Кіріспе.................3
І. ӨНДІРІСКЕ ЖҰМСАЛҒАН ШЫҒЫНДАРДЫҢ ЕСЕБІ
1.1 Кәсіпорындағы өндірістік есеп пен өндірісті ұйымдастыру.....4
1.2 Үстеме шығындардың мәні, түрлері, оларды тарату тәсілдері..................13
1.3 Басқару есебінің әдістемелік нормативтік реттелуі.................16
1.4 «ҚМГ-Астана» ЖШС-ң қалыптасуы мен қаржылық сипаты....................22
II. «ҚМГ-Астана» ЖШС-де өндірістік үстеме шығындар есебінің
2.1 Өндіріске жұмсалған шығындардың есебінің ұйымдастырылуы..............25
2.2 Үстеме шығындардың құрамына жататын төлемақылар есебі..................27
2.3 Өндірістегі үстеме шығындар есебінің ерекшеліктері............30
2.4 Өндірістік шығындар есебін жетілдіру жолдары.....................32
Қорытынды............................35
Пайдаланылған әдебиеттер.......................37
Кіріспе
«Өндіріске жұмсалған шығындар» өнім өндіру, жұмыс орындау және
Ал, мемлекеттік мекемелер шығындарына тоқталатын болсақ,
І. ӨНДІРІСКЕ ЖҰМСАЛҒАН ШЫҒЫНДАРДЫҢ ЕСЕБІ
1.1 Кәсіпорындағы өндірістік есеп пен өндірісті ұйымдастыру
Кәсіпорын — түрлі өндірістерден және шаруашылықтардан (негізгі, көмекші, қосымша,
Кәсіпорынның жекелеген өндірістік буындары бойынша жоспарлау және
Негізгі өндіріске кәсіпорын шығаратын өнімдер, сондай-ақ өнімді сатуға және
Көмекші өндіріс негізгі өндірістің өнімін әзірлеуге қатыспайды, бірақ өнім
Қосымша цехтар (мақта қалдықтарынан тазартылған мақта өндіру жөніндегі цехтар)
Қосалқы цехтар (ыдыстар мен буып-түю материалдарын дайындаумен айналысатын цехтар)
Бұдан басқа кәсіпорында қызмет көрсететін өндірістер мен кәсіпорын ұжымының
Өндірістік есепті дұрыс ұйымдастырдың кез-келген кәсіпорын үшін маңызы
Өндірістің бухгалтерлік есебін ұйымдастыру көбіне өндірістің тұрпатына (типіне)
Шешімді қабылдау үшін ақпараттарды жинаған кезде белгілі бір шешім
— шығындардың туындайтын (пайда болатын) орындары (өндірістер, цехтар, учаскелер)
— қызметтер, жұмыстар және өнім түрлері бойынша; өндіріс
— шығындар өнімнің өзіндік кұнына ену тәсілі бойынша; тікелей
— өндіріс шығындары өнімнің көлеміне қатысты екіге бөлінеді: айнымалы
— шығыстар түрі бойынша (баптары және элементтері
Шығындар басқару қызметі (функциясы) бойынша:
— өндірістік (өндіріс процесінің барысында пайда болады);
— коммерциялық (сатумен байланысты);
— әкімшілік (баскару процесімен байланысты).
Өндіріс шығындарын есепке алу үшін шоттардың кешенді жүйесі пайдаланады,
Шығындарды және өнімнің шығарылуын есепке алу мен
"Цехтар бойынша шығындар" ведомосы, онда 8100, 8300, 8314және
"Цехтар бойынша шығындар" ведомосына жазу үшін
— "Материалдар (жалақы) шығындарын бөлу (тарату)" кестесін әзірлеу, онда
- "Негізгі құрал-жабдықтар амортизациясының (тозуының) есебі" кестесін әзірлеу,
— "Материалдық емес активтер амортизациясының есебі" кестесін әзірлеу, онда
— "Көмекші (қызмет көрсетуші) өндірістер мен шаруашылықтардың көрсеткен
Өндіріс шығындарының талдамалық (аналитикалық) есебі калькуляция (есеп) объектілерінің және
Өндіріске жұмсалған шығындарды олардың құжаттары бойынша қандай калькуляциялау объектісіне
Орташа және ірі кәсіпорындарда өндіріс шығындарын есепке
Қаржылық және басқару бухгалтериясының арасындағы өзара қарым-қатынастар мына
Кәсіпорынның қаржылық бухгалтериясында аяқталмаған өндірісті есептеу үшін
Негізгі өндіріс тұтынатын өнімді шығарып жұмыс жасайтын және қызмет
Көмекші өндірістің шығындарын есепке алу үшін мына шоттар арналған:
8310- "Кемекші өндірістер (қорытушы шот)";
8311 - "Материалдар";
8312- "Қызметкерлердің еңбегіне ақы төлеу";
8313 - "Еңбекақыдан қаржы бөлу";
8316 - "Басқа да шығыстар".
Көмекші өндірістердің әрбір цехтары бойынша шығындарды есепке алу "цехтар
Көмекші өндірістің талдамалық (аналитикалық) есебі әрбір цехта, өнім түрлері
Қосымша өндірістің күрделілігі, сондай-ак, шығарылатын өнімнің біртектестігі немесе біртектес
Көмекші өндірістің есеп айырысуы мен калькуляциясы біршама ерекшеленеді,
Автомашинаның ағымдағы жөндеуінің өзіндік құнын есептеу үшін автомашинамен
Тек жөндеу-механикалык пен аспаптар жасайтын цехтарды қоспағанда, бұл цехтарда
Келесі есептік жылдың басында қаржылық бухгалтериядан өндірістік (басқарушылық)
Кемекші өндірістің көрсеткен қызметін және атқарған жұмысын тұтынушылар бойынша
Көмекші өндірістің өнімінің санын счетчиктердің көрсеткіштері бойынша немесе шамамен
"Көмекші өндіріс қызметін таратудың" талдамалық кестесі үш бөлімнен
Бірінші бөлімде өнімнің, жұмыстардың, көрсетілген қызметгердің және көмекші
Екінші бөлімнің деректері "Цех шығындарының" негізінде ведомосқа жазылады,
Үшінші бөлімде көрсетілген қызметтің жабдықтаушысы болып саналмайтын бөлімшелердің
Технологиялық процестің сипатына және шығаратын өнімнің, жұмыстар мен көрсетілетін
Қарапайым өндіріс біртекті, күрделілігі бірдей өнімдерді шығарады. Оларда, әдетте,
Күрделі өндіріс алуан түрлі өнім түрлерін шығарады, оның аяқталмаған
Кәсіпорынның құрамында көмекші өндіріс ретінде: автотранспорттық, жөндеу-механикалық, бу
Өндіріс шығындарын есептеу үшін 8100 - "Негізгі өндіріс" бөлімшесінің
Өндіріске жұмсалған барлық шығындарды қорытындылау (шолу) үшін 8100-"Негізгі өндіріс"
Негізгі өндірістегі шығындар есебін ұйымдастыру 8 сызбада берілген. 8110"Негізгі
Материалдар. Шикі заттар мен материалдар — өнімді әзірлеу негізінде
Лимиттік-алу карталары және талап-накладнойы жұмсалған шикізат пен негізгі
Көмекші материалдар - тұрақты технологиялық процестерді қамтамасыз ету үшін
Көмекші материалдардың нақты шығысы әрбір өнімнің өзіндік құнына,
Қайтарылған қалдықтар — бұл негізгі, көмекші және қосалқы өндірістердің
Өнімнің өзіндік құнына кіретін материалдық ресурстарының шығыстарына қайтарылған өндіріс
1.2 Үстеме шығындардың мәні, түрлері, оларды тарату тәсілдері
Үстеме шығыстар - бұл өндірісті басқарумен және қызмет
Бұл шығындар ай бойында белгіленген номенклатуралық шығыс баптары
Үстеме шығыстар ай соңында белгіленген әдістеме. Негізгі
Шаруашылық жүргізуші субъекттер өзінің есептік саясатында өндіріс ерекшеліктерін
Мысалға, үстеме шығысының құрамында "Өндірісті дайындау және игеру шығыстары"
Өндірісті дайындау және игеру шығыстары алғашқыда шығыстың жалпы сомасынан
Егер де кәсіпорында бірнеше өнім түрі өндірілетін болса,
Өндірістегі барлық шығындар цехтардың ведомостары бойынша топтастырылады, онда әрбір
8110- "Негізгі өндіріс" шотының дебеті мен кредиті бойынша
Кәсіпорынның жұмысының тиімділігін қамтамасыз ету үшін онда көмекші
Кәсіпорынның есептік саясатында үстеме шығыстар құрал-жабдықты пайдалану мен
Үстеме шығыстарға өндіріске қызмет көрсетумен және негізгі және
— кешендік сипаты — шығыстар құрамында барлық экономикалық
— екі және одан да көп бұйымдар шығарған кезде
Үстеме шығыстарды тарату тәсілі өндірістің ерекшелігіне және есептік
— өндіріс жұмысшыларының еңбек ақысына пара-пар етіп (пропорциональды)
—тікелей материал шығыстарына пара-пар етіп (пропорциональды) таратылады;
— өндірілген өнім санына немесе өнделген шикізаттың салмағына пара-пар
— цех құнына пара-пар етіп (пропорционалды) (мысалға, қара металлургияда)
— алдын-ала белгіленген шығындардың тұрақты коэффициенттері бойынша таратылады;
— басқа да тарату базалары бойынша таратылады (құрал-жабдықтың
8400- "Үстеме шығындар" бөлімшесі мынадай шоттардан тұрады:
8410- "Үстеме шығындар", онда транзиттік әрі бір
8411- "Материалдар" — үстеме шығындардағы материалдардың
8412 - "Қызметкерлердің еңбегіне еңбек ақы төлеу"
8413 - "Еңбекақыдан аударылатын аударымдар" — 932-шотында есептелген
8414- "Негізгі құралды жөндеу" — ендіріс қызметінде пайдаланатын негізгі
8415 - "Негізгі құралдардың тозуы және материалдық
8416- "Тұрғын-үй қызметі" - тұрғын-үй қызметінің барысында тұтынылған құнын
8417 - "Жал ақысы" — өндірісте пайдаланатын негізгі
8418 - "Басқа да" — әлеуметтік сфераға
1.3 Басқару есебінің әдістемелік нормативтік реттелуі
Бухгалтерлік есептің методологиялық негіздері ұйымдастыру мен жүргізу тәртіп нормативті
Мазмұны
Осы Заң Қазақстан Республикасында бухгалтерлiк есеп пен қаржылық есептiлiк
Осы Заңда пайдаланылатын негiзгi ұғымдар
Осы Заңның мақсаттары үшiн мынадай негiзгi ұғымдар пайдаланылады:
1) аккредиттеу - уәкiлеттi органның бухгалтерлердiң кәсiби ұйымдарының және
2) бастапқы eceпкe алу құжаттары (бұдан әрi - бастапқы
жасалу фактiсiнiң және оны жасауға берiлген құқықтың қағаз және
3) бухгалтерлердi кәсiби сертификаттау жөнiндегi аккредиттелген ұйым (бұдан әрi
4) бухгалтерлердiң аккредиттелген кәсiби ұйымы (бұдан әрi - кәсiби
5) бухгалтерлiк есепке алу тiркелiмдерi - бухгалтерлiк есеп пен
6) бухгалтерлiк ұйым - бухгалтерлiк есеп саласында қызмет көрсететiн,
7) жария мүдделi ұйымдар - қаржы ұйымдары, акционерлiк қоғамдар
8) кәсiби бухгалтер - кәсiби бухгалтер сертификаты бар жеке
9) кәсiби бухгалтер сертификаты (бұдан әрi - сертификат) -
10) қаржылық есептiлiк депозитарийi (бұдан әрi - депозитарий) -
11) қаржылық есептiлiк стандарты - бухгалтерлiк есеп жүргiзу және
12) қаржылық есептiлiктiң ұлттық стандарттары (бұдан әрi - ұлттық
13) қаржылық есептiлiктiң халықаралық стандарттары (бұдан әрi -
14) уәкiлеттi орган - бухгалтерлiк есеп пен қаржылық есептiлiк
Қазақстан Республикасының бухгалтерлiк есеп пен қаржылық есептiлiк туралы заңнамасы
1. Қазақстан Республикасының бухгалтерлiк есеп пен қаржылық есептiлiк туралы
2. Егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартта осы Заңдағыдан
Бухгалтерлiк есеп пен қаржылық есептiлiктiң мақсаты
Бухгалтерлiк есеп пен қаржылық есептiлiктiң мақсаты мүдделi тұлғаларды дара
Бухгалтерлiк есеп пен қаржылық есептiлiктiң принциптерi мен негiзгi сапалық
1. Есептеу мен үздiксiздiк бухгалтерлiк есептi жүргiзудiң және қаржылық
2.Түсiнiктiлiк, орындылық, сенiмдiлiк және салыстырмалылық қаржылық есептiлiктiң негiзгi сапалық
Бухгалтерлiк есептi ұйымдастыру
1. Басшылық немесе дара кәсiпкер:
1) есеп саясатын келiседi және (немесе) бекiтедi;
2) бухгалтерлiк есептi ұйымдастыруды қамтамасыз етедi.
Есеп саясаты Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiппен және ұйымның
2. Басшылық немесе дара кәсiпкер есеп жұмысының көлемiне қарай:
1) бас бухгалтер басқаратын құрылымдық бөлiмше ретiнде бухгалтерлiк қызмет
2) штатқа бас бухгалтер лауазымын енгiзудi;
3) бухгалтерлiк есептi жүргiзудi және қаржылық есептiлiктi жасауды шарт
4) бухгалтерлiк есептi жеке жүргiзудi жүзеге асыра алады.
Жария мүдделi ұйымдарға осы тармақтың 3) және 4) тармақшаларының
Халықаралық бухгалтерлер федерациясының толық мүшесi болып табылатын ұйым -
Қаржылық есептiлiк элементтерi
1. Активтер, мiндеттемелер және капитал қаржы жағдайын бағалаумен байланысты
Активтер - дара кәсiпкер немесе ұйым өткен оқиғалар нәтижесiнде
Мiндеттеме - дара кәсiпкердiң немесе ұйымның өткен оқиғалардан туындайтын
Капитал - дара кәсiпкердiң немесе ұйымның активтерiндегi барлық мiндеттемелер
2. Кiрiстер мен шығыстар пайда мен зиян туралы есепте
Кiрiстер - есептi кезең iшiнде активтердiң түсiмi немесе өсiмi
Шығыстар - есептi кезең iшiнде активтердiң қолдан кетуi немесе
Қаржылық есептiлiк
1. Қаржылық есептiлiк дара кәсiпкердiң немесе ұйымның қаржылық жағдайы,
туралы ақпаратты бiлдiредi.
2. Мемлекеттiк мекемелердiң қаржылық есептiлiгiн қоспағанда, қаржылық есептiлiк мыналарды
1) бухгалтерлiк баланс;
2) пайда мен зияндар туралы есеп;
3) ақша қаражатының қозғалысы туралы есеп;
4) капиталдағы өзгерiстер туралы есеп;
5) түсiндiрме жазба.
Қаржылық есептiлiктi жасау тәртiбi және оған қойылатын қосымша талаптар
3. Егер Қазақстан Республикасының заңнамалық актiлерiнде өзгеше көзделмесе, мемлекеттiк
4. Қаржылық есептiлiкке ұйымның басшысы және бас бухгалтерi, дара
Бухгалтерлiк есебiн бухгалтерлiк ұйым немесе кәсiби бухгалтер жүргiзетiн ұйымның
Қаржылық есептiлiктiң халықаралық стандарттары
Қаржылық есептiлiктi жасауды ұйымдар Қаржылық есептiлiктiң халықаралық стандарттары комитетi
Осылайша бүгінде Қазақстан Республикасында бухгалтерлік басқару есебі дамуына кейбір
1.4 «ҚМГ-Астана» ЖШС-ң қалыптасуы мен қаржылық сипаты
Құрылу уақыты: 10 қыркүйек 2003 ж.
Жарғылық қор: 15 246 291 тг.
Қызметкерлер саны: 598 адам.
Құрылтайшылыр: «ҚазМұнайГаз» Сауда Үйі» АҚ.
Заңды мекені: Астана қаласы, Жеңіс даңғылы 61А.
Нақты мекені: Астана қаласы, Ақ-Бұлақ-2 шағын ауданы 3.
Құрылу тарихы
«ҚМГ-Астана» ЖШС, бұрын «Алматы-Астана-Бурабай» ЖШС «ҚазМұнайГаз» ЖАҚ жалғыз
«ҚМГ-Астана» ЖШС Астана қаласының Заң Басқармасында
«ҚМГ-Астана» ЖШС негізгі іс-әрекет түрлері
Мұнай өнімдерінің көтерме және бөлшек саудасы;
Өзіне ЖҚС-н, көлік жуу және кемпингтерді қосатын жанармай құю
ЖҚС-рын және мұнай базаларын қолданысқа енгізу мен жөндеу;
Мұнай өнімдерін экспортқа өткізу.
Мақсаттары
«ҚазМұнайГаз»СҮ» АҚ құрылымы шегінде тиімді сауда компаниясын құру;
Бұрын делдалдармен алынатын табысты қайта бөлу және өнімді жылжыту
Делдалдарды шығару арқасында қосымша табысты алу және серіктестіктің өзін-өзі
Қызметкерлердің білім деңгейі мен біліктілігін арттыру әдісімен жоғары білікті
Тұтынушыларды мұнай өнімдерімен қамтамасыз етуде бәсекелестікпен қамтылмаған аудандарда «бірінші
Даму бағыттары
ЖҚС сатып алу және салу жолымен мұнай өнімдерін өткізудің
Автоматтандырылған ақпараттық жүйені құру және оны серіктестікті басқару процесіне
Бөлшек сауда желісін кеңейту бағдарламасы
Жұмыс істеп тұрған ЖҚС-рын сатып алу мен жаңаларын салу
Мұнай өнімдері нарығының үлесін арттыру
Өзінің сапалы мұнай өнімдерімен және қызмет көрсетудің жоғары мәдениетімен
Кәсіпорынның құрамына келетін болсақ, серіктестік бас директор,
2-кесте
«ҚМГ-Астана» ЖШС-ң несиелері
Мың тг.
Қазақстан Халық Банкі көрсеткіштері
Қарыз сомасы Негізгі қарыздың өтелуі Сыйақылардың
өтелуі Негізгі қарыз
қалдығы Сыйақы
қалдығы
440 000,0 90 000,0 26 400,0 350 000,0 23
АТФ Банк көрсеткіштері
Қарыз сомасы Негізгі
қарыздың өтелуі Сыйақылардың
өтелуі Негізгі қарыз қалдығы
500 000,0 0 27 000,0 500 000,0 33 166,7
Ақпарат көзі: «ҚМГ-Астана» ЖШС-нің 2007 жылдың басындағы
қаржылық есептемесі.
№7//54-2007, 27.01.2007 ж. Бастап Қазақстан Халық Банкімен кредиттік келісім
Берілген кредиттік желісі шегінде 2007 жылдың қаңтарынан маусымына дейін
Қазіргі уақытта банктік сыйақылар 49 876 666,67 тенге 68
№К026-2008 13.01.2008 ж. Бастап банктік қарыздың келісімі бойынша «АТФ
Берілген кредиттік желісі шегінде 2008 жылдың қаңтарынан маусымына дейін
Банктік сыйақы 60 166 666,68 тг құрайды, оның ішінде
II. «ҚМГ-Астана» ЖШС-де өндірістік үстеме шығындар есебінің
2.1 Өндіріске жұмсалған шығындардың есебінің ерекшеліктері
Баланс активтерінің құрамы мен құрылымының динамикасын талдау
Қаржылық есептің маңызды элементі болып саналатын активтерді,
Активтердің өсуі (артуы) кәсіпорынның болашақтағы дамуын көрсететін болғандықтан,
Алайда, кәсіпорын мүлік құнының өсу себептерін талдағанда, жоғары
2011 жылдың басы мен соңындағы «ҚМГ-Астана» ЖШС-дегі баланс активтерінің
№ Көрсеткіштер Жыл басында
Жыл соңында Жыл бойындағы өзгеріс
сомасы, мың тг үлес салмағы, % сомасы,
мың тг. үлес салмағы, % мың тг.
(3т-1т) %
(5т:1тх100)
1. Активтер құны, барлығы, соның ішінде:
Ұзақ мерзімді активтер:
а) негізгі құралдар;
ә) қаржылық салымдар;
1.2 Ағымдағы активтер:
а) өндірісітк қорлар;
ә) аяқталмаған өндіріс. 293103
60025
60025
-
233078
205
167529 100
20,48
20,48
-
79,52
0,070
57,15 979264
363395
363395
-
615869
248338
40303 100
37,11
37,11
-
59,19
25,36
4,11 +686161
+303370
+303370
-
+382791
+248133
-127226 +234,1
+505,4
+505,4
-
+164,2
+121040,4
-75,94
2. Кәсіпорынның өндірісітік потен циалының құны
60230
20,55
611733
62,47
+551503
+915,66
Отандық есептік-аналитикалық тәжірибеде өндірістік қорлар, дайын өнім және тауарларды
Баланс мәліметтері бойынша активтердің құрамы мен олардың
Кесте мәліметтерінен активтердің нақты құнын көрсететін баланс валютасының есепті
Екінші әдістеме кәсіпорынның өндірісітк потенциалын анықтайтын активтер
толықтыруға мүмкіндік бермейтін болса, өндірісітік мақсаттағы мүлікті арттыру
2.2 Үстеме шығындардың құрамына жататын төлемақылар есебі
Үстеме шығындардың құрамында құрылыс - монтаж жұмыстарының негізгі
Бухгалтерлік есептің №12 «Күрделі құрылысқа мердігерлік келісім
• жұмысшылардың атмосфералық жағдайлардың салдарынан бос түрып
• жұмысшылардың еңбек демалыстарын төлеу үшін резервке алынған
• жас жұмысшылардың жұмыс мөлшерін төмен орындауымен
• жоғарғы және арнайы орта оқу орындарында, сырттай
• жасөспірімдердің жеңілдік сағаттарының төлемдері;
• жүкті әйелдерге орташа жалақыға дейін төлемдер;
• тамақтандыратын әйелдердің жұмыстағы үзілістеріне төлемдер;
• бригадаға жетекшілік еткені үшін бригадирлерге төлемақы;
• демалыстық жәрдемақы;
• жұмысшыларға заңмен қарастырылған жағдайларда
• жұмысшыларға екінші және үшінші ауысымдағы жұмысы үшін төленетін
• шәкірттерді өндірісте оқытқаны үшін төлемдер.
Жоғарыда аталған төлемдер бухгалтерлік есептің №7 «Тауарлы
Осы мәселе №7 стандартында берілген және №12 стандартында ұсынылған
Құрылыс объектілерінің шығындарына негізгі еңбек ақы тікелей
Құрылыс - монтаж жұмыстарымен айналысатын жұмысшылардың негізгі еңбек
Құрылыс ұйымдарында негізгі өндірістік жұмысшылардың еңбек ақысын кесімді
Жұмысшылардың кінәсінсіз болған бос түрып қалған, бірақ төленуге тиісті
Аккордтық еңбек ақы жүйесі кезінде бригадаға тапсырыс берілген уақыт
Қазіргі уақытта құрылыс жұмыстарына тапсырыстардың түсуіне орай жинақталған
Құрылыста негізгі өндірістік буын бұл - өндірістік бригада. Кәсіби
• Мамандандырылған бригада - бір кәсіпті меңгерген
• Кешенді бригада - өзара байланысты, бірақ құрылыс -
Құрылыс ұйымдарында негізгі өндіріс жұмысшыларының еңбек ақысын ұйымдастыру
2.3 Өндірістегі үстеме шығындар есебінің ерекшеліктері
«Үстеме шығындар» бабы бойынша құрылыс – монтаждау жұмыстарына жататын
Негізгі өндірістің үстеме шығындары құрылыс ұйымдарында ай сайын ең
4кесте - Жұмыс түрлері арасында үстеме шығындарды бөлу бойынша
Жұмыс түрлері Тікелей шығындар сомасы (мың,тг) Үстеме шығындар пайызы
1 2 3 4
Құрылыс жұмыстары 10 850 750 ,0 14, 34 1
Құрал -жабдықты монтаждау 1 676 500 ,0 14, 34
Толық жөндеу 14 500, 0 14, 34 2 079
Жиыны 12 451 750 14, 34 1 789 487,
5кесте - Құрылыс объектілері арасында үстеме шығындарды бөлу бойынша
Құрылыс объектілері Тікелей шығындар сомасы(мың,тг) Үстеме шығындар пайызы Үстеме
1 2 3 4
1. А цехінің ғимараты 5 020 500 14, 34
2. № 1 цех ғимараты 4 078 730 14,
3. Цех қоймасының ғимараты 1 740 800 14, 34
4. Гараж 10 720 14, 34 1 537
Жиыны 10 850 750 14, 34 1 555, 998
Негізгі өндірістің үстеме шығындары механизация басқармасында (трест) ай сайын
2.4 Өндірістік шығындар есебін жетілдіру жолдары
Шаруашылықтың өндірістік үстеме шығындары құрамында құрал-жабдықтарды пайдалану шығындары мен
Шаруашылықта үстеме шығындарды өндіріс бойынша есепке алып, содан кейін
Үстеме шығындарды есепке алу және таратуды жетілдірудің келесі жолдарын
-үстеме шығындарды жауапкершілік орталықтары мен өндірістер бойынша нақты жауапты
-құралдарды күтіп ұстау және пайдалану шығындарын өндіріс кезеңдері арасында
-өндіріс орындарының тозуы мен ағымдағы жөндеу шығындарын тікелей жолмен
-еңбекақы шығындарын өндірістік жұмысшылардың негізгі еңбек ақысына тепе-тең бөлу
-қалған шығын баптарын өнімнің жекелеген түрлерінің салмағына бара-бар бөлген
Өндірістік өнім шаруашылығында үстеме шығындар есебін дұрыс ұйымдастыру осы
Шаруашылықтың үстеме шығындары құрамында құрал-жабдықтарды пайдалану шығындары мен цех
ҚОРЫТЫНДЫ
Мемлекет шығындарының басым бөлігі мемлекеттің бюджетіне орталықтандырылған
Мемлекеттің шығындарын ұйымдастырудың қажетті қағидаты оларды жабудың бюджет,
Мемлекет шығындарының жеке түрлері экономикалық маңызы мен мазмұны
Кәсіпорындардың меншікті қаржаттарының үлесі өсіп келеді, бұл шаруашылық
"Транзиттік" шоттарда көрсетілген ақпараттар нақты жасалған шығындар туралы белгілі
— шығындарға кеткен тікелей материалдар;
— шығындарға кеткен тікелей жұмыс күші;
— үстеме шығыстар.
Тікелей шығыстарға кеткен материалдар соңғы өнімнің құрамына (яғни, оның
Жұмыс күшіне жұмсалған тікелей шығындар — бұл өнімді әзірлеуге
Мысалы, толассыз өндірісте жұмыс істейтін оператордың немесе металл өңдеуші
Қызмет көрсететін цех жұмысшыларының еңбек ақысы тікелей
Үстеме шығыстар өндіріске кеткен барлық шығындардан тікелей
Үстеме шығыстарға өндіріске қызмет көрсетумен және негізгі және
— кешендік сипаты — шығыстар құрамында барлық экономикалық
— екі және одан да көп бұйымдар шығарған кезде
Үстеме шығыстарды тарату тәсілі өндірістің ерекшелігіне және есептік
— өндіріс жұмысшыларының еңбек ақысына пара-пар етіп (пропорциональды)
—тікелей материал шығыстарына пара-пар етіп (пропорциональды) таратылады;
— өндірілген өнім санына немесе өнделген шикізаттың салмағына пара-пар
— цех құнына пара-пар етіп (пропорционалды) (мысалға, қара металлургияда)
— алдын-ала белгіленген шығындардың тұрақты коэффициенттері бойынша таратылады;
— басқа да тарату базалары бойынша таратылады (құрал-жабдықтың
Пайдаланылған әдебиеттер
Басқару есебі: Оқулық /Авт.:В.Л.Назарова, М.С.Жапбарханова, Д.А.Фурсов, С.Д.Фурсова; Т.Рысқұлов
Бухгалтерлік есептің стандарттары және әдістемелік ұсынымдар
Бухгалтерский учет и аудит: перспективы развития в Республике Казахстан
Дүйсенбаев, К. Ш. ж.б. Кәсіпорынның қаржылық жағдайын талдау: оқу
Кеулімжаев, Қуантхан Кеулімжайұлы, Құдайбергенова, Нұрадин Айыпұлы. Бухгалтерлік есеп теориясы
Көкенов У.Ж., Көкенова Ф.У.Кәсіпорындардың бухгалтерлік
Қаржылық есеп: оқу құралы / Қ. К. Кеулімжаев,
Сәтмырзаев, А.А.Басқару есеп жүйесінде калькуляция әдістерінің кейбір мәселелері:[Экономика]//
Сүйіндікова,А.Нарықтық экономика жағдайында басқару есебінің теория-лық және әдістемелік негіздері://
Оразтаева, З. Б. Кәсіпорында өндірісті ұйымдастыру : оқу
Назарова В.Л. Бухгалтерлік есеп: оқу құралы /ҚР білім
Бірімжаров Ә. Өндірістік бөлімшелердегі ішкі шаруашылық есеп.- Алматы: Қайнар,