МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ....................................................................................................................3
1 АҚША АҒЫМДАРЫН ЖОСПАРЛАУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
1.1 Акша ағымдары туралы жалпы түсінік, мәні және
1.2 Ақша ағымдарының экономикадағы рөлі.....................................................10
2 АҚША АҒЫМДАРЫН ЖОСПАРЛАУДЫҢ ҚАЖЕТТІЛІГІ ЖӘНЕ
2.1 Ақша ағымдарын жоспарлаудағы негізгі мәселелер...................................13
2.2 Компаниядағы ақша ағымдарының қазіргі жағдайындағы
ҚОРЫТЫНДЫ.......................................................................................................28
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ...........................................................30
КІРІСПЕ
Ақша ағымы – қаржылық жыл
төлейтін ақшалай қаражаттар сомаларының
Ақшалай ағымның бағалануы көрінісі
Ақшалай ағымдар және бухгалтерлік
Кіріс кірген кезде шығынды
Курстық жұмыстың мақсатына мыналар жатады:
түсімдеріне өнімдерді өткізуден алынған
жұмсалуына жатады өндірістік шығындары;
Курстық жұмыстың міндеттері:
- бағдарламасы шеңберінде 2006 -
корреспонденттік пунктерді құру;
материалдық – техникалық жарақтандыру жөніндегі;
инвестициялық жобаны іске асыруды,
жоба шеңберінде 10 – нан
елдерде компанияның корреспонденттік пунктерін
Аталған проблемаларды шешу үшін
2002 – 2008 жылдар кезеңінде
мұнай өндіруші кәсіпорындарының өндірістік
Курстық жұмыстың құрылымы кіріспеден,
1 АҚША АҒЫМДАРЫН ЖОСПАРЛАУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
1.1 Ақша ағымдары туралы жалпы түсінік, мәні
Ақша ағымы – қаржылық жыл ішінде банктің
Ақшалай ағымның бағалану көрінісі
1.Координациялық және басқадай мамандығы
2.Экономикалық көріністермен көрсетілген көріністермен
3.Қарсыластық тенденциялық бағалау формасы .
Ақшалай ағымдар және бухгалтерлік
Тікелей әдісті қолданған жағдайдағы
түсімдеріне өнімдерді өткізуден алынған
жұмсалуына жатады өндірістік шығындары;
Инвестициялық қызмет ұзақ мерзімді
сату өтелген несиелерді беру
1.Ақша қаражаттарының түсуі:
- негізгі құралдары басқада
- қаржылық инвестицияларды өткізуден;
- басқа заңды тұлғаларға
- басқа түсімдер;
2.Ақша қаражаттарын алу:
- күрделі жұмсалымдар;
- негізгі құралдарды басқа ұзақ
- қаржылық инвестицияларды сатып
- басқа заңды тұлғаларға
- басқа да төлемдер
Ақша ағынымен қатар инвестициялық
ағымы пайдаланылады оны сипаттайды:
- қорланған түсім;
- қорланған жұмсалу және
Олар есепті кезеңінің әр
Есепті кезең қадамдарға уақыттың
Ақша ағымы ақша қаражатының
- тұсімнен осы қадамдағы
- жұмсалумен – осы қадамдағы
- сальдо түсім мен
Ақша ағымы әдетте кәсіпорынның
1.инвестициялық қызметтен ақша ағымы;
2.операциялық қызметтен ақша ағымы;
3.қаржы қызметтен ақша ағымы.
Операциялық қызметі – кәсіпорынның, ұйымның
Инвестициялық қызметі – ұзақ мерзімді
Қаржы қызметі – меншікті капитал
Ақша ағымдарын орындармен орналастыру.
Кесте – 1 Ақша ағымдарының
Жыл
0 1
Ақша ағымдарының бір жүйені
1.Салықты қосқанда
18
18
18
18
18
Шығындардың азайуы
2.Жаңа амортизация
20 20 20 20
3.Ескі амортизация
5
5
5
5
5
4.Амортизацияның өзгеруі
15
15
15
15
15
5.Амортизацияның өзгеруінен салықтың кішіреуі
6
6
6
6
6
6.Таза ақша ағымдары
24 24 24 24 24
Ақша ағымдарының аяққы жүйесі
7.Жаңа станогтың ликвидтік жүйесі
20
8.Ликвидттік станогтың салықтық
-8
9.Кіріс немесе таза капитал
10
10.Ақшалай ағым операциясы
22
Таза ақша ағымы
11.Бірлескен таза ақша ағымы
46
Қайнар көзі: Е.С. Финансовый менеджмент 1998.33-41 бб.
Ақша ағымын бағалау көптеген
Сонымен қатар 2003 жылы
Ақша экономикадағы рөлін өзінің
1.2 Ақша ағымдарының экономикадағы
Ақша – бұл барлық тауарлардың
Ақшанын объективті қажеттігі тауар
Ақша - өндіріс және бөлу процесіндегі
- жалпыға тікелей
айырбас құнының дербес формасы;
- еңбек өлшемінің эаттай
Жалпыға тікелей айырбасталу формасы,
материалдық бағалы затқа айырбасталатынын
Ақшаның өзінің дамуы барысында
Толық құнды ақшалар – номиналдық
Мұндай ақшаларға металл ақшалар,
Толық құнсыз ақшалар – номиналдық
Оларға мыналар жатады:
- құнның металдық белгілері –
құнның қағаздан жасалған белгілері.
Ақшаның қазіргі экономикадағы атқаратын
жатады:
1.құн өлшемі және баға
2.айналыс құралы;
3.төлнм құралы;
4.қорлану және қор жинау
5.дүниежүзілік ақша [5].
Ақшаның құн өлшемінің қызметі.
Тауар құнының ақшамен бейнеленуі
анықталады. Әрбір елде ақшаның
Бағалардың негізінде және олардың
Ақшаның қор жинау және қорлану қызметі:
Ақша жалпыға бірдей балама ретінде, оның иесіне
Ақшаның қор жинау қызметін толық бағалы емес ақшалар
Ал ақшаның қорлану қызметін толық бағалы емес ақшалар
1.Кәсіпорындар мен ұйымдардың ағымдық және жинақ депозиттік шоттардағы
2.Банктегі халық салымдарында облигацияларда жинақталған жеке қорлану формасында
2 АҚША АҒЫМДАРЫН ЖОСПАРЛАУДЫҢ ҚАЖЕТТІЛІГІ ЖӘНЕ ОНЫ ІСКЕ
2.1 Ақша ағымдарын жоспарлаудың негізгі мәселелері
Ақша ағымындағы шығындардың құрамы әртүрлі және өнімдердің өзіндік
Қаржы менеджментінде ақша ағымдағы шығындарды басқару өндіріс әрекетінің
Ақша ағымдағы шығындардың құрамын құрылымын және көлемін жоспарлауға
- өнімдердің нақтылы өзіндік құны және алған пайда
мәліметтер;
- болатын шығындар және табыс туралы ақпарат.
Егерде өндіріс көлемімен оны сатудың айырмашылығы жоспарланбаса, онда
Осы жағдайларға қарай қаржы менеджментінде кәсіпорынның барлық ақша
- шартты-өзгермелі;
- шартты-тұрақты;
- аралас.
Шартты-өзгермелі шығындар өндірілген өнімдердің көлеміне байланысты және өндіріс
Шартты-өзгермелі шығындар өндірістік және өндірістік емес сипатта болады.Өндірістікке
Өндіріске жатпайтын шартты - өзгермелі шығындарға жататындар: транспорт
Тұрақты шығындардың үлесінің өсуі өндірістік тұтқаның әсер ету
- өндірістік тұтқаның әсер ету күші кәсіпорынның активтерінің
- тұрақты шығындардың үлес салмағының жоғары болуы
- неғұрлым өндіріс тұтқасының әсер ету күші көп
Ағымдағы шығындарды тиімді басқару рентабельділіктің шегін анықтаусыз мүмкін
Нарықтық экономикада кәсіпкерлікпен айналысу
Кәсіпорынның барлық шығындарын олардың
ағымдағы шығындар;
ағымдағы шығыстар;
күрделі салымдар.
Ағымдағы шығындар өнімдерді өндірумен
Жобаның таза ағымдық құндылығының
NPV есептеуге қажетті ақпараттарды
Әдеттегі кіріс ақшалай ағымдары:
қосымша сатылу көлемі және
жалпы шығындардың азаюы (тауар
инвестициялық жобаның соңғы жылының
инвестициялық жобаның соңғы жылының
Әдеттегі шығарылатын ақша ағымдары:
инвестициялық жобаның алғашқы жылдарындағы
инвестициялық жобаның алғашқы жылдарындағы
құрылғыларды жөндеу және техникалық
өндірістік емес қосымша шығындар
Жоғарыда айтылғандай, нәтижелік ақша
Мысал:
Кәсіпорынның 6340 $ тұратын
Шешуі:
Ең алдымен қазіргі кездегі
NPV дәстүрлі есеп.
Кесте – 2
Көрсеткіш
Жылдар
Ақша сомасы, $
Дисконттау көрсеткіші
Нақты мәні
Бастапқы инвестиция
Ақшаның жылдық ағымы Қазіргі
(1-4)
(6340)
2000 1,0
3,170 (6340$)
6340$
Қайнар көзі: Әлжанова Н.Ш. Инвестициялық жобалау: Оқу құралы.-Алматы:
Осылайша, NPV=0, жоба қабылданды.
Бұдан кейінгі талдау 1000 $ кірістік ағымды 2
бастапқы инвестицияның кейбір бөлігін қайтару;
инвестицияны қолданудан қайтарым (инвестор табысы).
Кесте - 3
Жыл Осы жылға қатысты инвестиция
Ақша ағымы
Инвестициядан қайтарым
(2 графадан 10%) Инсестицияны
қайтару (3гр.-4 гр.)
Жылдың
аяғын-ғы
1
2
3
4
5
6
1
2
3
4
6340
4974
3471,4
1818,54
Барлығы 2000
2000
2000
2000
634
497,4
347,14
181,854
1366
1502,6
1652,86
1818,146
3170 4974
3471,4
1818,54
0
Қайнар көзі:Әлжанова Н.Ш. Инвестициялық жобалау:Оқу құралы.-Алматы:қазақ университеті,2006.160б.
Инвестициялық жобаның бұл бөлімінің
1.Кәсіпорынның қызметінің соңғы 3
2.Инвестициялық жобаны дайындау кезеңіндегі
3.Негізгі өнім өндірісінің залалсыздығына
4.Инвестициялық жобаны жүзеге асыру
5.Инвестициялық жобаның тиімділік бағасы;
Кәсіпорынның бұдан бұрынғы қызметі
Шығынсыздықты талдау негізгі өнімдерді
Жобаның қаржы бөлімінің неғұрлым
жоба бойынша кәсіпорынның инвестициялық
инвестициялық қажеттілігінің қайнар көздерін
инвестициялық жобаны іске асыру
жобаның іске асуы есебінен
жоба көрсеткішінің тиімділігінің бағасы.
Жобаның іске асуы мерзімінде
Бұл принцип бойынша: « Доллардың
кейінгі алынған доллардың құнынан
Сонымен, инвестициядан туындайтын жалпы
жоғарыда көрсетілген қаржылық феноменді
Жобаның өтімділігін бағалау кезіндегі
2.2 Компаниялардың ақша ағымдарының қазіргі
Өзгермелі экономикалық жағдайда бәсекеге
Жалпы алғанда қазіргі кезеңдегі
фирманы рационалды « жабық »
қазіргі менеджментд философиясы жүйелі
Компанияның ақша ағымдары ашық
Компанияның жетістікке жетуі оның
Осы мүмкіндіктерді қаншалықты іске
Ешқандайда компанияның ақша ағымдары
Портфельді стратегия компанияның жалпы
компания қызметінің түрлі аумақтарының
әрекет түрлерінің стратегиялық икемділігі.
Мысал ретінде диверсификацияны алуға
Жалпы алғанда портфельдік стратегияларының
Компанияның ақша ағымын алатын
Портфельдік стратегияларға қосымша бәсекелік
саладағы бәсекелестікті таңдау;
мақсаттарды анықтау;
бәсекелестік стратегияларды жасау және
бәсекелестік артықшылықты ұстап тұруды
Жоғарыда аталған компанияның әрекеттері
1.жаңа бәсекелестер пайда болу
2.алмастыру – тауарлар пайда болу
3.жинақтаушы бұйымдар жеткізушілерінің саудаласу
4.тұтынушылардың саудаласу қабілеттілігі;
5.қазір әрекет етуші бәсекелестердің
Салаға жаңа өндірістік қуат
Нарыққа енуге кедергі келтіретін
өндіріс масштабы: жаңа енген
технология мен ноу – хауға
тәжірибе оқыту қисығының эффектісі.
айтарлықтай мөлшерде капитал салымын
өткізу арналарын білмеу;
бақылаушы органдар іс – қимылдары;
тарифтік және тарифтік емес
Қол жетерлік және бәсекеге
болуы өнеркәсіптік компаниялардың ақша
тұтынушыларды сол ұқсас тауарларға
Алмастырушы тауарлардың пайда болуы
Тауар – алмастырушылардың бәсекелестік күштерінің
Сары май өнімнің субституты
сары майымен басқа компаниясы
Бәсекелестік саясаттың мақсатын құра
шығуы мүмкін нарық масштабы;
нарықты өңдеу мөлшері;
стратегияның алғашқы мақсаты;
«ҚазМұнайГаз» Ұлттық компаниясы» АҚ
Компания) ақша ағымдарының
Компанияның мақсатты құрылымы қызметтің
Компания Қазақстанда және шетелдерде
2004 жылы Қазақстан Республикасы
2004 жылы Компанияның
Компания ақша ағымдарының
экспорт және ішкі рынок.
Компанияның еншілес ұйымы
жылы 2419,6 мың тонна
392,3мың тонна автобензин, 842,5
938,7 мың тонна тауарлық
2003 жылы «АМӨЗ» АҚ –
Мұнай өнімдерін сатуды Компанияның
Компания «АМӨЗ» АҚ –
2005 жылы мұнай тасымалдау
көлемінде болады деп күтілуде,
салыстырғанда кему 1,8 млн.тоннаны
2004 жылы магистральдық газ
Бұл ретте 2004 жылы
2004 жылы тасымалдау көлемінің
магистральдық газ құбырымен өзбек
жылы ресей және өзбек
көлемінің азаюына байланысты көліктік
Таратушы газ құбырлары бойынша
Қазақстан бойынша сатылатын газ
жылы негізгі капиталға инвестициялардың
млрд. теңге сомасына бағаланып отыр,
меншікті қаражат есебінен – 77,7
2004 жылы негізгі
2005 жылы Компанияның ақша
2004 жылы өнімді сатудан түскен
Кірістердің өсуі мұнай өндірудің
ҚОРЫТЫНДЫ
Курстық жұмысты қорыта
жыл ішінде банктің табатын
Ақшалай ағымның бағалану көрінісі ең қолайлы және тиімді
1.Координациялық және басқадай мамандығы бойынша;
2.Экономикалық көріністермен көрсетілген көріністермен, дайындалған дайындықпен;
3.Қарсыластық тенденциялық бағалау формасы.
Ақшалай ағымдар және бухгалтерлік есеп.Басқада қате көздерге байланысты
Мысалы: бухгалтер өзіндік кірістерді, олар ақша жұйесінде жүреді,
Ақша экономикадағы рөлін өзінің атқаратын негізгі қызметтері арқылы
Ақша ағымымен қатар инвестициялық жобаларды қорланған ақша ағымы
қорланған түсім;
қорланған жұмсалу және қорланған сальдо.
Олар есепті кезеңінің әр қадамына берілген және барлық
қадамдарға сәйкес ақша ағымдарының қосындысы болып табылады.
Есепті кезең қадамдарға уақыттың бөліктеріне бөлінеді. Сол уақыт
«КазМұнайГаз» Ұлттық компаниясы» АҚ ақша ағымдарының тігінен ықпалдастырылған
Компанияның ақша ағымдары Қазақстан Республикасы Президентінің «Ел экономикасын
Компанияның мақсатты құрылымы қызметтің негізгі бағыттарына: мұнай өңдеуге
Компания Қазақстанда және шетелдерде жұмыс істейтін 130 еншілес,
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1.Әлжанова Н.Ш.Инвестициялық жобалау:Оқу құралы.-Алматы:қазақ университеті,2006.160б.
2.Мақыш С.Б.Банк ісі.Оқулық .-Алматы:ИздатМаркет,2007.471б.
3.Мақыш С.Б.Ақша айналысы және несие.Оқу құралы.-Алматы:ИздатМаркет,2004.248б.
4.Е.С.Стояновой Финансовый менеджмент 1998.33-41бб.48-56бб.
5.Л.Е.Басовский Финансовый менеджмент 1996.79-85бб.
6.Іскер адамның орысша-қазақша экономикалық түсіндірме сөздігі.Алматы,2005ж. 56-57бб.
7. Қ.Қ. Ілиясов, С. Құлпыбаев Қаржы Алматы:
8.К.Ж.Оразалин, М.М.Жантасов Орысша қазақша қазіргі уақыттағы экономикалық түсіндірме
9.Б.А.Жүнісов Жалпы экономикалық теория Алматы:2002.60б.
10.С.С.Сахариев,А.С.Сахариев Әлем экономикасы Астана:2005.6б.
11.Қ.С.Сәкібаева. Коммерциялық бәсекелестік стратегияларын құру негіздемесі //Қаз ҰУ
12.Ғ.С.Сейткасымов Ақша,несие,банк Алматы:2001.36-41бб.
13.А.Н.Дәуренбекова Қазақстан өнеркәсібінің индустриалдық деңгейін көтерудің экономикалық механизмі.
14.C:Т.Мыржақов Компанияның инвестицияның Қазақстандағы жағдайы
// Атамекен № 7. 2006.426.
15.М.А Мустафин ҚР-ғы компанияның инвестициялық даму сатылыры //
29