Жоспар
Кіріспе
1 Мемлекекттік әлеуметтік саясаттың теориясы және методикалық
негізі
1.1 Әлеуметтік саясат туралы түсінігі және манызы
1.2 Халықты әлеуметтік қорғау жүйесінің экономикалық манызы
1.3 Халықты мемлекеттік әлеуметтік қорғаудың шетелдік тәжіребесі
2 Категориялар бойынша тұрғындарды әлеуметтік қорғау
саласындағы мемлекеттік әлеуметтік саясатты жасау және іске асыру
2.1 Халықты әлеуметтік қорғаудың заманауй жағдайы
2.2 Әлеуметтік саясат механизімін құру және оны қаржыландыру
2.3 Павлодар қаласында халықты әлеуметтік қорғау саласын
қаржымен қамтамасыз ету талдауы
2.4 Павлодар қаласында әлеуметтік саясатты жетілдіру бойынша
іс- шаралар
3 Халықты қорғау жүйесінің даму болашағы
3.1 Әлеуметтік саясаты жүеге асырудың проблемалары (Павлодар
қаласы мысалында)
3.2 Халықты қорғау жүйесінің даму перспективалары
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер тізімі
Кіріспе
Менің дипломдық жұмысымның тақырыбы категориялар бойынша тұрғындарды әлеуметтік қорғау
Жалпы Әлеуметтік корғау жалпы мағынада, мемлекеттін әлеуметтік саясаттын мақсаттарымен
Қазақстан Республикасынын қалыптасып және дамып отырған нарықтық шаруашылығында
Әлеуметтік қорғаудын құқықтық негіздері әлеуметтік көмек жүйесін реттеу шаралардың
Қазақстанның әлеуметтік саясатының стратегиялық мақсаты болып әлеуметтік бағдарланған экономиканың
Мемлекеттік әлеуметтік саясаттың мәні – әлеуметтік топтар арасындағы қарым-қатынастарды
Бұл дипломдық жұмыстын мақсаты болып – Павлодар қаласанда азаматтарды
Дипломдық жұмыстын басты барысы:
- Әлеуметтік саясат дегеніміз не, қандай қызмет атқаратының анықтау;
- Категориялар бойынша тұрғындарды әлеуметтік қорғау саласындағы мемлекеттік әлеуметтік
- Халықты әлеуметтік қорғаудың заманауй жағдайын анықтау;
- Әлеуметтік саясаты жүеге асырудың проблемалары мен даму болашағын
1 Мемлекекттік әлеуметтік саясаттың теориясы және методикалық негізі
1.1 Әлеуметтік саясат туралы жалпы түсініктеме
Әлеуметтік саясат ол (ағылш. social politicy; лат.
Халықтың, оның негізгі жіктерінің, топтары мен санаттарының тұрмыс жағдайына
Әлеуметтік саясат өндірістік қоғамдық өнімді бөлуге негізделеді. Әлеуметтік саясат
Әлеуметтік саясаттың басты нысаны – халық және халықтың әртүрлі
Әлеуметтік жағдай – бұл тұрғындардың және оның құрама бөліктерінің
Әлеуметтік жағдай тіршіліктің қоғамдық жағдайларын және қоғам бөліктерінің құрылымдық
Әлеуметтік жағдайды қалыптастыратын қоғамдық жағдайлардың ішіндегі ең маңыздылары мыналар:
- Қоғамдық құрылыс. Мұнда қоғамдық рольдердің негізгі үлестірімі бірінші
- Қоғамдағы билік. Әлеуметтік тұрақтылықты ұстап тұрушы әдіс ретінде.
- Шаруашылықтағы билік. (меншік) Меншік – бұл әкімшіл-шаруашылық қатынастар,
- Экономикалық жағдай – тіршілік пен дамуды қамтамасыз ететін,
- Экологиялық қауіпсіздік – өндірістік сферадағы, тұрғылықты жерлердегі, табиғи
- Әлеуметтік қауіп - қатерден қорғану (әлеуметтік қорғаныс) –
Әлеуметтік саясаттың мазмұнын ашу үшін кейбір маңызды аспектілердегі өзара
- Әлеуметтік саясатқа нақты қатысатындар, яғни оның шеңберінде нақты
- Ең беделді адамдар (класстардың, әлеуметтік топтардың).
- Субьектілердің әлеуметтік жағдайларын шешу жолдары.
- Субьектілердің қазіргі таңдағы ең маңызды әлеуметтік проблемалары (мәселері).
Әлеуметтік саясаттағы мемлекеттің орны.
- Әлеуметтік саясаттың беделді субьектілердің мақсаттары, стратегиялары және бағдарламалық
- Әлеуметтік күштердің нақты тарихи арақатынасы.
- Әлеуметтік дамудың қалыптасқан тұрақты тенденциясы және бағыттары.
- Қоғамдағы әлеуметтік тұрақтылықтың деңгейі, оның тұрақтылығы мен тұрақсыздығының
Әлеуметтік саясаттың пәні дегеніміз ғылымның құрамдас бөлігі, заңдылықтар, қоғамның
Субьективті – обьективті жағынан қарасақ «әлеуметтік саясат» термині көп
Кейбір зерттеушілердің ойынша обьект – бұл бағынушы, пассивті, екінші
Бұл контексте әлеуметтік саясаттың обьектілері қоғамның әлеуметтік және әлеуметтік
- көпшіліктің білім алуы
- денсаулығы
- жағдайы
- әлеуметтік топтардың қарым – қатынасының конструктивтілігі және әлеуметтік
Әлеуметтік саясаттың субьектілері – бұл дербес әрекет ететін әлеуметтік
Бұл әлеуметтік категоиялы топтардан басқа әлеуметтік саясаттың субьектілеріне осы
Әлеуметтік саясаттың субьектілері – бұл әлеуметтік топттар мен азаматтар,
Мемлекеттің әлеуметтік саясаты-қоғам өмірінің әлеуметтік-экономикалық жағдайларын реттеу бойынша мемлекеттің
Мемлекеттік әлеуметтік саясаттың мәні – әлеуметтік топтар арасындағы қарым-қатынастарды
Мемлекеттің әлеуметтік саясаты бұл - өзінің мақсаты ретінде кірістердің
Қазақстанның әлеуметтік саясатының стратегиялық мақсаты болып әлеуметтік бағдарланған экономиканың
Әлеуметтік саясаттың бағыттары: Әлеуметтік саясат төрт бөліктен тұрады: -
Әлеуметтік саясат модельдері: Әлеуметтік саясат моделі – бұл әлеуметтік
Саясат мемлекет қызметінің барлық бағыттарын қамтиды. Саяси ықпал жасаудың
1.2 Категориялар бойынша Қазақстан Республикасында тұрғындарды әлеуметтік қорғаудың ерекшелігі
"Балалы отбасыларға берілетін мемелекеттік жәрдемақылар тұралы" Қазақстан Республикасының 2005
Мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмек туралы 2001 ж. 17 шілдедегі
Мүгедектерді және стационарлық емделуде бір айдан астам уақыт кезеңінде
Қазақстан Республикасының 1997 жылғы 16 сәуірдегі «Тұрғын үй қатынастары
Қазақстан Республикасының 2005 жылғы 13 сәуірдегі «Қазақстан Республикасында мүгедектердi
2007 жылдың 17 қаңтарынан № 526/57 «Жергілікті өкілетті органдардың
1.3 Халықты мемлекеттік әлеуметтік қорғаудың шетелдік тәжіребесі
Қазақстан жыл сайын бiр ұранның, бiр науқанның аясында өмiр
- Адамның экономикалық бостандығы және кәсіп рын иелері мен
- Нарық рөлін реттейтін, "сұраным-ұсыныс" арқылы жүзеге асырылатын еркін
- Мемлекеттін наық жағдайы үшін жауапкешілігі. Азаматтардың берекелігін сақтау
- Қоғамдық және мемлекеттік өмірде жұмыскерлердін өндіріс басқаруда қатысуы:
Елу елдiң қатарына қосылу үшiн бiздегi қазiргi жағдай мүмкiндiк
Польша елінде төлем төлеудін келесі деңгейлері бар:
- Мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы;
- Әлеуметтік сақтандыру жәрдемақысы;
- өз еркімен жеке сақтандыру есебінен қаржыландыру.
Әлеуметтік сақтандыру төлемдері әлеуметтік сақтандыру қоры қамтамасыз етеді, отбасылық
Мүгідектігі үшін жәрдемақы алушылар жәрдемақы мөлшерін төмендетпей – ақ,
Азаматтар мүгедектігі бойынша және жас бойынша зейнетақы мөлшері арасынан
Польша елінде мемлекеттік бюджеттен алатын жәдемақысымен бірге басқа қорлардан
Шведция елінде - Атаулы әлеуметтік көмек алу тағайындау кезде
Латвия елінің әлеуметтік қорғау жүйесінің ерекшелігі болып мыналар табылады:
- Мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы алатын азаматтар, мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру
- Мемлекеттік әлеуметтік жәдемақы алуға тек қана толық мемлекет
Контененталдық жүйе: Германия. Контененталдық жүйе әлеуметтік қорғау деңгейі мен
Германияда сақтандырудын үш саласы бар: Қарттық және мүгедектік сақтандыруы,
Англосоксондық жүйе: Великобритания. Англосоксондық жүйе Великобритания және Ирландия елдеінде
Берілген жүиенін басты идеясы болып белсенді халық құрамына жатпай-
Отбасылық және деңсаулыққа жәрдемақылар мемлекеттік бюджет қаражатының есебінен қаржыландырылады,
Онтүстік – европалық жүйе: Италия, Испания, Греция, Португалия әлеуметтік
Берілген жүйенін әлеуметтік қамтамасыздандырылуы тиісінше төмен, ал әлеуметтік қорғау
Зейнетақы жүйесі әр бір елде бар мысалға алсақ АҚШ,
Қалыпты зейнетақы жасын анықтауда мемлекеттік емес бағдарламалар қолданылып жүрген
Салыстыру үшін № 1 кестені қарауға болады.
№1 кесте. Өмір сүрудің болжамды ұзақтығы.
Елдер Өмір сүрудің болжамды ұзақтығы, жас Зейнетақыға шығу жасы
ерлер әйелдер ерлер әйелдер ерлер әйелдер
Австрия 73,8 80,3 65 60 8,8 20,3
Бельгия 74,0 80,7 65 65 9,7 20
Ұлыбритания 74,7 80 65 60 9,7 20
Германия 74,1 80,3 60 65 9,1 20,3
Греция 75,7 80,8 67 67 8,7 13,8
Италия 75,2 81,3 61 56 14,2 25,3
Канада 76,2 81,9 65 65 11,2 16,9
Нидерланды 75,1 80,8 65 65 10,1 15,8
Норвегия 75,4 81,3 67 67 8,4 14,3
Португалия 72 78,9 65 65 7 13,9
Ресей 60,7 72,9 60 55 0,7 17,9
АҚШ 73,5 80,2 65 65 8,5 15,2
Турция 66,8 72 60 55 6,8 17
Финляндия 73,2 80,8 65 65 8,2 15,8
Франция 74,4 82,1 60 60 14,4 12,1
Швейцария 75,5 81,9 65 62 10,5 19,9
Жапония 76,9 83,0 65 65 11,9 18
Қазақстан 59 74,4 63 58 -4 12,4
Ерлер арасында ең ұзақ өмір жасы Жапонияда (76,9 жас)
Зейнетақы кезіндегі ер адамдардың ең ұзақ өмір сүруі Францияда
2 Әлеуметтік қорғау саласындағы іс – шараларды қаржыландырумен қамтамасыз
2.1 Халықты әлеуметтік қорғаудың заманауй жағдайы
Тәуелсіздікке ие болған 20 жыл аралығында Қазақстан демократиялық саяси
Мемлекет басшысының әлеуметтік саладағы салиқалы саясатының басты мақсаты да
Бүгінгі таңда экономикамыз дамып, мемлекеттің күш-қуаты артуына байланысты Елбасы
Осыған орай жұмыссыздық, жұмыс орындары жоқтығыннан кедейшілікті жоғарылай бастайды.
Әлеуметтік осал топ әлсіз, мұқтаж халықты қорғауға жататын келесі
Өмір сүрудің ең төменгі деңгейінен аз табысы бар халықтың
Қазақстан үшін халықтың кедейшілік индексінің (ХКИ) есептеулері мынаны көрсетеді,
Кесте 2 – 2010-2012 жылдардағы Қазақстандағы халықтың кедейшілік индексі
2010 жыл 2011 жыл 2012 жыл
Барлығы Еркектер Әйелдер Барлығы Еркектер Әйелдер Барлығы Еркектер Әйелдер
31,0 32,7 32,2 31,0 32,7 32,2 23,9 28,6 28,3
Қазақстанда кедейшілік деңгейін есептеу индексінің есебі бойынша 2010 жылы
Кесте 3 – Қазақстан Республикасының аймақтары бойынша 2008-2012 жылдардағы
2008 ж. 2009 ж. 2010 ж. 2011 ж. 2012
Астана 24,9 22,8 21,1 20,2 20,1
Ақмола 27,7 24,9 22,6 23,1 22,8
Ақтөбе 23,2 21,8 24,8 24,2 23,5
Алматы 30,5 31,8 28,1 26,1 21,2
Атырау 34,8 34,5 30,1 27,4 26,8
Шығыс Қазақстан 21,7 21,5 22,5 22,6 22,0
Жамбыл 31,4 32,7 32,7 26,2 23,5
Батыс Қазақстан 24,7 21,1 24,3 25,3 22,8
Қарағанды 22,9 23,0 23,6 23,2 22,6
Қостанай 22,8 23,1 23,5 22,4 22,0
Қызылорда 36,6 34,7 28,5 24,8 22,7
Маңғыстау 28,0 39,5 31,9 29,5 24,3
Павлодар 33,1 21,4 21,5 22,2 21,3
3 кестеніңжалғасы
Солтүстік
Қазақстан 24,7 21,7 21,3 22,2 22,0
Оңтүстік Қазақстан 36,5 34,9 27,5 22,0 21,4
Астана қаласы 19,1 24,4 22,7 16,7 16,5
Алматы қаласы 18,8 18,0 17,8 16,6 16,6
Қазақстан Республикасы 26,5 25,3 23,9 22,4 21,3
Кестеде ҚР статистика жөніндегі Агенттігінің деректері бойынша құрылды.
Қазақстан Республикасында 2008 жылы төмен табыс алатын отбасылар индексі
2011 жылы 1,137 миллионға жуық қазақстандықтар ҚР «Атаулы әлеуметтік
Кесте 4 – 2006 – 2013 жж. Қазақстан Республикасындағы
Кедейшілік көрсеткіштері 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Табыстары к. минимумының шамасынан төмен халықтың үлесі 34,6 38,3
Табыстары азық – түлік себетінің деңгейі-н тхү –
4 кестенің жалғасы
Кедейшілік тереңдігі 11,4 12,1 12,8 13,7 10,3 7,8 6,1
Кедейшілік өткірлігі 5,2 3,1 3,8 5,5 4,0 3,1 2,2
Орта есеппен халықтың жан басына шаққандағы күнкөріс минимумының шамасы
Экономикадағы оң үрдістерге байланысты елдегі осал топ категоиялы азаматтар
Сурет 1 – ҚР жалпы ішкі өнім көлемінің динамикасы
Өмір сүрудің ең төменгі деңгейінен аз табысы бар халықтың
Сурет 2 –Табыстары күнкөріс минимумынан төмен халықтың үлесі.
Диаграммадан экономикалық өсудің мемлекеттегі аз қамтамасыз етілген деңгейіне ықпал
Нарыққа көшу үрдістері бірқатар мемлекеттік кәсіпорындардың тоқтауы мен жабылуы
Қазақстан қазірдің өзінде-ақ халықты әлеуметтік қамтамасыз ету мәселесінде халықаралық
Сонымен қорыта айтқанда, Тәуелсіздік жылдарында еліміз халықтың әлеуметтік жағдайын
2.2 Әлеуметтік саясат механизімін құру және оны қаржыландыру.
Жоғарыда аталғандарға сәйкес, Категориялар бойынша халықты қорғауға байланысты Қазақстан
Әлеуметтік көмек келесі санаттағы азаматтарға көрсетіледі: Табысына және отбасы
Бөлімде тіркелуіне қарамастан зейнеткер жасы алдындағы жұмыс істемеген: ерлер
Бөлімде тіркелуіне және жасына қарамастан, Ауғанстандағы соғыс қимылдарына, Чернобыль
Мерзiмдi қызмет әскери қызметшiлер 2010 жылы 0 адам, жалпы
18 жасқа дейінгі балалар, орта білім беретін арнаулы оқу
Жұмыс істемейтін 7 жасқа дейін балалары бар әйелдер 2010
Табысы ең төменгі зейнетақы мөлшерінен аспайтын, жалғыз тұратын зейнеткерлер
Жан басына шаққандағы орташа табыстары ең төменгі күн көріс
Жан басына шаққандағы орташа табыстары ең төменгі зейнетақы мөлшерінен
Жан басына шаққандағы орташа табыстары ең төменгі еңбекақы мөлшерінен
Жан басына шаққандағы орташа табыстары ең төменгі зейнетақы мөлшерінен
Өтініш берушінің отбасының жан басына шаққандағы орташа табысы ең
Отбасы құрамын және табысын ескермей асыраушысынан айрылуына байланысты жәрдемақы
Отбасы құрамын және табысын ескермей өрт, дүлей апат, қайғылы
Отбасы құрамын және табысын ескермей 15000 (он бес мың)
Отбасы құрамын және табысын ескермей туберкулезбен ауыратын тұлғалардың амбулаторлық
Отбасы құрамын және табысын ескермей қаланың емдеу – алдын
Отбасы құрамын және табысын ескермей көзі көрмейтін 1 топтағы
Отбасы құрамын және табысын ескермей ми бөлігінің зақымдануынан балалардың
Отбасы құрамын және табысын ескермей толық емес жұмыс өтілімен
Отбасы құрамын және табысын ескермей аймақтық, республикалық, халықаралық жарыстарға
9 Мамыр мерекесі қарсаңында жыл сайынғы әлеуметтік көмек: «Ұлы
Отан қорғаушылар күніне жыл сайынғы әлеуметтік көмек: Ауғанстандағы соғыс
Мүгедектерді қорғау күні және халықаралық Қарттар күні қарсаңында жыл
Ауғанстаннан әскерлерді шығару күніне Ауғанстанда қаза тапқан жауынгерлердің ата-аналарына
18 жасқа дейін мүгедек балаларды үйде оқытатын және тәрбиелейтін
Радияциялық апат, ядролық қаруды сынау салдарынан мүгедек болған адамдарға
Бөлімде тіркелген және кәсіби даярлауға, қайта даярлауға және біліктілігін
ҰОС мүгедектері мен қатысушыларына санаторлық-курорттық емдеуге жолақы құнының өтеу
Коммуналдық қызмет бойынша шығындардың орнын толтыру үшін әлеуметтік көмек
Жеке меншік секторда тұратындарға қатты отын сатып алуға арналған
Павлодар қаласына ардагерге Астана қаласына экскурсиялық сапарға бір адамға
Үшем туған әйелдерге 150000 (жүз елу мың) теңге мөлшерінде
Жасы бойынша зейнеткерлерді шипажайларда сауықтыру үшін 49000 (қырық тоғыз
ҰОС қатысушылары мен мүгедектеріне тексеріс актісіне сәйкес бір жолғы
Жиынтық табысына азаматтардың алған табыстары туралы берген мәліметтері негізінде
Осындай әлсіз топ категориялы азаматтарға берілетін жәдемақы жергілікті және
5 кесте «2010 - 2012 жылдар аралығында арналған жергілікті
Р/с
№ Іс-шараның атауы К. алған азаматтар саны Орында-лған мерзімі
1 2 3 4 5 6
5 кестенің жалғасы.
1 Жерлеуге арналған біржолғы
әлеуметтік көмекті тағайындау және төлеу 345
360
360 2010 ж
2011 ж
2012 ж 9347,0
11112,0
12487,0 Қалалық бюджет
2
Жалғызбасты және жалғыз тұратын зейнеткерлер мен мүгедектерге, біржолғы леуметтік
588
593
2010 ж
2011 ж
2012 ж 2129,0
2250,0
2408,0 Қалалық бюджет
3 Жан басына шаққандағы орташа табысы ең төменгі зейнетақы
15
15
18 2010 ж
2011 ж
2012 ж 225,0
300,0
375,0 Қалалық бюджет
4 Өтініш берушінің отбасының жан басына шаққандағы орташа табысы
30
30
2010 ж
2011 ж
2012 ж 311,0
389,0
416,0 Қалалық бюджет
5 9 Мамыр мерекесі қарсаңында жыл сайынғы
7215
7411 2010 ж
2011 ж
2012 ж 40713,0
37351,0
46357,0 Қалалық бюджет
5 кестенің жалғасы
6 Тұрғын үй және үй керек-жарақтары жартылай зақымдалған кезінде
көмекті тағайындау және төлеу 18
25
30
2010 ж
2011 ж
2012 ж 1246,0
1722,0
2259,0
Қалалық бюджет
7 Қыйын дертке шалдыққындар (Онкологиялық аурумен, туберкулезбен, ЖҚТБ –
1300
1518 2010 ж
2011 ж
2012 ж 21410,0
21410,0
21410,0 Қалалық бюджет
8 Әлеуметтік сауықтыру және бейімделуге балалардың церебральды сал ауруымен
220
260 2010 ж
2011 ж
2012 ж 3900,0
4500,0
4800,0
Қалалық бюджет
5 кестенің жалғасы.
9
Отан қорғаушылар күніне жыл сайынғы ә.көмек:
Ауғанстандағы соғыс қимылдарының, ЧАЭ Сапаты салдарын жоюға қатысушылары мен
560
565 2010 ж
2011 ж
2012 ж
4890,0
5204,0
5530,0
Қалалық бюджет
10 Сауықтыру үшін Ауғанстандағы соғыс қимылдарына қатысушыларға, ЧАЭС апаты
560
565
2010 ж
2011 ж
2012 ж 7824,0
8327,0
8848,0 Қалалық бюджет
11 Дәрі-дәрмек сатып алу үшін ҰОС мүгедектері мен қатысушыларына
230
215
2010 ж
2011 ж
2012 ж 5816,0
5112,0
4281,0 Қалалық бюджет
12 Мүгедек-3қорғау күні және халықаралық Қарттар күні қарсаңында жыл
16000
16099 2010 ж
2011 ж
2012 ж 19226,0
33902,0
34591,0 Қалалық бюджет
13 Ауғанстаннан әскерлерді шығару Күніне Ауғанстанда қаза тапқан жауынгердың
7
7
2010 ж
2011 ж
2012 ж 70,0
70,0
70,0 Қалалық бюджет
5 кестенің жалғасы.
14 Радияциялық апат, ядролық қаруды сынау салдарынан мүгедек болған
6
7 2010 ж
2011 ж
2012 ж 166,0
208,0
240,0 Қалалық бюджет
15
Жұмыссыздарға уәкілетті органның жолдамасы б-ша мамандандырылған оқуды, қайта оқуды
550
560
2010 ж
2011 ж
2012 ж
11425,0
12200,0
12200,0
Қалалық бюджет
16 Коммуналдық қызмет бойынша шығындардың орнын толтыру үшін әлеуметтік
5500
5782
2010 ж
2011 ж
2012 ж 102757,0
106090,0
112704,0 Қалалық бюджет
17 Жеке меншік секторында тұратын азаматтарға қатты отын алуға
350
350 2010 ж
2011 ж
2012 ж 3635,0
3834,0
4103,0 Қалалық бюджет
18 Ардагерлерді Астана қаласына экскурсияға апару 40
30
33 2010 ж
2011 ж
2012 ж 735,0
841,0
900,0 Қалалық бюджет
19 Мүгедектердің еріп жүретін жеке көмекшінің көмегі үшін санаторияға
15
15
2010 ж
2011 ж
2012 ж 1050,0
1082,0
1158,0 Қалалық бюджет
20 Үшем туған әйелдерге әлеуметтік көмек 2
3
2 2010 ж
2011 ж
2012 ж 300,0
600,0
300,0 Қалалық бюджет
Бағдарлама бойынша қорытынды:
2010 ж
2011 ж
2012 ж 376126,0
399763,0
427205,0
Әлеуметтік сакясаттын бағдарламасын іске асырудың негізігі бағыттары: жергілікті өкілетті
Павлодар қаласында мүгідек тобы бар 2010 жылы – 11012
Мүгідектеге әлеуметтік қызмет көрсету мен материалдық көмек көрсетуге 2010
3 Сүрет –Павлодар қаласында мүгедек адам санының сапалы көрінісі
Ауылдық елді мекендердегі денсаулық сақтау, білім беру, әлеуметтік қамту,
2.3 Павлодар қаласында халықты әлеуметтік қорғау саласын қаржымен қамтамасыз
Бүгінгі күні осал топ категориялы халықтады қорғау мақсатында көптеген
Мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмек (бұдан әрі - атаулы әлеуметтік
Жиынтық табыс - атаулы әлеуметтік көмек тағайындау кезінде ескерілетін
Жан басына шаққандағы орташа табыс - отбасының жиынтық табысының
Жан басына шаққандағы орташа табысы кедейлік шегінен аспайтын Қазақстан
Мүгедектерді және стационарлық емделуде бір айдан астам уақыт кезеңінде
Ұсынылған жұмыстан немесе жұмысқа орналастырудан дәлелсіз себептермен бас тартқан,
"Мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмек" бюджеттік бағдарламасы жыл сайын Қазақстан
Берілген бағдарламаның мақсаты болып, аз қамтамасыз етілген отбасыларды
Бұл бағдарламаны жүзеге асырған кездегі шығындардын есебіне мемлекеттік атаулы
Мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмек алушылардың қажеттілігін қанағаттандыруға қол жеткізу
6 Кесте - Мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмек алушылардың қажеттілігін
Мемлекеттік қызметті алушылардың қақажеттілігін қанағаттандыру деңгейін
көрсететін көрсеткіштер 2010 жыл 2011 жыл 2012 жыл
МАӘК алушылардың саны, адам 708 595 535
Мемлекеттік қызметті алушылардың қажеттілігін қанағаттандыру деңгейін көрсететін көрсеткіштер 2010
Жылына 1 адамға МАӘК төлеудін
орташа мөлшері, мың, теңге 2236 3102 2492
Үш жылдың ішінде Мемлекеттік атаулы көмек толық көлемде төленді,
2010-2011 жылдары МАӘК алушылар саны төмендеу серпіні анық көініп
Жүргізілетін іс шараларға сәйкес, жұмыссыз болып тіркелгендердін арасынан МАӘК
Атаулы әлеуметтік көмектін "Керемет моделіның" іс тәжіребеде іске асыру:
- Мұқтаж азаматтардын санына түскен отбасылардын себептері;
- "Қызметтік қағаз түйіншегі" қаржылық көмек пен бірге отбасынын
- Кайта байланыс жүйесі арқылы қөмекті көрсетудін тиімділік бағасы.
Осымен қоса, басты проблема болып МАӘК алушалардың жұмысқа орналастыру
1 сүрет – 2010 – 2012 жылға Павлодар қаласында
Жеті жасқа дейінгі баланың қарауында отыратын әйелдерді жұмысқа орналастыру
7.Кесте -Мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмек алушылардың қажеттілігін қанағаттандыруға қол
Мемлекеттік қызметті алушылардың қажеттілігін қанағаттандыру деңгейін көрсететін көрсеткіштер 2010
Тұрғын үй көмегін алушылардын саны, адам
2854
3000
3059
Жылына 1 адамға МАӘК төлеудін орташа мөлшері, мың, теңге
Үш жылдың ішінде Мемлекеттік атаулы көмек толық көлемде төленді,
Мемлекетік атаулы әлеуметтік көмек алушылардың сапалы құрамы кестеде көрсетілген.
"Тұрғын үй көмегін көрсету" бюджеттік бағдарламасы жүзеге асыру қарастырылған
8 кесте - Есепті мерзімге мемлекетік атаулы әлеуметтік көмек
Көмек алушылардың категориясы 2011 жылға
- 18 жасқа дейінгі балалар 58,7 %
- 7 жасқа дейінгі балаларды тәрбиелеумен айналысатын әйелдер 29,8
- жалдамалы жұмыскерлер 5,3
- мүгедектер мен зейнеткерлер 1,5
- жұмыссыз ретінде тіркеуде тұғандар 3,3
- студенттер 1,7
2010 жылға МАӘК төлеуге 2300 мын теңге қарастырылды, 2011
2010 жылы балалар жәрдемақысын тағайындауға 943 отбасы (1592 бала),
Жәрдемақы саның төмендеуінін басты себебі болып:
- Ата – аналарының жұмыссыз ретінде тіркеуге тұруда бастартқаннан;
- Алименттер алатыны туралы соттық шешім жоқ болғандығынан;
- МАӘК тағайындау кезінде отбасының тұтас табысымен қоса балалар
2010 жылы балалар жәрдемақысы 12239,0 мың теңгеге, 2011 жылы
Осы Ереже Қазақстан Республикасының 1997 жылғы 16 сәуірдегі «Тұрғын
Тұрғын үй көмегі – бұл Павлодар қаласының аумағында орналасқан
Тұрғын үй көмегінің бір айлығы коммуналдық қызмет төленетін төменгі
Коммуналдық қызметті тұтынуға және телекоммуникацияның қалалық желісіне қосылған телефон
Аз қамтамасыз етілген отбасыларды қолдауда манызды рөлді 1996 жылдан
Тұрғын үй көмегі әлеуметтік қорғалуда мұқтаж халық неғұрлым көп
"Тұрғын үй көмегін көрсету" бюджеттік бағдарламасы жүзеге асыру қарастырылған
Тұрғын үй көмегін көрсетудің барлық кезеңді ескере отырып көмек
Көмек алушылар контингетімен тұрғын үй көмегін мөлшерін ұлғаюы үшін,
"Басқа категориялы азаматтарға әлеуметтік қолдау көрсету" бюджеттік бағдарламасы жыл
Бұл нұсқаулық Қазақстан Республикасы азаматтарына, оралмандарға, босқын мәртебесі бар
Әлеуметтік төлемдер бір жолғы көмек ретінде беріледі, қаржыландыру көзі
Өтініш иесі алған ақшалай қаражатты өз қалауынша жұмсай алады.
Бұл бағдарламаның пайдалы жағы болып, басқа бағдарламалар бойынша жәрдемақыларды
Бір жолғы әлеуметтік көмекті алушылар қажеттілігін қанағаттандыруға қол жеткізу
"Жергілікті атқарушы органдардың шешімімен басқа санаттағы мұқтаж азаматтарғы
9 Кесте - Бір жолғы әлеуметтік көмекті алушылардың қажеттілігін
Мемлекеттік қызметті алушылардың қажеттілігін қанағаттандыру деңгейін
көрсететін көрсеткіштер 2010 жыл 2011 жыл 2012 жыл
Жергілікті атқарушы органдардың
шешімімен басқа санаттағы азаматтарға бір жолғы көмек алушылардын саны,
30578
27870
Жылына 1 адамға МАӘК төлеудін
орташа мөлшері, мың, теңге 2,2 2,6 11
Бір жолғы төлемдер кедейлік шегі, күнкөріс минимумы, минималды зейнетақы
Осы әлеуметтік көрсеткіштер өскен сайын бір жолғы көмекке мұқтаж
Жоспарланатын жылға қажетті ақша қаражаттарын есебі, белгіленген ережеге сәйкес,
Әлеуметтік көмек тек жергілікті және Республикалық бюджет қаражатынан ғана
"Жергілікті атқарушы органдардың шешімімен басқа санаттағы мұқтаж азаматтарғы
4 Сүрет - 2010- 2013 ж.ж. мемлекеттік жәрдемақы тағайындалған
Үш жылдың ішінде басқа категориялы азаматтарға бір жолғы әлеуметтік
Жалпы 36 іс – шараға 19 санат бойынша –
2011 жылы әлеуметтік көмек көрсетуге қосымша 3 іс –
Жалпы 2011 жылы 39 іс – шараға 21 санат
2011 жылы үкіметтік емес үйымдар арқылы 1950 азаматтарғы көмек
2012 жылы үкіметтік емес үйымдар арқылы 1530 азаматқа көмек
Мүгедек-арбаларды транспортпен жеткізуді үйымдастыруға жалпы сомма- 11302 мың теңгеге
Әлеуметтік асхана арқылы ай сайын ыстық тамаққа мұқтаж 64
Мүмкіндігі шектелген 60 балаға әлеуметтік қызмет көрсетілді, жалпы соммаға
Амбулаториялық емделуде жатқан туберкулез ауруымен ауыратын ай сайын ыстық
Жаман естейтін және естімейтін 50 жас азаматтарға көмек көрсетілді,
"Үйде оқыйтын және тәрбиеленетін мүгедек балаларды - материалдық оқумен
2011 жылы 293 балаға 7276,6 мың теңге, 2012
2010 жылы "Тұрақты туратын жері жоқ сауықтыру мен бейімделу
"Павлодар қаласының қамаудан шыққан азаматтарды бейімделу орталығы" ММ 2010
"Павлодар қаласының қайырымдылық үйі" ММ 2012 жылы 259 адамға,
"Павлодар қаласының қала әкімінің әлеуметтік көмек көрсету орталығы" ММ
2012 жылы кәсіби даярлауға, қайта даярлауға, мамандығын арттыруға
Жастар тәжіриебесіне 400 жас түлектер орналастырылды, соның ішінде "Бизнес
Жастар тәжіриебесіне 425 жас түлектер орналастырылды, соның ішінде "Бизнес
2013 жылдың 1 қаңтарына жұмыспен қамту органдаында – 733
Халықтын әлсіз - әлеуметтік топтарына кепілді мемлекеттік төлемдер, млн.
2011 жылы 1,137 миллионға жуық қазақстандықтар ҚР «Атаулы әлеуметтік
2020 жұмыстылық бағңдарламасы 3 бағыт бойынша жұмыс істейді:
1 бағыты: «Оқуға және жұмысқа орналастыру, жұмыссыз және аз
2 бағыты: «Ауылда кәсіпкерлікті дамытуға жәдемдесу» 7 микронесие берілді,
3 бағыты: «Еңбек қорларын жоғарлатуды жұмылдыру» құрылған үйлерге 90
5 сүрет - мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы түрлеріне бөлінген қаражат
2.4 Павлодар қаласында әлеуметтік саясатты жетілдіру бойынша іс- шаралар
«Павлодар қаласы жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалар бөлімі» ММ
Осы бағдарлама халықтың әлжуаз тобына әлеуметтік қызмет көрсету және
Бағдарламаны іске асыру азаматтардың жеке санаттарын әлеуметтік қолдау, қоғамдық
Бағдарлама Мемлекет басшысының Қазақстан халқына Жолдаған «Қазақстан - 2030»
Бағдарламада 2013 жылы шешілетін міндеттер, осы міндеттерді іске асырудың
Бағдарлама жергілікті өкілетті органдардың шешімі бойынша азаматтардың жеке санаттарына
Әлеуметтік жұмыс орындары 131 қала кәсіпорындарында құрылды 233 кәсіпорындарда
Әлеуметтік жұмыс орындарына жастар практикасына жұмысқа орналасқан жұмысссыздардың еңбегін
Кәсіби оқуларға 1407 азаматтар жіберілді, оның ішінде 29 атаулы
Оқуды 1372 азаматтар аяқтады, оның ішінде 1118 адам жұмысқа
Мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмек 376 отбасыларға (920 адамға) 23500,0
Мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмек санының төмендеуі жұмыспен қамтуға жәремдесу
18 жасқа дейінгі балалары бар отбасыларға мемлекеттік жәрдемақы 789
Тұрғын үй көмегі 35806,0 мың теңге сомада 3200 отбасыларға
Үйде тәрбиеленетін және оқытылатын 350 мүгедек – балаларға 10247,0
«Жергілікті өкілетті органдардың шешімі бойынша жеке санаттағы мұқтаж азаматтарға
Арнайы автокөлік пен арбадағы – мүгедектерді тасымалдау, мүгедекетрге арналған
«Міндетті гигиениялық құралдарға мұқтаж мүгедектерді және жеке көмекшінің және
Санаториялық, профилактикалық сауықтырудан (республикалық, облыстық, қалалық) 1621 адам өтті,
«Павлодар қалалық бейімдеу орталығы – нақты мекенжайы жоқтардың баспанасы»
Орталықтың жанында туберкулезбен ауыратындар үшін бөлім құрылған, орталықта туберкулезбен
«Бас бостандығынан айыру мекемелерінен босатылған тұлғалар үшін. Павлодар қалалық
«Тұрақты баспанасы жоқ әйелдерді әлеуметтік-психологиялық сауықтыру және бейімдеу Павлодар
Негізігі проблемаларды талдау. Халықты әлеуметтік қорғау саласындағы негізгі мәселелер
Негізгі ішкі және сыртқы факторларды бағалау.
Еңбек нарығындағы жағдайдың жақсаруына әсер ететін негізгі ішкі факторлары
10 кестеде берілген бағдарламаның мақсаттары мен орындалу жұмыстары көрсетілген.
Нысаналы индикатор
Ақапарат көзі оның ішінде аралық мағынасын көрсету
Есепті кезең Жоспарлау кезеңі
Өлшем бір -лігі 2009
(есеп) 2010
Ағымдағы план 2011
2012
2013
2014
2015
1) Аранайы әлеуметтік қызметтермен қамтамасыз етілген азаматтардың саны Есептер
Нысаналы индикаторларға қол жеткізудің жолдары, құралдары және әдістері:
2.3.1. Міндет.Арнайы әлеуметтік қызметті іске асыру
10 кестенің жалғасы.
Тікелей нәтижелердің көрсеткіштер Ақпарат көзі өлшем бірлігі Есепті
2009
есеп 2010
(ағымдағы жоспар) 2011
2012
2013
2014
2015
Мүгедектер және жалғыз басты қарттар есеп адам 593 600
Мүмкіндігі шектеулі балалар есеп бала 162 180 180 180
Тікелей нәтижелердің көрсеткіштеріне қол жеткізу үшін іс – шаралары
2011 2012 2013 2014 2015
1) Мүмкіндігі шектеулі балалардың, мүгедекетердің және жалғыз басты қарттардың
2) Үйде арнайы әлеуметтік қызмет етуге қабылдау және құжаттарды
3) Әлеуметтік жұмыскерлермен үйде көрсетілген қызметті сапалы және
4) Әлеуметтік жұмыскерлердің біліктілігін арттыру Х Х Х
«Әлеуметтік саланы дамыту». 11 кесте - 1. Мақсат. Ұсынылатын
Нысаналы индикатор
Ақпарат көзі оның ішінде аралық мағынасын көрсетумен
Есепті кезең Жоспарлау кезеңі
Өлшем бірлігі 2009 жыл
(есеп) 2010 жыл
(ағымдағы жоспар) 2011
жыл 2012
жыл 2013
жыл 2014
жыл 2015
жыл
1.Күнкөріс минимумынан төмен табысы бар халық үлесінің
Нысаналы индикаторларға қол жеткізудің жолдары, құралдары және әдістері:
2.1.1 Міндет. Жергілікті өкілетті органдардың шешімі бойынша мұқтаж азаматтарға
Тікелей нәтижелердің көрсеткіштері Ақпарат көзі Өлшем бірлігі Есепті кезең
2009 жыл
(есеп) 2010 ж (ағымдағы жоспар) 2011
жыл 2012
жыл 2013
жыл 2014
жыл 2015
жыл
1) Мемлекеттік атаулы ә. көмек алатындардың саны Есептер адам
11 кестенің жалғасы.
2) МАӘК алатын қатарындағы еңбекке қабілетті халықтың үлес салмағы
3) 18 жасқа дейінгі балалары бар отбасыларға арналған м.жәрдемақы
4) АӘК орташа мөлшері, теңге Есептер теңге 2129 2278
5) Тұрғын - үй көмегін алушылардың саны Есептер отбасылар
6) Жергілікті өкілетті органдардың шешімі б-ша жеке санаттағы мұқтаж
11 кестенің жалғасы
7) Ауылдық жерлерде денсаулық сақтау, білім беру, әлеуметтік қамтамасыз
250 250 250 250 250
Тікелей нәтижелер көрсеткіштеріне қол жеткізу үшін іс –
2011 жыл 2012 жыл 2013 жыл 2014 жыл 2015
1.Балаға жәрдемақы, мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмекті еңбекке жарамды алушыларды
2.Әлеуметтік көмекті төлеуге және тағайындауға құжаттарды сапалы және уақытында
3.Өтініш берушілердің шотына әлеуметтік көмекті есепке алу Х
4.«Е-Собес» жаңа ақпараттық жүйе еңгізу Х Х Х Х
12 кесте - 2 Мақсат. Мүгедектердің өмірлерінің сапасын жақсарту
(Осы мақсатқа жетуге бағытталған бюджеттік бағдарламаның кодтары 06.2.451.010, 06.2.451.017
Нысаналы индикатор
Ақпарат көзі оның ішінде аралық мағынасын көрсету
Есепті кезең Жоспарлау кезеңі
Өлшем бірлігі 2009 жыл
(есеп) 2010 жыл
(ағымдағы жоспар) 2011
жыл 2012
жыл 2013
жыл 2014
жыл 2015
жыл
Мүгедек –ді
сауықтырудың жеке бағдарламасын орындау: мүгедектерді әлеуметтік сауықтыру бойынша; кәсіби
%
%
73,9
83,2
84,0
85
90
90
93
92
93
92
93
92
93
92
Нысаналы индикаторларға қол жеткізудің жолдары, құралдары және әдістері:
2.2.1. Міндет. Мүгедектерді әлеуметтік сауықтыру
Тікелей нәтиже көрсеткіш-
тері Ақпарат көзі Өлшем бірлігі Есепті кезең
2009 жыл
(есеп) 2010 (ағымдағы жоспар) 2011жыл 2012жыл 2013жыл 2014жыл 2015жыл
1.Материалдық қамтамасыз етуге үйде тәрбиеленетін және оқытылатын мүгедек балалардың
2.Міндетті гигиеналық құралдармен қамтамасыз етілген мүгедектердің саны Есептер
3.Ымдау тілі мамандарының қызметі ұсынылған мүгедектердің саны
4.Жеке көмекшілердің қызметі ұсынылған мүгедектердің саны Есептер
Тікелей нәтижелер көрсеткіштеріне қол жеткізу үшін іс - шаралар
2011жыл 2012 жыл 2013 жыл 2014 жыл 2015 жыл
1.(МОБМ) Мүгедекетрдің орталықтандырылған база мәліметімен тұрақты жұмыс Х
2.Үйде тәрбиеленетін және оқытылатын мүгедек балаларды материалдық қамтамасыз ету,
3.Сауықтыру құралына мұқтаж мүгедекетерді уақытында анықтау Х Х Х
4.Мүгедек балаларды материалдық қамтамасыз етуді төлеу және тағайындау
5.Қажеттілікке сәйкес сауықтыру құралын уақытында беру және алу
6.Мүгедектерді жеке сауықтыру бағдарламасына сәйкес мүгедектерді жұмысқа орналасуға жәрдем
3 Халықты қорғау жүйесінің даму болашағы
3.1 Әлеуметтік саясаты жүеге асырудың проблемалары (Павлодар қаласы мысалында)
Әлеуметтік саясат - ғылымның құрамдас бөлігі, заңдылықтар, қоғамның мазмұнды
Павлодар қаласында әлеуметтік саясатты жүзеге жүзеге кезінде және халықты
Мүгедектерді және стационарлық емделуде бір айдан астам уақыт кезеңінде
Ұсынылған жұмыстан немесе жұмысқа орналастырудан дәлелсіз себептермен бас тартқан,
Осымен қоса, басты проблема болып МАӘК алушалардың жұмысқа орналастыру
Сонымен қоса, 7 жасқа дейінгі баллары бар әйелдерді жұмысқа
Осыған сәйкес Жұмыс орындардың жоқ болуы салдарынан жұмыспен қамту
Ал мүгедектерге келетін болсақ қазіргі күні (2013 жылы) олардың
Мысалға алып туғанынан 2 топ мүгедек 1956. 25 сәуір
3.2 Халықты қорғау жүйесінің даму перспективалары
«Павлодар қаласы 2013 – 2015 жылдар аралығына бюджетін анықтауға
Осы бағдарлама халықтың әлжуаз тобына әлеуметтік қызмет көрсету және
Бағдарламада 2013 жылы шешілетін міндеттер, осы міндеттерді іске асырудың
Бағдарлама жергілікті өкілетті органдардың шешімі бойынша азаматтардың жеке санаттарына
Әлеуметтік жұмыс орындары 2013 жылы 181 қала кәсіпорындарында құрылды
Әлеуметтік жұмыс орындарына жастар практикасына жұмысқа орналасқан жұмысссыздардың еңбегін
Кәсіби оқуларға 2013 жылы – 2407, 2014 жылы –
Мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмек 2013 жылы 384 отбасыларға (920
2013 жылы - тұрғын үй көмегі 35809,0 мың теңге
2013 жылы үйде тәрбиеленетін және оқытылатын 350 мүгедек –
Арнайы автокөлік пен арбадағы – мүгедектерді тасымалдау, мүгедекетрге арналған
«Тұрақты баспанасы жоқ әйелдерді әлеуметтік-психологиялық сауықтыру және бейімдеу Павлодар
Негізігі проблемаларды талдау. Халықты әлеуметтік қорғау саласындағы негізгі мәселелер
Негізгі ішкі және сыртқы факторларды бағалау.
Еңбек нарығындағы жағдайдың жақсаруына әсер ететін негізгі ішкі факторлары
Қорытынды
Дипломдық жұмысымды қорытындылай келе, мен барлық жұмыстың барысын бәрін
Тәуелсіздікке ие болған 20 жыл аралығында Қазақстан демократиялық саяси
-Әлеуметтік саясат дегеніміз не, қандай қызмет атқаратының анықтау;
- Категориялар бойынша тұрғындарды әлеуметтік қорғау саласындағы мемлекеттік әлеуметтік
- Халықты әлеуметтік қорғаудың заманауй жағдайын анықтау;
- Әлеуметтік саясаты жүеге асырудың проблемалары мен даму болашағын
Халықтың, оның негізгі жіктерінің, топтары мен санаттарының тұрмыс жағдайына
Мемлекеттік әлеуметтік саясаттың мәні – әлеуметтік топтар арасындағы қарым-қатынастарды
Қазақстан Республикасының эконосмикасы күннен күнге дамып келе жатыр, оның
Қолданылған әдебиеттер тізімі
Қазақстан Республикасының Конституциясы 1995 жылы 30 тамыз
айында республикалық референдумінде қабылданды (2011 жылғы
2 ақпандағы өзгерістер мен толықтырулар енгізуімен)
2. Қазақстан Республикасы Президентінің халыққа жолдауы «Болашақты
3. Қазақстан Республикасының
"Мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмек" Заңы
4. Қазақстан Республикасының
"18 жасқа дейінгі балалары бар отбасыларға мемлекеттік жәрдемақы"
Заңы
5. Қазақстн Республикасы
"Жұмыспен қамту 2020бағдарламасын бекіту туралы" № 316 қаулысы
6. Қазақстан Республикасы еңбек және әлеуметтік қорғау министірлігінің
2009 жылғы 28 шілдедегі «Отбасының тұтас табысын есептеу
ережесін бекіту туралы» № 287 бұйырығы.
7. Павлодар қаласы
жеке санаттарына әлеуметтік көмек көрсету" № 130/2 қаулысы
8 Қазақстан Республикасы Президентінің Қазақстан Халқына "Мемлекеттік саясаттың басты
9 Мамыров Н. К. Дугалова Г. Н. Социально-экономические проблемы
10 Махмутова Д. Совершенствование методов социальной защиты в условиях
10 Баймагамбетов С. Социальная политика: опыт и проблемы
11 www. akorda. kz
12 www. ukimet. kz
13 www. pavlodar. gov. kz
4
10
100,5
101,7
98,1
102,7
109,8
113,5
109,5
90
95
100
105
110
115
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
Алдыңғы жылмен
салыстығанда ЖІө нақты
Көлемінің индексі
18 жасқа дейінгі балалары бар отбасыларға мемлекеттік жәрдемақы мемлекеттік
Жергілікті уәкілетті органдарының шешімімен мұқтаж басқа категориялы азаматтарға әлеуметтік
Тұрғын үй көмегі
Үйде тәрбиелеп өсіргені үшін материалдық қамтамасыздандыру
Мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмек