Бюджеттік жоспарлау


Мазмұны
Кіріспе
I-бөлім. Бюджеттік жоспарлау. Бюджет үдерісінің негіздері.
1.1 Бюджеттік жоспарлау, қаржылық жоспарлаудың басым бөлігі.
1.2 Қазақстан Республикасындағы бюджет және шетел тәжірибесі.
II-бөлім. Мемлекеттегі бюджеттік жоспарлау мен болжауды талдау.
2.1 Қазақстан Республикасындағы бюджеттік үдеріс.
2.2 Бюджет түсімдерін болжаудың жолдары.
2.3 Бюджет шығыстарын қалыптастыру негіздері.
III-бөлім. Бюджеттік жоспарлау мен болжауды жетілдіру жолдары.
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
Кіріспе
Қазақстан Республикасының бюджетін жоспарлау мен болжау- ел экономикасының тұрақты
Президент Нұрсұлтан Назарбаев өзінің биылғы “Қазақстан халқының әл-ауқатын арттыру
Ел экономикасының жоғары деңгейде дамуына, халықтың әлеуметтік жағдайының жақсаруына,
Жаңа Бюджет кодексінің негізгі мақсаты – мемлекеттік жоспарлаудың жаңа
Сонымен, Қазақстанның үш жылдық бюджетке көшу себебі неде, енді
Жоғарыда айтқанымыздай, үш жылдық бюджет орта мерзімдік жоспарлауға жатады.
Үш жылдық бюджеттегі басты мәселелердің бірі деп бюджеттік бағдарламалар
Әлемдік экономика дамуының қазіргі үрдістері алдағы үш жылдық кезеңде
Орта мерзімді перспективада Үкіметтің күш-жігері Қазақстанның халықаралық бәсекеге қабілеттілігін
Орта мерзімді кезеңде фискалдық саясаттың негізгі мақсаты ел экономикасының
Нәтижеге бағдарланған бюджеттеу әдісін енгізу мақсатында бюджет заңнамасын жетілдіру,
Орта мерзімді перспективада бюджеттің теңгерімділігіне мұнай емес түсімдердің есебінен
2007 жылы Бюджет кодексіне Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының қаражатын
Бюджетті жоспарлау және атқару бюджет қаражатын пайдаланудың бағыттары мен
Бюджетті жоспарлау мен атқару рәсімдерін жетілдіру шаралары мынадай қағидаттарға
стратегиялық, орта мерзімді мақсаттармен, республиканың әлеуметтік-экономикалық дамуының және экономиканың
республиканың әлеуметтік-экономикалық дамуының және экономиканың бәсекеге қабілеттігін орнықты өсірудің
Бюджет процесі тұрақтандырылады және сабақтастырылады, өйткені бюджетті қалыптастыру процесінің
1.1 Бюджеттік жоспарлау, қаржылық жоспарлаудың басым бөлігі.
Әрбір мемлекетте елдің бюджеті маңызды рөлді атқарады ол арқылы:
Бюджет- ол жалпы қаржы категорияға қарағанда бөлек, ерекше тұрған
Бюджет-ол мемлекеттің міндеттері мен функцияларын іске асыруын қаржылық
Бюджет әр мемлекетке өзінің экономикалық, әлеуметтік және саясаттық функцияларын
Бюджет экономикалық қарым-қатынасқа негізделгендіктен объективтік түрде сипатталады.Өз алдына бюджеттік
Бюджет қаржы жүйесінің орталық тізбегі болғандықтан, ол сол
Бүгінгі күні мемлекеттің бюджеті қаржылық қарым қатынастағы әр түрлі
Бюджеттік құралдардың қалыптасу, бөлісу және пайдалану процестерін басқару
Бюджеттік жоспарлаудың экономикалық мағынасы барлық қаржылық жүйенің әр түрлі
Жалпы қаржылық жоспарлау және оның маңызды құрамалы буыны- бюджеттік
Бюджеттік жоспарлау қаржылық жоспарлаумен, бюджеттік арнаулардың мақсаттық сипаттарымен, резервтердің
Бюджеттік жоспарлау процесінде келесі негізгі мақсаттар шешіледі:
орталықтандырылған және орталықтандырылмаған қаржылық жоспар
арасындағы қажетті арақатынас пен жалпы қаржылық қатынастарды анықтау;
бюджет процесінің әрбір қатысушыларының елдің дамуын қаржылық
қамтамасыз етудегі қатысу дәрежесін тағайындау;
қаржы ресурстарының жалпы көлемін тағайындау мен оларды мемлекеттік
мекемелер мен бюджеттік бағдарламалар әкімшілері бойынша бөлу;
салалар, іс-әрекет салары мен экономика секторларының қаржы
жоспарлары негізінде мемлкеттік бюджет кірістерін жалпы көлемі мен әр
бюджеттің жалпы және шығын түрлері бойынша шығындар көлемін
анықтау.
Бюджеттік жоспарлау процессінде осы мақсаттарды шешу бөлек бюджеттер арасында
Бюджетті жоспарлаумен бюджеттік болжамдау тығыз байланысты. Бюджеттік болжамдау
Бюджеттік болжамдаудың негізгі мақсаты - ол экономикада қазіргі кезеңде
Јлеуметтік-экономикалыќ дамудыѕ жјне бюджеттік параметрлердіѕ болжамы: 1.
1.1 мемлекеттік басќарудыѕ орталыќ деѕгейінде - макроэкономикалыќ кґрсеткіштердіѕ
1.2 мемлекеттік басќарудыѕ жергілікті деѕгейінде - ґѕірдіѕ
1.3 їш жылєа арналєан бюджеттік параметрлердіѕ болжамын
2. Бюджеттік параметрлердіѕ болжамы:
2.1 мемлекеттік басќарудыѕ орталыќ деѕгейінде:
Ќазаќстан Республикасыныѕ салыќ-бюджет саясатыныѕ негізгі баєыттарын; Мемлекеттік жјне республикалыќ
2.2 республикалыќ бюджеттік баєдарламалардыѕ јкімшілері бойынша шыєыстардыѕ болжанатын
2.3 мемлекеттік басќарудыѕ жергілікті деѕгейінде:
ґѕірдіѕ салыќ-бюджет саясатыныѕ негізгі баєыттарын;
тиісті жергілікті бюджеттердіѕ болжамын;
жергілікті бюджеттік баєдарламалардыѕ јкімшілері бойынша шыєыстардыѕ болжанатын кґлемін ќамтуєа
3. Ќазаќстан Республикасыныѕ Їкіметі (жергілікті атќарушы орган) јлеуметтік-экономикалыќ дамудыѕ
4. Жоспарлы кезеѕніѕ екінші жјне їшінші жылдарына арналєан бюджеттік
5. Мемлекеттік жоспарлау жґніндегі орталыќ жјне жергілікті ујкілетті органдар
6. Јлеуметтік-экономикалыќ дамудыѕ жјне бюджеттік параметрлердіѕ болжамын Ќазаќстан Республикасыныѕ
Бюджетті жоспарлау мен болжамдау келесі үш маңызды бағыттарда жұмыс
кірістер мен шығындардың барлық түрлері бойынша контингенттердің болжамдық мөлшерін
әрекеттегі заңнамаларға сәйкес бюджет жүйесінің деңгейлері бойынша реттеуші кірістердің
қаржылық жәрдем мен бюджеттік қамсыздандыруды теңестіру себебінен жоғары
Бюджет тїсімдерін болжау:
1. Бюджет тїсімдерін болжауды јлеуметтік-экономикалыќ дамудыѕ жјне бюджеттік параметрлердіѕ
2. Ґтеусіз техникалыќ кґмек тїріндегі байланысты гранттар алынєан кезде
3. Бюджет тїсімдерін болжау јдістемесін мемлекеттік жоспарлау жґніндегі орталыќ
Бюджет шыєыстарын жоспарлау їшін бюджет баєдарламалардыѕ јкімшілері ўсынатын ќўжаттар:
1. Бюджет шыєыстарын жоспарлау їшін бюджеттік баєдарламалардыѕ јкімшілері мемлекеттік
1.1 стратегиялыќ жоспарлардыѕ жобаларын;
1.2 ґткен ќаржы жылындаєы стратегиялыќ жоспардыѕ іске асырылуы
1.3 бюджеттік ґтінімдерді ўсынады
2. Нјтижелерге баєалау жїргізілген жаєдайда осы бапта аталєан ќўжаттарєа
3. Осы бапта аталєан ќўжаттар аєымдаєы ќаржы жылыныѕ 15
Бюджеттік жоспарлау бірлестік, жалғастырушылық, басымдылық, теңгерушілік жіне дәйектемелік
Бюджеттік жоспарлау мен болжамдау іс- әрекеттің негізгі шарты-ол жалпы
Қаржылық жоспарлау экономиканы және оның буындарын басқарудың аса маңызды
Мемлекеттік бюджет қаржы жоспарлары мен болжамдарының жүйесінде бастысы болып
Қаржылық жоспарлаудың әдістемелігі аса маңызды мына қағидаттарға негізделеді:
Орталықтандарылған және орталықтандырылмаған тәсілдемелердің үйлесуі. Бұл қаржы жоспарларының жасағанда
Биліктің жергілікті органдары бюджеттерінің олардың аумағында орналасқан шаруашылық жүргізуші
Бірлік қағидаты қаржылық жоспарлаудың экономикалық және әлеуметтік жоспарлаумен тығыз
Жоспарлаудың үздіксіздік қағидаты перспективалық және жылдық қаржы жоспарларының тығыз
1. жоспарлау өзіне мақсаттар мен міндеттерді қалыптастыруды және
2. бағдарламалау деп мақсаттарға жету үшін пацдаланылатын құралдардың қолда
3. бюджет жасау жалпы көпжылдық
Мемлекеттік бюджет қаржы жоспарлары мен болжамдары мен жүйесінде бастысы
Бюджет баланс нысанында жасалады, онда ағымдағы кезеңде арналған елдің,
Аса маңызды оперативтік қаржы жоспары болып табылатын мемлекеттік бюджеттің
Дамыған нарықтық экономикасы бар елдерде бюджеттен басқа жалпы мемлекеттік
Бюджеттік жоспарлау іс-әрекетінің негізгі шарты – ол жалпымемлекеттік мұқтаждыққа
Бюджеттік жоспарлау бірлестік, жалғастырушылық, басымдылық, теңгерушілік және дәйектемелік принциптер
Бюджеттік жоспарлаудың бірлестік принципі құрамына республикалық және жергілікті бюджеттер
Жоспарлаудың жалғастырушылық принципі орта мерзімді фискалдық саясаттың бағыттары мен
Басымдылық принцип елдің орта мерзімді әлеуметтік-экономикалық даму жоспарының басымдылықты
Бюджеттің кірістері мен шығындарының теңгерушілік принципі бюджетті қалыптастыруда баланстық
Дәйектемелік прицип бюджет жобасына осы немесе басқа түсімдер не
Бюджетті жоспарлағанда аймақтар арасындағы табиғатты климаттық және әлеуметтік-экономикалық ерекшеліктерді
Жергілікті бюджеттерде қолданатын кірістерді бөлісу нормативтер – ол әр
Бюджеттік жоспарлау- әр түрлі статистикалық, экономика- математикалық, сараптамалық және
Алдағы жылғы бюджетке кірістердің түсуін болжамдау Салық, Бюджет кодекстері
Бюджет кодексі мемлекеттің экономикалық саясатына сәйкес орта мерзімді бюджеттік
Республикалық бюджеттің атқарылуын Қазақстан Республикасының Үкімет қамтамасыз етеді.
Қазақстан Республикасының Үкіметі республикалық бюджет тапшылығын қаржыландыру көздерін айқындайды
Бюджетті атқарылуы жөніндегі уәкілетті орган белгілеген тәртіппен: тиісті қаржы
Республикалық бюджеттің атқарылуы бойынша жүргізілген операциялардың, жеке және заңды
Бюджеттік түсетін ақша түсімдерінің күтіліп отырған көлемі алдағы міндеттемелер
Бюджеттік бағдарламаларды қаржыландыру жоспары республикалық бюджетті қаржыландырудың жиынтық жоспарына
Жергілікті атқарушы органдар тиісті әкімшілік аумақтық бөліністер бюджеттің атқарылуын,
жоспарын жасаумен бекітеді. Жергілікті уәкілетті органдардың, жергілікті бюджеттік бағдарламалар
Жергілікті уәкілетті орган белгіленген тәртіппен мәслихаттың ағымдағы қаржы жылына
Дүние жүзінің барлық елдерінде оперативтік қаржы жоспары мемлекеттік бюджет
Мемлекеттік бюджет қаржы жоспарлары мен болжамдарының жүйесінде бастысы болып
Бюджет баланс нысанында жасалады, онда ағымдағы кезеңге арналған елдің,
Аса маңызды оперативтік қаржы жоспары болып табылатын мемлекеттік бюджеттің
1.2.Қазақстан Республикасындағы бюджет және шетел тәжірибесі.
Қазақстан Республикасының бюджеті басқарудың жаңа жүйесінің негізгі элементтері орталық
Нәтижелерге бағдарланған бюджеттеу жүйесін әзірлеу кезінде АҚШ, Канада, Австралия
Біз мемлекеттік жоспарлау жүйесінің казақстандық үлгісін әзірлеу үшін бірнеше
Біздің үлгі басқа елдер үлгілерінің элементтерін үйлестіре отырып және
Әкімшілік реформаны жүргізу, сондай-ақ нәтижеге бағдарланған үш жылдық бюджетті
Нәтижеге бағдарланған бюджеттік бағдарламаларды қаржыландырудың нақты күтілетін нәтижелеріне жетуге
Мемлекеттік жоспарлаудың жаңа жүйесі мен бюджет үдерісіне нәтижелерге бағдарланған
Нәтижелерге бағдарланған бюджеттеуге көшу бір жылдан асатын кезеңде стратегиялық
Басқарудың барлық деңгейлерінің өз бюджеттері бар және олар өздерінің
Бірінші тәсіл, нақты бір салықтар түрлерін республикалық және жергілікті
Екінші тәсіл, салықты бюджет деңгейлері арасында нақты бір пропорция
Үшінші тәсіл жоғары тұрған бюджеттен төменгі бюджетке трансферттер, субвенциялар
Бюджетаралық қатынастарға қатысушылардың мүдделерінің сақталуын төмендегідей принциптер қамтамасыз етеді:
1. жалпымемлекеттік мүдде мен халықтың мүддесінің бірлігі;
2.бюджет-салық өкілдіктерін, шығындар мен табыстарды ажыратуда, оларды бөлуде орталықтандыру
3.бюджеттер дербестігінің жоғары деңгейде болуы, әрбір басқару деңгейлерінің жауапкершіліктері;
4.мемлекеттің бюджет-салық саясатын жүзеге асыруға аумақтық басқару органдарының белсенді
Бұл принциптердің негізінде орталық және аймақтық билік өкілдерінің өзара
Бюджеттік реттеудің төмендегідей әдістері белгілі.
1.бюджет түрлері арасында шығындарды бөлу;
2.жекелеген бюджеттердің бекітілген тұрақты табыстарын белгілеу;
3.жекелеген бюджеттердің реттеуші табыстарын белгілеу;
4.бюджетаралық дотация;
5.бюджетаралық кредиттеу.
Екінші және үшінші деңгейлі бюджеттердің жалпы мемлекеттік бюджеттен ерекшелігі,
1.бекітілген немесе жеке меншік;
2.реттеуші болып бөлінеді.
Бекітілген табыстар деп белгіленген тәртіп бойынша тұрақты немесе ұзақмерзімді
Реттеуші табыстар – табыстар мен шығындарды теңестіру мақсатында бюджетке
Бюджет тепе-теңсіздігі проблемасы кез-келген мемлекетке тән. Тігінен
Тігінен және көлденеңінен балансқа қол жеткізу үшін бюджет жүйесінде
Орталықсыздандырылған үлгі мынадай ерекшеліктермен сипатталады:
1.Мемлекеттік органдардың үш басты функциясы бар:
макроэкономикалық тұрақтылық, ұлттық табысты қайта бөлу, мемлекеттік тауарлар мен
2.Әртүрлі билік деңгейлеріне салық салу бойынша өкілеттіктерді үлестіру функциясы.
3.Аймақтық биліктің жоғары дәрежеде қаржылық тәуелсіздіктері мен дербестіктері.
Кооперативтік үлгіге төмендегілер тән:
1.Ұлттық табысты бөлуге және макроэкономикалық тұрақтылықты қалыптастыруға аймақтың билеуші
2.Салықтық табыстарды бөлу жүйесінде аймақтық билеуші органдардың рөлі артады.
3.Орталық билеуші органдар көлденеңінен бюджеттік теңестіру саясатын белсенді жүргізеді,
Көптеген дамыған елдерде бюджетаралық қатынастар мәселесін шешу бойынша мол
Шетелдік тәжірибені зерттеу нәтижелері көрсеткендей, бюджетаралық қатынастар механизмі саяси
Қазақстан үшін Польша тәжірибесі қызығушылық танытады, өйткені бұл елде
Бюджет муниципалдық құрылымның қызмет етуінің негізі болып табылады. Оның
Жергілікті өзін-өзі басқарудың кірістері төмендегілер болып табылады.
1. жеке табыстар, мысалы меншікке, жеке және заңды тұлғалар
2. жалпы субвенция;
3. мемлекеттік бюджеттен мақсатты дотациялар. Сонымен қатар, муниципалдық құрылымдар
Повяталар мен воеводстволар қаржылық автономиясының дәрежесі жоғары емес, өйткені
Субвенция – мемлекеттік бюджеттен гминаларға, повяталарға, воеводстволарға аударылатын қаржылар.
1.Білім беруге субвенциялар – гминалар кірістерінің негізгі көзі болып
2.Теңестіруші субвенция – салықтық түсімдері бір тұрғынға шаққанда барлық
3.Баланстайтын субвенция – муниципалдық табыстардың өзгеруіне байланысты табыстардың бір
Гминалар нысаналы дотацияларды белгілі бір функцияларды жүзеге асыру үшін
Субвенциялар мен нысаналы дотациялар повяталар мен воеводстволарға да жоғарыдағы
Соңғы уақытта Польша билігі жергілікті өзін-өзі басқарудың қызмет етуі
Бюджетаралық қатынастар ғылымда аз зерттелген. Ағылшын ғалымдары Г.Хьюджз және
Бірінші топқа үш федералды – Австралия, Канада және АҚШ,
Екінші топқа Солтүстік Еуропа елдері кіреді: Дания, Норвегия, Швеция
Үшінші топқа Батыс Еуропаның федеративті елдері кіреді: Австрия, Германия
Федеративті елдердегі бюджетаралық қатынастарды реттеу үлгілерінің жалпы схемасы сурет
Төртінші топқа Бельгия, Франция, Греция, Италия, Нидерланды, Португалия, Испания
Экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымы елдерінің жергілікті бюджеттерінде табыс
Бюджетаралық қатынастардың жапондық тәжірибесін қарастырсақ, Жапонияда жергілікті органдардың бюджеттік
1. қоғамдық тәртіпті сақтау;
2. қоғамдық жұмыстар;
3. білім беру;
4. әлеуметтік қамтамасыз ету;
5. еңбек нарығына қатысу;
6. өнеркәсіп дамуына және еңбекпен қамтуға қатысу.
Әрбір категория үшін бір өлшем бірлігі белгіленеді. Мысалы, қоғамдық
Жергілікті салықтар туралы Заң салықтардың түрлерін (30), шекті ставкаларын
Бюджетаралық қатынастар механизмі бюджет деңгейлеріне тәуелді, ал олар белгілі
дотациялар, субсидиялар және субвенциялар;
әртүрлі трансферттер;
мемлекеттік және мемлекеттік емес гранттар;
займдар [5, 119-б.].
Көптеген дамыған елдерде бюджетаралық қатынастарды шешу бойынша мол тәжірибе
Ұлыбритания, Франция, Қытай, Индонезия сияқты унитарлы мемлекеттерде шешімді орталық
Сондықтан да кейінгі жылдары орталықсаздандыру процесі прогессивті дамып келеді.
Орталықтан бөлінетін мемлекеттік субсидияны бірнеше топқа біріктіріп көрсетуге болады:
1. салықтық түсімдердің залалдарын жабуға берілетін қаржылық көмек;
2.жергілікті билік органдарының өкілеттіктерін кеңейтумен байланысты туындайтын залалдары жабу
Францияда жергілікті бюджеттерге берілетін мемлекеттік субсидия сан алуан. Оларды
1. жұмыс істеуге дотация мен субвенция;
2. жабдықтарға дотация мен субвенция;
3. жергілікті билік өкілдіктерін кеңейтуге байланысты қаржылық көмек;
4. жалпы ұлттық масштабта орталық әкімшілік белгілейтін, салықтық жеңілдіктердің
Жұмыс істеуге дотация мен субвенция (1994 жылы 107109
1. жұмыс істеуге жалпы дотация (98144 млн.
2. мұғалімдерге арнайы дотация (3155 млн. тг);
3. ұлттық теңестіруші қоры (1296 млн. тг);
4. басқа да дотация мен субсидия (4314
Жабдықтарға дотация мен субвенция (33513 млн. тг):
1. жабдыққа жалпы дотация (5895 млн. тг);
2. қосымша қүн салығының орнын толтыру қоры (21800
3. жол тәртібін бұзғаны үшін штрафтар бойынша аударымдар
4. министрліктердің субвенциялары мен қазынашылықтың арнайы шоты (4618 млн.
Жергілікті билік өкілдіктерін кеңейтуге байланысты қаржылық көмек:
1. орталықсаздандыру бойынша жалпы дотация (13333
2. мектепке білім беруге аймақтық дотация мен коледждердің жабдықтарына
3. кәсіби білім беруді орталықсыздандыруға
4. берілген салықтар (39027 млн.тг).
Салықтарды азайту және салық салудан босату щығындарының орнын жабуға
1. жер салығынан босатқаны үшін залалдарды жабуға дотация (1503
2. заңмен белгіленген басқа да жеңілдіктердің орнын жабуға дотация
3. сауда кәсіпорындарын тұрғын үй салығынан, жер тіліміне құрылс
Бірінші отация мен субвенция маңыздырақ. Олар коммуналар мен департаменттерге
Францияда жергілікті бюджеттердің табыстарын теңестіру үшін мемлекеттік субсидия мен
Францияда жергілікті билікке бюджет табыстары бойынша кең өкілеттік берілгенімен,
Бюджетаралық қатынастар механизмі бюджет деңгейлеріне тәуелді , ал бюджет
1. республикалық және облыстық бюджет, республикалық маңызы бар
2. ресми трансферттермен;
3. бюджеттік кредиттермен;
4. облыстық және аудандық бюджеттер арасында:
5. ресми трансферттермен;
6. бюджеттік кредиттермен;
7. кірістерді бөлу нормативтерімен реттеледі
Бюджетаралық қатынастарды реттеу нысандарын айқындаған кезде бюджеттер деңгейлерінің әрқайсысының
Бюджетаралық қатынастарды реттеу нысандары орта мерзімді фискалдық саясатқа сәйкес
Бюджетарлық қатынастарды жетілдіру қажет. Өйткені Қазақстанда бюджетаралық қатынастрды реттеу
1. гранттардың тиімсіз жүйесі шығындарды басқарудың жоқ
2. ұзақ мерзімді кезендегі теңдестіруші трансферт экономикалық өсу
Франция әлемдегі жоғары дамыған бес мемлекет қатарына кіреді. Франция
Экономикада маңызды орынды ғылыми зерттеулер және ақпараттық қызмет көрсетулер
Бюджет сипаты: кірістер – 210 млрд доллар, шығыстар
Дамыған мемлекеттер ішінде Францияны айрықша ерекшелейтіні ЖІӨ-гі салықтық түсімдердің
Францияның қаржы жүйесі өзінің көп салалығымен ерекшеленіп: жалпы бюджет,
Мемлекеттік бюджетке жалпы ел қаржыларының 47%, жергілікті бюджетке 9%,
Мемлекеттік бюджет – бұл мемлекеттің экономикалық және әлеуметтік саясаттарын
Біріккен бюджет құрамында: ағымдағы іс қызметтерге байланысты табыстар мен
Франциядағы мемлекеттік қаржылардың дамуы басқа елдердегідей бюджет шығындарының
Францияның 2001 – 2015 жылдар аралығында көзделген мақсаттары мен
Францияның қаржы минстрлігінің мәліметтеріне сәйкес, 2005 жылғы елдегі бюджет
Нәтижелерге бағдарланған бюджеттеу – бұл бюджет ресурстарын мемлекеттік саясаттың
Бұл әдіс шығындар мен нәтижелерді, бюджет қаражатын жұмсаудың ең
Бюджет процесін реформалау қаржы менеджментінің қағидаттарын енгізу алғышарттарын жасайды,
2009 жылдан бастап үш жылдық бюджеттік жоспарлауға көшу іске
2.1 Қазақстан Республикасындағы бюджеттік үдеріс.
Бюджеттік үдеріс - бюджетті жоспарлау, әзірлеу, қарау, бекіту, атқару,
Қазақстан Республикасындағы Бюджеттік процесске келетін болсақ, тұңғыш рет үш
Сонымен бірге, өңірлердегі ең төменгі күнкөріс деңгейін саралау мәселесіне
Президенттің Қазақстан халқына «Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан» атты Жолдауының
Қазақстан экономикасының маңызды секторларының бірі шағын және орта бизнес.Қаралып
Үкімет басшысы бүгінгі әлемдік экономикалық дағдарыстың біздің экономикамаызға әсеріне
Барлық жағдайды саралай келе Үкімет биыл ел экономикасының өсімі
Одан кейін Экономика және бюджеттік жоспарлау министрі Бақыт Сұлтанов,
баяндама жасап, заң жобасында ұсынылған өзгерістер мен толықтыруларды
Мемлекет Басшысының 2008 жылғы 6 ақпандағы «Қазақстан халқының әл-ауқатын
салық жүйесін экономиканы жаңғыртуға және әртараптандыруға ықпал ететін Қазақстан
жеңілдіктерді оңтайландыру және экономиканың шикізаттық емес секторына салық жүктемелерінің
қосылған құн салығын озық әлемдік практикаға сәйкестендіру;
импорттарға және ішкі өндірістерге акциздердің ставкаларын бірегейлендіру;
жер қойнауын пайдаланушыларға салық салу жүйесін реформалау;
әкімшілендіру рәсімдерін жеңілдету; салық қызметтерінің сапасы мен салық рәсімдерінің
Салық заңнамасын жетілдіру жөнінде жоғарыда көрсетілген міндеттерді шешу қолайлы
Мемлекеттік органдар стратегиялық жоспарларды әзірледі, Үкімет республикалық бюджетті үш
Бюджет үдерісін реформалаудың стратегиялық мақсаты көрсетілген басымдықтарға сәйкес мемлекеттің
Тағы бір маңызды міндет – бұл мемлекеттік қызмет көрсетуге
Мемлекеттік қызметтердің едәуір бөлігі өңірлерде көрсетілетінін ескере келгенде бюджет
Бірінші кезеңде жергілікті деңгейде реформалаудың негізгі бағыттары бюджет процесіне
Олар – мемлекеттік органдардың стратегиялық жоспарлары, бюджеттік бағдарламаларды, орта
Жергілікті деңгейдегі үш жылдық бюджеттер 2010-2012 жылдарға арналып 2009
Осыған байланысты келесі жылдың басынан бастап Үкімет жергілікті атқарушы
Жаңа Бюджет кодексінің басты мақсаты – әлемде кеңінен қолданылатын
Бұл үлгінің негізгі міндеті әлеуметтік-экономикалық саясаттың ұзақ мерзімді басымдықтарына
Олар бюджет процесіне кешенді тәсілді енгізу, ең алдымен бюджет
1.Мемлекет басшысы өз Жолдауында үш жылдық бюджет мемлекеттік бюджетті
2.Нәтижелерге бағдарланған бюджеттеуге көшу бір жылдан асатын кезеңде стратегиялық
Көп жылдық бюджеттеу мынадай міндеттерді шешуге мүмкіндік береді. Атап
Базалық шығыстар – бұл тұрақты сипаттағы шығыстар, сондай-ақ басталған
Елдің әлеуметтік-экономикалық дамуының жаңа басым бағыттарын іске асыруға бағытталған
Жоспарлау сатысында бюджет процесін реформалаудың негізгі бағыты бюджеттік бағдарламаларды
Бюджеттік бағдарламалар мемлекеттік орган көрсететін мемлекеттік қызметтерге негізделетін болады,
Бюджеттік бағдарламаларды жасау маңызды, бірақ ол да жеткіліксіз қадам.
Бюджет шығыстарының әлеуметтік-экономикалық нәтижелілігі мониторинг негізінде жоспарлау, бюджеттің атқарылуы
Бюджетті жоспарлаудың жаңа тәртібі шығыстардың нәтижелілігін көтеру үшін айырықша
Бюджет үдерісінде негізінен мемлекеттік қаржылардың бюджеттік қатынастарын реформалау міндеттерін
Бюджеттік үдеріс, жалпы, мемлекеттік қызметтерді тиімді көрсету жүйесін құру
Қолданыстағы бюджеттеу жүйесінен нәтижеге бағдарланған бюджеттің қағидаттық айырмашалығы неде?
Қолданыстағы бюджеттік жоспарлаудың нәтижеге бағдарланған бюджеттеуден негізгі айырмашылығы бюджет
Бұл жерде бюджеттік шығыстарды жүзеге асыру нәтижесіне көңіл бөлу
Соның ең бастысы “Қазақстан Республикасының 2007 жылға арналған республикалық
Елбасының биылғы Жолдауда белгілеген басымдықтарына сәйкес денсаулық сақтау
Жалпы алғанда үш жылдық бюджеттің мақсаты стратегиялық, орта мерзімді
Стратегиялық жоспар- мемлекеттік жоспарлаудың, яғни орта мерзімді бюджеттік жоспарлау
Үш жылдық бюджеттің тағы бір артықшылығы, ол мемлекеттік органдардың
Жалпы қорыта келгенде биыл қаралатын бір жылдық бюджеттің ең
Бюджетті есептеудің әдістемелері де өзгерді. Өзгерістердің барлығы жақсылық, өсу
Бюджет үдерісін егжей-тегжейлі регламенттеу қажеттілігі бюджет қаражатының жетіспеушілігімен қатар
Сонымен қатар, бұл ұстаным бюджетті қалыптастыру және оны атқару
Бұл ретте, әкімшілердің жекелей алғандағы көбіне мемлекеттік органның ішкі
Мұндай ұстаным бюджет қаражатын пайдаланудың нәтижелілігінің орнына, қаржы ағындарына
Аталған жүйелі кемшіліктерді жоюға бюджеттік ресурстарды мемлекеттік басқарудың тиімді
Бюджет процесі тұрақтандырылады және сабақтастырылады, өйткені бюджетті қалыптастыру процесінің
Елдің саяси жүйесіндегі және мемлекеттік жоспарлаудағы өзгерістер (нәтижеге бағдарланған
Ең алдымен күтетініміз тұрақтылық. Орын алған экономикалық дағдарысқа және
2.2. Бюджет түсімдерін болжаудың жолдары.
Бюджет кірістерін болжамдауда бюджеттік көрсеткіштерінің регрессия сызығы бойынша өзгерістер
Кірістер боджамдау процесінің әр түрлі бастапқы мәліметтер
1-кесте
Кірістерді болжаудың сипаттамасы
Кірістер мониторингі:
болжамды нақты түсімдермен салыстыру
болжамды анықтау Мәліметтерді жаңарту:
салық түрлері мен төлемдердің ай бойы түсімдері
аймақтар дамуының көрсеткіштері
Заңнамалық база мен экономикалық ахуалды талдау:
аймақтар бойынша экономикалық ахуал
заңнамалардың өзгерістері
Кірістер болжамы:
1.болжамды қалыптастыруға қажетті көрсеткіштер
2.есептемелер
Бюджет кодексі мемлекеттің экономикалық саясатына сәйкес орта мерзімді бюджеттік
Бюджет кірістері- ол мемлекеттік функцияларды орындауға қажетті елдің бір
Келесі қаржы- жылға бюджет жасаудың негізі болғандықтан, фискалдық саясат
Бюджет тїсімдерін болжау
1. Бюджет тїсімдерін болжауды јлеуметтік-экономикалыќ дамудыѕ жјне бюджеттік параметрлердіѕ
2. Ґтеусіз техникалыќ кґмек тїріндегі байланысты гранттар алынєан кезде
2.Бюджет тїсімдерін болжау јдістемесін мемлекеттік жоспарлау жґніндегі орталыќ ујкілетті
3.Бюджет кірістерінің басты материалды көзі-ол Ұлттық табыс.Ұлттық табыстың өсуі
Бюджетке түсетін кірістер,оларды жұмылдыратын формалар мен әдістер жиынтығы мемлекеттік
Бюджет түсімдерінің негізін салықтар мен алымдар түрлерінде жұмылдырылатын
Салықтар, алымдар баж салықтары арқылы экономиканың басымдылық салалары мен
Бұл саясатты іске асыру салық салудың ұйымдастырушы-құқықтық нормалары мен
1. Республикалық және жергілікті бюджеттерді және Қазақстан Республикасының Ұлттық
3. Алдағы жылға арналған бюджетке кірістер, Қазақстан Республикасының Ұлттық
4. Кірістерді болжау процесі болжаудың және мониторингтеудің кестесінде көрсетілген.Болжауды
Корреляция коэффициенттерін бағалау жолымен кездейсоқ шамалардың арасындағы байланысты айқындау
Корреляциялық талдау мен кері талдауды жүзеге асыру үшін қажетті
Кері теңдеулерді қолдану салық түсімдерінің көлемдерін есептеудің басқа әдістерін
5. Мыналар бюджет кірістерінің түсімдерін болжаудың негiзгi қағидаттары болып
1. сабақтастық принципі – республикалық және жергілікті бюджеттерді,
2. негізділік принципі – нормативтік құқықтық кесімдер және
3. мұнайдан түсетін түсімдерден шығыстар тәуелділігін төмендету принципі
4. болжамды көрсеткіштер есептерін қалыптастыруға әкімшілік-аумақтық бірліктер бойынша бірыңғай
5. объектілік қағидаты – тұтастай республика бойынша және аумақтық
6. Кірістерді болжау процесі болжаудың және мониторингтеудің кестесінде көрсетілген.
Салықтық түсімдер:Бірінші нұсқа бойынша есепті кезеңдегі салық декларацияларының жиынтық
Бірінші нұсқа бойынша корпорациялық табыс салығының болжамды сомасы:
Рп=(( Дотч*Іц.тек/100 %*Іц.п./100 %) В *Sср формуласымен айқындалады.
Рп – корпорациялық табыс салығының болжамы;
Дотч – есепті кезеңдегі салық салынатын кіріс
Іц.тек – ағымдағы жылға арналған тұтыну бағаларының өсімі;
Іц.п. – болжамды жылға арналған тұтыну бағаларының өсімі;
В – салық салынатын кірістен шегерімдер;
Sср – есепті кезеңдегі салық алымдарының орташа ставкасы.
Екінші нұсқа бойынша ( 2 қосымша) ірі салық төлеушілер
Рр = РО*Іц/100%*Ір/100%, мұнда
Рр – корпорациялық табыс салығының болжамды сомасы;
РО- салықтың ағымдағы жылы күтілетін түсімі;
Іц – тұтыну бағаларының жоспарланып отырған жылғы өсімі;
Ір - өндірістің жоспарланып отырған жылғы өсімі.
Дивидендтерден, сыйақылардан (мүдделерден), бейрезиденттің қазақстандық көзден қызмет көрсетуінен алынған
Үшінші нұсқа әлеуметтік-экономикалық даму болжамы мен бюджет параметрлеріне
Рр=Wр*S/100%
S=Ресеп/Wесеп*100%, мұнда
Рр – болжамды кезеңге арналған корпорациялық табыс салығының сомасы;
Wр – болжамды кезеңге арналған ЖІӨ көлемі;
S – алулардың орташа пайызы;
Ресеп – есепті кезеңдегі корпорациялық табыс салығының сомасы;
Wесеп – есепті кезеңдегі ЖІӨ көлемі.
Төртінші нұсқа. Мұнай секторы ұйымдарынан түсетін корпорациялық табыс салығын
Салықтық емес түсімдер:Салықтан тыс түсімдерді болжау нормативтік құқықтық кесімдерге
Республикалық мемлекеттік кәсіпорындардың таза пайдасы, республиканың меншігіндегі акциялардың мемлекеттік
«Байқоңыр» кешенін және әскери полигондарды пайдаланғаны үшін жалгерлік төлемақы
Мемлекеттік бюджеттен берілген кредиттер бойынша сыйақыларды болжамдау тиісті бюджеттерден
Бюджет жобасын әзірлеген кезде орталық, жергілікті атқарушы органдар және
1.Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің кірісінен түсетін түсімдер;
2.Қазақстан Республикасы Үкіметінің Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкіндегі сыйақылары;
3.Жер қойнауы туралы ақпаратты пайдалануға бергені үшін төлемақы;
4.Қару-жарақ пен әскери техниканы сатудан түсетін түсімдер.
Мемлекеттік бюджеттен қаржыланатын мемлекеттік мекемелер салатын әкімшілік айыппұлдар, өсімпұлдар,
Донорлардың қайтарымсыз қаржылық және техникалық көмек беру туралы ұсыныстары
Байланысқан гранттардың түсімдерін болжауды жобаларды байланысқан гранттар мен республикалық
Байланысқан гранттардың түсімдерін болжауға жауапты мемлекеттік органдар ағымдағы қаржы
Байланысқан гранттар түсімдерін болжау гранттар туралы тиісті келісімдерде айтылған
Салықтық емес қалған төлемдер бойынша болжам бірнеше жыл ішіндегі
Негізгі капиталды сатудан түсетін түсімдер:Негізгі капиталды сатудан түсетін түсімдерді
Мемлекеттік материалдық резервтегі тауарларды сатудан, жер учаскелерін сатудан және
Мемлекеттік мекемелерге бекітіліп берілген мүлікті сатудан және материалдық емес
Трансферттер түсімдері: облыстық бюджеттерден, республикалық маңызы бар қаланың, астананың
Төмен тұрған бюджеттерден жалпы сипаттағы трансферттердің үш жылдық көлемінің
Қазақстан Республикасы Ұлттық қорынан берілетін трансферттер
2-кесте
Кірістерді болжаудың және мониторингінің жалпы схемасы
Мемлекеттік
бюджет кірістері
Кірістерді
болжау Кірістерді
мониторингтеу Экономикалық ахуал мен
заңнамалық базаның өзгеруін талдау
жаңарту
Біріктірілген бюджетті қалыптастыру кезінде ескерілетін елдің әлеуметтік-экономикалық аса
Есептер
Салықтар бойынша міндеттемелер
Төлем мерзімдері
Болжамды іс жүзіндегі түсімдермен
салыстыру
Фискалдық көрсет-р бойынша ақпараттарды талдау және жинақтау
Ағымдағы жылды бағалау
Бюджетті атқару барысында бол-ды нақтылау Нақты түсімдерге:
а) елдегі экономикалық ахуалдың өзгеруінің;
б) заңнаманың өзгеруінің
в) басқа факторлардың әсер етуін талдау Салықтар мен төлемдердің
Елді және өңірлерді дамытудың экономикалық көрсеткіштері
Фискалдық көрсеткіштер бойынша ақпарат
3-кесте
Республикалық бюджеттің кірістерін талдау
млн.теңге
Көрсеткіштер атауы 2006 жыл орын. 2007 жыл орын. 2008
Кірістер 1468225,1
1847225
1958638,5
2221540
2687282,3
3317602
салықтық түсімдер 1302870,0
1667823
1456156,3
1626818
2209284,6
2071407
салықтық емес түсімдер 37692,5
49160
40849,7
170443
46088,7
72844
негізгі капиталды сатудан түсетін түсімдер 8185,8
8299
8418,1
8231
8726,2
8576
трансферт
тердің түсімдері 119476,5
121943
453214,5
416047
423182,7
1164775
Бюджеттің кірістерінің ішіндегі салықтық түсімдер 2006 жылы 88,7%, 2007
1-сурет
Салықтық түсімдер
Кірістердің ішіндегі салықтық түсімдер бойынша 2006 жылы 90,3 яғни
2-сурет
Салықтық түсімдердің орындалуы
Бюджеттің кірістерінің ішіндегі салықтық емес түсімдер 2006 жылы 2,5%,
3-сурет
Салықтық емес түсімдер
Кірістердің ішіндегі салықтық емес түсімдер 2006 жылы 2,6 яғни
4-сурет
Салықтық емес түсімдердің орындалуы
Бюджеттің кірістерінің ішіндегі негізгі капиталды сатудан түсетін түсімдер 2006
5-сурет
Негізгі капиталды сатудан түскен түсімдер
Негізгі капиталды сатудан түскен түсімдер 2006 жылы 0,3% орындалған,
6-сурет
Негізгі капиталды сатудан түсетін түсімдердің орындалуы
Бюджет кірістерінің ішіндегі трансферттердің түсімдері 2006 жылы 8,2%, 2007
7-сурет
Трансферттік түсімдер
Кірістердің ішіндегі трансферттік түсімдер 2006 жылы 6,6% орындалған
8-сурет.
Трансферттік түсімдердің орындалуы
Есеп комитетінің бақылау-талдау іс-шараларының нәтижелеріне негізделіп, мемлекеттік, салалық және
Мемлекеттік және салалық бағдарламаларды іске асыру кезінде олардың қаржылық
Қалыптасқан жағдайдың негізгі себептері мыналар болып табылады: бюджет-салық және
Атап айтқанда, жыл сайын бюджет түсімдерін жоспарлау кезінде кірістердің
1) ірі салық түрлері бойынша аванстық төлемдерді төлеудің қолданыстағы
2) берілген салықтық жеңілдіктер мен артықшылықтардың тиімділігіне кешенді бағалау
3) салықтық тексерулердің нәтижелері бойынша төмен көрсеткіштердің болуы, мұны
Мемлекет Басшысының 2008 жылғы 6 ақпандағы «Қазақстан халқының әл-ауқатын
елдің бәсекеге қабілеттілігін күшейтуге мүмкіндік беретін бәсекелі салық жүйесін
салық жүйесін экономиканы жаңғыртуға және әртараптандыруға ықпал ететін Қазақстан
жеңілдіктерді оңтайландыру және экономиканың шикізаттық емес секторына салық жүктемелерінің
қосылған құн салығын озық әлемдік практикаға сәйкестендіру;
импорттарға және ішкі өндірістерге акциздердің ставкаларын бірегейлендіру;
жер қойнауын пайдаланушыларға салық салу жүйесін реформалау;
әкімшілендіру рәсімдерін жеңілдету; салық қызметтерінің сапасы мен салық рәсімдерінің
Салық заңнамасын жетілдіру жөнінде жоғарыда көрсетілген міндеттерді шешу қолайлы
Кірістердің түсу болжамы. 2009 – 2013 жылдарға арналған мемлекеттік
Кіріс есептерінде мемлекеттік басқару мен мемлекеттік мекемелер қызметкерлерінің
4-кесте
Мемлекеттiк бюджет кiрiстерi ЖIӨ-ге
%-бен
Көрсеткіштер атауы 2009 жыл 2010 жыл 2011 жыл 2012
Кірістер 16,7 16,2 16,1 16,0 15,8
салықтық түсiмдер 16,1 15,6 15,6 15,5 15,3
салықтық емес түсiмдер 0,3 0,3 0,3 0,3 0,3
негізгі капиталды сатудан түсетiн түсiмдер 0,3 0,3 0,2
2009 – 2013 жылдары Ұлттық қорға бағытталатын бюджет түсімдері
2009 жылы Ұлттық қорға түсетін түсімдер– ЖІӨ-ге 8,1 %,
9-сурет
Қазақстан Республикасының 2009 – 2013 жылдарға арналған Ұлттық қорына
Жер қойнауын пайдаланушыларға салық салу жүйесін қайта құру салдарынан
5-кесте
2009 – 2013 жылдары Ұлттық қордан республикалық бюджетке кепілді
трансферттердің көлемі
млрд. теңге
Көрсеткіштер атауы 2009 ж 2010 ж 2011 ж 2012
Республикалық бюджетке кепілді трансферт, 843,1 1075,7 1012,4 1000,4
республикалық бюджетті әзірлеудің алдындағы жылдың қаржылық жыл аяғындағы Ұлттық
ұлттық қорды басқарудың кепілді трансферті көлеміндегі инвестициялық кірістің
Ұзақ мерзімді перспективада Ұлттық қор активтерінің «сарқылуына» жол бермеу
10-сурет
Мемлекеттік бюджет тапшылығының және мұнай емес
тапшылықтың серпіні
Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының орта мерзімді перспективаға арналған
11-сурет
Мемлекеттік бюджет тапшылығын үкіметтік қарыз алу есебінен қаржыландыру
Мемлекеттік қарыз алу мен борыш көлемі жоспарлау бәрінен бұрын
кірістілік қисығын құру үшін қор нарығында тиісті бағдарды бекіту
қарыз нарығында, әсіресе, инфрақұрылымдық облигацияларда жинақтаушы зейнетақы қорларының және
Үкіметтік қарыз алу тиісті қаржы жылына арналған республикалық бюджет
Үкімет ірі инфрақұрылымдық және әлеуметтік маңызы бар жобаларды іске
Сыртқы үкіметтік қарыздарды өтеу халықаралық қаржы ұйымдары, шет ел
Бюджетаралық қатынастар.Бюджетаралық қатынастар саясатының орта мерзімді кезеңдегі
Бюджетаралық қатынастар принциптер және түсімдер мен шығыстарды Бюджет кодексінде
Бюджет кодексіне сәйкес бюджетаралық қатынастар трансферттер мен бюджеттік
Қазіргі кезде «2008 – 2010 жылдарға арналған жалпы сипаттағы
2.3. Бюджет шығыстарын қалыптастыру негіздері.
Мемлекеттің функцияларын іске асыру мүмкін, егерде олар материалдық құралдармен
Мемлекеттік шығыстар мақсатты белгілеулер бойынша қатаң іске асыруға тиіс,
Мемлекеттің бюджет шығыстары жүйесі бірнеше факторлармен шарттанады, олардың ішінде
Мемлекеттің барлық шығыстары негізінде мемлекеттік бюджетте щоғырланған құралдар арқылы
Республикалық және жергілікті бюджеттер щығыстарының лимиті бюджеттік жоспарлау жөніндегі
Даму бюджеттік бағдарламалар үшін шығыстар лимиті бағдарламалар әкімшілктері
Үкімет тағайындаған мерзімде бюджеттік бағдарламалар әкімшіліктері бюджет жоспарлау жөніндегі
Бюджет шығыстарын жоспарлауының сапасын жоғарлатуға бірі – ол натуралдық
Бюжет шығыстарын жоспарлауының сапасын жоғарлатуға мүмкіншілік беретін жолдардың бірі-
Бюджет жүйесінің әрбір деңгейінің шығыстар құрамы мен қалыптасуы әрекеттегі
Бюджет шыєыстарын жоспарлау їшін бюджеттік баєдарламалардыѕ јкімшілері ўсынатын ќўжаттар1.
стратегиялыќ жоспарлардыѕ жобаларын;
ґткен ќаржы жылындаєы стратегиялыќ жоспардыѕ іске асырылуы туралы есептерді;
бюджеттік ґтінімдерді ўсынады.
2.Нјтижелерге баєалау жїргізілген жаєдайда осы бапта аталєан ќўжаттарєа баєалау
3. Осы бапта аталєан ќўжаттар аєымдаєы ќаржы жылыныѕ 15
6-кесте
Республикалық бюджеттің шығыстарын талдау
млн .теңге
Көрсеткіштер атауы 2006жыл орын. 2007жыл орын. 2008жыл орын.
Шығыстар 1476210,6 1641623 1934479,6 2476606 2716038,8 1844851
жалпысипаттағы мемлекеттік қызметтер 81507,9
91588
122435,6
124281
117380,5
78316
қорғаныс 96963,6
95329
162692,5
160866
159090,5
12322
қоғамдық тәртіп, қауіпсіздік, құқықтық, сот, қылмыстық-атқару қызметі 140408,7
146426
187441,4
196696
218536,6
51598
білім беру 102104,2
101887
124754,1
149005
185434,4
475656
денсаулық сақтау 80515,3
80012
91152,1
100840
116831,5
320762
әлеуметтік көмек және әлеуметтік қамтамасыз ету 388815,3
390209
464778,6
462667
566179,7
61874
тұрғын-үй коммуналдық шаруашылық 44044,7
89261
63943,9
117654
84388,4
231925
мәдениет,спорт, туризм,жәнеақпараттық кеңістік 35967,1
42378
44223,5
66467
87141,5
108493
отын энергетика кешені және жер қойнауын пай-ну 27836,3
32689
34905,2
84641
51402,3
42104
ауыл,су,орман, балық шаруаш-ғы, ерекше қорғалатын табиғи аумақтар, қоршаған ортаны
97455
83016,3
121367
118251,5
72879
өнеркәсіп, сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі 1381,4
6457
1992,8
5499
3007,1
39092
көлік және коммуникация 119992,6
13706
147277,5
235880
236586,0
198159
өзгелер 86081,7
138871
166976,5
424216
265032,2
56661
борышқа қызмет көрсету 32868,3
28230
46098,7
33735
57710,6
651
трансферттер 163766,8
163767
192790,9
192791
449066,2
94356
12-сурет
Республикалық бюджеттің 2006-жылғы шығыстарын талдау
13-сурет
Республикалық бюджеттің 2007-жылғы шығыстарын талдау
14-сурет
Республикалық бюджеттің 2008-жылғы шығыстарын талдау
Республикалық бюджеттің 2006-жылғы шығыстарының ішіндегі жалпы сипаттағы мемлекеттік
15-сурет
Республикалық бюджеттің 2006-жылғы шығыстарының орындалуын
талдау
16-сурет
Республикалық бюджеттің 2007-жылдың шығыстарының орындалуын
талдау
17-сурет
Республикалық бюджеттің 2008-жылдың шығыстарының орындалуын талдау
Республикалық бюджеттің 2006-жылғы шығыстарының ішіндегі жалпы сипаттағы мемлекеттік
Республикалық бюджеттің шығыс бөлігін атқару кезінде бірқатар жүйелі проблемалар
Сонымен қатар, республикалық бюджеттен өңірлерге бөлінетін трансферттер көлемінің жыл
Мемлекеттік холдингілер, даму институттары және мемлекеттің қатысуымен құрылған басқа
Жүйелі сипаттқа ие болған мемлекеттің қаржы ресурстары мен активтерін
Бюджет саясаты және шоғырландырылған бюджет шығыстарының болжамы: Өткен
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2007 жылғы 26 желтоқсандағы
№ 1297 қаулысымен бекітілген Нәтижелерге бағдарланған мемлекеттік жоспарлау жүйесін
Жоспарлау жүйесін жаңғырту және жетілдіру, бюджет қаражатын пайдалану және
Бюджет жүйесінің барлық деңгейлерінде нәтижелерге бағдарланған мемлекеттік жоспарлау мен
үшжылдық бюджеттік жоспарлауды енгізуді;
мемлекеттік органдар қызметінің және олардың бюджет қаражатын пайдалануының ашықтығын
мемлекеттік органдардың қызметін бюджет қаражатын игеруден түпкі нәтижелерге қол
Орта мерзімді кезеңде бюджеттік жоспарлаудың жаңа тәсілдерін ескере отырып,
Шығыстар саясаты алдағы кезеңде мынадай бірқатар шектеулерді ескере отырып,
бюджет шығыстарының теңгерімділігін қамтамасыз ету;
ішкі нарықты жеткілікті деңгейде борышқорлық құралдармен қамтамасыз ететін көлемде
елдің әлеуметтік-экономикалық дамуының басым бағыттарының бірінші дәрежелі рөлі.
Мемлекеттік бюджеттің ЖІӨ-ге қатысты шығыстар көлемі тұрақты қалпында қалады
2009 – 2013 жылдары инвестициялық саясат әлеуметтік-экономикалық тұрғыдан алғандағы
Шығыстардың жоспардағы деңгейін қамтамасыз ету Ұлттық қордан кепілді трансферт
Мемлекеттік бюджеттің ЖІӨ-ге қатысты шығыстар көлемі тұрақты қалпында қалады
Мемлекеттік бюджеттің ЖІӨ-ге қатысты шығыстар көлемі тұрақты қалпында қалады
18-сурет
Мемлекеттік бюджеттің ЖІӨ-ге қатысты пайыздық шығыстары және олардың 2009
Мемлекеттік бюджеттің ЖІӨ-ге қатысты шығыстар көлемі тұрақты қалпында қалады
2009 – 2013 жылдары инвестициялық саясат әлеуметтік-экономикалық тұрғыдан алғандағы
Шығыстардың жоспардағы деңгейін қамтамасыз ету Ұлттық қордан кепілді трансферт
2009 – 2013 жылдары бюджеттік даму бағдарламаларын қаржыландыру үшін
2009 – 2013 жылдарға арналған кепілді трансферт көлемдерінің болжамы
Мемлекеттік бюджет шығыстары саясаты.Мемлекеттік бюджет шығыстарының болжамы жоғарыда белгіленген
Орта мерзімді кезеңде өткізілетін шығыстар саясаты әлеуметтік-экономикалық саясаттың ұзақ
Алдағы бесжылдық кезеңде мемлекеттік бюджеттің шығыстары басым түрде мыналарға
әлеуметтік саланы дамыту және адами капиталға инвестициялар;
индустриалдық-инновациялақ даму және «серпінді» жобаларды іске асыру;
аграрлық секторды дамытуға көмек көрсету;
стратегиялық инфрақұрылымды дамыту;
экономикалық өсудің өңірлік орталықтарын қалыптастыру.
2009 – 2013 жылдарға арналған мемлекеттік және республикалық бюджеттер
III-бөлім. Бюджеттік жоспарлау мен болжауды жетілдіру жолдары.
Мемлекеттік басқарудың қолданыстағы жүйесі мемлекеттік қызметтерге халықтың қол жетімділігін
Бұған өз кезегінде мемлекеттік қызметті көрсету кезінде заманауи ақпараттық
Бүгінгі күні нәтижелерге бағдарланған мемлекеттік жоспарлау және бюджеттеу жүйесін
Бұдан басқа, осы бағыт шеңберінде мемлекеттік органдарға функционалдық талдау
Ағымдағы жылы басты мақсаты нәтижелер бойынша мемлекеттік басқарудың интеграцияланған
Сондай-ақ, «Мемлекеттік жоспарлау жүйесі туралы» Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығы
Бұдан басқа, елді аумақтық және экономикалық орнықты дамыту мақсатында
Қазақстанның 2030 жылға дейінгі даму стратегиясының келесі кезеңін
Сондықтан Министрлік қызметінің екінші стратегиялық бағыты мемлекеттік басқару және
Осы бағыттың өзектілігі мемлекеттік органдардың қызметін Қазақстанның алдында тұрған,
Экономиканың бәсекеге қабілеттілігін арттыру және жаңғырту. ЖІӨ-нің 2007 жылы
2006 жылғы 29,5 %-бен салыстырғанда 2007 жылы ЖІӨ-нің құрылымындағы
15,1 %-ға, қайта өңдеу өнеркәсібі тиісінше – 11,6 %-дан
2008 жылы Қазақстан экономикасы әлемдік қаржы нарығындағы, энергия ресурстары
Әлемдік қаржы дағдарысы және соның салдарынан болған көптеген елдер
Экономиканың жекелеген секторларындағы кредит беру және белсенділіктің төмендеуіне алып
Негізінен дағдарыс кредитке барынша тәуелді салалардың дамуына әсер етті
2007 жылмен салыстырғанда өнеркәсіп өндірісінің көлемі 2008 жылы
6,4 %-ға ұлғайды.
Сонымен қатар, өңдеуші өнеркәсіптегі өндіріс көлемінің 2,6 %-ға төмендеуі
Өтімділіктің жаһандық тапшылығын тудырған қаржы дағдарысының екінші толқыны әлемдік
Бұл отандық экономиканың тұрақтандыру және сауықтыру бойынша жаңа қосымша
Қазақстан экономикасының перспективалы секторлары туралы инвесторлардың хабардар болу деңгейі
1993 жылдан 2008 жылғы 1-тоқсан аралығы кезеңінде барлығы 72,3
1997 жылдан бастап шетелдік инвестициялардың негізгі массасы өндіруші өнеркәсіпке
Осы уақытқа дейін шағын және орта бизнестің әлеуеті толығымен
Кәсіпкерлікті дамытуды жандандыру мақсатында әкімшілік кедергілерді азайту және «Doing
Дүниежүзілік экономикалық форум есебінің 2008 жылғы қорытындысы бойынша елдің
Ел позицияларының нашарлауының негізгі себептерінің бірі ретінде «Макроэкономикалық тұрақтылық»
Жалпы алғанда елдің және атап айтқанда оның экономикасының ілгері
2007 жылы мемлекеттік сектордағы кәсіпорындардың қаржы- шаруашылық қызметі жоспарының
Жарғылық капиталына мемлекет қатысатын 148 акционерлік қоғамның (жауапкершілігі шектеулі
Мониторинг 2008 жылдың қорытындылары бойынша жарғылық капиталына мемлекет қатысатын
Аталған проблемаларды шешу үшін Министрлік қызметінің бірінші стратегиялық бағыты
7-кесте
Мемлекеттік орган қызметінің стратегиялық бағыттары, мақсаттары, міндеттері мен көрсеткіштері
Атауы Өлшем бірлігі Есепті кезең Жоспарлау кезеңі
2007 жыл 2008 жыл 2009 жыл 2010 жыл 2011
1 2 3 4 5 6 7
1-стратегиялық бағыт. Экономиканың бәсекеге қабілеттілігін арттыру және жаңғырту
1-мақсат. Экономиканың сапалы және тұрақты өсуін қамтамасыз ету
Нысаналы индикаторлар
2009 – 2011 жылдары ЖІӨ-нің өсуі жылына 1-3 %
Негізгі капиталға инвестициялардың орташа жылдық өсу қарқыны 2009 жылы
Лицензияланатын қызметтің түрлерін және ішкі түрлерін 2010 жылға қарай
Бірқатар беделді рейтингтік ұйымдар бойынша 2009 – 2011 жылдары
а) Дүниежүзілік экономикалық форумның рейтингі бойынша:
ЖІӨ-ге қатысты мемлекеттік тапшылықтың үлесі 2009 жылы – 3,4
ЖІӨ-ге қатысты мемлекеттік борыштың үлесі 2009 жылы – 9,3
Салық салу дәрежесі мен әсері (экономиканың мұнай емес секторына
Жалпы салық ставкасы (корпорациялық табыс салығы бойынша ставканы 2009
б) Елдің егеменді кредиттік рейтингтерін инвестициялық сынып деңгейінде сақтау
1-міндет. Макроэкономикалық талдау және болжамдау сапасын арттыру
Әлеуметтік-экономикалық даму және бюджет өлшемдері болжамын әзірлеу тәртібін айқындау
1 1
Елдің әлеуметтік-экономикалық даму және бюджет өлшемдері болжамын әзірлеу ҚРҮ
1 1 1 1
Елде және әлемде болып жатқан экономикалық процестерге, соның
есеп
6 12 12 12
Елде және әлемде болып жатқан экономика дамуының ағымдағы
4 4 4 4
Қолданыстағы макроэкономикалық болжамдау және талдау моделін әзірлеу және
1 2 1 1
1 2 3 4 5 6 7
2-міндет. Экономиканы сауықтыруға және тұрақтандыруға бағытталған шаралардың іске асырылуын
Экономиканы және қаржы жүйесін тұрақтандыру жөніндегі Қазақстан Республикасы Үкіметінің,
12 12 12
Серпінді жобаларды, мемлекеттік тұрғын үй бағдарламасын тиімді іске асыруды,
4 4 4
3-міндет. Салықтық-бюджет саясатын жетілдіру
Елдегі және әлемдегі экономикалық ахуалға сәйкес елдің бюджеттік өлшемдерін
саны 2 2 2 1 1
Салық заңнамасын жетілдіру НҚА жобасы
6 1 1 1
Кеден заңнамасын жетілдіру жөнінде ұсыныстар әзірлеу НҚА жобасы
1
4-міндет. Экономикадағы іскерлік белсенділікті қолдау
Инвестициялық қажеттілікті анықтау және инвестициялық картаны әзірлеу
1 1
Қазақстан Респбликасында 2009 – 2013 жылдарға арналған мемлекеттік-жекеменшік
1
«30 корпоративтік көшбасшы» бағдарламасы шеңберінде іске асырылатын жобаларды
1
1 2 3 4 5 6 7
Біріктірілген, өзара байланысты және ілеспе өндірістер кешенін құру үшін
7
Лицензиялауды қоса алғанда, рұқсат беру жүйесін жетілдіру тұжырымдамасын әзірлеу
1
Коммуналдық секторды кешенді жаңғырту тұжырымдамасын және оны іске
1 1
Қазақстан Республикасының лицензиялау саласындағы заңнамасын оңтайландыру Заң
1
Мемлекеттік органдарда лицензиялау жөніндегі стандарттар мен регламенттерді енгізу %
50 100
«Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне тәуелсіз салалық реттеуіштер қызметінің
1
«Мемлекеттік басқару жүйесін одан әрі жетілдіру
реттеуіштер мәселелері бойынша) Қазақстан Республикасының Президенті Жарлығының жобасын әзірлеу
1 1 1
Бизнес ортаны жақсарту және Қазақстанның «Doing Business»
1 1 1
5-міндет. Бәсекеге қабілеттілікті, оның ішінде Қазақстанның егеменді кредиттік рейтингтерін
Қазақстанның бәсекеге қабілеттілігі аспектілерін жақсарту жөніндегі қызметті мониторингтеу және
есеп
4 4 4
Қазақстанның егемен кредиттік рейтингтері бойынша позицияларын
есеп 4 4 4 4 4
1 2 3 4 5 6 7
мақсатында жетекші халықаралық рейтингтік агенттіктермен өзара тиімді іс-қимылды қамтамасыз
2-мақсат Экономиканың мемлекеттік секторының тиімділігін арттыру
Нысаналы индикаторлар
Бәсекелі ортаға берілуі тиіс мемлекет қатысатын ұйымдардың жалпы санына
Мемлекет қатысатын акционерлік қоғамдардың, оның ішінде мемлекеттік холдингтер қызметінің
1-міндет. Барабар нормативтік құқықтық базаны қалыптастыру арқылы мемлекеттік активтерді
Мемлекеттік активтерді басқару жүйесін жетілдіру НҚА жобасы
9 7 5 5
Мемлекеттік кәсіпорындар, мемлекет қатысатын ұйымдар, оның ішінде мемлекеттік холдингтер
1
Мемлекеттік кәсіпорындар, мемлекет қатысатын ұйымдар, оның ішінде мемлекеттік холдингтер
1 1
2-міндет. Экономиканың мемлекеттік секторының құрылымын жетілдіру және мемлекеттің атынан
Акциялар пакеті (қатысу үлесі) мемлекетке тиесілі мемлекеттік кәсіпорындар мен
1 1 1 1
3-міндет. Халықаралық стандарттарға сәйкес экономиканың мемлекеттік секторында корпоративтік басқару
Мемлекет қатысатын акционерлік қоғамдардың корпоративтік басқару кодексі мен тәуелсіз
1 1 1 1
2-cтратегиялық бағыт. Мемлекеттік басқару және жоспарлау жүйесін жетілдіру
1-мақсат. Мемлекеттік, оның ішінде стратегиялық жоспарлау жүйесін қалыптастыру
Нысаналы индикаторлар
1 2 3 4 5 6 7
Стратегиялық және бағдарламалық құжаттарды оңтайландыру 2010 жылы – 100
1-міндет. Мемлекеттік жоспарлаудың жаңа жүйесін кезең-кезеңмен іске асыруды
Мемлекеттік жоспарлау жүйесін жетілдіру жөнінде ұсыныстар әзірлеу Жарлық
1
Қазақстан Республикасының 2020 жылға дейінгі Стратегиялық даму жоспарының жобасын
1
Стратегиялық және бағдарламалық құжаттарды мемлекеттік жоспарлаудың жаңа жүйесіне және
100
2-мақсат. Нәтижеге бағдарланған үшжылдық бюджеттік жоспарлауды енгізу
Нысаналы индикаторлар
Нәтижелерге бағдарланған мемлекеттік жоспарлау жүйесінің жұмыс істеуінің құқықтық және
Нәтижеге бағдарланған мемлекеттік жоспарлау жүйесіне кезең-кезеңімен көшу 2009 жылы
1-міндет. Нәтижеге бағдарланған жоспарлау жүйесіне көшу жөніндегі нормативтік құқықтық
Бюджет заңнамасын жетілдіру Заң жобасы
1 1
Бюджет кодексін іске асыруда заңға тәуелді нормативтік құқықтық
4 21
Мемлекеттік органдардың стратегиялық жоспарларын қалыптастыру әдіснамасын әзірлеу НҚА жобасы
1
Бірыңғай бюджет сыныптамасы жүйесін нәтижеге бағдарланған мемлекеттік жоспарлау мен
1 1
Жалпы сипаттағы трансферттерді есептеу әдістемесін жетілдіру НҚА жобасы
1
«Республикалық және облыстық бюджеттер, республикалық маңызы бар қала, астана
1
1 2 3 4 5 6 7
арналған жалпы сипаттағы трансферттердің көлемі туралы» Заң жобасын әзірлеу
2-міндет. Нәтижеге бағдарланған бюджеттеу
Мемлекеттік органдар үшін тренингтер мен консультациялар өткізуді ұйымдастыру
30 110
Министрліктің және республикалық бюджетті әзірлеуге қатысатын мемлекеттік органдардың ақпараттық
1 1 1 1
Үшжылдық кезеңге арналған республикалық бюджетті әзірлеу Заң жобасы
1 1 1 1
3-мақсат. Мемлекеттік басқару жүйесінің тиімділігін арттыру
Нысаналы индикаторлар
Мемлекеттік қызметтердің тізіліміне енгізу:
2009 жылы – білім беру және денсаулық сақтау салаларында
2010 жылы – әлеуметтік қорғау, еңбек және жұмыспен қамту,
2011 жылы – қоршаған ортаны қорғау, салықтық әкімшілендіру, құқық
1-міндет. Мемлекеттік қызметтерді тәртіпке келтіру
Мемлекеттік қызметтердің тізбесін кеңейту НҚА жобасы
1 1 1
Ақпараттық-коммуникациялық технологиялардың жай-күйін анықтау ережесін әзірлеу және одан әрі
1
2-міндет. Мемлекеттік басқару жүйесін жетілдіру
Өңірлердің жергілікті атқарушы органдарының (әкімдіктердің) өздерінің әлеуметтік- экономиикалық дамуының
аралық комиссияның шешімі
1
1 2 3 4 5 6 7
Қазақстан Республикасының әкімшілік-аумақтық құрылысының қазіргі жүйесінің тиімділігін талдау және
1
Мемлекеттік басқару құрылымын жетілдіру жөніндегі ұсыныстарды тұжырымдау ҚРҮ-ге ұсыныс
1
4-мақсат. Жұмылдыру дайындығы және жұмылдыру жүйесін жетілдіру (құпия)
Қазақстан Республикасы Экономика және бюджеттік жоспарлау министрлігінің (бұдан әрі
Көкжиек – Қазақстан Республикасының әлемнің барынша бәсекеге қабілетті елдерінің
ЖІӨ-нің 2007 жылы нақты өсуі 2006 жылғы 10,7 %-бен
2006 жылғы 29,5 %-бен салыстырғанда 2007 жылы ЖІӨ-нің құрылымындағы
15,1 %-ға, қайта өңдеу өнеркәсібі тиісінше – 11,6 %-дан
2008 жылы Қазақстан экономикасы әлемдік қаржы нарығындағы, энергия ресурстары
Әлемдік қаржы дағдарысы және соның салдарынан болған көптеген елдер
Экономиканың жекелеген секторларындағы кредит беру және белсенділіктің төмендеуіне алып
Негізінен дағдарыс кредитке барынша тәуелді салалардың дамуына әсер етті
2007 жылмен салыстырғанда өнеркәсіп өндірісінің көлемі 2008 жылы
6,4 %-ға ұлғайды.
Сонымен қатар, өңдеуші өнеркәсіптегі өндіріс көлемінің 2,6 %-ға төмендеуі
Өтімділіктің жаһандық тапшылығын тудырған қаржы дағдарысының екінші толқыны әлемдік
Бұл отандық экономиканың тұрақтандыру және сауықтыру бойынша жаңа қосымша
Қазақстан экономикасының перспективалы секторлары туралы инвесторлардың хабардар болу деңгейі
1993 жылдан 2008 жылғы 1-тоқсан аралығы кезеңінде барлығы 72,3
1997 жылдан бастап шетелдік инвестициялардың негізгі массасы өндіруші өнеркәсіпке
Осы уақытқа дейін шағын және орта бизнестің әлеуеті толығымен
Кәсіпкерлікті дамытуды жандандыру мақсатында әкімшілік кедергілерді азайту және «Doing
Дүниежүзілік экономикалық форум есебінің 2008 жылғы қорытындысы бойынша елдің
Ел позицияларының нашарлауының негізгі себептерінің бірі ретінде «Макроэкономикалық тұрақтылық»
Жалпы алғанда елдің және атап айтқанда оның экономикасының ілгері
2007 жылы мемлекеттік сектордағы кәсіпорындардың қаржы- шаруашылық қызметі жоспарының
Жарғылық капиталына мемлекет қатысатын 148 акционерлік қоғамның (жауапкершілігі шектеулі
Мониторинг 2008 жылдың қорытындылары бойынша жарғылық капиталына мемлекет қатысатын
Аталған проблемаларды шешу үшін Министрлік қызметінің бірінші стратегиялық бағыты
2009-2011 жылдары бюджеттік жоспарлауды жетілдіру жөніндегі жұмыстар жалғасатын болады,
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2007 жылғы
Бұл әдіс шығындар мен нәтижелерді, бюджет қаражатын жұмсаудың ең
Бюджет процесін реформалау қаржы менеджменті қағидаттарын енгізудің алғы шарттарын
Мемлекеттік басқарудың қолданыстағы жүйесі мемлекеттік қызметтерге халықтың қол жетімділігін
Бұған өз кезегінде мемлекеттік қызметті көрсету кезінде заманауи ақпараттық
Ағымдағы жылы басты мақсаты нәтижелер бойынша мемлекеттік басқарудың интеграцияланған
Бұдан басқа, аумақтық және экономикалық орнықты дамыту мақсатында елдің
Сондықтан Министрлік қызметінің екінші стратегиялық бағыты мемлекеттік басқару және
Нәтижеге бағдарланған бюджеттеу әдісін енгізу, мемлекеттік шығындардың тиімділігін
адами капиталдың, инфрақұрылымның, мемлекеттік басқарудың, инновациялардың барынша жоғары өсу
нақты нәтижеге қол жеткізудегі жауапкершілікті күшейте отырып, мемлекеттік
қадағаланбайтын экономиканың деңгейін оның барлық құрамдауыштары бойынша жасырын және
Сондай-ақ жоспарлау жүйесін жаңарту мен жетілдіру, бюджет қаражатын пайдалану
Сондай-ақ жоспарлау жүйесін жаңарту мен жетілдіру, бюджет қаражатын
Мемлекеттік жоспарлаудың стратегиялық мақсаттарға қол жеткізуге және елдің әлеуметтік-экономикалық
1. Мемлекеттік органдардың шешімдер қабылдаудағы дербестігін және олардың түпкілікті
2. Мемлекеттік жоспарлаудың қисынды жігін құру: мемлекеттік мақсаттар –
3. Мемлекеттік органдар қызметінің және олардың бюджет қаражатын пайдалануының
4. Мемлекеттің стратегиялық мақсаттарына қол жеткізу тиімділігінің мониторингін жүзеге
Үкімет экономиканың бәсекеге қабілеттілігінің сапалы жаңа деңгейіне және экспорттық
Нәтижелерге бағдарланған мемлекеттік жоспарлаудың жаңа жүйесі әзірленетін және енгізілетін
Бұл әрбір мемлекеттік органның өзінің дамуының стратегиялық жоспарын (5
Мемлекеттік жоспарлауға жаңа тәсілдер енгізу кезең-кезеңмен жүзеге асырылатын болады.
Жоспарлаудың жаңа жүйесін іс жүзінде іске асыру үшін тиісті
Мемлекеттік жоспарлаудың қисынды жігін құру үшін мыналар жүзеге асырылатын
мемлекеттік органдардың дербестігі мен қызметтің нәтижелеріне жауапкершілігін күшейтетін Үкіметтің
мемлекеттік органдардың стратегиялық жоспарлары міндеттерінің бюджеттік бағдарламалармен, ал жоспарлардың
мемлекеттік орган қызметінің жоспарланған жылға арналған жоспары туралы баяндамасын
мемлекеттік органдардың жоспарларын әзірлеу және іске асыру кезінде, мемлекеттік
мемлекеттік органдардың нақты стратегиялық нысаналы индикаторлар жүйесін әзірлеуі;
мемлекеттік стратегиялық мақсаттар мен тиісті түпкілікті нәтижелерге қол жеткізу
Мемлекеттік жоспарлаудың жаңа жүйесіне көшкенге дейін қолданыстағы бағдарламалық құжаттарды
Мемлекеттік органдар қызметінің және олардың бюджет қаражатын пайдалануының ашықтығын
мемлекеттік органдар қызметін және олар іске асыратын бағдарламаларды үкіметтік
бюджеттік бағдарламаларды іске асыру нәтижелеріне, олардың ашықтығына және бақылануына
мемлекеттік жоспарлау және оны іске асыру сатысында еңбек өнімділігін
Мемлекеттің стратегиялық мақсаттарына қол жеткізу тиімділігінің мониторингін жүзеге асыру
Кірістер саясаты 2008-2010 жылдары елдің индустриялық-инновациялық дамуын ынталандыруды жалғастыруға,
Шағын және орта бизнеске салық салудың қазақстандық жүйесі салық
2006 жылғы 1 қаңтардан бастап оңайлатылған декларация негізінде арнайы
Оңайлатылған салық режимінің қолданылуы жағдайында шағын бизнес субъектілерінің қызметті
2007 жылы қосылған құн салығының ставкасы 14 пайызға дейін
2007 жылдан бастап әлемдегі ең төменгілердің бірі болған 10
Бұл ретте салық салынатын кірістен айлық есептік көрсеткіштің орнына
Жоғары технологиялы және экспортқа бағдарланған өндіріс үшін жағдай жасау
Салық саясатының 2008-2010 жылдарға арналған негізгі бағыттары әділ әрі
ҚҚС ставкасын одан әрі төмендету-экономиканың нақты секторындағы жеңілдіктердің тиімділігін
бюджеттің кірістерін қалыптастырудағы негізгі рөлді кәсіпкерліктен біртіндеп халыққа ауыстыру
Қосылған құн салығы бойынша шартты шығындар 2008 жылы 67,9
Тұтастай, мемлекеттік бюджеттің шығындары мемлекеттік бюджет кірістері көлемінің 6,5%-ын
Осылайша, салықтар ставкаларын төмендету жоспарланып отырған кезеңде осы салықтардан
Келесі жылдары көрсетілген салықтардан түсетін түсімдер қарқынының одан әрі
2009 жылдан бастап арнайы салық режимдері реформаланады – біржолғы
Жүргізіліп отырған салық саясатына, сондай-ақ Қазақстан Республикасының әлеуметтік-экономикалық дамуының
Шығыстар саясаты-орта мерзімді кезеңде жүргізілетін шығыстар саясаты әлеуметтік экономикалық
Шығыстар саясаты теңгерімділік және экономиканың өсу қарқынынан аспайтын шекте
Мемлекеттік бюджет шығыстарының құрылымында 2008-2010 жылдары мыналар басым бағыттар
адами капиталдың өсуін қамтамасыз ететін шығыстар – білім беру,
экономиканы одан әрі әртараптандыруды ынталандыратын шығыстар – инфрақұрылымды, аграрлық
Бұдан басқа, мынадай бірқатар әкімшілік іс-шаралар жүргізілетін болады ана
Қазақстан Республикасында техникалық және кәсіби білім беру бағдарламаларын жоғары
өңдеуші салада және машина жасауда техникалық және қызмет көрсету
жұмыс берушілер мен инвесторларды кәсіптік білім беру оқу орындарының
Бұдан басқа, жоғары білім беру саласында жоғары және жоғары
Осы заманғы ақпараттық және телекоммуникациялық технологияларды оның ішінде, “Мультисервистік
Бюджет саясатының әлеуметтік саладағы негізгі мақсаты Қазақстан Республикасы Үкіметінің
Әлеуметтік саладағы міндеттердің бірі халықты жинақтаушы зейнетақы жүйесімен және
Жинақтаушы зейнетақы қорларынан зейнетақы төлемдерін төлеу жүйесі зейнетақы жинақтауларын
Мемлекеттік әлеуметтік стандарттарды халықаралыққа кезең-кезеңімен жақындатуға сәйкес жұмыс күшінің
Бюджет саласы қызметшілерінің еңбекақысын төлеу жүйесі жалақының мөлшерін кезең-кезеңімен
Сондай-ақ бюджет саласы қызметкерлеріне еңбекақы төлеу жүйесі кезең-кезеңмен жалақы
2008-2010 жылдары мемлекеттік бюджеттің шығыстары мәдениеттің осы заманғы дамыған
Оның шеңберінде сараланған инновациялық технологиялық әдістемелерді пайдаланумен мемлекеттік тілді
Энергия ресурстарына бағаның өсуі салдарынан соңғы бірнеше жылдар ішінде
Аталған кезеңнің соңына қарай инфляция деңгейі біртіндеп төмендеп, 2013
2009-2013 жылдары өнеркәсіп өнімінің жылдық орташа өсу көлемі 4,6
Үкімет жыл сайын әлеуметтік салаға үлкен назар аударып отырады.
Әлеуметтік салаға бөлінген барлық шығындар көлемінде білім беру мен
2004 жылдан бастап республикада білім беру жүйесін қаржыландыруды ұлғайту
Біз бюджет жобасын қалыптастыра отырып , әр кезде де
Қорытынды
Қорыта келе, бюджеттік жоспарлау мен болжамдау үдерісі тұрақтандырылады
Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаев тұжырымдап, 2006 жылғы 18 қаңтарда
Мыңжылдықтар тоғысында Қазақстан дамудың жаңа кезеңіне кірді. Халықаралық сарапшылардың
Елдің саяси жүйесіндегі және мемлекеттік жоспарлаудағы өзгерістер (нәтижеге бағдарланған
Қазақстан Республикасындағы мемлекеттiк жоспарлау жүйесi (бұдан әрi - Мемлекеттiк
Әлемнің бірқатар елдерінде қалың жұртшылыққа есептілік қағидатын сақтауды қамтамасыз
Бағдарламалық-мақсатты бюджеттеудің мәні – жұмсалған шығыстарды осы шығыстардан күтілетін
Нәтижеге бағдарланған мемлекеттік жоспарлау жүйесін енгізу жөніндегі тұжырымдамада анықталған
2009-2011 жылдары бюджеттік жоспарлауды жетілдіру жөніндегі жұмыстар жалғасатын болады,
Мұндай жаңалық енгізгендегі біздің мақсат бюджеттік кірістер мен шығыстарды
Бюджеттеудің жаңа схемасы цифрлары нақтылы көрсетіле отырып, бюджетті алдын
Іс жүзінде нәтижелерге бағдарланған бюджет бір қаржылық жылдан асатын
Биыл қаралатын бір жылдық бюджеттің ең соңғысы. 2008 жылдың
Жалпы алған да, менің дипломдық жұмысымның тақырыбы: «Бюджеттік жоспарлау
Ал бюджетті жоспарлаудың үшжылдық жүйесіне көшу дұрыс деп ойлаймын.
Пайдаланылған әдебиеттер
1. Өтебаев Б.С. Мемлекеттік бюджет: Оқулық. – Алматы:
2006 ж.; 95-103 бет.
2. 2004 жылдың 24 сәуірінен № 548 Қазақстан Республикасының
3.Қазақстан Республикасының Бюджет кодексі» Қазақстан Республикасының 2008 жылғы 4
3. Құлпыбаев С.Қ.Қаржы:Оқулық- Алматы:2007ж. 105-123 бет.
4. Интернет көздері: www. minfin.kz Қазақстан Республикасының Қаржы Министрлігі
5. Интернет көздері: www. minplan.kz Қазақстан Республикасының Экономика және
6. Интернет көздері: www. esep.kz Қазақстан Республткасының есеп комитеті
8. Интернет көздері: www. minplan 45-48 (25445) 04 ақпан
9. Интернет көздері: www. minplan 45-48 (25445) 04 ақпан
10.Қазақстан Республикасының Президентінің жолдауы
11.Интернет көздері: www. minplan "Қазақстан Республикасындағы мемлекеттiк жоспарлау жүйесi
12.Интернет көздері: www. minplan Қазақстан Республикасының Экономика және бюджетті
Донордың елдік бағдарламасы – индикативті сипаты бар, Қазақстан Республикасы
65
-2,0
-2,0
-2,0
-3,0
-3,0
-2,1
-1,7
0,8
-5,1
-5,6
-6,2
-8,2
-7,7
-5,0
-3,7
-1,9
-9,0
-8,0
-7,0
-6,0
-5,0
-4,0
-3,0
-2,0
-1,0
0,0
1,0
2,0
2006 жыл
2007 жыл
2008 жыл
2009 жыл
2010 жыл
2011 жыл
2012 жыл
2013 жыл
ЖІӨ-ге %,
Тапшылық
Мұнай емес тапшылық
640,0
556,3
482,6
625,5
539,0
2,0
2,0
2,0
3,0
3,0
0,0
100,0
200,0
300,0
400,0
500,0
600,0
700,0
2009 жыл
2010 жыл
2011 жыл
2012 жыл
2013 жыл
0,0
0,5
1,0
1,5
2,0
2,5
3,0
3,5
Тапшылық
ЖІӨ-ге пайызбен
21,6
20,9
22,3
24,4
24,5
111,4
111,5
105,9
115,7
118,6
95,0
100,0
105,0
110,0
115,0
120,0
2009 жыл
2010 жыл
2011 жыл
2012 жыл
2013 жыл
Номиналды өсу %
19,0
20,0
21,0
22,0
23,0
24,0
25,0
ЖІӨ-ге %
ЖІӨ-ге пайызбен
Шығыстардың номиналды өсуі %-бен