ЖОСПАР
Кіріспе................................................................................................................2
I-тарау. Инфляция процесіндегі тауар - ақша
1.1 Тауар - ақша қатынастарының бұзылуы
1.2 Инфляцияның түрлері және оның
II-тарау. Қазақстандағы инфляция процесінің
2.1 Қазақстандағы инфляция процесінің
2.2 Ұлттық Банктің ақша-несие саясатының құралдары мен инфляцияны
III-тарау. Қазақстан Республикасындағы инфляцияға қарсы
Қорытынды....................................................................................................32
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі..............................................................35
КІРІСПЕ
Қазіргі кезде барлық елдердің экономикасында инфляция феномені аз
Экономикалық құбылыс ретінде инфляция ұзақ уақыттан бері өмір
Инфляция – қоғамдық өндірістің дамуындағы диспропорциясына
Орталықтандырылған экономикадан нарықтық экономикаға көшер жолында қоғам
Инфляция – бұл экономикада өндіріліп, сатылатын тауарлар
Бұл құбылыс әсіресе өтпелі кезеңде тұрған экономикаға ерекше
Кәсіпкерлер мен инвесторлар жаңа экономикалық еркіндікте жаңа бизнес
Нарықтық экономика жағдайында жұртты алаңдататын нәрсе инфляцияның қысқа
Осы себептің салдарынан үкіметтің тұрақтандырғыш саясаты эканомикалық
Ұзақ уақыттан бері инфляцияны монетарлық құбылыс деп санай
І-тарау. Инфляция процесіндегі
бұзылуы және оның
Тауар - ақша қатынастарының
болу себептері.
Тауар мен ақша арасындағы бірлікте,
Егер қағаз ақшалар тауар
Инфляцияның мәні – ол тауарлар
Инфляция термині (латынның Inflatio сөзінен
Ал қазіргі кезде инфляцияға
егер бұрын бір жердің
егер бұрын инфляция бір мезгілде
егер инфляция тек қана
Инфляцияның пайда болуына әсер
Инфляцияға әсер ететін ішкі және
1. Ішкі факторлар ақшалай және
Инфляцияға әсер ететін бірінші
Екінші топқа тауарлар бағасын
2. Инфляцияға әсер ететін сыртқы факторларға: дүниежүзілік құрылымдық
Инфляцияның өмірдегі көрінісі – тауар бағаларының күрт өсуі.
Инфляция кезінде капитал өндіріс
Жалпы бағалардың өсуі бірнеше
Инфляцияның түрлері және
зардаптары.
Дүниежүзілік тәжірбиеде инфляцияны мынандай белгілері
экономикадағы қамтитын аумағына байланысты:
инфляциялық процеске байланысты:
а) ашық инфляция – (тек қана
б) жабық инфляция – (тек
экономикасында) тауар тапшылығы
қатаң бақылау
дефляцит пайда
комбинациясындағы инфляция.
в) инфляциялық шошыну
баға бірден өсіп кетеді.
Бағаның өсу қарқынына қарай:
1) баға баяу өседі – жылына
2) қарқынды (орташа) инфляция, баға
3) ұшқыр инфляция – баға жылына
Кесте 1 - 1961-1997 жылдар
бастарынан кешкен мемлекеттер.
Мемлекеттер % түріндегі жылдық инфляция деңгейінің шыңы Жылдар
Никарагуа (2)
Боливия
Перу
Аргентина (2)
Бразилия (2)
Чили
Аргентина (1)
Израиль
Мексика
Уругвай (1)
Гана 33 554
117 50
7481
3080
2800
505
444
374
132
125
123 1987
1985
1990
1989
1990
1974
1976
1984
1987
1969
1983 Уругвай (3)
Турция (1)
Турция (2)
Уругвай (2)
Коста-Рика
Бразилия (1)
Исландия
Ямайка
Эквадор
Никарагуа
Доминикандық республика 113
110
106
97
90
87
84
77
76
70
51
1990
1980
1994
1973
1982
1964
1983
1992
1989
1979
1990
4) ХВҚ баға айына 50% өссе, оны
Кесте 2 - ХХ ғасырдың бірінші жартысындағы
инфляцияның (гиперинфляцияның) көріністері.
Мемлекет-тер Өте ұшқыр инфляцияның басталуы. Өте ұшқыр
-ның мерзімі,
айлар саны АҚШ долларына қатысты валюта
инфляция
-ның басталуы инфляцияың аяқталуы
Австрия
Ресей
Германия
Польша
Венгрия
Греция
Венгрия
Қытай Қазан
Желтоқсан 1921 ж
Тамыз 1922 ж
Қаңтар 1923 ж
Наурыз 1923 ж
Қараша 1943 ж
Тамыз 1945 ж
Қазан 1947 ж Тамыз
Қаңтар 1924 ж
Қараша 1923 ж
Қаңтар 1924 ж
Ақпан 1924 ж
Қараша 1944 ж
Шілде 1946 ж
Наурыз 1948 ж 11
26
16
13
12
13
12
6 4,96
2,36
4,2
5,3
4,96
140
5
17,5 71 428
2,575*10ₑₑ
4,2*10ₑ²
9,33*10⁶
7,7*10⁴
5*101⁴
4,7*10²¹
1,275*10¹⁵
1956 жылы АҚШ экономисті Ф.
әртүрлі факторларға байланысты инфляция
Шығын және сұраныс инфляциясы
Кесте 3 - Сұраныс және шығын
мен пайда болу себептері.
Сұраныс инфляциясы (тұтынушылар). Шығын инфляциясы
Е р е к ш е л і
1) тауар санының аз болғанындағы ақшаның
2) тауарлар мен көрсетілген қызметтерге деген
3) өндірістің халықты қанағаттандыра алмауы. 1) таурларды өндіру
2) өндірістегі шығындардың жоғары болуы бағаның өсуіне алып
П а й д а
1) тұтынушылардың шығындары:
тұтынушылардың тұрмыс жағдайы;
тұтынушыларға салық салу;
тұтынушылардың күтімдері;
2) инвестициялық шығындар:
проценттік ставка;
технологиялар;
қуаттылықты енгізу;
фирмаларға салық салу;
фирмалардың күтілетін табысы.
3) мемлекеттік шығындар;
4) ішкі экономикалық факторлар:
валюта курсы;
экспорт тауарларының бағасы;
шетелдердегі ұлттық табыс. 1) өндірістегі ішкі факторлардың
жер,
еңбек,
капитал.
2) нарықтағы бәсекелестік;
3) өндірістің тиімділігі;
4) мемлекеттік реттеу және құқықтық нормалар;
5) ішкі экономикалық факторлар:
валюта курсы;
импорт тауарларының бағасы.
Тауар бағасының өсуі халықтың
Инфляцияның әлеуметтік - экономикалық зардаптары.
Инфляцияның зардаптары әр алуан, өзара
( Ол ұлттық табыс пен
Табысты мемлекет пайдасына қайта
( Экономиканың ашық секторындағы бағаның
( Тұрақтылығы жоғары шетел валютасына
( Ақша формасында жасалған жинақтың
( Мемлекеттік бюджеттің құрылымы өзгереді
Инфляцияның жоғарыда көрсетілген әлеуметтік –
II-тарау. Қазақстандағы инфляция процесінің
ерекшеліктері.
2.1 Қазақстандағы инфляция
және оны тежеу шаралары.
1990 жылдардың басында инфляция процесі
1991 жылы Қазақстан тәуелсіздік алды
Сөйтіп, 1993 жылы 15 қарашада еліміздің
Осындай тұрлаулы бағамды ұлттық
Бірақ та, кең өріс алып кеткен
Ұлттық валюта енгізілгеннен кейінгі
Теңгенің экономикалық өсімге тікелей
Бұдан кейінгі жылдары теңгенің
Бізге мәлім деректерге сүйенсек
Бірақ монетарлық емес факторлар
Ақша - несие саясатын жүргізудің
1998 жылы инфляцияның орташа
Статистика жөніндегі агенттіктің мәліметтеріне
Еліміздегі инфляция деңгейін анықтау үшін
2005 жылы орташа жылдық
Қазақстан Республикасының Статистика
Қазіргі кезде еліміздегі инфляция
2.2 Ұлттық Банктің ақша - несие
саясатының құралдарымен инфляцияны ауыздықтау
бойынша қол жеткізген нәтижелерін
Егер “экономикалық қызу” инфляцияның өсуі
Орталық Банктер бұл қызметін
Ақша - несие саясатының негізгі
Макроэкономикалық көрсеткіштермен бейнеленетін экономиканың
Реформалар кезеңінде ең алғаш
2000 жылдан бастап, Қазақстан экономикасындағы
Сөйтіп, 2004 жылдан бастап Ұлттық Банктің
Сонымен қатар 2004 жылы 1
2000-2005 жылдар аралығындағы Қазақстан Респуликасының
Ақша массасын реттеудің тағы
Көріп отырғандай Қазақстанның Ұлттық
Ресми ставканы төмендетудің мақсаты
Ақша - несие саясатының тағы
Көрсетіліп отырғандай ең төменгі резервтік талап
Екінші өзгеріс 2007 жылы қазанда
Ұлттық Банктің ақша - несие
Ақша - несие саясатының міндеттерінің бірі
Бірақта, қаржылық тұрақтылық өздігінен, әрі
III-тарау. Қазақстан Республикасындағы
Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкінің
Бұған 1993 жылы 15
Қазіргі кезде құрылымдық реформалар
Бұл Қазақстан Республикасының Ұлттық
Жаңадан туындаған нақты жағдайлар
Ұлттық Банктің негізгі мақсатының
Осы мақсатты орындау үшін
Ұлттық Банктің негізгі мақстаты
Қазіргі кезде ақша - несие
Жоғарыда көрсетілген мәселелерді шешу
Осыған байланысты Ұлттық Банк
Қайта қаржыландыру ставкасының реттеу ерекшеліктерін
Жоғары экономикалық өсу жағдайында
Өтімділіктің тапшылығы мәселесінің өткірлігін
Ақша - несие саясаты туралы
Сөйтіп, Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі
Қаржы жүйесінің дамуының жетістіктері
Халықаралық қаржы ұйымдарының алдағы
2006 жылы 1 наурызда
Қазақстан экономикасының алдағы уақытта
Ақша - несие саясатының негізгі
Ақша - несие саясатының келесі
Инфляцияны ауыздықтау – экономиканың өсуін
Ұлттық Банк инфляциялық таргеттеу
Ұлттық Банк инфляцияны бақылауға
Егер инфляцияны шектік мөлшеріне
ҚОРЫТЫНДЫ
Жүргізген зерттеулер нәтижесі келесідей нақты
● Ақша мен экономиканың өзара
Елдің экономикалық жағдайы, сол
● Инфляция - өте күрделі
● Қазіргі кезде өнеркәсібі
Инфляцияны реттеуде оның әсерін есептеп
● Инфляция жалпы ерекшелігімен қатар,
2000-2005 жылдар аралығында Қазақстандағы инфляциялық процестің
Қазіргі кезде Қазақстандағы инфляциялық
● Қазақстанның Ұлттық Банкі
● Қазіргі кезде Қазақстан
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Қазақстан Републикасының Заңды актілері:
“ҚР Ұлттық Банкі туралы”
Арнайы әдебиеттер:
Көшенова Б.А “Ақша, несие, банктер, валюта
Осипова Г.М “Экономикалық теория
Мақыш С.Қ “Ақша айналысы
Бибатырова И.А “Государственное регулирование
Баспасөз материалдары:
Муликова А.И “Қазіргі Қазақстандағы
Майкл Уоттс “Инфляция және
Калдиаров А.Д, Абдигалиева С.А “Роль Центрального
1