Мазмұны
Кіріспе.......................................................................................................
І. Шаруашылық жүргізуші субъектісінің кірісі
мен шығысының теориясы.
1.1 Шаруашылық жүргізуші субъектісінің мәні.................................................
1.2 Шаруашылық жүргізуші субъектісінің кірісі
теориясы..........................................................................................................
1.3 Шаруашылық етуші субъектісінің түрлері және
қызметін ұйымдастыру..................................................................................
ІІ Шаруашылық қаржысының қорлану көздері.
2.1 Шаруашылық жүргізуші субъектісінің қаржысын басқару......................
2.2 Шаруашылық жүргізуші субъектісінің есеп саясаты................................
2.3 Кәсіпорында бухгалтерлік есептің
ІІІ Шаруашылық субъектісінің негізгі емес
түскен табыстарының есебін дамыту жолдары.
3.1 Шаруашылық субъектісінің негізгі қызметтен
есебі.................................................................................................................
3.2 Шаруашылық субъектісінің негізгі емес қызметінен
табыстарының есебін дамыту жолдары.......................................................
3.3 Шаруашылық субъектісінің табыстары мен
Қорытынды........................................................................................
Әдебиеттер..........................................................................................
Кіріспе
Шаруашылық субъектісінің кірісі мен шығыстардың
Ал, кәсіпорындар мен ұйымдардың сатқан өнемдерінің
Шаруашылық жүргізуші субъектілер қаржысының болуы, жалпы
Шаруашылық жүргізуші субъектілер қаржысы ақша
Дамуы ұлттық шаруашылықты басқару жүйесінің маңызды
І. Шаруашылық жүргізуші субъектісінің кірісі мен
1.1 Шаруашылық жүргізуші субъектілер қаржысының мәні
Шаруашылық жүргізуші субъектілердің қаржысы — бірыңғай
Шаруашылық жүргізуші субъектілердің қаржысы қаржы жүйесінің
Шаруашылық жүргізуші субъектілер қаржысының болуы, жалпы
Шаруашылық жүргізуші субъектілер қаржысы ақша нысанында
Шаруашылық жүргізуші субъектілср қаржысы өзіне қоғамдық
Ұлттық шаруашылықтың әрбір саласы қаржысының бұл
Шаруашылық жүргізуші субъектілер қаржысы жалпы қаржылар
Шаруашылық жүргізуші субъектілер қаржысының бөлгіштік функциясының
Оның мазмұны жай және ұдайы өндіріс
Бөлу - өндіру мен тұтыну арасындағы
Шаруашылық жүргізуші субъектілер қаржысының бақылау функциясы
1.2 Шаруашылық жүргізуші субъектісінің
шығысының теориясы.
Шаруашылық субъектісінің табыстары - деп Қазақстан
Мұндай табыстарға:
- дайын бұйымдар
- қызмет көрсетуден
- дивидендтер,
Бұл жоғарыда аталған табыстар қатарына шаруашылық
- алдын ала
- алынған несиелердің
Алынған табыстар шаруашылық субъектісі қызметінің түріне
- негізгі қызметтен
- негізгі емес
Субъектінің негізгі қызметтен алынған табыстары мен
Шаруашылық субъектісінің табыстары мынадай шарттар қанағаттандырылған
- табыс сомасы
- субъектінің экономикалық пайдаларды алу
- субъекті сатып
- мәміле бойынша
Ұқсас тауарлар мен қызметтерді айырбастау кезінде
Қаржы есеп беру кезінде шаруашылық субъектісі
а) табысты тану үшін қабылданғая есеп
ә) есепті кезең үшін танылған табыстардың
- тауарлар өткізу;
- қызметтер көрсету;
- пайыздар (проценттер);
- роляти;
- дивидендтер нәтижесінде
Кәсіпорындар мен ұйымдарда табыстардың есебі субъектілердің
1.3 Шаруашылық етуші субъектілердің түрлері және
Қазақстан Республикасының аймағында әрекет етіп тұрған
Сот алдында жауап беретін және сотқа
Филиалдар бұл занды тұлғалардың тұрған жерінен
Филиал да, өкілдік те заңды тұлға
Коммерциялық ұйымдар тек келесідей нысанда құрылуы
- шаруашылык серіктестіктер;
- акционерлік қоғамдар;
- өндірістік кооперативтер;
- мемлекеттік кәсіпорындар.
Коммерциялық емес ұйымдар заң актілерімен қаралған
1. Шаруашылық серіктестіктер. Құрылтайшылардың (қатысушылардың) қосқан
Қазіргі кезде шаруашылық серіктестіктер толық және
Толық серіктестік мұндай серіктестіктің қатысушылары толық
Коммандиттік серіктестік — серіктестік міндеттемелері бойынша
2. Қосымша және жауапкершілігі шектеулі серіктестік.
Қосымша жауапкершілігі бар серіктестік. Мұндай серіктестіктің
3. Акционерлік қоғам — өз
Ашық акционерлік қогам — өздерінің шығарған
Жабық акционерлік қогам. Мұндай қоғамның акциялары
Ашық қоғамның акциялары, бағалы қағаздардың нарығына
4. Өндірістік кооператив — бірлескен
5. Мемлекеттік кәсіпорын. Мемлекеттік кәсіпорындарға жататындар:
- шаруашылыкты жүргізу құқына негізделген мемлекеттік
- ағымдағы (оперативтік) баскару құқығына
6. Коммерциялық емес ұйымдар. Оларға: мекемелер,
Шаруашылық жүргізуші субъект қызметінің мақсаттарын оның
Мемлекеттік мүлікті басқаруға уәкілетті органдар, басқа
ІІ Шаруашылық қаржысының қорлану көздері.
2.1 Шаруашылық жүргізуші субъектілердің қаржысын
Бұл буынның қаржысын басқаруды министрліктердің, ведом-стволардың,
Қоғамдық ұйымдардың қаржысын осы ұйымдардың қаржы
Министрліктер мен басқа жоғарғы органдардың қаржы
Қаржы жүйесінің бұл буынында нарық жағдайында
Кәсіпорындарда қаржы менеджментінің объектілері мыналар болып
Қаржы менеджменті уәждемелерге — адамдардың немесе
Шаруашылық жүргізуші субъектілердің қаржы бөлімдері (службалары)
Шаруашылық серіктестіктерінде қаржыны басқаруда басқа функциялармен
Қаржы бөлімінің құрылымы әдетте болжамды-талдамалық, есеп-қисап,
Қаржы-өтім бөлімдері бюджетпен, банктермен, жоғарғы ұйымдармен
Шаруашылық жүргізуші субъектілердің қаржы службаларының маңызды
табысты немесе пайданы өсірудің жолдарын іздестіру
өндіріс, күрделі қаржылар, жаңа техниканы өндіру
мемлекеттік бюджет, банктер, жеткізушілер, жоғарғы ұйымдар
есеп айырысуларды ұйымдастыру;
өндірістік капитал мен күрделі жұмсалымды тиімді
қаржы ресурстарын дұрыс пайдалануды бақылау, айналым
Қаржыны оперативті басқаруға банк мекемелері қатысады.
Шаруашылықты жүргізудің нарықтық негізіне көшкеннен кейін
2.2 Шаруашылық жүргізуші субъектілердің есеп саясаты.
Есеп саясатының әдістемелік бөлігі накты шаруашылық
Есеп саясатын негіздеу және таңдау кезінде
Есеп саясатын құрудың негізгі қағидалары мен
Атап айтқанда, есеп саясатын әзірлеген кезде
- шаруашылық кызметінің барлык фактілерін бухгалтерлік
- сақтық жағдайын ұстау керек, яғни
- шаруашылық нысанының басымдылық мазмұнын,
- қайшылықсыз деп әрқилы есеп түрлерінен
- ұйымдылық (рационалдық) кәсіпорынның көлемімен,
Аталған қағидалар мен талаптар кез келген
2.3 Кәсіпорында бухгалтерлік есептің жүргізілуі.
Қазіргі уақыттағы Қазақстанның экономикасы өндірістің дамуын,
Баспа ісі - кітап, журнал, газет,
Баспадағы бухгалтерлік есептің жүргізілу барысын қарастырғанда
Мына мысалдар арқылы баспадағы есептін тәртібін
Баспа бекітілген келісімшарттың негізінде «Салық салу
Жұмыстың жоспарлы калькуляциясын жасаймыз:
1) материалдар
2) еңбекақы
3) еңбекақыдан аудару
4) негізгі құралдың тозуы
5) басқадай (коммуналдық қызмет көрсету)
6) рентабельділігі (пайдалылығы) 25%
1. Баспа бөлімінде баспаханалық бөлімге тапсырылатын
1.1. Материал өндіріске босатылды. Редакциялауға
901 Негізгі өндірістің «материалдары» шот дебеті
201 «Шикізат және материалдар» шот кредиті
1.2. Баспа бөліміндегі қызметкерлерге еңбекақы есептелді:
902 «Өндіріс жұмысшыларына еңбекақы» шот дебеті
681 «Еңбекақы бойынша қызметкерлермен есеп айырысу»
1.3. Қазақстан Республикасы Үкіметінің
681 «Еңбекақы бойынша қызметкерлермен есеп айырысу»
686 «Жинақтаушы зейнетақы қоры бойынша есеп
1.4. «Салықтар және бюджетке төленетін басқа
681 «Еңбекақы бойынша қызметкерлермен есеп айырысу»
639 «Жеке табыс салығы» шот кредиті
01.04.1999 жылдан бастап жинақтаушы зейнетақы қорына
1.5. Баспа бөлімінің Еңбекақы қорынан аударым
903 «Еңбекақыдан аудару» шот дебеті
635 «Әлеуметтік салық» шот кредиті
1.6. Өндірістік тәсілмен баспа бөлімінің негізгі
132 «Тапсырысты құрылғыдағы (передаточных устройств) машиналар
Бір мезгілде бір
935 «Негізгі құралдың тозуы және материалдық
Айдың аяғында үстеме шығындар негізгі өңдірістің
904 «Үстеме шығындар» шот дебеті
930 «Үстеме шығындар» шот кредиті
Баспа бөліміндегі өнімнің өзіндік құнын есептеу
901 «Материаддар», 902 «Өндіріс жұмысшыларының еңбекақысы»,
Шығынға баспа бөлімі әкелген баспахана цехының
900/1 «Негізгі өндіріс» шот кредиті, қосалқы
ІІІ Шаруашылық субъектісінің негізгі емес
3.1 Негізгі қызметтен алынатын табыстар есебі
Шаруашылық субъектісінің негізгі қызметтен алатын табыстар
701-шот- "Дайын өнімді (жұмысты, қызметті) сатудан
702-шот- "Сатылып алынған тауарларды сатудан түскен
703- шот- "Құрылыс-монтаж, жобалау-іздестіру, геологиялық барлау,
704-шот- "Көлік ұйымдарының жүктер мен жолаушыларды
705-шот- "Жалға байланысты алынған табыс";
706-шот- "Байланыс ұйымдарының қызметінен түскен табыс";
707- шот- "Сақтандыру компанияларының қызметінен түскен
708-шот - "Инвестициялық қызметтен түскен табыс"
709-шот- "Басқалары" -деп аталады.
Жалпы бұл аталған шоттар субъектінің негізгі
701-шотта өнім өндіруші ендірістік шаруашылық субъектісінің
702-шотта шаруашылық субъектісінің сатып алған тауарларын
703-шотта субъектінің құрылыс-монтаж, жобалау-іздестіру, геологиялық барлау,
704-шотта субъектінің жүктер мен жолаушыларды тасымалдаудан
705-шотта жалгерлік қызметпен айналысатын субъектінің өз
706-шотта субъектінің басқа жеке және заңды
707-шотта шаруашылық субъектінің жеке және заңды
708-шотта шаруашылық субъектінің басқа кәсіпорындар мен
709-шотта субъектінің жоғарыда аталған қызметтерден басқа
Бұл пассивті шоттар, сондықтан шаруашылық субъектісінің
3.2 Шаруашылық субъектінің негізгі емес
Кәсіпорындар мен ұйымдардың негізгі емес қызметінен
3.3 Шаруашылық субъектісікің табыстары мен
№ Операциялардың мазмұны шоттар
дебет кредит
1 2 3 4
Негізгі қызметтен алынатын табыстар
1 Келісілген құны бойынша сатылған өнімдер
431,432,441,
451,452,662 701
2 Сату үшін
431,432,441,
451,452,662 702
3 Шаруашылық субъектісінің негізгі
431,432,441,
451,452,662 703
4 Субъектінің жолаушылар мен жүктерді
431,432,441,
451,452,662 704
5 Негізгі құралдарын
431,432,441,
451,452,662 705
6 Шаруашылық субъектісінің басқа заңды және
431,432,441,
451,452,662 706
7 Занды және жеке тұлғаларды
8 Басқа заңды тұлғаларға салған инвестициялары
431,432,441,
451,452 708
9 Есепті кезеннің табысына жататын алдыңғы
10 "Негізгі қызметтен алынатын табыстар" бөлімшесінің
Қорытынды
Менің курстық жұмысымды қорытындылай келе отырып,
Шаруашылық жүргізуші субъектілер қаржысы ақша нысанында
Өндірістік қатынастардың бір бөлігі ретінде олар
Шаруашылық жүргізуші субъект қызметінің мақсаттарын оның
Шаруашылық жүргізуші субъектіні бір немесе бірнеше
Шаруашылық жүргізуші субъектілердің қаржы бөлімдері (службалары)
Әдебиеттер тізімі
Қ.Қ. Ілиясов, С.Құлпыбаев «Қаржы».
Қ.Белгібаева., С.Мұханбетов. «Қаржы және бухгалтерлік
Р.Қалығұлова., Н.Ғұмар. «Банктегі бухгалтерлік есеп
Күлімжанов К.К. «Бухгалтерлік есеп принциптері» Алматы,
Салина. «Принципы бухгалтерского учета» Алматы
Әбдіманапова Ә. «Бухгалтерлік есеп теориясы және
Талпахова Ж.С. «Бухгалтерский учет» Караганда 2004.
Бабаев Ю.А. «Бухгалтерлік есеп теориясы» Москва
Любушкина Н.П. «Теория бухгалтерского учета» Москва
Штиллер М.В, Сейлова М.М. «Принципы бухгалтерского
Әбдіхалықов Т.Ә. «Аудит және бухгалтерлік есеп»
Соколов Я.В. «Бухгалтерлік есеп туралы түсініктер
Назарова «Бухгалтерлік есеп».
Қ.К. Кеулімжанов, З.Н.Әжібаева, Н.А. Құдайбергенов, А.Ә.Жантаева.
В.К.Радостовец, Т.Ғ.Ғабдулин, В.В. Радостовец, О.И.Шмидт. «Кәсіпорындағы