МАЗМҰНЫ
Кіріспе 3
1-тарау. Қашықтықтан оқыту (ҚО) технологиясын ұйымдастырудың теориялық негіздемесі
1.1 ҚО-ды ұйымдастырудың теориялық негіздері
1.2 Қашықтықтан оқытуды ұйымдастыру технологиялары
1.3 Қазақстан Республикасының кәсіптік жоғары, қосымша кәсіптік білім
4
5
7
18
2-тарау. Қашықтықтан оқыту технологиясын ұйымдастырудың дидактикалық негіздері. 22
2.1 Қашықтықтан оқыту технологиясын жетілдіру негізінде оқу матералдарына қойылатын
2.2 Білім беру мекемелері қызметкерлерінің білімін қашықтықтан арттырудың аймақтық
2.3 COMPEТЕNTUM.MAGISTER қашықтықтан оқыту жүйесіне қысқаша сипаттама
2.4 Жоғарғы оқу орындарында қашықтықтан оқыту технологиясын ұйымдастырудың бағыттары
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
27
28
КІРІСПЕ
Соңғы он-он бес жылдан астам уақыт ішінде Қазақстандағы білім
Қашықтықтан оқытудың жергілікті жүйесі белгілі бір білім және жекелеген
Оқытудың ауқымды және жергілікті жүйелерін ойдағыдай пайдалана білудің нәтижесінде
Бүгінгі таңда ақпараттық қамтамасыз ету жүйесіне баса мән бермейінше,
1-тарау. Қашықтықтан оқыту (ҚО) технологиясын ұйымдастырудың теориялық негіздемесі
1.1.
Қашықтықтан оқыту (ҚО) - білім, білік дағдыларды алу үрдісі,
Қашықтықтан оқыту технологиясының кейс және желілік технология деген түрлерін
Қашықтықтан оқыту технологиясынын дамуына Интернеттің әсерін бағалау қиын. Ол
Қашықтықтан оқытуда өз бетінше жүргізілетін жұмысты сөзжұмбақтар, шарада немесе
Қашықтықтан оқыту жүйесін әрқайсысы өз кезегінде бірнеше компоненттерден тұратын
Дидактикалық
Технологиялық
Қамтамасыз
Қашықтықтан оқыту үшін оқытудың жалпы дидактикалык бес әдісін қолдануға
1. Ақпараттық-рецептивті;
2. Репродуктивті;
3. Мәселелік мазмұндау;
4. Әвристикалық;
5. Зерттеу;
1.2.
Білім беру жүйесін ақпараттандырудың негізгі бағыты XXI ғасырдың талаптарына
Білім беру жүйесін ақпараттандыру бағыты жаңа ақпараттық технологияларды пайдалану
Қашыктықтан оқыту ұғымын кең мағынада алсақ, бұл-тыңдаушылар мен оқытушылардың
Қашыктықтан оқытуды ұйымдастырудың әр түрлі технологиялары бар:
Кейс-технология – оқытушы дәстүрлі және қашықтықтан консультацияларды ұйымдастыру
Кейс технологиясы (ағылшынның сasе—портфель) оқытуда жасалынған әдістемелік материалдармен іске
Кейс-технология арналған материалдар түрлері мыналар:
1. Әдістемелік нұсқалар. Оқу құралдары
2. Жұмыс дәптері.
3. Анықтама.
4. Оқу, аудио, бейне материалдары.
5. Бақылау және емтихан материалдары.
Қашықтықтан оқытуға арналған кейстердің сапалық қасиеттері:
-
- пайдаланушыға ыңғайлы құрылым – мұғалім материалды беру реті
-
-
-
-
-
Желілік –технология - білім алушы, оқытушылар, әкімшілік арасындағы интерактивті
Оқытудың желілік –технологиясына жатады:
-
-
-
-
Электронды почта тыңдаушыларға курстың негізгі мәселелері бойынша конфиденциалды хат
Қашықтықтан оқыту технологиясы бойынша оқытушының негізгі міндеті білім алушының
Сонымен, қашықтықтан оқыту — адамның білім алуға және ақпарат
1.3. Қазақстан Республикасының кәсіптік жоғары, қосымша кәсіптік білім
1.3.1.Жалпы ережелер
1. Осы Қазақстан Республикасының кәсіптік жоғары, қосымша кәсіптік білім
2. Қашықтықтықтан оқыту (қашықтықтыққа арналған оқыту) - оқытудың әлектрондық
3. Осы ережеде мынадай негізгі ұғымдар мен анықтамалар пайдаланылады:
тьютор
контент
тьюторлық
4. Қашықтықтан оқыту:
ақпараттық-коммуникациялық
әлектрондық
білім
5. Қашықтықтан оқыту нысаны негізгі үш технологиялар бойынша жүзеге
желілік
кейс-технологиялар
ТВ-технологиялар
6. Қашықтықтан оқыту оқытудың басқа да түрлерімен біріктірілуі мүмкін
7. Білім беру ұйымдарының білім алушылары мен қызметкерлері қашықтықтықтан
1.3.2.Қашықтық нысаны бойынша оқу процесін ұйымдастыру
Қашықтықтан
a) оқытуды даралау;
b) оқытудың тиімділігін (сапасын) арттыру;
c) дәстүрлі оқыту нысаны
Білім
a) оқу курстарын қолдау;
b) білім алушыларға оқу материалдарын
c) кеңестер беру;
d) білім алушылармен кері байланысты
e) білім алушылардың білімдерін
Білім
a) білім алушылар үшін оқу-әдістемелік
b) телекоммуникациялық желіге шығатын (Интернет, спутниктік
c) әртүрлі терминалдардың: мультимедиялық сыныптардың,
d) CD, DVD дискілеріне арналған оқу
e) желілік оқу мультимедиа контентінің
f) тестілеу кешендерінің;
g) тиісті дайындықтан өткен профессор-оқытушы,
h) жеке меншік контентін (локалдық
i) желілік тестілеу
j) оқытуды
k) оқыту контентін басқару жүйелерінің
Қашықтықтан
a) оқу процесін ұйымдастыру және
b) қашықтықтықтан оқытудың дидактикалық құралдарын әзірлеу;
c) ақпараттық-техникалық қамтамасыз ету.
Оқу
Қашықтықтан
Ақпараттық-техникалық
Оқу
Жеке
Қашықтықтан
Тиісті
Білім
Жеке
Қашықтықтан
Білім
Базалық
Білім
Тьюторлық
Компьютерлердің
Білім
Қашықтықтан
a) жеке күндізгі (білім
b) жеке қашықтықтықтан (бақылау және аттестаттау
c) топпен қашықтықтықтан (чат арқылы,
Қашықтықтан
Телеконференцялар
Жоғары
Жоғары
Білім алушылар практиканы виртуалды зертханаларда, кіруге рұқсат
Қашықтықтан оқыту бойынша білім алушылар үшін оқу жоспарында көзделген
Жалпы
Жоғары
1.3.3.Қашықтықтан оқытудың дидактикалық құралдары
1. Білім алушыларды қашықтықтан оқытуға
2. Әлектрондық оқу-әдістемелік кешенін дайындауды
3. Әрбір пәннің әлектрондық оқу-әдістемелік
Міндетті комплект мыналардан:
a) үлгілік оқу бағдарламасынан;
оқу
b) лекциялардың әлектрондық курсынан;
c) практикалық және семинарлық сабақтардың
зертханалық
d) студенттің өзіндік жұмысына және оқытушы–тьютордың
рубеждік
қорытынды
Әлектрондық оқу-әдістемелік кешенін бағдарламалық қамтамасыз етілу функционалдылығы мемлекеттік
Қосымша комплект курстық жұмыстарды орындау жөніндегі әдістемелік нұсқаулардан тұруы
Оқу-әдістемелік қамтамасыз ету автономды және желілік өзіндік жұмыстар мен
4. Қашықтықтан оқыту жүйесімен оқыту
Оқытудың
Оқытудың
Оқытудың
5. Қашықтықтан оқытуда консультациялар телефон,
6. Қашықтықтан оқытуда зертханалық практикум
7. Барлық оқыту қызметінің түрлері:
әлектрондық
студенттің
Байланыс уақытына кеңестермен қатар барлық бақылау іс-шаралары кіреді:
8. Қашықтықтан оқытуды ұйымдастырудағы маңызды
Оқытушының кеңесі (синхрондық немесе асинхрондық) – қашықтықтан оқытуды орындаудың
9. Оқу процесін басқару және
10. Курстарды әзірлеушілер мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттардың пәндері үшін
11. Білім беру ұйымы, телекоммуникациялық және спутниктік байланыс арналары
12. Қашықтықтан оқыту нысанын іске асыратын білім беру ұйымдарында
1.3.4.Қашықтықтан оқытуды кадрлық қамтамасыз ету
Қашықтықтан
Қашықтықтан
1. қашықтықтықтан оқытуға арналған
2. сабақты жүргізетін және
3. қашықтық курстарын
4. қашықтықтан оқыту жүйесін техникалық
5. тьюторлар;
Қашықтықтан
1. әлектрондық оқу-әдістемелік кешенін әзірлеу
2. тьюторларды дайындау және олардың
Тьюторлар
білім алушыларды
Дидактикалық
Қашықтықтан
Қашықтықтан оқытумен жұмыс жасайтын оқытушы:
1. қашықтықтан оқыту технологияларын оқыту
2. Интернет арқылы кеңес беруді
3. білім сапасын мониторингтеуді, тексеруді,
4. ақпараттық-коммуникациялық технологияларды, әсіресе әлектрондық
Қашықтықтан
Жоғары
Жоғары
Профессор-оқытушылар
1.3.5.Қауіпсіздікке қойылатын талаптар
1. Ақпараттың қауіпсіздігіне қойылатын талаптар.
Бағдарламалық қамтамасыз ету соңғы қолданушының шұғыл контентіне,
Ақпаратты қорғау және қауіпсіз қол жетімділікті қамтамасыз ету үшін
АЖ аппараттық және бағдарламалық деңгейдегі деректерді жоғалтпау және рұқсат
2. Тьюторлық сыныптарды қосқанда, барлық
3. Үй-жайдың ауданына қойылатын талаптар
1.4. Қашықтықтан оқыту – білім саласындағы нарықтық қатынастарды жетілдіру
Бүгінде, информация өңдеу мен халықаралық деңгейде еңбек түрлерін бөлу
Функциональдық дайындау тұжырымдамасынан жеке тұлғаны дамыту тұжырымдамасына ауысу. Бұл
Бұдан бұрынырақ көркем етіп қолмен жаза білудің өзі қартайғанша
Үздіксіз білім беру тұжырымдамасы, оның іс жүзінде пайдалануға ұмтылу
Білімді негізгі қоғамдық капиталға айналдыру және білім алуға байланысты
Мектептегі информациялық технологиялар және информация курстарын бағдарламалау тілдерінің әлементтері
Орта мектеп өмірге білікті программалаушылар беруі тиісті емес (оларды
Компьютер балалардың шығармашылық белсенділігін дамытуға көмектеседі, әсіресе егер оған
Компьютер мен оқушының өзара әрекеттесуі қызғылықты процесс, ол педагогикалық
Педагогиканың негізгі козғаушы күші ретінде барлық тәрбиелік әрекеттер негізі
ересек адамдар тәрізді егер оқу нәтижесі ертеңгі күні пайдалы
Мектептерде аппараттық, телекоммуникациялық және программалық жабдықтар аймағында тәжірибелік (немесе
ИКТ-ны практикаға енгізу жолында туындайтын мәселелерге салқын қандылықпен карап,
әдістемелік
мұғалімдер
қолданбалы
базалык
аппараттык
Интеллектуальды ұлттық қорларды дамытудың басыңқы бағыттарына бағытталған бағдарламалар мен
Мұндай процестің маңыздылығы Әкономикалық ынтымақтасу және жетілдіру ұйымына кіретін
Жаңа жоспар негізінде әлектрондық оқыту (е-Lеаrning) тұжырымдамасы жатыр, оның
Осындай жағдайда біз не істеуіміз керек? Біздің білімге деген
2 ТАРАУ. Қашықтықтан оқыту технологиясын ұйымдастырудың дидактикалық негіздері
2.1. Қашықтықтан оқыту технологиясын жетілдіру негізінде оқу матералдарына қойылатын
Қазіргі кезде адамзат дамуының ерекше артықшылығы-ақпараттық өркениетке көшу, адамдардың
Қоғамды ақпараттандыру Қазақстан дамуының маңызды бағыттарының бірі болып саналады.
Техникалық
Алгоритмдік
Студенттердің
Осының барлығы жеке тұлғаның ақпараттық мәдениет деңгейінің жоғарылауы мен
Ақпараттық
Компьютерлік
Автоматты
Авгоматтандырылған
Ойындық
Білім
Техникалық
Ақпараттык
Басқа
Нақты
Қазіргі қойылатын талапка сай жаңа технологиялар - берілетін білім
Әсіресе қашықтықтан оқыту технологиясы білім берудің ортасында тұратын оқыту
Осымен байланысты қашықтықтан оқыту технологиясын қолданып жүргізілетін білім беру
2.2. Білім беру мекемелері қызметкерлерінің білімін қашықтықтан арттырудың аймақтық
Білім беру мекемелері қызметкерлерінің білімін қашықтықтан арттырудың аймақтық жүйесі
1. Қашықтықтан оқыту курстары түріндегі
2. Білім беруге бағытталған сыртқы
3. оқу процесін ұйымдастыру;
Білім беру мекемелері қызметкерлерінің білімін қашықтықтан арттыруды ұйымдастыруда оқу
Бір деңгейлі модель
Қашықтықтан оқытуды іске асыратын білім мекемесі Қашықтықтан оқытуды іске
Қажет алғы шарттары:
- оқытушылар, тьюторлар, координаторлар;
- компьютерлер, оргтехникалар, Интернетке шығу құралдары;
- әлектрондық тасымалдаушыларда жазылған қашықтықтықтан оқыту курстары. Қажет
-кейс-технологиясын қолдануда CD жеткізу каналы; телефон байланысы; Интернетке
Қажет алғы шарттары:
- компьютерлер;
- кейс-технологиясын қолдануға байланыс каналы;
- әлектрондық почта;
- телекоммуникациялық технологияларда цифрлық байланыс каналы
Бір деңгейлі модельді мына жағдайларда қолдануға болады:
-
-
-
Бұл модельде тыңдаушыға оқу мерзімін өзі анықтауға мүмкіндік беріледі.
Бұл модельдің кемшіліктері:
-
-
-
Екі деңгейлі модель
Қашықтықтан оқытуды іске асыратын білім мекемесі Қашықтықтан оқытуды іске
Қажет алғы шарттары:
- оқытушылар, тьюторлар, координаторлар;
- компьютерлер, оргтехникалар, Интернетке шығу құралдары;
- электрондық тасымалдаушы-ларда жазылған қашықтықтық-тан оқыту курстары. Қажет
-кейс-технологиясын қолда-нуда CD жет-кізу каналы-ның, телефон байланысының, Интернетке
Қажет алғы шарттары:
- оқытушылар, тьюторлар, координаторлар;
- компьютерлер;
- кейс-технологиясына-электрондық пошта, желілік технологияға- Интернет байланысы, телекоммуникациялық
- компьютерлер;
- байланыс каналдары: кейс-технологияға электрондық почта;
желілік технологияға Интернет байланысы,
-телекоммуника-циялық техноло-гияға- цифрлық байланыс каналы (ISDN);
Екі деңгейлі модельде білімді көтеру мекемелерінің жергілікті жерлерде
Бұл модельді ұйымдастырудың әр түрлі нұсқалары бар: Тьютор негізгі
Екі деңгейлі модельдің артықшылықтары:
-
-
-
-
2.3.COMPEТЕNTUM.MAGISTER қашықтықтан оқыту жүйесіне қысқаша сипаттама
Бұл жүйені 2005 жылы «ФИЗИКОН» компаниясы ұсынды. Оқу жүйесінің
1. Программалық жабдық орталық серверге орнатылады. Оған мектептердегі
2. Біріктірілген курстар жабық модульдер түрінде емес, әр түрлі
3. Оқу процесін жоспарлау және бақылау құралдары, көрсеткіштерді талдау
4. Мұғалім оқу процесін сабақ кезінде, сонымен бірге сабақтан
5. Мұғалімдер өз оқу материалдары арқылы жүйені толықтыра алады.
2.4. Жоғарғы оқу орындарында қашықтықтықтан оқыту технологиясын ұйымдастырудың бағыттары
Қашықтықтықтан оқыту бойынша әксперименттік жүйеге 14 оқу орны кірген.
2006 жылдан бастап РЦИО қашықтықтықтан оқыту порталы MOODLE ашылды.
MOODLE білім сапасын арттыруға бағытталған. Жүйенің халықаралық лицензиясы оны
Қорытынды
Президентіміздің ықпал етуі тарапынан Қазақстан Республикасы орта білім беру
«Қашықтықтан білім беруді ұйымдастырудың дидактикалық мүмкіндіктері» тақырыбына орындалған курстық
-
-
Оқытудың ауқымды және жергілікті жүйелерін ойдағыдай пайдалана білудің нәтижесінде
Қорыта келе айтарымыз, қашықтықтан оқыту жүйесінің рөлі білім саласы
Қашықтықтан оқыту ақпараттық мәдениет деңгейі дидактикалык бағдарламалар білім саласында
АКТ-ны білім жүйесіне енгізуді қолға алатын Республикалық координациялық (үйлесімдік)
Пайдаланылған әдебиеттер
1. Журнал «Информатика и образование»,
2. Журнал «Информатика и образование»,
3. Журнал «Информатика негіздері»
4. Журнал «Мектеп» № 11
5. Қазақстан және ТМД елдеіндегі
6. Сайт: www.edu.gov.kz
29