Мазмұны
кіріспе..........................................................................................................
1 ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН ОБЛЫСЫНЫҢ ЕГІНШІЛІК ШАРУАШЫЛЫҒЫНДАҒЫ мәселелері..............................................................................................
5
1.1 Оңтүстік Қазақстан облысындағы суармалы егіншіліктің су
5
1.2 Қазіргі егіншілік шаруашылығындағы минералды
9
2 АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫНДА ЖЕРЛЕРДІ тиімді пайдалану жолдары..........................................................................
12
2.1 Ауыл шаруашылық мақсатындағы
12
3. ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН ОБЛЫСЫНЫҢ ЕГІНШІЛІК ШАРУАШЫЛЫҒЫНА
33
3.1 Оңтүстік Қазақстан облысының егіншілік шаруашылығына
33
3.2 Егіншілік шаруашылығына пайдаланылатын топырақ жамылғысына сипаттама..............................................................................
36
қорытынды...............................................................................................
пайдаланылған әдебиеттер тізімі ............................................ 41
43
КІРІСПЕ
Зерттеу жұмысының өзектілігі. Оңтүстік Қазақстан - республикадағы суармалы
Сондай-ақ мұнда мал шаруашылығы қаракөл елтірісі, өте сапалы
Оңтүстік Қазақстан экономикалық ауданда тамақ және жеңіл өнеркәсіп
Жұмыстың зерттелу дәрежесі. Ғылыми жұмыстарды, арнайы әдебиеттерді, мерзімдік
Зерттеу жұмысының мақсаты мен міндеттері. . Дипломдық жұмыстың
Зерттеу нысаны. Зерттеу нысаны ретінде Оңтүстік Қазақстан Облысының
Зерттеу тақырыбы. Қазақстан территориясындағы егіншілік шаруашылығын экономикалық-географиялық тұрғыдан
Жұмыстың құрылымы мен көлемі. Дипломдық жұмыс– кіріспеден, 3
1 ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН ОБЛЫСЫНЫҢ ЕГІНШІЛІК ШАРУАШЫЛЫҒЫНДАҒЫ мәселелері
Оңтүстік Қазақстан облысындағы суармалы егіншіліктің су ресурстарымен
Оңтүстүстік Қазақстан облысының су ресурстары, Арыс - Сырдарияның
Сырдария өзені геожүйелерінің оң
Бадам – өзені Қаражантау тау жоталарының
Ағысының алғашқы 25 км. Өзненнің
Жоғарыда келтірілген деректерден біріншіден ,
Бадамның және оған құятын
Өзен негізі көктем суларымен
Ақсу өзені—Сырдария өзені геожүйелерінің
Көлдері негізінен Сырдария өзенінің
Қазіргі егіншілік шаруашылығындағы минералды тыңайтқыштарды пайдалану мәселелері
Адамзат қоғамының минералды – шикізат
Қазақстан – жердегі минералды – шикізат
Тас көмір мен қоңыр көмір өндірудің де экологиялық
пайдалы қазбалар өндіру технологиясын
бос, өңделген жынысты пайдалану арқылы
пайдалы қазбалар кен орындарын
қажетті жағдайларда сирек кездесетін
тау –кен орындары игерілген жерлерді
Жер қойнауын пайдалану мен
Минералды тыңайтқыштар, әсіресе фосфор тыңайтқыштарын өндіруде республика ТМД-да
Минералды тыңайтқыштарды
Біз жоғарыда тек минералды тыңайтқыштар туралы сөз еттік.
Органикалық тыңайтқыштарды күрделі немесе кешенді тыңайтқыштар деп те
Сонымен егістік жерлерге тыңайтқыштар енгізу мөселесі оңай шаруа
2 АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫНДА ЖЕРЛЕРДІ тиімді пайдалану
2.1. Ауыл шаруашылығы мақсатындағы
''Иелі жер - киелі'' деген сөз бар. Ендігі
Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлерді пайдалану құрылымдары бойынша
Жер адамзаттың ауыл шаруашылық қызметінің негізі
а) жер және климат қасиеттерін
б) халық шаруашылығының тұтас қажеттігін
Ауыл шаруашылық өндірісі
Суармалы жер
а) мелиоративті жүйенің
б) суару машиналарының ескіруінен
в) жер пайдаланушылардың су
Осының бәрі облыстың және
Оңтүстік Қазақстан облысы қолайлы табиғат
Суармалы жерлердің жағдайы,оны пайдалану
Оңтүстік Қазақстан облысының
Жаңбырлатып суару
Мақта шаруашылығы бойынша облыстың негізгі
Облыс мақта өңдеумен айналысатын
Мақта облыстағы жалпы ауыл
Мақта өндірілмей қалу дағдарысына
Бүгінде Қазақстан мақта өндіруде
Қазақстандағы мақта талшығының ұдайы
Мақта кластері үздіксіз өндіру және
Қазіргі кезде
Осындай қалыптасқан қаржылық
Қалыптасқан жағдайдан шығу
Көптеген аграрлы ғылыми
Қаржылық өнеркәсіптік тораптар
Сондықтан да өңірлік деңгейде
Қазіргі кезде облыста астық
Бұл астықтың егістік аумағын
Астықты өндіру болашақта қолайлы
Республикалық емес нақты
Кесте 1 Өнім өндірісі мен
Суармалы астықтар
1990 ж 2000 ж 2000 ж % 1990
Аумақ,
мың га Жалпы жиын мың т. Аумақ,
мың га Жалпы жиын мың т. Аумақ Жалпы
Жүгері (астық)
Күріш
Мақта
Көкөніс
Картоп
Бақша
Жүзім
Жеміс–жидек көш
58,9
19,5
20,1
119,7
10,6
5,8
9,2
9,9
14,6
145,3
68,2
98,6
324,1
207,4
48,2
128,3
55,3
56,1
80,0
40,00
10,1
100
17,4
16,5
6,2
14,6
2,9
320
200,0
45,0
300,0
318,5
252,8
120,8
160
160 135,8
205,1
49,8
83,5
164,2
284,5
147,5
201,4
147,5
220,2
293,1
45,6
92,5
153,2
524,5
94,2
289,9
286,4
Картоп, көкөніс және бақша өсімдіктері.
Жеміс –жидек ,жүзім. Бағбаншылық пен
Біздің облысымыздың егістік көлемінің
Кесте 2 - ОҚО егістік көлемінің
Жылдар Егістік көлемі, мың га
1993 11757
1994 11278
1995 1028
1996 887
1997 821
1998 852
1999 840
2000 786
2001 814
2002 833
2003 845
2004 876
2005 9088
Суармалы егістік жерлерінің қазіргі
Егістік жерлерді толық пайдаланбаудың
Жоғарыда айтылғаннан көргендей ,сорланған
Осы мәселелерді шешу жолдарына
Суармалы жерлердің барлық түрлерінің
1) мелиорация жүйесінің бұзылуы
2) суару машиналарының ескіруіне
3) суды пайдаланушыларға төлем
Осыған байланысты ауылшаруашылық дақылдардың
Экономикалық негізделген есептер
Жерді мелиоративті жағдайының суды
– суармалы жүйені техникалық
– гидромелиорация жүйесін барлық деңгейде
– суарудың жетілген техникасы
– суару торабына суды бөлуді
2007 жылы ауыл шаруашылығының жалпы өнім көлемі, қолданыстағы
Ауылшаруашылық өнімінің облыс бойынша жалпы көлемінің – 18%,
Бәйдібек ауданында ауылшаруашылық өнімі көлемінің өсімі – 14,2%,
2007 жылы 367,8 мың тонна дәнді дақылдар жиналған,
2008 жылдың 1-қаңтарындағы жағдай бойынша, облыстағы шаруашылықтардың барлық
Оңтүстік Қазақстан - республикадағы суармалы егіншілікпен айналысатын негізгі
Сондай-ақ мұнда мал шаруашылығы қаракөл елтірісі, өте сапалы
Оңтүстік Қазақстан экономикалық ауданда тамақ және жеңіл өнеркәсіп
Оңтүстік Қазақстан облысындағы барлық шаруа қожалықтары мемлекет тарапынан
Ведомство мамандарының айтуынша, сегіз бюджеттік бағдарлама бойынша аграрлық
Көктемгі ең маңызды демеуқаржының бірі - жанар-жағармай болып
Арамшөптермен күресу шаралары. Экономикалық тиімділігі. Арамшөптерге қарсы алдын
Сабанды тартылған, буландырылған, ұнтақталған күйінде малға беру керек.
Арамшөптерді агротехникалық шаралар арқылы жою. Ежелгі заманнан топырақты
Қазіргі кезеңде Қазақстанның солтүстік облыстарында топырақты сыдыра жыртып
Сүрі танапта тамыр сабақты арамшөптерді тиімді жою үшін
Арамшөптермен химиялық күресу шаралары. Химиялық күрес арамшөптердің өлуіне
Суармалы егіншілікте су арқылы пайдалануға болады (гербигация). Гербицидтерді
Ауаның температурасы 25-30°С болғанда олар нашар әсер етеді,
Сондықтан гербицидтермен жұмыс істегенде сақтық жасаған дұрыс. Жұмыс
Ауыл шаруашылығы дақылдарының өнімдерінің төмендеуі көбінесе көп жылдық
Мұны жүйелі түрде қолдану ең үлкен тиімділік береді.
Бидай одан 1 -2 см тереңірек себіледі. Бидай
Күнбағыс және картоп егістерінде бір жылдық дара
Сүрі танаптарда гербицид кеңінен қолданылуда. Қазіргі кезде сүрі
Арамшөптермен күрестің биологиялық шаралары. Көптеген елдерде арамшөптермен күрестің
Биологиялық тәсілдің тиімділігінің ең жақсы мысалы ретінде кактус
Қазіргі уақытта арамшөптермен күресте электр тоғын пайдаланудың мүмкіндігі
3 ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН ОБЛЫСЫНЫҢ ЕГІНШІЛІК ШАРУАШЫЛЫҒЫНА СИПАТТАМА
3.1. Оңтүстік Қазақстан облысының егіншілік шаруашылығына экономикалық-географиялық
Оңтүстік Қазақстан облысы 1932
Облыстың географиялық орнына келетін
Облыс мақта , өсімдік майы ,
Облыс ауыл шаруашылығы өнімдерін
Ауыл шаруашылық алқаптары 10268,4
Оңтүстік Қазақстан республикадағы
Облыста көлемінде жер реформасын жүргізу
2005 жылы 1 қарашасында
Жер реформасын жүргізуде
3.2.Оңтүстік Қазақстан облысының егіншілік шаруашылығына пайдаланылатын топырақ жамылғысына
Қазақстанның басым көпшілік жерлері құрғақ, тіпті шөл-дала және
Ескеретін тағы бір жағдай, Қазақстандағы егіс суарудың тиімділігі
1940 жылдардың ортасынан бастап, облыс жер жағдайларымен біршама
Сыр бойы өңірі зерттеліп болған соң, мұндай топырақ-мелиоративтік
1) Тауетегі мен бөктерлеріндегі көлбеу тегістіктер, топырақ қабаттары
2) Жоғарғы алқаптан төменірек орналасқан тау етегіндегі жерасты
3)Жоғарғы сазды алқаптан төмен орналасқан кең алқап -
Сонымен қатар, оңтүстік суармалы егіншілік аймақтарда жерлердің мелиоративтік
1) Каспий теңізі бассейнінің хлорлы топырақ - геохимиялық
2) Арал теңізі бассейн ағынының хлоролы-сульфатты провинциясы. Жер
3) Балқаш көлі бассейн ағымы провинциясында хлор мен
Міне осы 3 топырақ-геохимиялық провинцияларды тұз құрамдарының сапаларын
Ескеретін жағдай, В.М.Боровсикйдің бұл келтірген материалдарында тікелей
Қорытынды
Қорыта келгенде, Қазақстанның оңтүстігіндегі
Қазіргі жағдайда суару
Суармалы егіншіліктің даму
Республикалық емес нақты
Оңтүстік Қазақстан облысы қолайлы табиғат
Суармалы жерлердің жағдайы,оны пайдалану
Ауыл шаруашылық еңбек бөліндісінің үздіксіз
Оңтүстік Қазақстан облысы респубоиканың суармалы
Суармалы жерлерде болашағы бар
ҚолданылҒан Әдебиеттер тiзiмi
1. Расулов М «Оңтүстік Қазақстан облысындағы
2. Сариев Б.С , Ортаев А.Қ «Оңтүстік
3. ТілеубековӘ«ОҚО Мақтарал ауданы Матадан мата шыққанда»Нұр-Астана
4. Қапбарова А «Тоқыма кластері»
5. Мейірбеков «Нарықтық экономикаға өткеннен
6. «Оңтүстік Қазақстан ұлттық энциклопедиясы
7. Бекжигитов А.« Сбереч хлопок
8. Муравлев Г.Г. Охрана природы и воспроизводение естественных
9. Вронский В.А. Экология, словарь-справочник, Ростов на Дону.
10. Циолковский К.Э. (1857-1935). Советский энциклопедический словарь. М.,
11. Абуталипов Ж.А. Казахстан в мировой экономике. КазНИИНИ.
12. Оспанов Ө., Жамалбеков Е. Құнарлы жер -
13. Чигаркин А.В. Геоэкология и охрана природы Казахстана.
14. Әліпбай Сұңғат. Қуаң жерлер қайта қалпына келе
Указания к проведению почвенного обследованию целинных и залежных
15. Успанов У.У. Природные, природно-хозяйственные зоны и пахатноприродные
16. Успанов У.У. Географо-генетические исследования почв и качественный
17. Боровский В.М., Зазуля М.Ш. Мелиоративное состояние в
18. Жер учаскелері және меншікке берілген кезде, мемлекет
19. Сұңғат Әліпбай. Жер кодексі жерге көзқарасымызды өзгертті.
20. Смаилов К. Қазақстан, ХХІ ғасыр. Егемен Қазақстан.
44