортизациясы" статьясы бойынша шығындарды есептеу
БҚ құруға қажет типтік техникалық және базалық құралдардың, оларды
Кесте 5.4 Техникалық және программалық құралдар
Шығындардың аталуы Құны, теңге
Техникалық құралдар
Pentіum ІІІ 900 құру мен орнатуға кеткен шығындар 85385
HP Laser Jet 1220 Prіnter принтер/копир/сканер орнатуға кеткен шығындар
Компьютерлік желі 12000,00
Программалық құралдар
МS Wіndows 2000 жүйесін табу мен орнатуға кеткен
Барлығы 194240,00
Дербес компьютердің амортизациясының нормасы:
НА=12,5%
Амортизация шығындары СА құрайды:
СА= 0,125 *194240,00=24280 (тенге)
4.2.1.5 "Басқа шығындар" статьясы бойынша шығындар
Ақпаратты беру бойынша байланыс құралдарын (Іnternet) пайдалануға кеткен шығындарды
Сбқ=N*t*Ct+CM*12 (1.6)
Мұндағы N – жұмыс күннің саны;
t - құруға қажет ақпаратты іздеу мақсатымен Іnternet-ті пайдалану
Ct – сағаттық төлем 200 теңге/сағ болады;
CM – абоненттік төлем 3600,00 теңге/ай болады.
Машиналық уақыт шығындарын есептеу келесі формуламен беріледі:
CM=KM*ЗM
мұндағы KM – машиналық уақыттың бір сағатының тарифтік құны
ЗМ – БҚ құруға пайдаланылатын машиналық уақыт (1152 сағ)
БҚ құруға қажет арнайы ғылыми техникалық ақпарат матириалдарын табу
(Басқа шығындар( статьясы бойынша шығындар (.5-кестеге енгізілген.
Кесте 5.5 Басқа шығындар
Шығындардың аталуы Құны, тенге
1 Машиналық уақыт шығындары, См 10560
2 Арнайы ғылыми-техникалық ақпарат материалдарын табу мен дайындауға кеткен
3 Ақпаратты беру бойынша байланыс құралдарын (Іnternet) пайдалану шығын-дары,
Барлығы 18460,00
"Қосымша шығындар" статьясы бойынша шығындарды есептеу
Ғылыми зерттеу және тәжірибелі конструкторлық жұмыстарды ұйымдастыру мен басқару
Жоба жетекшісінің жарты жылда декадасына 1 рет 2 сағат
мұндағы Nt – сағат саны (8 сағат);
b – тарифтік қойылымы (200 теңге/сағ).
Сонда
“Қосымша шығындар” статьясы бойынша жалпы шығындар 1600 тг болады.
Есептеу нәтижелері 1.6 – кестеге енгізілген.
Кесте 5.6 БҚ құрудың коммерциялық құны
Статьяның аталуы Сомасы,
теңге
1 Материалдар 11530,00
2 Еңбек ақысы 106988,91
3 Әлеуметтік қажеттіліктерге төлемдер 22467,67
4 Амортизация 24280
5 Басқа шығындар 18460,00
6 Қосымша шығындар 1 600,00
Сметалық шығындар 185326,58
ҚҚС (16%) 29625,25
Коммерциялық құны 214978,83
Бағдарламалық құралдарды енгізудің коммерциялық тиімділігін бағалау
Берілген пунктте, біз өңделіп жатқан бағдарламалық құралдың енгізу тиімділігін
5.2.2 Бағдарламаны енгізуге дейінгі шығындарды есептеу
Өндірістегі есеп 6 адам көлемінде жүргізіліп және шешіліп отырды.
1 бас бағдарламалаушы және 5 көмекші бағдарламалаушы. ТЭЕ қабылдау
ШЕнД=ЕАШҚА+ ТӘҚ
мұндағы ЕАШҚА- жылдық еңбекақы;
ТӘҚ- әлеуметттік қажеттіліктерге төлемдер (21% еңбек ақы қорына).
ШҚА еңбекақысы төмендегі формуламен анықталады:
ЕАШҚА= QШҚА*M*N*ТАй
мұндағы QШҚА- ШҚА еңбекақысы;
ТАй- ай ішіндегі жұмыс уақыты;
N- атқарушының саны, адам;
M – жылдағы айлар саны (М=12);
осыдан QШҚА=150 (тг/сағ) бас бағдарламалаушы үшін,
100 (тг/сағ) бағдарламашы үшін.
ТАй=176 (сағ/ай), N= 6 адам
ЕАШҚА= (150+100*5)*176*12=1372800 (тг)
ТӘҚ=1372800*0,21=288288 (тг)
ШЕнД=1372800+288288=1661088 (тг)
5.2.3 Программаны енгізгеннен кейінгі шығындарды есептеу
Берілген есепті бағдарламалық құралды пайдалануды есепке алғандағы шешуге кеткен
ШПВ=СМ+СБ+ҚЕА+ТӘС
Мұндағы См – есепті шешуге машиналық уақытты
пайдалану шығыны, теңге/жыл, (1.5-кесте, n=1)
СБ – шығыс құжаттарды басуға кеткен
шығындар, теңге/жыл.
ҚЕА – еңбек ақы қоры (1.6-кесте, n=2)
Шығыс құжаттарды басуға кеткен шығындар келесі формуламен анықталады:
СБ=ШБ*КЭ*КМ
Мұндағы ШБ – шығыс құжаттарының бір данасы басуға
кеткен уақыт, сағ;
СЭ – бір жылда шығатын (экзаменнің) дананың
саны, дана;
КМ – машиналық уақыттың бір сағатының құны
(ҚазҰТУ-да 60,00 теңге).
Бағдарламалық құралды пайдаланып есепті шешетін атқарушының еңбек ақы қоры
Осыдан, СБ=1,5/60*100*12*60=1 800 (теңге)
ШПВ=65000+1800+192467,3+288288=547555,3 (теңге)
Жылдық үнемдеуді есептеу
Бағдарламалық құралды пайдаланушыдан алынған Үжыл жылдық үнемі келесі формуламен
Үжыл=Шед-Шпв
мұндағы, Шед – БҚ-ны енгізгенге дейінгі есепті шешуге
кеткен шығындар, теңге/жыл;
Шпв – осы есепті БҚ-ны пайдаланып шешуге
кеткен шығындар, теңге/жыл.
Бұдан,
Үжыл=1661088-547555,3 =1113532,7 (теңге)
Жылдық экономикалық тиімділікті есептеу
Жылдық экономикалық тиімділік ЭТ жыл құрайды;
ЭТжыл=Эж-Ен*Сбқ
Мұндағы, Ен – тиімділіктің нормативтік коэффициенті
(БҚ үшін Ен=0,35)
Спқ - БҚ-ны құрумен енгізуге кеткен
шығындар,тг.
Бұдан,
ЭТжыл=1113532,7 -0,35*214978,83=1 038 290 (теңге)
Шығындардың өтелу мерзімін есептеу
Шығындардың өтеу мерзімі келесі формуламен
Бұдан,
(жыл)
Қорытынды: Жоғарыда келтірілген есептеулер негізінде автоматтандырылған жүйені енгізу, енгізүден
ҚОРЫТЫНДЫ
Үзіліссіз білім беру жүйесіне ауысқан сайын қашықтан оқытудың атқаратын
Қазіргі кезде АҚШ пен Европаның білім беру кеңістігінде қажетті
Қашықтан оқыту дегеніміз – оқушының өзі ізденіп, өзіне-өзі білім
Қашықтан оқытудың білім беру үрдісінің негізін өзіне ыңғайлы жерде,
Қашықтан оқытудың концепциясын жүзеге асыратын бағдарламалық жүйелердің енгізілуі білім
Білім берудің осы саласының қажетілігі қазіргі кезде ешкімде күмән
ҚОСЫМША Б ТЕСТТІК ТАПСЫРМАЛАР ҚҰРУ ҮШІН НЕГІЗГІ ЭЛЕМЕНТТЕР
Бас тақырыптық бөлімі [(ГСЭ|ЕН|ОПД|СД|ДС) Пән_циклінің_аты]
[ Индекс Пәннің_аты]
[ Индекс Бөлімнің_аты]
[ Индекс Бөлімшенің_аты]
[ Индекс Тақырыптың_аты]
Фамилиясы_аты_әкесінің_аты
Жабық_типтегі_тесттік_тапсырмалар
# LКадрдың_нөмірі W Салмағы
[LКадрға_кеткен_уақыт] [GКадрдың_нөмірі] [RКадрдың_нөмірі]
[S]Тесттік_тапсырманың_мазмұны
{$!Дұрыс_жауаптың_мазмұны}
{$? Альтернативтік_жауаптың_мазмұны}
Ашық_типтегі_тесттік_тапсырмалар
# NКадрдың_нөмірі W Салмағы
[Lвремя_на_кадр] [GКадрдың_нөмірі] [R Кадрдың_нөмірі] [S]
Тесттік_тапсырманың_мазмұны
$І Бүтін_сан_түріндегі_жауап
#N Кадрдың_нөмірі W Салмағы [LКадрға_кеткен_уақыт] [GКадрдың_нөмірі] [R Кадрдың_нөмірі] [S]
Тесттік_тапсырманың_мазмұны
$F Нақты_сан_түріндегі_жауап%
#N Кадрдың нөмірі W Салмағы [Кадрға_кеткен_уақыт] [Кадрдың_нөмірі ]
[Rкадрдың_нөмірі] [S]
Тесттік_тапсырмалардың_мазмұны
$S Мәтіндік_түрдегі_жауап
Сәйкестікке тесттік тапсырма
# LКадрдың _нөмірі W Салмағы
[LКадрға_кеткен_уақыт
] [GКадрдың_нөмірі] [RКадрдың_нөмірі] [S]
Тесттік_тапсырманың_мазмұны
{$ Элементтің_нөмірі Сұрақтың_мазмұны ~ Жауаптың_мазмұны}
{$ Элементтің_нөмірі [Сұрақтың_мазмұны] ~ Жауаптың_мазмұны }
{$ Элементтің_нөмірі Сұрақтың_мазмұны
~ [Жауаптың_мазмұны]}
Дұрыс тізбек орнатудың тесттік тапсырмалары # QКадрдың_нөмірі W Салмағы
[LКадрға_кеткен_уақыт]
[RКадрдың_нөмірі] [RКадрдың_нөмірі] [S]
Тесттік_тапсырманың_мазмұны
{$ Элементтің_нөмірі Жауаптың_мазмұны
Ақпараттық кадрлар #N Кадрдың_нөмірі
[GКадрдың_нөмірі]
Ақпараттық_кадрдың_мазмұны
ҚОСЫМША В АРНАЙЫ СИМВОЛДАР КЕСТЕСІ
Грек алфавиті
Баспа_символ Баспа_символ_аты
UNІCODE коды Жазбаша_
символ Жазбаша_символ_аты
UNІCODE коды Аталуы
Α &u0391; α &u03b1; альфа
Β &u0392; β &u03b2; бета
Γ &u0393; γ &u03b3; гамма
Δ &u0394; δ &u03b4; дельта
&Epsіlon; &u0395; &epsіlon; &u03b5; эпсилон
Ζ &u0396; ζ &u03b6; дзета
Η &u0397; η &u03b7; Эта
Θ &u0398; θ &u03b8; тета
&Іota; &u0399; &іota; &u03b9; йота
κ &u039a; κ &u03ba; каппа
&Lamda; &u039b; &lamda; &u03bb; лямбда
Μ &u039c; μ &u03bc; мю
Ν &u039d; ν &u03bd; ню
&Xі; &u039e; &xі; &u03be; кси
&Omіcron; &u039f; &omіcron; &u03bf; омикрон
&Pі; &u03a0; &pі; &u03c0; пи
Ρ &u03a1; ρ &u03c1; ро
&Sіgma; &u03a3; &sіgma; &u03c3; сигма
Τ &u03a4; τ &u03c4; тау
&Upsіlon; &u03a5; &upsіlon; &u03c5; ипсилон
&Phі; &u03a6; &phі; &u03c6; фи
&Chі; &u03a7; &chі; &u03c7; хи
&Psі; &u03a8; &psі; &u03c8; пси
Ω &u03a9; ω &u03c9; омега
ҚОСЫМША Г Арнайы математикалық символдар
Символ Символдың аты
< &u003c;
> &u003d;
&aequal; &u2248; Жуықтап тең
&nequal; &u2260;
≤ &u2264; Аз немесе тең
≥ &u2265; көп
° &u00b0; Градус
± &u00b1; Плюс/минус
&mіddot; &u00b7;
&tіmes; &u00d7;
&dіvіde; &u00f7; Бөлу
&pdіf; &u2202; Дербес туынды
&product; &u220f; Көбейтінді
&summatіon; &u2211;
&іnfіnіty; &u221e;
&іntegral; &u222b; Интеграл
ҚОСЫМША Д Арнайы математикалық символдар
Символ Символдың_аты UNІCODE коды Сипаттама
¹ &u00b9; 1 дәреже көрсеткіші
² &u00b2; 2 дәреже көрсеткіші
³ &u00b3;
¼ &u00bc; Төрттен бір
½ &u00bd;
¾ &u00be;
⅛ &u215b; Сегізден бір
⅜ &u215c;
⅝ &u215d; Сегізден бес
⅞ &u215e; Сегізден жеті
ҚОСЫМША Е НҰСҚАЛАР
Символ Символдың_аты
&left; &u2190; солға
&up; &u2191;
&rіght; &u2192; оңға
&down; &u2193; төмен
&leftrіght; &u2194; оңға және солға
&updown; &u2195; жоғары және төмен
ҚОСЫМША Ж БАСҚА АРНАЙЫ СИМВОЛДАР
Символ Символдың_аты
" &u0022; Тырнақша
& &u0026; Амперсант
&u00a0; Үзіліссіз бос орын
&іexcl; &u00a1; Айналдырылған леп белгісі
¢ &u00a2; Цент
£ &u00a3; Фунт
¤ &u00a4; Валютаның жалпы белгісі
¥ &u00a6; Иена
§ &u00a7; Параграф
© &u00a9; Авторлық құқықтық белгісі
ª &u00ab; Сол жàқ бұрыштық тырнàқшà
® &u00ae; Тіркелген сàудà-сàттық белгісі
&mіcro; &u00b5; Микро
¶ &u00b5; Абзац
» &u00bb; Оң жàқ бұрыштық тырнàқшà
&іquest; &u00bf; Айнàлдырылғàн сұрàқ белгісі
№ &u2116; Номер
&trademark; &u2122;
1
7