МАЗМҰНЫ
Кіріспе...............................................................................................................3
Қазақстан Республикасында аудиттік қызметті нормативтік-құқықтық реттеу жүйесі
Қазақстанда аудиторлық қызметті реттеуші нормативтік-құқықтық актілер және ҚР «Аудиторлық
аудиторлық қызметті реттеуші мемлекеттік органдардың және қоғамдық ұйымдардың
Аудиторларды кәсіби аттестациялау және лицензиялау жүйесі және Қазақстанда аудиторлардың
Аудит стандарттары мен негізгі принциптері
Қазақстандағы халықаралық аудит стандарттары.......................12-14
Аудиттің фирмаішілік стандарттары............................................15-16
Аудиттің негізгі принциптері – аудит өткізу алдындағы негізгі процедуралар...................................................................................17-25
III. Қазақстан Республикасында аудиторлық қызметті нормативтік-құқықтық реттеуді жеділдіру
3.1. Қазақстан Республикасы аудиторлық қызмет нарығының институтционалдық негізі.........................................................................26-31
Қорытынды....................................................................................................32
Қолданылған әдебиеттер.............................................................................33
Қосымшалар.............................................................................................34-35
Кіріспе
Қазақстан Республикасында нарықтық қатынастың дамуы шаруашылық әдістерін және
Нарық жағдайында бейімделудің қиындығына қарамастан, елде ғылыми-теникалық саясат,
Қазақстанда нарықтық қатынастар енгізілуімен бірге экономикалық субъектілердің қаржылық қорытынды
Бухгалтерлік есепті реформалау жіне аудитті ұйымдасытрудың озық тәжірибесі
I. Қазақстан Республикасында аудиттік қызметті нормативтік-құқықтық реттеу жүйесі
1.1.Қазақстанда аудиторлық қызметті реттеуші нормативтік-құқықтық актілер және ҚР «Аудиторлық
Аудиторлық тексерудің нәтижелері маңызды басқару
Нормативтік-құқықтық реттеу дегеніміз – бұл, аудиторлық тексеру жүргізу объектісінің
Қазақстан Республикасында аудиттік қызметті нормативтік реттеу жүйесіне
Кесте 1. Аудиторлық қызметті реттеуші негізгі нормативтік-құқықтық
№ Құжаттың аты (атауы)
1 2
1 Қазақстан республикасының «аудиторлық қызмет туралы» заңы, 20 қараша
2 Қазақстан Республикасының «Әкімшілік құқық бұзушылық туралы» кодексі
3 Қазақстан Республикасының қылмыстық кодексі. 16 шілде 1997
4 Қазақстан республикасының азаматтық кодексі (Жалпы бөлімі)
(өзгертулерімен және толықтыруларымен)
5 «Қазақстан Республикасындағы банктер және банктік қызмет туралы»
( өзгертулерімен және толықтыруларымен)
6 ҚР-ның «Сақтандыру қызметі туралы» заңы 18 желтоқсан
7 ҚР-ның «Қазақстан Республикасындағы инвестициялық қорлар туралы» заңы 7
8 ҚР-ның «Табиғи монополиялар туралы » заңы 9
№272-I ( өзгертулерімен және толықтыруларымен)
9 ҚР-ның «Шетелдік инвестициялар туралы» заңы. 27 желтоқсан 1994
10 ҚР-ның «Акционерлік қоғамдар туралы » заңы. 13 мамыр
11 ҚР-ның «Лицензиялау туралы» заңы. 17 сәуір 1995
12 «ҚР-ның жауапкершілігі шектеулі және қосымша жауапкершілікті серіктестіктер
13 Аудиторлар палатасының Республикалық конференциясында 2000 жылы
14 Қазақстан Республикасы үкіметінің 1999 жылғы 29 маусымдағы №878
15 Қазақстан республикасы ұлттық банкі басқармасының 2003 жылғы 27
16 Қазақстан Республикасы қаржы Министрлігінің 1995 жылғы 28 маусымдағы
17 Аудиторлар палатасының 1998 жылғы 23 желтоқсанда өткен Республикалық
18 «Қазақстан Республикасы аудиторларын аттестациялау бойынша Біліктілік комиссиясының 2003
Қазақстан республикасының «аудиторлық қызмет туралы» заңы және аудитті реттеуші
«Аудиторлық қызмет туралы » заң Қазақстан Республикасында аудиторлық
1-тармақ. Жалпы ережелер (1-4баптар).
2-тармақ. Аудитор, аудиторлық ұйымдар, аудиторлар палатасы (5-8 баптар).
3-тармақ. Аудиторлыққа кандидаттарды аттестациялау және аудиторлық қызметті лицензиялау
4-тармақ. Аудиторлық қызметті жүзеге асыру (14-16 баптар).
5-тармақ. Аудиторлар мен аудиторлық ұйымдардың құқықтары, міндеттері және
6-тармақ. Аудиттелінетін субъектілердің құқықтары, міндеттері және
Қазақстан Республикасының «Қазақстан Республикасындағы банктер мен банктік қызмет туралы»
Қазақстан Республикасы Қаржы Министрлігінің 1995 жылғы 28-маусымдағы №161 бұйрығымен
Аудиторлық қызметті реттеуші мемлекеттік органдардың және қоғамдық ұйымдардың
Заңдар мен нормативтік актілер қаржылық қорытынды есепке қатысы бойынша
Аудиторлардың жауапкершілігі
Азаматтық-құқықтық
Азаматтық-құқықтық жауапкершілік. Егер клиенттің зиян шегуіне әкеліп соқтырған,
клиенттің шеккен зияны толық мөлшерде;
қайта тексеру жүргізуге шығарылған шығыстар.
Алайда, аудиторлық қызметтің Қазақстандық тәжірибесінде шетелдерде болып тұратын,
Аудиторлық ұйым клиенттің бухгалтерлік қорытынды есебінің барлық маңызды
Кәсіби пікірін құрастыру және оны білдіру кезінде ол
Азаматтық кодексте (9 бап, 4 пункт) «құқығы бұзылған тұлға,
Бұл жердегі маңызды мәселе – талап етілетін кәсіби біліктілік
Қылмыстық жауапкершілік. Қылмыстық кодекстің 229-бабында /6/, сондай-ақ, аудиторды өз
Әкімшілік жауапкершілік. Аудит – қызметтің лицензияланатын түрі, сондықтан оның
Лицензия беруші орган төмендегі жағдайларда лицензияның қызметін тоқтата
егер мемлекеттік қадағалаушы немесе бақылаушы органдар лицензия алушының лицензиялық
егер лицензия алушы жіберілген қателіктерді (бұзушылықтарды)жою жөніндегі лицензия
Лицензия алушы лицензиялық алымды белгіленген мерзімнің ішінде төлемеген жағдайда,
Қазақстан Республикасының «аудиторлық қызмет туралы» заңының 13-бабында «лицензия беруші
«Әкімшілік құқық бұзушылық туралы» кодекстің 137-бабында да /3/ лицензиясыз,
250 «Қаржылық қорытынды есеп беру аудиті кезінде заңдарды және
Құқықтық талаптардың және операциялық процедуралардың осы талаптары қанағаттандыратындай етіп
Ішкі бақылаудың тиісті жүйесінің құрылуы жне жұмыс істеуі;
Субъект өзінің нақты саласының шеңберінде сақтауға тиісті маңызды заңдардың
«Аудиторлық қызмет туралы» заңның 183-184 баптарында төмендегі себептер үшін
Аудитордың немесе бухгалтерлік есеп ақпараттарымен жұмыс істеуге рұқсаты бар
Аудитордың (аудиторлық ұйымның) әдейі күмәнді аудиторлық қорытынды жасағаны үшін
Аудиторлардың азаматтық-құқықтық жауапкершіліктерін сақтандыру.
Аудиторлық тексерудің жоғары деңгейдегі тәуекелдікке ие болуына байланысты «Аудиторлық
Кәсіби жауапкершілікті сақтандыру ерекшеліктері сақтандыру объектісі, яғни – сақтандырылған
Аудиторларды кәсіби аттестациялау және лицензиялау жүйесі және Қазақстанда аудиторлардың
ҚазақстанРеспубликасы үкіметінің 1999 жылғы 29 маусымдағы қаулысымен
Қазақстан Республикасы Ұлттық банкі Басқармасының 2003 жылғы 27 қазандағы
Мемлекеттік емес мекеме-аудиторларды аттестациялау бойынша Біліктілік комиссиясының
Аудиторлыққа кандидаттарды аттестациялау ережесінің 1.2. параграфында аудиторларды аттестациялау түснігі
«Аттестациялау деп - өкілетті орган бекіткен біліктілік талаптарының негізінде
/11/. Сондай-ақ, аталмыш құжатта төмендегілер анықталған:
аудиторлыққа кандидаттардың құжатарын тапсыру және сақтау тәртібі;
модульдік емтихан тапсырмаларына қойылатын негізгі талаптар;
ұйымдастыру және бағалау топтары;
аудиторлыққа кандидаттарды аттестациялау процедуралары;
аттестация нәтижелерін рәсімдеу;
аттестацяиның өткізілуіне жауапкершілік және бақылау жасау.
Қазақстанда аудитордың білім алуы
Қазақстан Республикасының «Аудиторлық қызмет туралы» заңының 3-тармағының
Жоғарыда айтылғандардың аудиторлық қызметпен айналысуға қойылатын негізгі талаптардың
Аудитор алуға тиісті білімінің негізгі элементтері
негізгі ( базалық) білім;
жұмыс тәжірибесі;
арнайы кәсіптік білім.
Негізгі білімге экономикалық немесе заңгерлік жоғары білім
Практикалық жұмыс тәжірибесі тиісті жылдар санымен және атқарған
Арнайы кәсіптік білім беруге аудиторларды дайындау
Аудитор өзінің кәсіби біліктілік деңгейін мынадай жолдармен көтеруіне
заңдық құжаттарды, стандарттарды, ереже-нұсқауларды оларға енгізілген өзгертулер мен
семинарға, конференцияға қатысу арқылы;
аудит өткізудің әдістемесі және оны ұйымдастыру бойынша
II. Аудит стандарттары мен негізгі принциптері
Қазақстандағы халықаралық аудит стандарттары
Аудит стандарттары дегініміз – аудитке қойылатын бірегей талаптарды
Аудит стандарттары аудиторлар палатасының Республикалық конференциясында
Аудит стандарттарының маңызын төмендегілер айқындайды:
жоғары сапалы аудиторлық тексеруді қамтамасыз етеді;
аудит өткізудің барлық кезеңдері (сатылары) бойынша регламентті анықтайды;
аудиторлық тексеру нәтижелері дұрыстығының құқықтық кепілдігін қамтамасыз етеді;
Қазақстан аудитінің деңгейін көтереді және оны халықаралық
Аудит өткізу және оның нәтижелерін рәсімдеу мәселелеріне қатысты
Аудиторлық тексеру іс-тәжірибесінде жаңа ғылыми жетістіктерді енгізуге
Ақпаратты пайдаланушыларға аудиторлық тексеру жүргізу процесін түсінуге көмектеседі;
Кәсіптің қоғамдық беделін құрайды;
Мемлекет тарапынан бақылауды жояды;
Аудиторға клиенттермен келіссөз жүргізуге көмектеседі;
Аудит өткізу процесінің жекелеген элементтерінің байланысын қамтамасыз етеді.
Жалпы стандарттар – аудитор өзінің алдында тұрған міндеттерді тиімді
Жұмысшы стандарттар – аудиттің алдында тұрған міндеттерде (жоспарлау және
Қорытынды есеп және аудиторлық қорытынды жасау стандарттары –
Халықаралық аудит стандарттарын (ХАС) дайындаған – халықаралық аудиторлық практика
Бухгалтерлердің халықаралық федерациясының мүшесі болу автоматты түрде, Лондон қаласында
Аудиторлық іс-тәжірибе жөніндегі халықаралық комитет аудит пен соған
Қазіргі кезде қолданыста жүрген халықаралық аудит
Аудит стандарттары аудиттің сапасы мен сенімділігіне қойылатын нормативтік
Республикамызда халықаралық бірлескен фирмалар қызметінің дамуына , сонымен
«Қазақстандағы Халықаралық аудит стандарттары» версиясы бухгалтерлер мен аудиторлардың
Осы стандарттардың құрылымын қарастырамыз. (Стандарттардың қысқаша мазмұны 2.1.
Тексеру жүргізу кезінде аудитор өзінің қызметін ел ішінде
Мысал үшін, өздерінің ұлттық стандарттары бар, АҚШ, канада,
2.2.Аудиттің фирмаішілік стандарттары
Аудиттің халықаралық стандарттары тек оны өткізудің жалпы
Жоғары сапалы қызмет көрсетуді қамтамасыз ету үшін
Аудиттің ішкі стандарттары белгілі бір аудиторлық фирмада
Әдетте, ішкі стандарттарға оларды жасаушылар қол қояды
Фирмаішілік аудиторлық стандарттарды үш блокқа біріктіруге болады :
аудиторлық фирмалардың құрылымы және оның қызметін ұйымдастыру технологиясы;
заңдар мен стандарттардың талаптарын жүзеге асыру бойынша
тексеру жүргізу әдістемесі;
Бірінші блоктың құжаттары аудиторлық фирма жұмысының ерекшелігін , оның
Үшінші блокқа қатысты әдістемелер келесі бағыттар бойынша
бухгалтерлік-клиенттің бухгалтерлік есебінің жекелеген бөлімдері бойынша
заңдық-клиент қызметінің құқықтық жағынан қамтамысыз етілуін тексеру әдістемелері (құрылтай
арнайы –ортақ арнайы белгілерді иеленуші кәсіпорындар тобына
Бұл стандарттардың әрқайсысында төмендегілер болуы мүмкін:
тексерудің мақсаты мен міндеттері ;
тексерілетін бөлімдер көрсетілген аудит өткізу юбатексерудің мақсаты
тексерілетін бөлімдер көрсетілген аудит өткізу бағдарламасы;
нормативтік-құққытық құжаттар;
клиенттің бухгалтерлік және басқа құжаттары (қаржылық есеп беруі,
есептің осы участогы бойынша болуы мүмкін бұзушылықтарды топтастырушы (аудитті
аудиторлық процедуралардың орындалу реті;
аудитордың жұмыс құжаттарының жасалынған нысандары (үлгілері).
Сондай-ақ аудиторлық стандарттардың болуы аудитордың фирма мен
2.3. Аудиттің негізгі принциптері – аудит өткізу алдындағы негізгі
1995 жылғы шілде айында аудиторлар палатасының кезектен тыс
Аудиторлар палатасының Кеңесі бұл кодекстің нормативтік акт
Этика – адамзаттың таңдау мәселелерін, адамдар басшылыққа алатын
Этиканың 3 элементі :
шешімдерді таңдау мәселелері;
моральдық принциптер;
шешім қабылдаудың салдарлары.
Қазақстанда қабылданған этикалық кодекс төмендегілерді белгілейді:
аудиторлардың мінез-құлық стандарттарын;
жалпы мақсаттарға қол жеткізу үшін аудиторлар сақтауға тиісті
Кодекстің кіріспе бөлімінде қоғамның қажеттіліктерін қанағаттандыруда
Аудитордың алдында тұрған мақсатқа қол жеткізу үшін
Адалдық. Аудитор өзінің кәсіби мндеттерін орындауда адал
Әділдік(объективтілік). Аудитор әділ болуға және жоқ нәрсеге
Кәсіби біліктілік. Аудитор қызмет көрсетуге келісерде,
Аудитор кәсіби қызметін үлкен ықыласпен , жетік біліммен,
Құпиялықлықты сақтау. Тексеру нәтижесін меншік иесіне немесе тексеруді
Кәсіби мінез-құлық . аудитор өз кәсібінің беделін түсіретін
Кәсіби стандарттар. Аудитор кәсіби қызмет көрсетуді заңдық және нормативтік
Ұлыбританияның аудиторлық іс-тәжірибе жөніндегі кеңесі аудиттің негізін қалаушы принциптеріне
Ой-пікір. Аудитор сенімді кәсіби ой-пікірлерді қолдануға тиісті.
Есеп беруге міндеттілік. Аудитор сол мезгілде шаруашылық процесстің
Коммуникация (қатынас). Аудиторлар өздерінің ой-пікірлерін білдір үшін мәселені толық
Қазақстан Республикасының «Аудиторлық қызмет туралы» заңында аудитордан қандай біліктілік
Аудитор үшін этикалық нормалар ережелер жинағының, аудит стандарттары мен
Аудитор мен клиент – тапсырыс берушінің арасындағы
Тексеру жүргізу бойынша аудитордың шығындары келісім-шартқа сәйкес төленеді.
Кәсіпорын басшысы мен басқадай лауазымдық тұлғалардың аудиторлық тексеру
аудиторлық фирманың жұмыскерлеріне аудиторлық тексеруді өз уақытында және
аудиторлық тексеру жүргізу процесінде анықталған бухгалтерлік есеп жүргізу мен
Аудиторлық тексеру жүргізу кезінде анықталуға жататын сұрақтардың шеңберін шектеу
Аудитор (аудиторлық фирма) төмендегі құқықтарға ие бола алады:
республикалағы заң актілерінің, аудит стандарттарының , сонымен бірге кәсіпорынмен
кәсіпорынның қаржы-шаруашылық қызметі бойынша құжаттарды, қаржылық құралдардың, бағалы қағаздардың,
тексеру жүргізілген шаруашылық жүргізуші субъект талап етілген құжаттармен қамтамасыз
аудиторлық тексеруді жүзеге асыру үшін қажетті мәліметті жазбаша сұрақ
Аудитордың міндеттері:
келісілген жұмыс жоспары және келісім шарттарға сәйкес аудиторлық тексеруді
аудиторлық тексеруді жоғары деңгейде өткізу, сондай-ақ басқа да аудиторлық
аудит өткізілген субъектіден алынған және аудит өткізу кезінде толтырылған
аудиторлық жұмыстардың көлемі үлкен болған жағдайда оған қатысуға
Тексерілетін кәсіпорын аудитордан аудиторлық тексеру жүргізуге қатысты заңның талаптары,
Аудиторлық тексеру төмендегі жағдайларда жүргізіле алмайды :
егер аудитор тексеру жүргізілетін шаруашылық
егер аудитор немесе аудиторлық фирма тексеру
егер тексеру жүргізілетін субъект аудиторлық фирманың еншілес
Аудит өткізу алдындағы міндетті процедуралар
Халықаралық аудит стандарттарына сәйкес аудитордың міндетіне
Аудиторлардың тағайындалуы. Ірі кәсәіпорындарда аудиторларды акционерлердің жиналысы, директорлар
Тағайындаудың алдында клиент аудиторларды дұрыс іріктеу (таңдау) критерийлерін айқындау
Конкурстық комиссияны құру.
конкурс туралы ережелер дайындау және барлық қажетті құжаттарды
Кішігірім тізімге қатысты дайындау – 10 фирманың шегінде
Конкурсқа шақыру жіберу;
Өзінің ұсыныстарын беруге дайындарға техникалық тапсырмалар жіберу.
Ұсыныстарды бағалау.
Келіссөздер жүргізу, келісім-шарт жасау.
Тіркемелерде конкурс өткізу үшін қажетті негізгі құжаттардың үлгілері
конкурс туралы ереже;
қызығушылық білдіруші шақыру-хаттары;
конкурсқа қатысушыларды шақыру қағазы;
бағалау комиссиясының есебі;
бағалау қағазы;
конкурс жеңімпазына хабарлау хаты;
конкурс қатысушыларына хабарлау хаты;
техникалық тапсырманың үлгісі;
Конкурсты өткізу кезінде техникалық тапсырманы құрау қатысушылар өздерінің
Көлемі кіші кәсіпорындарда аудиторларды қабылданған жарғыға байланысты көпшілік
Тағайындау жөнінде ұсыныс алған кезде аудитор:
тағайындауды қабылдамау керектігін анықтайтын қандай да бір кәсіби
аудиттің масштабына қатысты келісімдірге қол жеткізу мақсатында клиентпен кездесуіне
клиентке аудиттің масштабын айқындаушы келісім-хат жіберуіне болады;
клиенттен келісім-хатты алғандығын растауды және оның келісімшартқа қол
Аудиторлық тексеруді қайта жүргізу кезінде аудиторға
Келісім-хатты дайындау, құру және қайта қарау. Клиент аудитке тендер
Аудитор осы хаттың негізінде, аудитті дұрыс жоспарлау үшін, клиент
Келісім-хат дегеніміз – бұл, кез-келген жаңа аудиторлық тексеру
Келісім-хаттың клиент үшін тек ақпараттық сипаты болуы мүмкін
Келісім хатта аудиторлық тексерудің мақсаты, қаржылық қорытынды есепті дайындауға
Аудитордың қызмет көрсетуден бас тартуы . егер аудитордың өз
Аудиторлық қызмет көрсету тәжірибесі жетілген өркениетті елдерде
Мұндай жағдайлар акционерлердің келісімінсіз орынсыз себептермен аудитордың
Жұмыстан бас тартатын болса, аудитор кәсіпорынға жазбаша
Мұндай жағдайда аудитор келісім-шартты бұза алады, ал клиент оның
Кейде есеп немесе аудит принциптеріне қатысты мәселелер бойынша аудитор
Аудиторлардың міндеттері мен құққытары. Аудитор өз қызметінің негізгі
Аудитордың міндеттері. Қазақстан Республикасының «Аудиторлық қызмет туралы» заңына сәйкес
Аудиторға берілген құқықтар оның өз міндеттерін орындауын қамтамасыз ету
ұжымның кез-келген жалпы жиналысын өткізуге қатысты барлық хабарлама қағаздарын
барлық жалпы жиналыстарға қатысуға және кез-келген жалпы
өз міндеттерін орындау үшін аудиторға жиналыста не болып жатқандығы
Сондай-ақ, аудитор:
Клиентінен өзін қызметінен босату немесе орнын ауыстыру жайындағы хабарландыру
Директорлардан өз жұмысынан бас тартуы жайында жалпы жиналыс
Жоғарыда атап көрсетілгендей, аудиттің маңызы – мүдделі жақтардың сенімді
Әр түрлі мүдделі жақтардың арасындағы өзара қарым-қатынастар агенттік
Әрбір тапсырыс беруші агент жалдағанымен, ол агенттің бірінші кезекте
Мүдделік келіспеушіліктердің туындау мүмкіндігіне қарамастан, агенттік теориясы, егер кәсіпкер
Мысалы, ірі компаниялардың басшылары өздерінің адалдығына бәрінен бұрын акционерлерді
Басшы да акционер де бір тұлғаның өзі болып табылатын
Аудитор клиентке кеңес бергені үшін сыйақы алған кезде ;
Клиенттердің арасында дау-жанжал бар болған кезде .
Ондай келіспеушлік егер екі клиент тендерге бір ғана контракт
III. Қазақстан Республикасында аудиторлық қызметті нормативтік-құқықтық реттеуді жеділдіру
3.1. Қазақстан Республикасы аудиторлық қызмет нарығының институтционалдық негізі
Аудиторлар өзінің кәсіби қызметінде кімнен болмасын тәуелсіз. Алайда дәл
Әлемдік тәжірибеде аудиторлық қызметті реттеу концепциясы әрқилы. Бухгалтерлік
Біздің елде, ТМД елдерімен салыстырғанда, өзін-өзі реттеуге көбірек жағдай
Қазақстанда аудиторлық қызметті реттеу процесіне келесі мемлкеттік органдар мен
Қазақстан Республикасы қаржы министрлігінің бухгалтерлік есеп және аудит
Ұлттық Банкі
Аудиторлар палатасы
Аудиторлыққа кандидаттарды аттестаттау жөніндегі біліктілік комиссиясы.
Жоғарыда көрсетілген өклетті органдардың өзара байланысы төменлегі схемада көрсетілген:
Аудиторлық қызметті реттеу
Мемлекеттік реттеу
Өзін-өзі реттеу
Ұлттық банк Бухгалтерлік есеп және аудит методологиясы департаменті
Аудиторлыққа кандидаттарды аттестациялау жөніндегі біліктілік комиссиясы
Схемада мемлекеттік және өзін-өзі реттеуді жүзеге асыратын ұйымдардың тығыз
ҚР Қаржы министрлігінің бухгалтерлік есеп және аудит методологиясы департаменті
Департаменттің негізгі функцияларына:
Өзінің құзыреті шеңберінде аудиторлық қызметті реттейтін нормативті – құқықтық
Аудиторлық қызметтің стандарттарын бекіту;
Қазақстан Республикасы заңнамаларында көрсетілген реттелікте аудиторлық қызметті
Аудиторлар мен аудиторлық ұйымдардың лицензиялық талаптар мен шарттардың орындалуын
Аудиторларға қойылатын сапалық талаптарды бекіту;
Аудиторлар мен аудиторлық ұйымдардың стандарттарды орындауын бақылау;
Аудиторлар мен аудиторлық ұйымдардың тізімін жүргізіп отыру;
Бұқаралық ақпарат құралдарына лицензия беру, оның жұмысын уақытша
Аудиторлардың, аудиторлық ұйымдардың, аудиттен өтетін ұйымдардың ұсыныстардың қарау жатады.
ҚР Ұлттық Банкінің негізгі функциясына банк және сақтандыру қызметтерінің
ҚР аудиторлар палатасы – коммерциялық емес, тәуелсіз, кәсіби, өзін-өзі
Қазақстанда республикалық және аумақтық аудиторлар палатасы қызмет жасайды.
Аумақтық аудиторлар палаталары төмендегідейқызмет атқарады:
Аудиттің дамуына, оның тиімділігін арттыруға аудиторлар мен аудиторлық ұйымдардың
Аудиторлар мен аудиторлық ұйымдардың уәкілетті мемлекеттік орган бекіткен
Аудиторлардың, аудиторлық ұйымдардың жіне аудиттелетін субъектілердіңаудиторлық қызметті жүзеге асыруға
Аудиторлар мен аудиторлық ұйымдарды аудиторлық қызметті жүзеге асыруға байланысты
Аудиторлар мен аудиторлық ұйымдардың жұмыс тәжірибесіне талдау жасайды, оларды
Мемлеттік, қоғамдық, шетелдік және халықаралық ұйымдарда аудиторлар мен аудиторлық
Заңдарға және халықаралық шарттарға қайшы келмейтін өзге де қызметті
Республикалық аудиторлар палатасы:
Аудиторлар палаталарының қызметін жарғы негізінде үйлестіруді жүзеге асырады;
Мемлекеттік органдарда, қоғамдық бірлестіктерді, шетелдік және халықаралық ұйымдарда аудиторлардың,
Халықаралық практика негізінде аудит стандарттарын әзірлейді және аудиторлар мен
Аудиторлардың аудиторлық ұйымдардың және аудиттелетін субъектілердің аудиторлық қызметті жүзеге
ҚР аудитор палатасы еліміздегі салыстырмалы түрде жаңа мамандық
Елімізде халықаралық бухгалтерлер федерациясына толық мүше жылғыз йым болып
Қазіргі таңда палата құрамына 450ден астам аудиторлар және 100-ден
2000 жылы Эдинбургте өткен Халықаралық бухгалтерлер мен аудиторлапдың
Өткен жылдарда Аудиторлар Палатасы әлемнің көптеген елдерінің мамандарымен
2006 жылы Палата Аудиттің халықаралық стандарттарының
Қазақстан Республкасының «аудиторлық қызмет туралы» заңындағы 2006 жылғы
Оның негізгі мақсаттары : аудиторлардың аудит принциптерін сақтауын жоғары
КӘҰ «аудиторлар коллегиясының» Қазақстан кәсіпкерлер форумының, қазақсатнның салық төлеушілер
Оқыту, аудиттің халықаралық стандарттарын қолдана отырып арнайы курстар өткізу
Қаржылық есептілікті қолданушылар арасында есептілікті түсіну тұрғысынан
Қаржылық есептіліктің халықаралық стандарттарын және қаржылық есептіліктің ұлттық стандарттарын
Құзыретті мемлекеттік органдармен, басқа да мемлекеттік органдармен
Аудиторлық ұйымдар мен аудиторларға қойылған шектеулерді алып тастау;
Аудиторлық қызмет туралы заңға сәйкес басқа да жарғыда
Аудиторлыққа кандидаттарды аттестациялау жөніндегі біліктілік комиссиясы оның құрылтайшылары болып
Біліктілік комиссиясының қызметін қаржыландыруды, материалдық-техникалық қамтамасыз етуді оның
Біліктілік комиссиясың құрамына :
Жалпы санының үштен екісінен аспайтын, әр аудиторлық палаталарының өкілдері;
Жалпы санынынң үштен бірінен кем емес, Қазақстан Республикасының Үкіметі
Біліктілік комиссиясының негізгі функциялары:
Біліктілік талаптарына сай жасалған емтихандар өткізу арқылы аудиторлыққа үміткерлердің
Аудиторлардың жеке мөрін және «аудитор» біліктілігін тағайындау туралы күәлікті
Біліктілік күәлігін жою туралы шешімдер қабылдау және бұл шешім
Аудиторлыққа кандидаттарды аттестациялау жөніндегі біліктілік комиссиясының құрамындағы тәуелсіз
Аудит секілді қолданушылары әрқилы деңгейдегі қызмет үшін стандарттар мен
Тиісінше, әр палата өз қызметі барысында өз
Қандай да болмасын саланың жақсы дамуы үшін қызметін жетік
Қорыта айтқанда Қазақстан Республикасының аудиторлық қызмет нарығын реттеу орта
Қорытынды
Қазақстанда нарықтық қатынастар енгізілуімен бірге экономикалық субъектілердің қаржылық қорытынды
Қандай да болмасын саланың жақсы дамуы үшін қызметін жетік
Заңдар мен нормативтік актілер қаржылық қорытынды есепке қатысы бойынша
Қорыта айтқанда Қазақстан Республикасының аудиторлық қызмет нарығын реттеу орта
Қолданылған әдебиеттер:
Абдыкалыков Г.А., Сатмурзаев А.А. Основы бухгалтерского учета и
международные стандарты аудита, т. 1 стандарт 250 «Рассмотрение законов
ҚР «Әкімшілік құқық бұзушылық туралы» Кодексі – 30 қаңтар
Қазақстан Республикасының қылмыстық кодексі.
ҚР-ның Азаматтық Кодексі (Жалпы бөлім)
ҚР «лицензиялау туралы» Заңы
ҚР «аудиторлық қызмет туралы» Заңы
Правила лицензирования аудиторской деятельности
«об утверждении инструкции о требованиях, предъявляемых к заявителю, и
«Положение негосудартсвенного учреждения Квалификационной комиссии по аттестации аудиторв РК»
«О порядке аттестации кандидатов в аудиторы» Приказ №25 от
Суйц В.П., Ахметбеков А.М., Дубровина Г.А., Аудит : общий
аудит, учебное пособие, проект по развитию предпринимательства в центральнойй
Кодекс этики аудиторв РК
Адамс Р, Основы аудита., М, «ЮНИТИ» , 1995 г.,398
Пятенко С.В. Выбор аудитора и консультанта, М. ФБК-пресс, 1998,176с.
междунарродные стандарты аудита, т.1 Стандарт 500 «аудторское доказательство» ,
Кочинев Ю.Ю. аудит : теория и праткика – Санкт-петербург:
Ержанов М.С. Аудит-1.-Алматы: Бастау,2005ж.
Новости в области учета и аудита //журнал «евразийский вестик
об итогах деятельности ПАО «палата аудиторов РК» журнал «евразийский
kz-adviser.kz
audit.kz
Сәтмырзаев А.А.,Укашев Б.Е. Аудит теориясы –алматы,2000ж.
Қосымшалар
Қосымша -1. ХАС-ның құрылымы
№ Стандарт
100-199 Кіріспе аспектілер
100 Аудиттің халықаралық стандарттары мен жалғас қызметтерге кіріспе (алғы
110 Терминдерге Глоссарий
120 Халықаралық аудит стандарттарының концептуалдық (тұжырымдамалық) негіздері
200-299 Жауапкершілік
200 Қаржылық қорытынды есеп беру аудитінің мақсаты және оны
210 Аудит жөніндегі келісім шарттары
220 Аудиторлық жұмыстардың сапасын бақылау
230 Құжаттау
240 Алаяқтық және қателер
250 Қаржылық қорытынды есеп беру аудитін өткізу
300-399 Жоспарлау
300 Жоспарлау
310 Бизнес туралы білім
320 Аудиттегі маңыздылық
400-499 Ішкі бақылау
400 Тәуекелдікті бағалау және ішкі бақылау
401 Компьютерлік ақпараттық жүйе жағдайындағы аудит
402 Қызмет көрсетуші ұйымдардың қызметін пайдаланушы субъектілердегі аудит
500-599 Аудиторлық дәлелдеулер
200 Аудиторлық дәлелдеулер
501 Аудиторлық дәлелдеулер – нақты баптарға қатысты
510 Алғашқы келісімдер – бастапқы сальдо
520 Талдамалық процедуралар
530 Аудиторлық таңдау және басқа таңдалған тестілеу процедуралары
540 Бухгалтерлік бағалаулардың аудиті
550 Байланысқан тараптар
560 Кезекті (кейінгі)оқиғалар
570 Үздіксіз қызмет теу
580 Субъект басшылығына тапсыру
600-699 Басқалардың жұмыстарын пайдалану
600 Басқа аудитордың жұмысын пайдалану
610 Ішкі аудит қызметінің жұмыстарын қарастыру
620 Сарапшының жұмысын пайдалану
700-799 Аудитордың қорытынды пікірлері және қорытынды
700 Қаржылық есеп беру бойынша аудитордың есебі
710 Салыстырмалы көрсеткіштер
720 Ішінде аудиттелінген қаржылық қорытынды есеп бар
800-899 Мамандандырылған салалар
800 Арнайы мақсаттағы аудит өткізуге жасалынған келісім
810 Келешек қаржылық ақпарттарды тексеру
900-999 Аудитке жалғанбалы қызметтер
910 Қаржылық есеп беруге шолу жасау бойынша келісімдер
920 Қаржылық ақпарттарға қатысты келісілген процедураларды
930 Қаржылық ақпараттарды компиляциялау (құрастыру) бойынша келісімдер
2