МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ 3
Негізгі құралдар түсінігі мен жіктелуі 4
Негізгі құралдарды бағалау және қайта бағалау
ҚОРЫТЫНДЫ 14
ҚОЛДАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР 15
КІРІСПЕ
Кез-келген өндіріс өз қызметіне құрал-жабдықтарын тартса
Негізгі құралдар материалдық өндіріс саласында да,
Осы негізгі құралдарға: жер, үйлер, ғимараттар,
Негізгі құралдар есебі Қазақстан Республикасының бухгалтерлік
-мойындау кезеңі;
-қызмет ету мерзімі;
-амортизация есептеу әдісі;
-кезеңдегі күрделі салым;
-бағалау әдісі.
Өндіріс процесі өндіріс құралдарының қатысуымен жүзеге
Қандай да болмасын заттарды — еңбек
Негізгі құралдар көптеген өндіріс құралдары бойына
Негізгі құралдар түсінігі мен жіктелуі
Айналым құралдары бір ғана өндірістік
Негізгі құралдардың бухгалтерлік есебінің міндеті:
1. Расталған есептік мәліметтердің, техникалық паспорттардың,
2. Негізгі құралдардың келіп түсуін, шығарылуын,
3. Негізгі құралдардың тозуының дұрыс есептелуіне
4. Негізгі құралдарға ағымдағы және күрделі
5. Моральды және физикалық тұрғыдан ескірген
6. Негізгі құралдар бойынша дұрыс есептеме
Өндіріс процесіне қатысу сипатына қарай негізгі
- өндірістік — бұл өндірістік процеске
- өндірістік емес — бұл тұтыну
Негізгі құралдар халықаралық стандарттары №16 БЕС-ы
Жер-субъектінің меншік құқығымен алынған жерінің саны
Үйлер-еңбек етуге, тұруға, халыққа әлеуметтік қызмет
Ғимараттар - еңбекке керек жарақтардың емес
Машиналар мен жабдықтар - әрбір машина
▪ Күш беретін машиналар мен жабдықтар,
▪ Жұмысшы машиналар мен жабдықтар -
▪ Өлшеу және реттеу аспаптары, құрылғылар
▪ Есептеу техникасы - процесті жылдамдату
▪ Басқа да машиналар мен жабдықтар
Табыстау қондырғылары - электр, механикалық және
Көлік құралдары - адамдарды, жүктерді тасуға
Басқа да НҚ-дар:
▪ аспап - қол еңбегінің механикаландырылған
▪ өндіріс мүлкі мен олардың керек-жарақтары-өндірістік
▪ шаруашылық мүлкі - кеңселік және
▪ басқа да НҚ-дар - кітапхана
Бітпеген құрылыс - бұлар үнемі қолданылмайды,
▪ тоқтатылып қойылады – уақытша қолданылмайды;
▪ қоймада тұрады (қорда) - жөнделген,
▪ жалға берілген немесе алынған -
Сызба 1. Негізгі құралдардың жіктелуі.
Негізгі құралдардың есебін дұрыс ұйымдастырудың маңызды
1. Сатып алу кезінде төленген өтелмейтін
2. Субъектінің шаруашылық іс-әрекетінде белгілеу бойынша
Тиістілігі бойынша негізгі қорлар былайша бөлінеді.
-меншікті — бұл субьектіге тиесілі және
-жалданған — жалдау шарты бойынша,онда белгіленген
Ұзақ мерзімді жалға алынған негізгі құралдар
Пайдалану сипатына қарай негізгі құралдар былайша
- қолданыстағы — бұл пайдалану сатысындағы
- запаста тұрған — қолданылып жүрген
Заттық құрамы бойынша негізгі құралдар былайша
Инвентарлық — бұл заттай нысанға ие
Инвентарлық емес — бұл жер, орман
Негізгі құралдардың есебі 12-ші "Негізгі құралдар"
Сонымен бірге, 2416-шы "Аяқталмаған құрылыс" шотында
Негізгі құралдардың бухгалтерлік есебі: негізгі құралдардың
Негізгі құралдарды қабылдау-тапсыру (орнын ауыстыру) актісі
Негізгі құралдарды қабылдауды рәсімдеу кезінде субъект
Негізгі құралдар түскен кездегі корреспонденция:
№ Мазмұны Сома Дт Кт
1 Н.қ-дың кәсіпорынның өз ішінде орнын
2 Н.қ. басқа заңды және жеке
- келісілген құнына 150000 2412-2416 1241
- ҚҚс сомасына 22500 1420 1241
3 Құрылтайшылардың кәсіпорынның жарғылық капиталына салған
4 Түгендеу барысында есепке алынбаған н.қ.
- н.қ. эксперттік жолымен анықталған қалдық
- н.қ. эксперттік жолымен анықталған, бірақ
5 Кәсіпорынның өзі дайындаған н.қ.
- негізгі өндіріс цехында 300000 1241-1246
- көмекші өндіріс цехында 200000 1241-1246
Негізгі құралдарды бағалау және қайта бағалау
Негізгі құралдардың есебін дұрыс ұйымдастырудың
Негізгі құралдар бухгалтерлік есепте бастапқы құны
1.Сатып алу кезінде төленген өтелмейтін салықтар
2.Жеткізу, монтаждау, орнату, пайдалануға қосу жөніндегі
3. Құрылыс мерзіміне берілген несие үшін
4.Активті жұмыс жағдайына келтіруге байланысты басқа
Негiзгi құрал-жабдықтар ерекшелiктерi: бастапқы қалпын сақтайды
Бастапқы бағасы - негiзгi құрал-жабдықтар сатып
110000+5000+5000=120000 бастапқы бағасы.
Жою бағасы - негiзгi құрал-жабдықтар жойылған
Тозу бағасы немесе амортизациялық бағасы -
120000-20000=100000 теңге.
Пайдалану мерзiмi 5 жыл. Кәсiпорын бiрқалыпты
100000/5=20000 теңге тозу мөлшерi.
Қалдық баға - бастапқы бағадан немесе
100000-20000=80000 теңге 1 жыл
80000-20000=60000 теңге 2 жыл
60000-20000=40000 теңге 3 жыл
40000-20000=20000 теңге 4 жыл
Баланстық баға бастапқы бағадан немесе амортизациялық
100000-(20000*1)=80 000 теңге
100000-(20000*2)=60000 теңге
100000-(20000*3)=40000 теңге
Сатылу бағасы – негiзгi құрал-жабдықтарды басқа
Ағымдағы бағасы- бүгiнгi күндегi негiзгi құрал-жабдықтардың
Қалыптасу бағасы - ҚР- ң бухгалтерлiк
- инфляция әсерiнен негiзгi құрал-жабдықтардың бастапқы
Индексация коэфициентіне бастапқы бағаны көбейту қажет:
офис ғимаратты бойынша - 1,2*500000=600000
транспорт бойынша - 1,5*120000=180000
басқа да негiзгi құрал-жабдықтар бойынша -
Қалыптасу бағасы – бастапқы бағаны бекiтiлген
Кәсiпорында машинаның бағасы - 150000 теңге,
150000-(15000*8)=30000
Күрделi жөндеу соммасы - 40000 теңге.
150000+40000=190000 теңге - қайта құру бағасы.
Негiзгi құрал-жабдықтар бастапқы бағасы қосымша бөлшектер
Негізгі құралдардың келіп түсуі негізгі құралдарды
Негізгі құралдардың есебін ұйымдастыруда оларды бағалаудың
Негізгі құралдардың бастапқы құны – ол
Кәсіпорындар мен ұйымдар жерді және сол
Мысалы: кәсіпорын жер учакесін және сол
Ұйымдар негізгі құралдарды өзі дайындап, яғни
Ұйымдар негізгі құралдарды басқа заңды тұлғалардан
Негізгі құралдардың ағымды құн -бүл негізгі
Негізгі құралдардың баланстық құн - бұл
Негізгі құралдардың сату (өткізу) құны -
Негізгі құралдардың жою құны — тиімді
Негізгі құралдардың келісілген құны – бұл
Негізгі құралдардың амортизациялық құны – негізгі
Пайдалы кезең қызметі - бұл кезең
Нормативтік қызмет кезеңі – бұл кезең
Негізгі құралдардың бухгалтерлік есебі: негізгі құралдардың
Салық кодексінің ҚҚС–ын есепке жатқызу бөлігіндегі
115000 теңгеге сомаға негізгі құралдар сатып
есепті кезеңнің қорытындысы бойынша, өткізу бойынша
салық салынбайтын айналымдардың үлес салмағына орай
Есепке жатқызылмайтын және олардың бастапқы құнына
Негізгі құралдардың бір бөлігі кәсіпорынға ҚҚС-сыз
Тіркелген активтердің тобы, ішкі тобы Активтің
тын айналым-
дардың үлес салмағы Бастапқы құнға қосылған
Негізгі құралдар 100000 15000 20 пайыз
Жиыны
Енді түсетін негізгі құралдардың бухгалтерлік есебіне
Мазмұны Дебет Кредит Сомасы
1 Сатып алынған негізгі құралдардың құны
2 ҚҚС 1420 3310 15000
Бухгалтерлік шоттарда есептелген негізгі құралдардың бастапқы
Негізгі құралдардың пайдалы қызмет атқаратын мерзімі
ҚР-сы Үкіметінің шешімдері бойынша негізгі құралдарды
ҚОРЫТЫНДЫ
Негізгі құралдардың есебі кәсіпорынның бухгалтериясында жүргізіледі.
Кәсіпорындарда негізгі құралдың есебін дұрыс жүргізу
Негізгі құралдар тозуына, бұзылуына, басқа ұйымдар
Кәсіпорындардың бухгалтериясында негізгі құралдардың әрбір обьектісіне
ҚОЛДАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
1. "Бухгалтерлік есеп және қаржылық есеп
"Салық және бюджетке төленетін басқа да
Бухгалтерлік есеп стандарттары. Қазақстан Республикасының Ұлттық
Халықаралық бухгалтерлік есеп және аудит стандарттары.
Бухгалтерлік есептің типтік шоттар жоспары. Қазақстан
Әбдіманопов Ә.Ә. Бухгалтерлік есеп теориясы және
15
Арналуына байланысты
Жеке меншік
Жалға алынған
қолданатын
Қолдану деңгейіне байланысты
қолданбайтын
Қордағы
Тағайындалуына байланысты
өндірістік
өндірістік емес
ғимарат
имараттар
Көлік пен құралдар
Түрлеріне байланысты
Ауыспалы құрылғылар
Көлік құралдары
Аяқталмаған құрылыс
Жұмыс және өндіріс малы
басқалар
активті
өндірісте қатысуына байланысты
пассивті
Айналымнан тыс активтер