Мазмұны.
Кіріспе..................................................................................................................5
1. Кәсіпкерлік қызметтегі ұйымды құқықтық
1.1 Кәсіпорынның қайта құрылымы................................................................6
1.2 Бағалау қызметінің нарықтағы
оны жетілдіру....................................................................................................8
1.3 АҚШ, Ұлыбритания бизнестерінің дамуы.............................................11
2. Кәсіпорын құнын бағалаудағы әдістемелік
2.1 Табыстылық тәсіл.......................................................................................14
2.2 Шығындылық тәсіл...................................................................................17
3. Бизнес құнын бағалау
3.1 Бизнесті бағалау принциптері мен
3.2 Кәсіпорынды алдын ала қарау
3.3 Кәсіпкерлік қызметтің қаржылық жағдайын
Қорытынды......................................................................................................31
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі...........................................................32
Кіріспе.
Кәсіпкерлік қызмет салалары мен бағыттары өте көп. Қазақстан
1) алуан түрлі іскерлік қызметтер көрсету; 2)
3) тұтыну тауарлары мен сауда жасау; 4) автомобильдер
Бүгінгі таңда коммерциялық - банктер, электронды техниканы, компьютерді
Бизнес дәмін таптаған адамдар бірден мол пайдаға кеңеліп
Бұл курстық жұмыста
Бизнесті бағалау бұл бизнестік ортаның
Кәсіпкерлік қызметтегі бизнесті бағалау
1. Кәсіпкерлік қызметтегі ұйымды құқықтық
1.1 Кәсіпорынның қайта құрылымы.
Кәсіпорындар ресурстарының нарықты құрылу үрдісі (материалдық және материалдық
Кәсіпорынның мүліктік және мүліктік емес потенциал құндылы-ғының анықталуы,
Өндірістік ресурстар мен операцияларды басқару мсханизміне байланысты топтар
Қазақстандағы мүліктік қайта құрылу нәтижелері бүгінгі кезеңдегі мемлекеттік
Тиімсіз атқарым жасайтын және бәсекеге қабілетсіз кэсіпорын-дарды кеңейту,
Нарықтық бағалаудан кейін айналымға және жаңа бизнестің қальштасуына
Кәсіпорын ресурстарының инфрақұрылымы кәсіпкерлік қызметтің бірқатар бағыттағы нарығын
1.2 Бағалау қызметінің нарықтағы инфрақұрылымның пайда болуы,
Кәсіпорын ресурстарын, бүгінгі уақыт шарттарына сай, шаруа-шылықты жүйемен
Біріншіден, Қазақстан экономикасының мемлекеттік сектордағы елеулі үлесі, құрылымдық
Екіншіден, өнеркәсіпті қайта құру үшін инвестициялық ресурстарды тарту,
Кәсіпкерлік қызметтің бағыттары
Аталған қарама-қарсы теңценциялар өзіндік артықшылықтары мен кемшіліктері бар
Әлемдік тәжірибеде, меншік түрлеріне тәуелді емес, кәсіпорындар ресурстарының
Кәсіпорын ресурстарының операциялары ұйымдардың (заңды тұлғалардың) жойылуы мен
Нарық жағдайында ресурстармен операциялар жасау, басқару шешімдерінің мүмкін
Кәсіпорын ресурстарымен операциялар жасау және оның нарықтық құнын
Кәсіпорын ресурстарын басқару кеңістігі
Мүліктік құқықтар - бағалау объектілерінің құқық жиынтығы болып
Кәсіпорын ресурстарын басқару кеңістігі
1.3 АҚШ, Ұлыбритания бизнестерінің дамуы.
АҚШ шағын бизнес басқармасының классификациясы бойынша шағын бизнес
АҚШ-та тіркелген кәсіпорындардың 97%-ына жуығы шағын кәсіпорындар. Бұл
Экономикалық өсу және құлдырау кезінде, жаңа жұмыс орындарын
АҚШ-та шағын бизнес тұрақты түрде мемлекеттік колдауға ие.
АҚШ-та шағын бизнес қоғамда кәсіпкерлік, бәсекелестік атмосферасын дамытуға
АҚШ шағың бизнесті қолдаудың мемлекеттік жүйесі:
- бюджеттен тікелей дотациялау;
- мемлекеттік тапсырыстардың бір үлесін
Шағын бизнесті қолдаудың аймақтық қорлары мен орталықтары барлық
1999 жылдың басына есептегенде Ресей Федерациясында 900000-нан аса
Ұлыбританияның шағын бизнестегі тәжірибесі.
Ұлыбританияда шағын бизнес субъектілеріне: жылдық тауар айналымы 2
Қазақстанда шағын кәсіпорынды ашу үшін жұмсалатын күш-жігерді шет
Франциядағы тұрақты түрде дамып жатқан іскерлік қызметтің негізінде
Әдетте әкімшілік прецедуралар шағын кәсіпорындарды құруға кедергі келтіретіні
Францияда шағын бизнесті несиелеу
Орталық бюджет аркылы шағын және орта бизнеске жұмыспен
Азиялық қаржылық кризис көрсеткендей шағын және орта кәсіпорындар
2. Кәсіпорын құнын бағалаудағы әдістемелік
2.1 Табыстылық тәсіл.
Табыстық тәсілдегі маңызды түсініктің бірі болып, табыстың ка-питализациясы
Капитализация коэффициентінің екі түрі бар: капитализация став-касы және
Капитализация ставкасы күліктің жыл сайынғы әкелетін табысы мен
Таза табыс көрсеткіштері мен мүлік құнына байланысты, капита-лизация
1. Жалпы капитализация ставкасы. Таза операциялық табыстың жалпы
2. Меншік қаражаттары үшін капитализация ставкасы. Ақша қаражат
3. Қарыз қаражаттары үшін капитализация ставкасы. Несие
Мүлікті иемдену кезіндегі барлық артықшылықтарын ескеретін (яғни, ақша
-ақша қаражаттарының ағынын дисконттау әдісімен құнды бағалау кезіндегі
- инвестициялық жобаның әртүрлі деңгейдегі бастапқы капитал салымдары
Пайда нормасының түрлері:
1. Ішкі пайда нормасы - бұл ақша қаражат
2. Меншік қаражаттарына пайда нормасы (инвестицияньщ пайда нормасы).
3. Қарыз қаражаттарына пайда нормасы. Бұл көрсеткіш ішкі
Кейде нақты объект үшін капитализация ставкасы меи пайда
Капитализация ставкасы мен пайда нормасы арасында өзара бай-ланыс
1. Капитализация ставкасы пайда нормасына тең, Объект құны
2. Капитализация ставкасы пайда нормасынан көп. Объект құны
3. Пайда нормасы капитализация ставкасынан асады. Объект
Әлемдік тәжірибеде табыстық тәсілмен анықтағанда бағалаудың екі әдісі
Таза операцияльщ табыс бұл күтілетін жылдық таза табыстың
Таза операциялық табысты есептеу кезінде алдымен потенциалды жалпы
2.2 Шығындылық тәсіл.
Мемлекет мүлігін шығындық әдіспен бағалау - бұл бағаланатын
Обьектінің ағымдағы құнына тек қана мердігердің табысы ғана
Алдында айтылғандай, қайта қалпына келтіру құны бұл меншік
Кәсіпкерлік пайда- бұл кұрылысшы пайдасы.
Тозу- бұл физикалық бұзылулардан, функциялары ескіруден және әр
Шығындық тэсілдің басты белгісі - бұл элементтерге жіктеп
Пайдалану аймағы
Шығындар негізінде бағалау тәсілі келесі жағдайларда ең қолайлзы
- мемлекеттік обьектілерді бағалау кезінде;
- арнайы пайдалануға арналған мүлік құнын есептеу кезінде
- негізгі қорларды қайта бағалау кезінде;
- негізгі қорлардың бухгалтерлік есебі үшін;
- салық салу және сақтандыру мақсатындағы бағалау кезінде;
- мүлікті соттық бөлу кезінде;
- ашық сауда саттықта мүлікті сату кезіңде.
Шығындық тәсілдің этаптары және оның орындалуы Шығындық тәсілдің
1. Кәсіпорынның мүлікіік комилексінің құ_рылымын таддау;
2 Жер телімінің құнын анықтау;
3. Қайта қалпына келтіру құнын анықтау;
4. Тозуды анықтау;
5. Тозуды алып тастағандағы кәсіпорынның мүліктік комплексінің
6. Кәсіпорынның меншік обьектісінің жалпы құнын
1-ші этап Кәсіпорынның мүліктік комплсксінің құрылымын талдау
Бұл этапта бағалаушы мекеме мүлік комплексінің құрылымын таңдап
2-ші этап Жер телімінің құнын анықтау
Бағалаушы жер телімімен оны көркейту мақсатында жұмысының құнын
1. Тікелей салыстырмалы сатуэдісі;
2. Арақатынас эдісі;
3. Пайдалануына байланысты әдіс;
4. Жердің қалдық құны эдісі.
Тікелей салыстырмалы сату әдісі - бұл жер телімінің
1- ші процедура:
• Негізгі алғашқы ақпаратты жинау оның негізгі қайнар
- мемлекеттік тіркеу жазбалары;
- бағалаушының ақпарат алатын өзіндік банкі;
- мерзімді басылымдар материалдары және жылжымайтын мүлік нарығы
• Салыстырылатын мәліметтерді таңдау кезінде объектілер келесі белгілері
- орналасуы;
- объект сипаттамасы;
- сату күні;
- сату жагдайы;
2-ші процедура:
Мәміле бағаларына түзетулерді енгізу. Сатудағы бағаны түзету немесе
- уақыт аралығы;
- орналасу жері;
- жылжымайтын мүліктің сипаттамасы. Бірақ бұл
Егер сатуларды тікелей салыстыру мүмкіндігі болмаса, себебі орындалатын
Егер сатуларды тікелей салыстыру мүмкін болмаса, себебі орын-далатын
- пайдалануьша байланысты эдіс -
- жер телімін бағалауда бағалаушы
- құрылыстың ең ықтимал жоспарын
- баға болжауын және мерзімін
- құрылыс шығын сметасын құру;
- жер телімінің ақша ағымын
Жердің қалдық құны әдісі. Жердің қалдық табысының эконо-микалық
1. Еңбек ақы төленеді;
2. Пайыздық несиелер;
3. Басқару (кәсіпкерлік табыс).
Ал қалған қаражаттар жер телімінің табысы болып саналады.
3-ші этап Қайта қалпына кетіру құнын анықтау
Бағаланатын обьектінің қайта қалпына келтіру құнын анықтау үшін
1. Ауданньщ бір бөлігішң сыбағалы шығындық әдісі;
2. Элементтерге бөлшектеп есептеу әдісі;
3. Сметалық есептеу әдісі.
3. Бизнес құнын бағалау
3.1 Бизнесті бағалау принциптері мен
Нормативтік база шегіндегі бағалау технологиясының нарықтарында кәсіпорын бизнесін
Бизнес - бұл заңды, жеке тұлғалардың нақты қызметі.
Мұнда заңды тұлға - кәсіпорын, азаматтық құқықтардың объектісі
Мүліктік кешен жер телімдері, ғимараттар мен құрылыстарды, машииа
Бизнесті бағалаудың бірінші жолы
Бірінші жол мүліктік кешеннің құрамдастарын бағалаумен байланысты.
Кәсіпорын бизнесін бағалау мүліктік кешеннің құрамдастарын бағалауына әкеледі:
Мұнда, бір-бірінен жекеше бағаланатын (орындық, компьютер, ғимарат, станок,
Екінші жол, кәсіпорын бизнесін бағалағандағы пайда болатын қосымша
Кәсіпорын бизнесін жүйе ретінде қарастырсақ, құрамына тауар на-рығының
Құқық жүйесі немесе қоржыны, кәсіпорынға бизнес жүйе ретінде
Құқықтар жүйесі немесе қоржыны өзіне мыналарды қосуы қажет:
- кәсіпкерлік қызметті іске асыратын, кәсіпорынға республикалық және
- кәсіпорынға табыс әкелетін жал құқығы, субжал,
- бизнес бойынша әріптестердің келісім-шарт жүйелерінен пайда болатын
- кәсіпорын акцияларының бақылау пакеттерінен пайда болатын құқықтар;
- материалдық емес активтерді қалыптастыратын артықшылығы бар құқықтар.
Жоғарыда аталғандарды ескере отырып, кәсіпорьшның бизнесін бағалаудың объектілері
- кәсіпорынның мүліктік кешені;
- кәсіпорынға (фирмаға) нарықтың секторын бақылауға рұқсат ететін
- кәсіпорьшның (фирманың) тауар нарықтарында бәсекелесуге қабі-летілігі.
Сөйтіп, кәсіпорын (фирма) бизнесін бағалау екі жолы қолдану
Бірінші жол, сатып алу-сату мәміле кезіндегі кәсіпорын (фирма)
Екінші жол, бағалау кезінде тауар нарығывдағы бағала-натын сектордың
Қазақстан Республикасы заңнамасының талдауы мен нарықта не-ғұрлым салмақты
- иелігіндегі интеллектуалдық меншік объектілерін өз талабына сайқолдану;
- олардьт пайдалануға, басқа тұлғаларға рұқсат етпеу;
- белгілі шарт негізінде, интеллектуаддық меншікті бағалауға жеке
Аталған ғылыми дәлелденген артықшылықтарды, құқық иеленуші өнім нарығында
Айырықша құқықтарының ірі портфелі шоғырланған технология-ларды меңгерген жоғары
Айырықша құқықтар портфелінің көмегімен тауар нарығьшың ірі секторларын
3.2 Кәсіпорынды алдын ала қарау
Кәсіпорынды алдын ала қарауды осы кәсіпорында көп жыл
Танысқаннан кейін бағалаушы-экспертке бағалауды жүргізу үшін алдағы деректерді
Бері лген қадамда бағалау үшін қажетті деректер түрлері
Бағалау үшін қажетті деректер түрлерін анықтап алу маңызды
Кәсіпорынды бағалауға келісімге келу кезінде кәсіпорын экімшілігі белгілі
Бағалауды өткізуге жауапты бағалаушы -эксперт кәсіпорынның құнын бағалау
Кіші кәсіпорыиды бағалау бір бағалаушы экспертпен жүзеге асырыла
Ірі кәсіпорынды ( 1000 қызметкерлерден жоғары) бағалау үшін
Кәсіпорынды сату кезінде салықтық, заады және қаржылық түрғысынан
Егер бағалауда шаруашылық серіктестіктегі қатысу жатса, онда бағалауға
Тапсырмада сонымен қоса үлестік қатысудың жалпы құрамы және
Бағалаудың нақтылы календарлық жоспары тапсырыс берушімен бағалаушы-экспертпен дамыту
Осыған байланысты тапсырыс берушіден бағалаушы - эксперте бастапқы
3.3 Кәсіпкерлік қызметтің қаржылық жағдайын
Қазақстанда жаңа экономикалық жүйенің қалыптасуы кәсіпкерлік субъектілерінің масштабтары
Нарықтық экономикаға өтуде ОҚО кіші бизнес жүйесінің дамуы
2004-2005 жж. тіркеуден өткен кәсіпкерлік құрылымдар саны 105,491
Жалпы кіші бизнес
Кәсіпкерлік құрылымдардың негізгі өсімі жаңа фермерлік шаруашылықтардың және
Талдау кәсіпкерлік субъектілер санының өсу тенденциясын көрсетеді. Сонымен
Орта және кіші бизнес субъектілерінің ең көп саны
Бюджетке төленетін төлемдер кэдемі бойынша Шымкент қаласын, Сарыағаш,
Қорытынды.
Кәсіпорындарды бағалау белгілі бір нақты міндеттің орындалуына бағынады.
Кәсіпорынның құнын бағалау көбінесе келесі жағдайлардан туын-дайды:
1) кәсіпорынды сату;
2) кәсіпорын мүлігінің бөлігін сату (жер телімі,
3) ұйымды қайта құру немесе кәсіпорывды тарату
4) бағалы қағаздар нарықтарында кәсіпорын акцияларын сатып
5) жауапкершілігі шектеулі қоғамда немесе серістестіктің жарғы-лыққорының
6) кәсіпорынды жалға беру. Құнды бағалау жал
7) кәсіпорынды жетілдіру мақсатында инвестициялық жобаның орьшдалуы
Бұл курстық жұмыс кіріспеден
1 бөлім Кәсіпкерлік қызметтегі
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі.
1. «ҚР бағалау қызметі туралы» заңы 109 -
2. В.И.Кошкин и другие «Организация и методы оценки
3. Валдайцав «Оценка бизнеса и инновации» Москва 2006
4. В.Е.Есипов, Г.А.Махивикова, В.В.Терехова «Оценка бизнеса» СЛетербург 2003
5. А.ПГрязнова «Оценка бизнеса» /М.: Изд-во «Финансы и
6. «Правила по применению субъектами оценочной деятельности требовании
7. Оценка стоимости предприятия/бизнеса/Изд. «ЭКМОС 2000»
8. Правила по применению субъектами оценочной деятельности требований
9. Правила по применению субъектами оценочной деятельности требований
10. С.В.Валдайцев «Оценка бизнеса» Учебное пособие - СПб:
11. Грязновой А.Г. и М.А.Федотовой «Оценка бизнеса »
12. Международные стандарты оценки
ІЗ.Федотова М.А. Оценка недвижимости и бизнеса.-М., 2000.
14.Ковалев А.П. Как оценить имущество предприятия. -М.: ФинстатпромД
20