Сынып жетекшісінің тәрбие жоспары

Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрлігі
ОРЫНДАҒАН:
ЖЕТЕКШІСІ:
І. Кіріспе бөлім.
ІІ. Негізгі бөлім.
Теориялық.
§1. Сынып жетекшісінің қызметі.
§2. Сынып жетекшісінің
ұйымдастырушылық қызметі.
§3. Сынып жетекшісінің оқушылармен тәрбие
жұмысын ұйымдастыру формалары мен
тәсілдері.
§4. Тәрбие сағатын ұйымдастыру жолдары.
ІІІ. Қорытынды бөлім.
Мектеп өмірінде мұғалім-басты тұлға. Сонымен бірге оларды тәрбиелейді. Ол
Олай болса, сыныпта оқушылардың оқу-тәрбие әрекетін ұйымдастыру, тәрбиелік шаралардың
Ол өзіне қатысты сыныпта оқушылар ұжымын ұйымдастыра отырып, осыған
Сынып жетекшісі жұмысының негізгі мақсаты – мектеп оқушыларын қоғамның
Сынып жетекшісінің міндеті-сан алуан.Сол себепті ол жүргізетін тәрбие жұмысы
Сынып жетекшісі жұмысының негізгі міндеттері қандай?
Сыныптағы оқушылардың талап-тілектері мен мүдделерін және олардың жеке басының
Сыныптағы оқушылардың не нәрсеге бейімділігін анықтап, оларды ынтымағы жарасқан,
Сыныптағы пән мұғалімдері мен мектеп әкімшілігінің және оқушщылардың ата
Тәрбие үрдісінде мектептің, отбасы мен жұртшылықтың тығыз қарым-қатынасын қамтамасыз
Оқушылардың ата-аналарымен үнемі байланыс жасап, отбасындағы бала тәрбиесіне байланысты
Оқушыларды тәрбиелеуде сыныптан және мектептен тыс түрлі бағытта тәрбие
Тәрбие мен өзін-өзі тәрбиелеудің бірлігін қкамтамасыз ету.
Тәрбие қызметінің тұтастығын, жүйелігін, тәрбиелік шаралардың бірлігін қамтамасыз ету.
Тәрбиенің негңзгі бастауы-ұлттық тәлім-тәрбиені сынып жетекшісі қызметінің маңызды бір
Сынып жетекшісінің негізгі міндеттерімен толығырақ таныс болу үшін “Класс
Дұрыс тәрбие-балаға өмір бойы азық. Сол дұрыс тәрбиені ұйымдастыратын
Кеңкс өкіметі орнағанға дейін патшалық Ресейдегі оқу мекемелерінде арнайы
Дегениен, тәрбие мәселесімен кәсіби айналасушы адамдар ертерек пайда болды.
1828 жылғы гимназия және училище туралы Жарғыда, оқушыларды таңдау
Дегенмен, орта оқу мекемелерінде балалардың тәрбие ісін ұйымдастыру мәселесі
Сынып тәрбиешісі қызметі 1871 жылғы “гимназиядағы сынып тәрбиешісі” Жарғысында
Сынып тәрбиешілерінің міндеттерінің ауқымы кең болды; сабақта тәртіпті сақтауға
Бірақта, іс жүзінде сынып жетекшілерінің әрекеті тек тәрбиеленушілерді бақылау
ХІХ ғасырдың аяғы ХХ ғасырдың бастапқы кезеңіндегі қоғамдағы
ХХ ғасырдың басында оқушылардың сабақтан тыс жұмыстарын, демалысын, әр
1913-1914 жылдары сабақтан тыс жұмыстардың жаңа формамалары пайда болды:
Кеңес дәуірінің алғашқы кезеңдерінде де сынып жетекшісі деген қызмет
жұмысына онша көңіл бөлінбеді. Мұғалімдердің қызметі оқушылар және олардың
1928 жылы сынып тәрбиешісі қызметі ресми түрде жойылып, оқушылардың
1930 жылдары отандық мектепте өте маңвзды өзгеріс болды: оқу
1934 жылы “Жалпы еңбек мектебінің” Жарғысы мен Ережесінің қабылдануы,
1947 жылы сынып жетекшісі туралы жаңа Ереже қабылданды. Онда
Осыдан 1971 жылғы жаңа “Сынып жетекшісінің Ережесіне” дейінгі мерзімде
Соңғы жылдары кейбір мектептерде “Сынып жетекшісінің” орнына тек тәрбие
Екіншіден, білім беру жүйесінде жаңа сипатты оқу орындарының пайда
пән мұғалімі, бір мезгілде сынып жетекшіснің қызметін атақарушы;
сынып жетекшісі, аз мөлшерде оқу жүктемесі бар пән мұғалімі;
сынып жетекшісі, тек тәрбие жұмысымен айналысатын мұғалім;
сынып тәрбиешісі
Осындай жіктеуге қарамастан, сынып жетекшісінің, тәрбиешісінің қызметі, құқығы мен
Дегенмен, баланың тәрбиелеу ісі оның әлеуметтік өмірде өздерін өзі
Бүгінде қоғамды реформалау жағдайында мектепте, оқуышлар мен мұғалімдерге қойылатын
70-80 жылдардағы мектептен өзгешелігі, тәрбиенің ықпал ету күші негізінен
§1.
Сынып жетекшісінің қызметі
Мұғалім, белгілі бір сыныпқа балалар ұжымының жетекшісі ретінде тағайындалып,
Педагогикалық және әлеуметтік гуманитарлық.
Оның бұл қызметі балаға барлық бағытта көмектесу: оның әлеуметтік
2. Оқуышлардың жалпы әрекетін басқару. Тәрбие процесін ұйымдастыру.
3. Оқушылардың жалпы әрекетін басқару. Оған: нақтамалық, мақсат
Нақатамалық қызметі сыныпта оқу процесін нәтижелі ұйымдастыру үшін, оның
Сынып жетекшісі осныдай жұмыстарды атқару барысында, өзінің педагогикалық әрекетінің
Тәрбие жұмысынң мақсаты баланың жеке тұлғасының даму процесін басқару
Жоспарлау – бұл сынып жетекшісінің педагогикалық және сынып ұжымының
Тұлғаны тәрбиелеуде оның ертеңгі қуынш күнін, болашағын болжау, оны
А. С. Макаренко адамдағы жақсы қасиет әркезде оны жобалау
Сынып жетекшісінің оқушылардың оқу және тәрбие процесіне бақылау жүргізіп
Сынып жетекшісінің жоғарыда көрсетілген қызметі оның педагогикалық жұмысының маңызын
Бүгінде сынып жетекшілері өздерінің педагогикалық қызметінің көлемінің тым ұлғайып
Сынып жетекшісінің тәрбие жұмысы.
Тәрбиенің қоғамдағы жалпы қызметі, біріншіден, ұрпақтан-ұрпаққа әлеуметтік тәжрибе мен
Сынып жетекшісі мектеп мұғалімдерінің оқушыларға тәрбиелік ықпалын үйлестіріп, олардың
Сынып жетекшісінің тәрбие жұмысы бірыңғай ұйымдастырушылық және педагогикалық міндеттерді
Оқушыға тікелей ықпал жасау;
оның дара даму ерекшелігін, қызығушылығын, қоршаған ортасмын танып білу;
тәрбие ықпалын алдын ала болжау, жобалау;
жеке дара және ұжымдық жұмыста тәрбие формалары мен тәсілдерін
тәрбие ықпалының нәтижесіне талдау жүргізу;
Тәрбиелеу ортасына жағдай тудыру;
оқушылар ұжымын қалыптастыру;
ондағы жағымды көңіл-күйді қалыптастыру;
оқушыларды әлеуметтік әректетке қатыстыру;
оқушылардың өзін-өзі басқаруын дамыту
Баланың әлеуметтік қатынасқа ықпал ететін әртүрлі субъектілерге көмектесу, бақылау
отбасына әлеуметтік қолдау көрсету;
мұғалімдер ұжымының өзара педагогикалық әрекетіне қолдау көрсету;
бұқаралық ақпарат құралдарының балаға ықпалын бақылау;
мектептен тыс тәрбие мекемелерімен өзара бірлескен іс-қимыл жасау.
Сынып жетекшісінің тәрбие жұмысының мақсатын анықтауы.
Педагогика ғылымында тәрбие жұмысының мақсатын анықтау негізгі мәселенің бірі.
Сынып жетекшісінің тәрбие жұмысын жоспарлау барыснда әртүрлі мақсаттар белгіленеді:
А) мақсатты ұсыну және оны негіздеуді;
ә) оны жүзеге асырудың жолын қарастыруды;
б) қол жеткізетін нәижені алдын ала жобалауды бірінші
Мұғалімдер мен оқушылардың өзара әрекетінің сипаты, сонымен бірге мақсаттың
Сынып жетекшісінің мақсат қоюшылық қызметі негізінен 4 кезеңнен тұрады:
Педагогикалық процесті алдын-ала болжау.
Өткен оқу жылының қортындысына талдау жасау.
тәрбиенің мүмкіндіктерін жобалау.
мақсатты анықтауда пән мұғалімдері мен оқушылар және ата-аналардың өзара
Тәрбие жұмысын ұйымдастырудаанықталып отырған мақсаттың нәтижелі болуын қамтамасыз ету
Оқушылардың тәрбие жұмысынң мақсатын анықтап, белгілеу жұмысына тікелей қатысуы,
Тәрбие жұмысынң мақсатын анықтау барысында, оның педагогикалық міндеттері де
Тәрбиенің жалпы мақсаты қандай болып белгіленді.
Сынып ұжымы мен мектеп және тұрғылықты жердің қандай өзіндік
Мектеп немесе сынып жағдайында өткен оқу жылында қандай міндеттер
Сынып ұжымының әрекеті қандай міндеттерге айрықша жауап берді.
Қойылып отырған мақстатты жүзеге асырудың педагогикалық мүмкіндіктері қандай.
Сынып ұжымының жақын қашықтықтағы міндеттерді шешудегі даярлық дәрежесі қандай.
Міне, осындай мәселелерде жауап берген жағдайда ғана оның нәтижесі
§2
Сынып жетекшісінің ұйымдастырушылық қызметі
Сынып жетекшісінің оқушыларды танып білу жолдары.
Бүгінгі ақиқат өмірдегі қарқынды реформалау жағдайы мектеп мұғалімдерінің оқушының
Екіншіден, қоғамның бүгінгі жаңа сипатқа ие болу жағдайында өмір
Сондықтан, қазіргі мектеп мұғалімінің қоржынында оқушының жеке тұлғасы және
Сынып жетекшісін әдетте мектеп басшысы немесе мектептің педагогикалық кеңесі
К. Д. Ушинский: “Егер педагок адамды жан-жақты тәрбиелегісі келсе,
Сыныпты тұңғыш ерет қабылдай отырып, оның жетекшісі оқушыларға жақсы
Сыныпты қабылдаған жетекші жұмысты оқушылардың құжаттарымен танысудан бастайды. Оқушыларға
Оқышының жеке басын танып білуде, оның оқу әрекеті мен
Оқуышларға нәтижелі тәрбие беру ісі тек оқу әрекетін дұрыс
Зерттеуді жүйелі ұйымдастыру барысында пән мұғалімдері мен ата-аналармен әңгімелесудің
Сынып жетекшісінің оқушылардың үй жағдайларымен танысуы, ата-аналармен тығыз байланыс
Ендігі кезекте зерттеу жұмысын мектеп жағдайында әртүрлі тәсілдерді қолдану
Зерттеу нәтижелерін қортындылау барысында оқушыларға жеке-жеке мінездемелер жазып, соның
Оқушының жеке басын және сынып ұжымын танып білуге арналған
Зерттеу жұмыстарын ұйымдастыруға байланысты педагогикалық талаптар:
Зерттеуді бастамастан бұрын ең алдымен оның мақсатын анықтау.
Зерттеу барысында оның жспарын құрып, жүйелілігін қамтамасыз ету.
Зерттеуді оқушының өмірі мен түрлі әрекетінің табиғи жағдайында жүргізу.
Зерттеу жұмыстарының барысында нысананың жарялылығын бодырмау.
Зерттеу жұмысын ұйымдастыру мен нәтижесінің объективті жағдайларын қамтамасыз етуді
Зерттеу барысында оқушының жек мінез құлық ерекшеліктерін жан-жақты танып
Зерттеу барысында жазба және талдау жұмыстарын үнемі атқару.
Зерттеу жұмыстарының нәтижесіне қортынды жасау, оқушыларға педагогикалық мінездеме жасауды
Зерттеу жұмысы барысында аталаған талаптардың орындалуын қадағалау, оны нәтижелі
§2
Сынып жетекшісінің тәрбие жоспары.
Сынып жетекшісінің тәрдие жоспары-міндетті педагогикалық құжат. Жоспар оқушылар
Жоспар -тәрбие жұмысының айнасы. Ол сынып жетекшісі мен оқушылар
Жоспар-ұжымдық еңбектің жемісі. Сынып жетекшісі тәрбие жұмысын жоспарлау барысында,
Сынып жетекшісі мектептегі оқу-тәрбие үрдісін жоспарлау барысында оқушылармен қарым
Бұл күнде баланы сырттай билеп, бәрін де ол үшін
Тәрбие жұмысын жоспарлау оқушылар ұжымының бүгінін ойлауға, ертеңінің негңзңн
Мектептегі сынып жетекшілерінің тәжірибесінде оқушылардың қабілеті мен қызығуын, жеке
Жоспарлауда тәрбиенің жүйелік және бірізділік ұстанымдары да барлық жағдайда
Тәрбие жоспары-сынып жетекшісінің шығармашылық зертханасы.Олай дейтініміз, жоспар бір күннің
Жоспар жарты жылға немесе тоқсанға арнап жасалынады. Тәжірибелі сынып
Мектеп тәжірибесінде бүгінгі күні тәрбие жоспарының түрлері көп. Олардың
Мектептегі қолданылып жүрген және ғылыми педагогикалық әдебиеттер мен журналдарда
Жоспардың бұл түрі сынып жетекшісіне тәрбие үрдісінде оқушылардың. Пән
Тәрбие жоспарының үлгісі.
1.Сынып жайлы мәлімет: сынып, сынып белсенділері, балалардың тәртібі, денсаулығы,
2.Өткен оқу жылына сай атқарылған тәрбиелік шаралардың нәтижесіне қысқаша
3.Жаңа оқу жылына белгіленген тәрбие жұмысының мақсаты мен міндеттерін
4. Сынып жайлы мәлімет, өткен оқу жылында атқарылған тәрбие
мазмұны және формалары төмендегідей бөлімдерде көрсетіледі.
Апта аралығын көрсету
Негізгі бөлімдер Тәрбиелік шаралардың мазмұныы Формасы мен тәсілі Мерзімі
1. Сынып ұжымын ұйымдастыру
2. Оқушылардың өзін-өзі басқару ұйымдары және балалардың бірлестіктері мен
3. Пән мұғалімдері және мектеп әкімшіліктермен байланыс
4. Отбасы және жұртшылықпен жұмыс
5. Жеке оқушымен жұмыс
Сынып ұжымын ұйымдастыру: (формасы-сынып сағаты), тақырыптық әңгімелер,саяси хабарлама, оқырмандар
Бұл бағытта сыныпқа қатысты ұйымдастыру шаралары белгіленеді (Ұйымдастыру формасы-сынып
Сол сыныпта істейтін пән мұғалімдері, пәндік үйірмелерінің жетекшілерімен байланыс
Отбасы және жұртшылықпен жұмыс: оқушылардың ата-аналармен байланыс орнату, ата-аналар
Жеке оқушымен жұмыс: бұл бөлімде сыныптағы кейбір оқушының сабақ
Тәрбие жоспарына қойылатын негізгі талаптар.
Жоспар ұжымдық еңбектің белгісі. Сондықтан тәрбие жоспарын құру барысында
Тәрбие жоспарының мақсаты, міндеттері айқын болсын.
Тәрбие жұмысы жоспарының мазмұны оның мақсатымен біркелкі болуы қажет.
Оқушылардың жеке басының, жас ерекшкліктерін және мүмкіншіліктерун ескеру.
Тәрбие жоспары ықшамды, әрі ондағы көрсетілген шаралар орындалатын болсын.
Тәрбие жоспарындағы атқарылатын шаралар саны жағынан емес, сапасымен анықталатын
Тәрбиелік шараларды атқаруда қолданылатын әдістер бір сарынды емес, әртарапта
Жоспар құру барысында сынып жетекшісі оқушылардың не нәрсеге қызығатынын,
Жоспардағы тәрбиелік шаралар жүйелі, бірізділікпен құрылуы тиіс.
Тәрбиенің салаларына қатысты белгіленген шаралар жеке-дара емес, біртұтастық ұстанымға
Тәрбие жоспарын қалай құруға болады?
І.Мектеп өміріне қатысты және қазіргі кездегі мектеп пен тәрбие
ІІ.Балалардың жас ерекшелігі, сынып ұжымының даму деңгейі, мектеп ,
Оқушылардың сабақтан тыс зияттық-танымдық әрекеттерін ұйымдастыру.
Салауатты өмір салтына ынталандыру, ол үшін өздерінің бағдарламасын құру.
Оқушыларды мәдениет құпдылықтармен тығыз қарым-қатынас жасауға ынталандыру.
Оқушыларды қарым-қатынас мәдениетіне тәрбиелеу, өздерінің қолдары бос уақыттарын тиімді
ІІІ. Мектеп, тәрбие мекемелері мен бірлестіктердің және пән үйірмелерінің
ІV. Оқушылардың жеке тұлғасы мен сынып ұжымын зерттеп тану.
V. Алдағы
мерзімде болатын айтулы даталы күндер мен мейрамдарды анықтау, солардың
VІ. Болашақта балалармен баратын мәдени ошақтарды айқындау.
VІІ. Жоспарлау. Оқушыларды немесе белсенділерді жоспарлауға, оны талқылауға тарту.
Мектептің және сыныптың ерекшелігі, бағдарына байланысты тағы басқа қосымша
3 Сынып жетекшісі және оқушылар ұжымын тәрбиелеу.
Мектептегі сынып жетекшісінің тәрбие жұмысындағы негізгі міндеті –оқушылардың жеке
Сынып жетекшісі тәрбие жұмысын жоспарлағанда оның ең басты, шешуші
Оқушылар ұжымын тәрбиелеудің маңыздылығы, мектеп қабырғасынан шыққаннан кейін олар
Сыныптағы оқушылардың өзара дұрыс қарым-қатынасы –тұрақты көңіл-күйді, бір-біріне сенім
Педагокика ғылымында балаларды ұжымда, ұжым арқылы тәрбиелеу идеясы 1920-1930
Қазіргі қоғамда реформалау идеясы, нарық жағдайында жиі-жиі сынға алынуда.
Бүгінде жағдай бөлек. Көптеген мұғалімер педагогикалық әрекеттегі тұлғалық-бағдарлық көзқарасқа
А.С: Макаренконың тұжырымдауынша, ұжым-ол тірі әлеуметтік организм, ондағы даму,
“Ұжым”-латын тілінен енген ұғым.Ол бізге әр түрлі түсінікті ұғындырады:
Дегенмен, қандай да бір топты “ұжым” деп айтуға бола
Оқушылар ұжымына келсек,оның өзіедік белгілері бар. Атап айтсақ:
Жалпы әлеуметтік маңызы бар ортақ мақсаттың болуы. Мақсат қандай
Әрекет етуде өзара бірлескен іс-қимылдың болуы. Балалар ортақ
Өзара қарым- қатынас жауап кершіліктің болуы.
Яғни, өзара әрекеттесу барысында, оның әрбір мүшесінен жоғары жауапкершілік
Ортақ сайланған басқару ұйымның болуы. Ұжымда демократиялық қатынас орнайды.
Ұжымды қалыптастырудың жоғарыда аталған белгілерінен басқа тағы да өзгешелікткердің
Мекткеп ұжымы құрылымындағы ең тұрақты ұжым болып-сынып ұжымы есептелінеді.
Олай болса, оқушылар ұжымы деп-ортақ әлеуметтік маңызы бар мақсатқа
Оқушылар ұжымын қалай ұйымдастыруға болады?
Оқушылар ұжымының күнделікті ісі белгілі бір сыныптағы балалардың басым
Сынып жетекшісі оқушылар ұжымын құруда, олардың сапалы білім алуы
бір-бірімен өзара тығыз байланысты болып келеді.
Саналы тәртіп-мақсатты тәртіп.Ол қоғамның мақсатымен ұштасады. Саналы тәртіпке тән
Оқушыларды саналы тәртіпке тәрбиелеудегі негізгі міндет –білім алу мен
Оқушылардың оқу –тәрбие процесіндегі әрекеттерін жандандыруында сынып жетекшісі белсенділер
Сынып белсенділері бір жағдайда үлгілі оқушылар болса, екінші жағдайда
Сынып жетекшісінің тәрбие жұмысы әрі қиын, әрі күрделі және
Сынып жетекшісінің шеберлігі дегеніміз-оқушылар ұжымының алдына қызықты мақсат қойып,
Сынып белсенділері неғұрлым күшті болса сынып жетекшісіне тәрбие жұмысын
Оқушылардың ынтымағы жарасқан іскер ұжымын ұйымдастыруда, олардың жоғары адамгершілік
Бұл тұрғыда,сыныпта қоғамдық пікірді орнықтырудың маңызы ерекше. Оқушылар арасындағы
Қоғамдық дұрыс пікір орныққан сыныптарда жолдастарының оқу тәртібіндегі кемшіліктерін
Ұжым өмірін қызықты етіп ұйымдастыруда жақсы дәстүрлердің тәрбиелік мәні
Дәстүр-бұл жақсы әдет- ғұрып, ұжым өмірінде орныққан істің жағымды
Мектеп жағдайына келетін болсақ мектеп бітірушілердің соңғы қоңырауы, алтын
Сынып жағдайына келсек; оқушылардың өз шежірелерін жазуы, туғылған күнді
Сынып жетекшісілері дәстүрлі шараларды өткізуде оқушылардың белсенділігі мен іскерлігіне
Дәстүрлерді сырттай таңуға болмайды. Ондай жағдайда оқушылар тарапынан қолдау
Мысалы, балалармен бірге туристік жорыққа шағу, спорттық жарысқа қатысу
Өмір жағдайларына байланысты дәстүрлер түрі, сипаты мазмұны өзгеріп, толығып,
Сондықтан, сынып жетекшілері оқушылар ұжымын тәрбиелеуде бүгінгі қолы жеткен
Оқушылар ұжымын қалыптастыруда оның жекеленген мүшелерінің өзін-өзі тәрбиелеуі маңызды.
Оқу – тәрбие жұмысының барысында оқушылардың сана - сезімін
Оқушылардың мәдени ой-өрісін кеңейтуде, құштарлығын және білім сапасын арттыруда
Көркем шығармаларды аз оқитын оқуышларға үнемі көңіл бөлу керек.
Өзін-өзі тәрбиелеу барсыныда оқуышлардың театрға, киноларға, мұражай және көрмеге
Қазіргі кездегі сыныптағы оқушылардың бірлескен әрекеттерінің мазмұнын анықтау күрделі
Сынып жұмысын ұйымдастыру формасы жеке топ және ұжымдық шығармащылық
Жеке топтық жұмыс тұлғаның қажеттілігін және қызығушылығын жүзеге асыру
Дегенмен де қазіргі психологиялық-педагогикалық зерттеулерде сыныпта ұжымдық шығармашылық әрекеттердің
Ұжымдық шығармашылық форма – оған қатысушы жақтардың өзара бірлесіп
әрбір қатысушының қызығушылығы және қажеттілігі ескерілуі тиіс;
жеке тұрғыдағы мақсат топтық және ұжымдық мақсатқа қарама-қайшы келмеуі
ұжымдықшығармашылық іс, жалпы ортақ істе әркімнің өзінің орнын таба
Ұжысдық шығармашылық әрекет формасы балалардың әтрбиелік міндеттерді қою және
Ұжымдық шығармашылық істі ұйымдастыру негізінен 5 кезеңнен тұрады:
Дайындық жұмысы. Мүғалімдер сынып ұжымымен болашақ атқарылатын шығармашылық істің
Ұжымдық жоспарлау. Балалар бұл кезеңде өздері әрекет етеді.
Ұжымдық іс-қимыл. Ұйымдастыру тобы дайындық жұмыстарының жоспарын құрып,
Шараны өткізу. Бұл кезеңде жоспар нақты жүзеге асады.
шараның нәтижесін қорытындылау. Шараны өткізіп болғанан кейін оның
Ұжымдық шығармашылық жұмыс өзінің ұйымдастыру формасы жағынан бірден-бір қолайлы
сынып жетекшісі ұжымның шығармашылық мүмкіндігін қамтамасыз етуі тиіс;
белгіленген шараға дайындық және оны өткізу барысында бұрынғыларымен байланысыг,
шараның мақсаттылығын қаматамасыз етуде бұрмалаушылыққа жол бермау;
оқушылардың оқу тәрбиес процесінде алған білімдерін мен тәжрибелерін ескере
белгілі бір шараны белгілеп, оны дайындау және өткізу барысынада,
шараның нәтижесін қорытындылап, талдау барысында бірде бір оқушының қалыс
Ұжымдық шығармашылық әрекеттің қандай да бір формасын алмайық, оның
Сынып оқушыларының өзін -өзі басқару ұйымдары және оны ұйымдастыру.
Оқушылардың өзін-өзі басқаруы олардың мектеп жағдайындағы өмірлерін ұйымдастырудың басқа
Оқушылардың өзін-өзі басқаруын дамыту сынып ұжымын басқару жүйесінен өзін-өзі
Олай болса, оқушылардың өзін-өзі басқаруы – қоғамдық маңызы бар
Оқушылар ұжымының белгілі бір мәселеге қатысты өз алдына дербес
Дербестігін дамыту мүмкіндігінің болуы;
Сынып ұжымының өмірін педагогикалық тұрғыдан демократиялық жолмен ұйымдастыру мүмкіндігінің
Ұжымның әрбір мүшесінің оқушылардың сынып, мектеп және қоғамдық
Бұдан шығатын қорытынды ретінде, өзін-өзі басқарудың шартты түрде алынған
“шараны өзіміз ойластырамыз”,
“өзіміз жоспарлап, өзіміз атқарамыз”,
“өзіміз қорытынды жасаймыз” қағидаларын жатқызуға болады.
Тәрбиенің гуманистік сипатында оқушылардың өзін-өзі басқару жүйесін құру және
Өзін-өзі басқарудағы ерекшелік оның кейбір мүшелерінің белсенді әрекетінің болуымен
Өзін-өзі басқару ұймының құрылымы негізінін 3 кезеңнен тұрады:
Сынып жағдайында өзін-өзі басқару: оқу, еңбек, көпшілік-мәдени, спорт секторларының
Мектеп оқушыларының өзін-өзі басқаруы. Мұнда әрбір сыныптың өзін-өзі басқару
Мектеп жағдайында тең төрағалық басқару арқылы атқарылады.оның құрамына оқушылардың
Мектеп және оқушылар өмірін басқаруыдң мұндай жүйесіқоғамды демократиялық жолмен
Бүгінде оқушылардың өзін-өзі басқаруда белсенділерді (лидер) даярлау міндеті өзектьі
Оқушылар ұжымындағы өзін-өзі басқаруды дамыту үлгісін шартты түрде былай
Әрекеттің мақсатын анықтау.
Ұжым болып мақсатты белгілеу, талқылау.
Басқару мәселелсін қою (идея ұсыныу).
Шешімді ұжым болып талқылау (жобасын немесе нақты бір ұсынысты
Шешімді қабылдау, жобаны бағалау.
Шешімді жүзеге асыру (әрекетті пәрменді түрде ұйымдастыру)
Ұжым болып нәтижесін қорытындылау (өздерінің мүмкіншілігін бағалау)
Өзін-зі басқару процесінің қозғаушы күші – ондағы мотивтің болуы.
§3. Сынып жетекшісінің оқушылармен тәрбие жұмысын ұйымдастыру формалары
Тәрбие сағаты және ұйымдастыру.
Мектептегі әрбір мұғалімге оқу процесін ұйымдастырудың негізгі формасы сыныптық-сабақ
Сынып жетекшісінің тәрбие жұмысында сынып сағатының алатын орны өте
Сынып сағаттарын өткізу барысында оқушылардың танымдық белсенділігі артады, оларда
Сынып сағаты мынадай тәрбиелік қызметті атқарады: ағартушылық, бағыттаушылық, болжамдылық
Сынып сағатының ағартушылық қызметі оқушылардың оқу бағдарламасында қамтылмаған білімдерінің
Болжамдылық қызметінде оқушыларда ақиқат өмірге белгілі бір қарым-қатынаста қалыптастыру,
Бағыттаушылық қызметі оқушылардың өмірін шынайы практикалық әрекетке бағыттауға көмектеседі.
Қалыптастырушылық қызметі де жоғарыда аталған 3 қызметтің орындалуымен байланысты
Сыныпсағаты негізінен екі бағытта жүргізіледі. Біріншісі,әдетте өткен апта негізінде
Сонымен қатар, сыныптан және мектептен тыс тәрбие жұмыстары да
Әдетте сынып сағаты аптаның нақтылы бір күні өткізіледі. Онда
Сынып сағатын өткізу әдістемесіне оның мақсатын, міндеттерін, мазмұнын, оқушылардың
Сынып сағатын өткізуге дайындық барысында оқушылар сурет салады, альбом
Тәрбие сағатын дайындау және өткізу жұмыстарында әртүрлі формалар мен
Тәжірибе көрсеткендей, оқушылар үшін ең қызықты да нәтижелі өткен
Сынып сағатын өткізуде дайындық жұмыстарының тәрбиелік маңызы да ерекше.
Сынып сағатын өткізуде оқушыларға ұнамайтын, іш пыстыратын әңгіме
Осындай ұйымдастырушылық жұмыстардан соң сынып жетекшісінің рөлі өзгеріп, беделі
Мұндай жағдайда оқушылардың өзін-өзі басқару белсенділігі мен ықыласы артады.
Ал, басқа жағдайда сынып жетекшісі белгіленген тәрбиелік жұмысты оқушылардың
Кейде сынып сағатын сынып жиналысымен шатастырады. Бұл дұрыс емес,
Сынып сағатын дайындау барысында оның өту мерзімі мен уақытын
Кейде мектеп көлемінде бір мезгілде бірнеше тәрбие шаралары белгіленеді.
Тәрбие сағаты әртүрлі болып келеді. Бүгінде тәрбие сағатын балалар
Біріншісіне, тәрбие сағатын өткізуде кең көлемде білім, мағұлматтың, өмірлік
Екінші түрі,мұғалімдер мен оқушылардың өзара бірлікте атқаратын әрекетімен сипатталады.
Үшінші түрі, оқушылардың өзіндік дербес белсенді жұмысымен сипатталады.Яғни, тәрбие
Тәрбие сағатының мұндай түрі төмендегіндей жағдайды ойластырғанда ғана мүмкін
-оқушыларда талқыланып отырған сұраққа қатысты белгілі бір деңгейде білім
-оқушылардың көпшілік бөлігінде ұжымдық шығармашылық жұмыстарына қатысты біліктілік және
-сынып белсенділері тәрбие сағатын дайындау және өткізу барысында ұйымдастыру
Осындай жұмыстың соңында оның нәтижесін талқылап, қорытынды шығару, деңгейін,
Айта кеткен жөн, тәрбие сағатының жоғарыда аталған түрлерін таңдау,
Тәрбие сағатын өткізу дайындық барысына:
-оқушылармен бірлесе тәрбие сағатының тақырыбын, мақсат, міндеттерін анықтау;
- тәрбие сағатының міндеттеріне сай оның мазмұнына қатысты материалдар
- тәрбие сағатын дайындау және өткізудің жоспарын құру;
- тәрбие сағатының дайындық және өту барысында талқыланып отырған
- көрнекті құралдарын, музыкалық шығармаларын таңдау, бөлмені даярлау;
- оқушылар ұжымында ашық әңгіме, жайма-шуақ жағдай туғызу;
- тәрбие сағатвна оқушылардың ата-анасын, жолдастарын, мектеп әкімшілігі мен
- сынып жетекшісінің тәрбие сағатын өткізу және оған дайындық
- оқушылардың келешек практикалық әрекеттерінде тәрбие сағатынан алған мағлұматтарын
Сынып жетекшісі оқушылардың психологиялық даярлығына да баса назар аударады.
Тәрбие сағатын өткізу құрлымы негізінен 3бөлімнен тұрады: ұйымдастыру, негізгі
Ұйымдастыру бөлімінде оқушылардың назарын талқылап отырған тақырыптың мақсат, міндеттерінің
Негізгі бөлімнің міндеті тәрбие сағатының міндеттері мен қызметі арқылы
Бұл бөлім мұғалімге немесе сынып жетекшісі балалардың белсенді қатысын
Қорытынды бөлімде оқушылардың тәрбие сағатынан алған әсерлерін, қанағат сезімдерін
Бұл бөлім мұғалімге қаралып отырған мәселені оқушылардың практикалық тұрғыдан
Тәрбие сағатының жоспарын құру барысында жоғарыда көрсетілген бөлімдердің өзара
Тәрбие сағатын нәтижелі өткізу көбінесе мына шарттарды еске алған
Сынып жетекшісі тәрбие сағатының ұйымдастыру формалары мен мазмұнын,
Тәрбие сағатының мазмұнын құрастыруда оқушыларға жаңа мағлмат бере отырып,
Сынып жетекшісі тақырыпта немесе мәселені талдау барысында оқушылардың
Оқушылардың материал мазмұнын қабылдау ерекшеліктерін ескеру керек. Әсіресе тәрбие
Сынып жетекшісі сөзі мәнерлі, даусы ырғақты, оның қарым-қатынаста тілектестігін
Тәрбие сағатын өткізу барысында оқушылардың мінез-құдқы турасында үгіт-насихат айтуға
Тәрбие сағатының барысында оқушылардың орналасуы, кіммен пікірталас болу, таңдау
Тәрбие сағатын өткізу тәжрибесін жинақтауды дәстүрге айналдыру керек.
Тәрбие сағатын өткізу барысында оқушылардың жағымды қарым-қатынасын тәрбиелеу қажет.
Сынып жетекшісінің қойын дәптеріне:
Қоғамдық пайдалы еңбекке қатысты сыныпты ұйымдастыру қажет болды. Жұмысқа
Әр жұмыс орнына жауп беретін оқушыны белгіле. Олармен істің
Екінші дәрежедегі іспен шұғылданбауға тырыс, бар күш жігерді басты
Алда істелер іске барлық оқушыны, соның ішінде белсенділерді де
Жоспарланған істі дер кезінде орындалмаған себепті кейнге қалдыруға болмайды.
Жұмысты басқару кезінде мыналарды ескеру керек:
Сенім білдіре отырып тексеруді ұмытпа: жалпы іс барысын қадағалар
Өзіңнің жақсы ісіңмен үлгі болып, басқаларға өнеге көрсет.
Мақтауға, жақсы ықылас-пейіл білдіруге сараңдық жасама, мұндайда мейлінше әділ
Тақырыптық тәрбие сағатына арналған үлгі
«Қазақ халқының қол өнері»
Мақсаты: Қазақтың ұлттық ою-өрнегінің негізінде оқушылардың білім көлемін кеңейтіп,
Міндеттері: Халық ою-өрнегінің шығуы, оның қандай ұғымда туып,
Ұйымдастыру тәсілі: Әңгіме, әңгімелесу немесе сұрақ жаупа түрінде, Абай
Көрнекілік:
Қазақ халқының ою-өрнегінің түсті көшірмесін көрсету, ою-өрнек түрлерін бейнепроетормен
Т. К. Васнецевтің «Орнамент Казахстана в архитектуре» деген кітабын
Қазақстанның ою-өрнек өнеріне қатысты тағы да басқа еңбектерін пайдалану.
Осылар негізінде көрме ұйымдастыру.
оқушылардың атқарған жұмыстарын көрмеге кою.
Өткізу мерзімі, уақыт:
Дайындық барысы: Оқушылар үйлерінде кездесетіною-өрнектері бар заттардың суретін сызып,
Жоспары
Кіріспе: Мұғалім Қазан төңкерісне дейін шығыс халықтарының бейнелеу
Негізгі бөлім:
Оқушылардың күні бұрын жинаған, үйлерінде кездесетін ою-өрнекті заттардың суреттері
Бұдан соң мағұлмат видео, эпидиаскоп көмегімен ою-өрнектің түрлерін көрсетіп,
Мүмкін болған жағдайда оқушылардың сұрақтарына жауап беру.
Ою-өрнекті салу жолдарына тоқталу /мысалы, киіз басу/
Оқушыларды тақтаға шығарып, өз ойларынан ою-өрнек құрастыруды ұйымдастыру, оларға
Қорытынды.
Тәрбие сағатына керекті материалдар:
Қазақ халқының қолөнері сонау ескі заман тарихымен бірге өсіп,
Қазақ халқының қолөнері деп халық тұрмысына жиі қолданылатын өру,
Қазақ халқы өзінің күнкөріс тіршілігіне қажет үй салуды, киім-кешек
Бұл жөнінде архитектор Т. К. Басенов «Орнамент казахстане в
Қазақстанда өрнекті әшекеймен істелетін қолөнердің түрлеріде өте көп. Олардың
Ою сөзімен өрнек сөзінің мағынасы бір. Бұл сөздің ұғымында
Өрнек дегеніміз әртүрлі ою, бедер, бейненің күйдіріп, жалатып, батырып,
Ғасырлар бойы ұрпақтан-ұрпаққа, бір шебердің ұсталық, іскерлік мәнерінен екінші
Нағыз әсем өнер ғана адам жанына рухани азық болады,
К. Маркс. «Көне заман өнерлерінің шығармашылығы әлі де болса
Қазақтың ұлттық ою-өрнектерінің түпкі негізінен іздестіру ісінде Т. К.
Автор ою-өрнек элементтерінің даму тарихын көрсете келе, оларды түр-түрге
Қошқар мүйіз. Мұғалім қошқар мүйізді дәптер бетіне қалай
Сурт дәптерінің бетіне бір төрт бұрыш аламыз. Бұл дәптердің
Төрт бұрышты үш бөлікке бөлеміз. Мұндай сызықтарды көмекші сызықтар
Мұғалім қошқар мүйіздің бейнесін түсіреді де, үлгере алмай
Қошқар мүйізді сызуды аяқтау кезеңі.
Сөйтіп, қошқар мүйіз оюын салуды үйрете отырып, оқушыларды осы
Үйге тапсырма. Үй сандығы бетіндегі қошқар мүйіз өрнегін көркемдеп
Міне, осындай жүйелі жұмйс жүргізілген мектептерде оқушылар өнердің әр
Қорыта айтқанда, мектепте оқушыларға өнер саласына эстетикалық тәрбие берумен
3. Тәрбие сағатын талдау үлгісі
/шартты түрде алғанда/
Тәрбие сағатын ұйымдастырушының аты-жөні.
Тәрбие сағаты қай сыныпта, қай мектепте өтті.
Тәрбие сағатының тақырыбы, мақсаты қандай?
Тәрбие сағатының формасы және әдісі қандай? /кеш, конференция, пікірталас,
Тәрбие сағатының міндеттері сынып ұжымының мүддесіне сай келе ме?
Тәрбие сағатының дайындық және өткізу кезеңдеріндегіоқушылар, сынып белсенділері және
Тәрбие сағатын өткізу барысында қолданылған әдістер, көрнекіліктер, техникалық құралдар,
Тәрбие сағатының мазмұны оның тақырыбы мен мазмұнына сай
Тәрбие сағатының жоспарында көрсетілген жүйелілік, бірізділік сақталды ма?
Тәрбие сағаты барысында аудиториялық көңіл-күй қандай болды?
Тәрбие сағаты сынып ұжымына қалай әсер етті? Себебі.
Тәрбие сағатын дайындау, өткізу барысында қандай кемшілктер болды? Болса,
Тәрбие сағатында көрсетілген көрнекілктердің тартымдылығы, оқушылар ұждымына ықпалы қандай
Осы сынып ұжымымен келешекте өткізілетін тәрбиелік шаралардың мазмұны және
4. Тәрбие сағатын ұйымдастыру жолдары.
Пікірталас
Оқушылардың адамгершілік түсініктері және сенімдерін қалыптастыруда тәрбие сағатын пікірталас
Пікірталас – оқушыларға қоғам және адамдар өмірінедегі оқиғалар мен
Пікірталастың әңгіме тәсілінен ерекшелігі, онда сынып жетекшісінің қоғамдық ортаға
Тәжрибелі сынып жетекшісілері бүгінгі күннің көптеген мәселелерін оқушылар алдында
Пікірталас барысында талқыланып отырған мәселе оқушылардың ойларын дамытып, көзқарастарын
Пікірталастың мақсаты оқушыларды ұжым болып пікір таластыруға, алмасуға, өз
Пікірталастың табысты өтуінің негізгі шарты алдын-ала дайындық жұмысының дұрыс
Пікірталас жүргізуші адамды тағайындауға да үлкен мән берілуі керек.
Сұрақтар таңдағанда оның санына емес, сапасына, тәрбиелік маңызына көңіл
Пікірталас өткізу барысында баяндама жасалмайды. Пікірталас мәдениетті түрде, қатысушылардың
Жүргізуші кіріспе сөз сөйлеп, оның мақсатын түсіндіреді, әрі қарай
Әңгіме.
Тәрбие сағатында ең көп қолданылатын тақырып адамгершілік тәрбиесі. Соған
Әңгіме жүргізу негізінен бастауыш сыныпты қамтиды. Әңгіменің негізгі бағыттары
өз Отаныныа адалдық;
өзі өмір сүріп отырған қоғамның идеологиясына шынайы сенімділігі;
шыншылдығы;
қайырымдылығы, қарапайымдылығы, адалдығы;
саналы тәртіп пен мінез-құлық, мәдениеттілігіне жауапкершілігі;
жолдастық, достық қарым-қатынасқа адалдығы;
немқұрайдылыққа және жамандыққа төзбеушілігі;
еңбекке, еңбек адамына және халық мүлкіне ізігілікті қарым-қатынасы.
Осы көрсетілген әрбір бағыт маңызды, мазмұнды нақтылы тақырыптарда жан-жақты
Әңгімені өткізуге дайындық барысында оның тақырыбын, мақсатын, басты, түйінді
Тақырыптың сұрақтары оның өзекті мәселесіне айнылуы керек. Дайындықтағы жауапкершілігі
Мұғалім әңгіме барысында оқушыларға әлденені оқып беруге, немесе еске
Әңгіме өткізілгеннен кейін оқушыларға оның қаншалықты әсер еткенін, олардың
Саяси хабарлама.
Бұл-ссаяси білім берудің аса маңызды және кең тараған формасы.
Саяси шолуға арналған хабарда бір-екі жұмадағы еліміз бен шетелдерде
Бір аптада әлемде болған саяси жағдайларға қысқаша сипаттама.
Біздің еліміздегі ең маңызды, ең көрнекті табыстар, жаңалықтар туралы
Халықаралық жағдай.
Шетелдегі жастар өмірі туралы жаңалықтар.
Қорытындылар.
Тапсырмалар, кеңестер, ұсыныстар.
Тақырыптық саяси хабарларда белгілі бір мәселеге байланысты толықырақ
Жеделхабарлар төтенше оқиға жағдайында, Парламент сессиялары кезінде, Үкіметіміздің аса
Оқу министрлігінің мектептер бас басқармасы, оқушы-жастар бөлімі мақұлдаған жалпы
Саяси хабарлама өткізу әдістемесінде ағымдағы оқиғалар туралы қысқа, әсерлі
Жоғары сыныптарда саяси хабарламаны өткізу жақсы дайындалған бір оқушыға
Саяси хабарламадан кейін оқушылардың альбом, плакаттар дайындап, кестелер жасағаны
Саяси хабарламаны дайындау және өткізу барысында газет жорнал, радио
Саяси хабарламаны өткізуге, солнымен қатар, үгіи-насихат жұмысын жүргізуге, ата-аналарды
Саяси хабарлама оқу жылының барысында ғана емес, сонымен бірге
Газетпен жұмыс жасай білу.
Сенің ең жақсы көмекшің - газет. Газетті дұрыс пайдалана
Еліміздің қоғамдық, экономикалық, мәдени өмірі, шетелдерде болып жатқан жаңалық,
Балалар газеттен алған әсерлері мен ой түйіндерін өз сыныбының
... Осы аптадағы ақпаратшы бірінші топ, еліміздегі түрлі оқиғалар
Егер балалар күнделікті оқиғалармен үзбей танысып отырса, сұрақ та
... Үшінші сынып оқушыларына ұжым болып газет оқыған тиімді.
Газет оқуға үйрету.
Бұл ережелерді баланың есіне салып отырған жөн.
Газет оқуды күнделікті әдетке айналдыр. Газет - жол сілтеуші
Газеттің әрбір бетінің өзіндік ерекшелігі, мәні бар екеніне түсіне
Әуелі айдар, бөлім, тақырып, мақала атауларымен танысып, ең қызықтысы
ең алдымен хабарларды оқыған дұрыс, өйткені олар елімізде және
Мақаланың негізгі түйіні не екен, одан нені үйренуге болатынын
Терминдерге көңіл бөліп, олардың ұғымын сөздіктен қара.
Еліміздің саяси картасы әрдайым қол асатында болсын.
Оқығаныңды үй-ішіңмен, жолдастарыңмен, таныстарыңмен талқыла.
Газетке берілетін мақала жоспары:
Мақала авторының аты-жөні, мекен жайы.
Оқиғаның болған орны.
Оқиғаның өткен мерзімі.
Оқиғаны қысқаша баяндап шығу.
Ұсыныс жасау, қорытынды беру.
Саяси үйірмелер мен клубтар
Мұның міндеті оқушылардың сабақта, газет, журнал, радио, көгілдір экран
Саяси үйірмелер мен клубтар әдетте жоғарғы сынып оқушылары
арасында қолданылады. Ондағы жұмыстың формалары мен тәсілдері әр алуан.
Саяси үйірмелер мен клуб жұмысын ұйымдастырудың нәтижелі болу
Оның жұмысын мазмұнына жақын және алым шет елдегі саяси
Мұндай жұмысты, әдетте оқушылардың мәліметтер жинауы, оған қысқа түрде
Ұсынылатын тақырыптың саяси тақырыпты әзірлеу мен күрделілігіне байланысты жауапты
Сынып жетекшісі саяси тақырыпты әзірлеу мен өткізу барысында, жауапты
Мұндай жұмыс барысында оқушылар ұсынылған әдебиеттерді оқып-үйренкді және құрбылары
Оқырмандар конференциясы
Оқырмандар конференциясы мектеп оқушыларының оқудан тыс кездерінде қызықты әдеби-көркем
Мектеп жағдайында ең көп тараған немесе көптеп қолданатын конференция,
Конференцияның негізгі мақсаты кітап жайлы оқушылардың қызығушылығы мен ойын
Конференцияның міндеті: оқылған кітаптарды ұжым болып талқылау, оның
Әдеби-көркемөнер шығармаларын жан-жақты талдау оқушылар ұжымының берік қалытасуына, сана
Дұрыс ұйымдастырылған конференция оқушыларды саналы оқуға, теориялық мәселелерді талдай
Сынып жетекшісіне конференцияны өткізу барысында оқушылардың дара психологиялық ерекшеліктерін,
Конференция тәрбие жұмысын ұйымдастыру формасының бірі ретінде оған ұзақ
Конференция немесе көркемәдебиет шығармасын таңдаудағы кездейсоқтық.
Конференцияны өткізу орнының үйлесімсіздігі.
Конференцияны өткізу және оған дайындық барысында оқушыларды белсенді немесе
Конференция немесе оның тақырыбын талқылау барысында белсенді пікір алмасудың
Конференцияның тақырыбы немесе онда қаралып отырған мәселелер оқушылардың күнделікті
Конференцияларды ұйымдастыру барысында оның сапасына, мазмұнына мән бермей сан
Дайындық барысында оқушылардың өзара пікір алмасуы, жазба жұмыстарын жүргізудің
Дайындықтың жауапты кезеңінде оқылатын кітап, оның авторы анықталып, оқушыларға
Конференцияны өткізу барысында сынып жетекшісі кіріспе сөз сөйлеп, оны
Конференция соңында сынып жетекшісі қорытынды сөз сөйлеп, оған баға
Тақырыптық конференция
Тақырыптық конференция – белгілі бір тақырып бойынша көкейкесті мәселелерді
Конференция тақырыбыг таңдау маңызды болады. Ол оқушылардың тілегімен сәйкес,
Тақырыптық конференцияларда оның мақсатына сай сұрақтарды оқушыларға аолын ала
Конференцияны өткізу қарсаңында тақырыпқа сай көрме ұйымдастырылып, оған қажетті
Конференцияға алдын-ала баяндама әзірленеді. Ол жазба және ауызша сөйлеу
Дайындық барысында хабарландыру ілініп, онда конференцияны өткізу мерзімі мен
Конференцияны өткізу барысында, оның басшы органы сайланбайды (президиум). Стол
Тақырыптық конференция көбінесе жоғарғы сынып оқушыларымен ұйымдастырылады, соған сәйкес
Жүргізуші кіріспе сөз сөйлеп, конференцияның мақсатын түсіндіргеннен кейін, баяндамашыларға
Конференция соңында сынып жетекшісі немесе жүргізушісі оның қортынды сөз
Қызықты кездесулер
Тәрбие мен оқу өмірмен, өндіріспен, қоғамдық құрлыспен тығыз байланыстыру-мектептегі
Кездесуге әдетте өнеркәсіп және ауылшаруашылығы озаттары, Ұлы Отан соғысы
Сынып жетекшісі кездесуді дайындау барысында тәрбиелік жағдай туғызады: алдын
Оқушылар озат адамдармен кездесуі жауапты кезең. Сондықтан да,
Кездесулерді ұйымдастыруда оқушылардың арасында оған алдын-ала дайындық жұмыстарын жүргізудің
Дайындық маңызды бір саласы сынып жетекшісінің шақырылатын қонақтармен алдын
Кездесуді өткізетін орынды да алдын-ала белгілеп алған жөн.Еліміздің көптеген
Осыған қарамастан аталмыш тәрбиелік шараларды сынып жетекшесі тарапынан атқару
Ал кездесу мерзімін негізінен апта соңында, сенбі күндері өткізу
Кездесуге оқушылардың өздерін дайындаудың да педагогикалық тұрғыдан құнды екенін
Мұның бәрі сөз жоқ кездесудің әсерін күшейте түседі.
Бұл арқылы сынып жетекшісі достық пен өзара жолдастық көмекпен
Қызықты кездесулер өмір бойына еске қалады, оқушылардың мамандық таңдауын
Алайда кездесулердің бәрі бірдей педагогикалық жағынан дұрыс ұйымдастырыла бермейді.
Баспасөз конференциясы.
Сыныптан тыс тәрбие жұмысының бұл формасы оқушылар үшін қызықты
Баспасөз конференциясы балаларды байқағыштыққа, оптимистік көтеріңкі көңіл-күйге баулиды, қаралып
Баспасөз конференциясы арнаулы орындарда өтедеді. Сахнада конференцияға қатысушыларға алдын
Конкурстар.
Мектепте өткізілгіен конкурстар оқушылардың ой-өрісін, тапқырлығын, шеберлігін, қабілетін жетілдіру,
Конкурсты шығармашылық сипатта ұйымдастырып өткізуге, әсіресе оны қызықты, әсерлі,
Конкурстың түрлері әр алуан: конкурс-викторина, конкурс-инсценировка, мәнерлеп оқу, фотосурет
Конгкурсты өткізбес бұрын, түрі анықталып, оған қатысушыларға қойылатын шарттар
Сөйтіп командалар сайысқа түседі. Мұның өзі командалар арасында өз
Конкурсты өткізу барысында, жүргізуші оның өту шартымен, әділ қазылар
ХХІ ғасыр көшбасшысы
(интеллектуалдық шоу)
Мақсаты: Оқушылардың пәнге қызығушылығын, ынтасын арттыру.
Қатынасушы жақтардың өзін-өзі таныстыруы (Хоббиы. Мұраты. Ұраны).
І-тур. Конкурс «Бәйге» (1 жауап – 5 балл). Кім
1 – сұрақ: Әлемдегі ең кішкентай құс (колибри –
2 – сұрақ: Әлемдегі ең үлкен құс (түйеқұс –
3 – сұрақ: Нейтронда қандай заряд бар. (жоқ)
4– сұрақ: Вакумдағы жарық жалдамдығы қандай? (с=3х108 м/с нмесе
5– сұрақ: Күн жүйесінде қанша планета бар? (9)
6– сұрақ: Инерция заңын кім ашты? (Галилей)
7 – сұрақ: Ағаштың жасын қалай анықтауға болады? (жылдық
8– сұрақ: Менделеев кестесіндегі 1-ші элемент (сутегі)
9– сұрақ: 3,14 саны нені білдіреді? (шеңбер ұзындығының диаметіріне
10– сұрақ: Дөңгелектің ауданы (s=(R2)
11– сұрақ: От құдайы (Прометей)
12– сұрақ: Су үстінде қай қала орналасқан? (Венеция)
13– сұрақ: «Соғыс және бейбітшілік» кітабының авторы кім? (Л.Толстой)
14 – сұрақ: Қазақстандағы 1-ші академик кім? (Қ.И.Сәтпаев)
15 – сұрақ: Космосқа 1-ші сапар шеккеен қазақ
16 – сұрақ: ХХ ғасыр адамдары кімдер? (А.Бөкейханов, А.Байтұрсынов,
ІІ-тур. «Көкпар»
Ойынға қатысушылар екі топқа бөлінеді.
Тапсырма: Темекі шегудің пайдасы және зяны қандай?
Бірінші топ оның пайдасын, ал екінші топ оның зяны
ІІ-тур. «Полиглот»
Тапсырма: Мақал және мәтелдердің бастапқы бөлігі айтылады, ал ойынға
Байлық – байлық емес ...(Бірлік байлық. Байлық – reictum)
Ойнап сөйлесең де... (Ойланып сөйле. Сөйле – aprich)
Еңбектің наны тәтті...(Жалқаудың жаны тәтті. Тәтті - sess)
Еңбектің түбі - береке... (Көптің түбі – мереке. Мереке
Жақсы сөз... (жан азығы. Азық – essen)
Терпение и труд все перетрут. (arbeit)
Грамоте учиться, всегджа пригодится. (lernen)
Доброе братсвто милее богатства. (reichtum)
сарый друг лучше новых двух. (frend)
Не имей сто рублей, а имей сто друзей. (hunolent)
IV-тур. «Егер де мен...»
Сіздер төтенше жағдайлар комитетінің басшы қызметкерісіз. Сіздердің әрекетіңіз.
Сіздерге 30 секунд уақыт беріледі.
V-тур. Нақтылы сұрақ.
1. Физика. Атомның құрылымы. Атом ядросы нелерден тұрады? (нейтрондар
2. Тарих. Абылай ханның шын аты кім? (Әбілмәнсүр)
VІ-тур. Тамаша жетілік.
География. Жер атмосферасы қандай қабаттардан тұрады? (тропосфера, стратосфера, атмосфералық
Биология. Жер бетіндегі өсімдіктердің ортаңғы бөлігі қалай аталады? (сабақ
Тарих. Қазақ жері қай жылдан Ресей құрамына енді? (1731
VІІ-тур. Шеншендік сайысы
Қорытынды бөлімі.
«Атемекен» - Қазақстандағы жалпы білім беретін мектептердегі оқу-тәрбие процестерінің
Бағдарламаның негізгі мақсаты – ұлттық өзіндік ерекшеліктерді ескере отырып,
Қызметі: «Атамекен» негізгі 30 шығармашылық бағыттан құрылған. Онда халықтың
Орда төрағасы, орынбасарын, 3-бірлестіктің жетекшілерін І-IV сынып «Балдырғандар ата-баба
Әрбір бірлестік өздерінің жас ерекшеліктеріне қарай және өз тілектеріне
Негізгі шығармашылық бағыттары:
«Салт» бағыты. /Халықтардың салт-дәстүрлері, мәдениеті, түрлі ұлттық рәсімдері, фолклор
«Шежіре» бағыты. /Қазақ тарихы: тапалар, рулар, жүздер, хандар, сақтар,
«Шаһар» бағыты. /Көне және жаңа қалалар мен олардың
«Жібек жолы» бағыты. /Тарихи-географиялық жерлер мен орындар, Ұлы жібек
«Сөнбес жұлдыздар» бағыты. /Хандар мен батырлар, билер, жыраулар,
«Толғау» бағыты. /«Атамекен» бағдарламасы негізінде, айтыс, термие, күй, ертегілер,
«Асыл мұра» бағыты. /Қожа Ахмет Яссауи, Арыстан Баб, Айша
«Домбыра-дастан» бағыты. /фолклорлық-этнографиялық музыкалық аспаптар т.б/
«Нурыз» бағыты. /наурыз, ерулік, соғым т.б ұлттық мейрамдар/
«Зергер» бағыты. /ұлттық ою-өрнек, қолөнер т.б/
«Төрт түлік» бағыты. /халықымыздың мал шаруашылығындағы ежелгі кәсіптердің
«Көкпар» бағыты. /ұлттық ойындар мен спорттық, әскери шаралар
«Дулыға» бағыты. /ұлттық қару жарақ түрлері.../
«Қасиет» бағыты. /жұлдызшылық, емшілік, тәуіптік туралы ақпараттар/
«Ас» бағыты. /ұлттық ас мәзірі/
«Бабалар өсиеті» бағыты. Халықтық мақал-мәтелдер, өсиетнамлар, нақыл
«Зерде» бағыты. /шығыстың ұлы ғұлама-ғалымдары туралы ақпарат беру/
«Құсбегі» бағыты. /«Атамекен» бағдарламасы бойынша, аңшылық өнері/
«Қыз бен жігіт» бағыты. /ұлттық-гигиеналық, мәдени, т.б қарым-қатынастар/
«Заман-ай» бағыты. /өлкетану жұмыстары, экологиялық шаралар, табиғатпен жанасу/
«Алыстағы бауырлар» бағыты. /шет елдердегі қазақтармен байланыс, халықаралық,
«Достық» бағыты. /қазақ мемлекетінің дамуына қызмет еткен өзге
«Ардагер» бағыты. /ұлт-азаттық қозғалысы, Отан соғысы, ауған соғысы,
«Ою-өрнек» бағыты. /Ұлттық және әлемдік зергерлік өнері, арихитектуралық
«Бейнеер сыры» бағыты. /көне көркемдік туындылар/
«Ата-ана» бағыты. /қазақ отбасы, ата, әже, шеше, келін,
«Шариғат-Құран» бағыты. /Құраннның тәрбиелік, ғылыми мәселелерімен атнысу/
«Сәби» бағыты. /мектепке дейінгі балалармен жұмыс/
«Қайырымдылық» бағыты. /мәдени, материалдық, еңбектіе көмектер ұйымдастыру/
«Сауда» бағыты. /сауда саласындағы мамандықтар, қызмет түрлері/
Бұл бағыттыр 1991 жылы 7-желтоқсанда «Атамекен» ұйымының І Құрылтайында
Сынып жиналысының хаттамасы
/айы, күні, жылы/
Кімдер қатысты ...................................................................................
Тақырыбы .............................................................................................
Күн тәртібі.
.....................................................................................
.....................................................................................
.....................................................................................
Жарыс сөзге қатысқандар .................................................................
..............................................................................................................
...............................................................................................................
Қабылданған шешім ...........................................................................
Төраға .....................................................................................
Хатшы .....................................................................................
Ата-аналар жиналысынң хаттамасы
/айы, күні, жылы/
Кімдер қатысты ...................................................................................
Тақырыбы .............................................................................................
Күн тәртібі.
.....................................................................................
.....................................................................................
.....................................................................................
Жарыс сөзге қатысқандар .................................................................
..............................................................................................................
...............................................................................................................
Ата-аналардың сұрақтары, ескертпелері, ұсыныстары ......................
...................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
Қабылданған шешім ................................................................................
Төраға .....................................................................................
Хатшы .....................................................................................
Ата-аналардың ашық есік күні.
/күні, айы, жылы/
Кімдер болды. ..........................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
Кімдер арнайы шақырылды ...................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
Негізгі әдебиеттер:
Болдырев Н. И. Класс жетекшісі. – А...Мектеп, 1980
Болдырев Н. И. Мектептегі тәрбие жұмысының методикасы. –
Ақназаров Б Класс жетекшісі – А.. Мектеп , 1973
Оқушыларды тәрбиелеудің үлгі мазмұны. /ред.басқ. Марьенко И. С. Аударған
Шлясова А. Н. Класс жетекшісінің жүргізген тәрбие жұмысың
Класному руководителю. Уч.-мет. пособие /под.ред рожкова. М. И –
Богословский В. В т.б Жалпы психология, - А..: Мектеп
Педагогикалық және жас ерекшеліктері психологиясы. /подред. Петровский А. В
Қожахметов К. Ж. Сынып жетекшісі А..: 2000
Поташкин М. Об анализе воспитательной работы. – Народное
Безкокровайный С, Жұмабаев. А. Мектепте өткізілетін тарихи-әдеби кештер.
Макаренко А. С. Ұстаздық дастан. - А... Мектеп, 1985
Ақназаров Б Класс жетекшісі – А.. Мектеп , 1973
Оқушыларды тәрбиелеудің үлгі мазмұны. /ред.басқ. Марьенко И. С. Аударған
Шлясова А. Н. Класс жетекшісінің жүргізген тәрбие жұмысың
Ұшырова А Класс активтері. “Қазақстан мектебі” №1, 1986
Кочетов. А Г. Оқушылардың өзін-өзі тәрбиелеуі. –М,, “Просв”
Класному руководителю. Уч.-мет. пособие /под.ред рожкова. М. И –
Косолапов В. И. Мектептегі тәрбие жұмысының методикасы – А,
Сокольников Ю. П, Ефременько Н. В. Учеть классным руководителям
Щуркова Н. Е, Финданцевич Н. С. Класный час
Фролова Г. И. Организация и методика клубной работы с
Кондрашова Л. В. Сборник педагогических задач. – М., Просвещение
Богданова О. С. Этические беседы с подростками.
Этнопедагогика материалдарын тәрбие процесінде қолдану.- А,. 1998.
Оқушыларды сабақтан тыс уақытта тәрбиелеу. /Құрастырған: Кырлаков В. П,
Нұрмағанбетов С, Овчинникова Р. Мектептегі кластан тыс жұмыстар. –А:
Саңғысбаев Н. Мектептен тыс мекемелердің іс тәжрибесінен. –А: мектеп,
бозжанова К. Б. Оқушылармен жүргізілетін кластан және мектептен тыс
Абилова З. Оқушыларға кластан тыс жұмыстарда эстетикалық тәрбие беру.
Әбенбаев С. Оқущы жастарға эстетикалық тәрбие беруді жетілдіру. –А,