ЖОСПАР
Кіріспе 2
Табиғат ресурстары және оларды тиімді пайдалану
1. Табиғат ресурстары және олардың жіктелуі
2. Ресурстарды пайдалану және қоршаған ортаның
3. Қазақстанның қазба байлықтары 5
Оңтүстік Қазақстан облысының табиғат ресурстары 7
Қолданылған әдебиеттер тізімі 9
Кіріспе
Табиғи ортаны қорғау, табиғат байлықтарын тиімді
Осы заңдылықтар бойынша табиғат пайдалану мына
1. Басымдылық принципі. Табиғат заңдылығының қоғам
Табиғат ресурстары және оларды тиімді пайдалану
1. Табиғат ресурстары және олардың жіктелуі
Табиғат ресурстарына адам пайдаланатын және материалдық
Ресурстардың жіктелуі.
Сарқылатын ресурстарға жақын кезеңде немесе болашақта
Сарқылмайтын ресурстарға шексіз ұзақ уақыт пайдалануға
Ресурстардың ішінен судың орны ерекше. Көміртегінің
Алюминийді қорыту өндірістің энергия сыйымдылығының жоғары
2. Ресурстарды пайдалану және қоршаған ортаның
Қоршаған ортаның ластануы дегенде біз оған
Ластанудың жүйенің тепе-теңдігін бұзатын кез келген
Ластану әр түрлі белгілері бойынша жіктеледі:
• шығу тегі бойынша: табиғи және
• пайда болу көзіне байланысты:
а) өндірісті, ауыл шаруашылық, транспорттық және
ә) нүктелік (өнеркәсіп орнының құбыры), объектілі
• әсер ететін ауқымына байланысты: ғаламдық,
• қоршаған ортаның элементтері бойынша: атмосфера,
• әсер ететін жеріне байланысты: қала
• әсер ету сипатына байланысты: химиялық
•әсер етудің периодтылығына байланысты: бірінші ретті
• тұрақтылық дәрежесі бойынша: өте тұрақты
3. Қазақстанның қазба байлықтары
Қазақстанда барланған тас көмір және қоңыр
Қазақстанның жер қыртысы мұнай мен табиғи
Темір кендерінің қоры 8 млрд. тоннадан
Марганец кендері Атасу темірмарганец бассейнінен басқа
Хромит кендері негізінен Ақтөбеде табылған. Кемпірсай
Ванадий кендері Қаратау мен Жабағылтауда табылған.
Титан кендері Қостанайда, Көкшетауда, Ақмола мен
Алюминий кендерінің ішінде бокситтер ерекше орын
Алюминий шикізатының бокситтен басқа түрлеріде барланған.
Никель және кобальт кендері Ақтөбе, Қостанай,
Мыс кендері Қазақстанның көптеген территорияларында тарлаған.
Қорғасын-мырыш (полиметалл) кендері Кенді Алтайда, Сарыарқада,
Сирек металлдар Қазақстан жерінде кеңінен таралған.
Оңтүстік Қазақстан облысының табиғат ресурстары
Пайдалы қазбалар. Оңтүстік Қазақстан облысы полиметалдық
Су ресурстары. Оңтүстік Қазақстан облысында жер
өзен аңғарларындағы жер асты сулары –
артезиан бассейнінің жер асты сулары –
Тау алдындағы шлейфтердің тауаралық ойпандарға шығу
Тектоникалық бұзылуларымен жарылған карстылы жыныстар белдеуіндегі
Топырақ ресурстары. Агроклиматтық жағынан алғанда облыс
Құрғақ ыстық шөл белдеуі. Облыс территориясының
2. Өте қуаң ыстық тау етегіндегі
3. Таулы белдеу. Қаратау тау жотасы
Жануарлар дүниесі. Құстар. Облыс территориясында жыл
Қызыл кітапқа енгізілген құстардан дуадақты атауға
Сүтқоректілер. Ең көп тарағаны және көптүрлілігімен
Қолданылған әдебиеттер тізімі
Ақбасова А.Ж. Саинова Г.Ә. «Экология», Алматы,
Ж.Жатқанбаев. Экология негіздері. Оқулық – Алматы:
А.Көшербаев.Тау–кен және байыту өндіріс экологиясы. әдістемелік
Е.Шілдебаев. Қызық экология. Әдебиет
Қалыбеков Т. Экология және ашық кен.
Қаженбаев С., Махмудов С. Табиғат қорғау.
Мазур И.И. Курс инжерной экологий. Москва,
З.М.Молдахметов,А.М.Ғазалиев,С.Д.Фазылов - Экология негіздері, Қарағанды 2002ж