Мазмұны
І КІРІСПЕ
ІІ НЕГІЗГІ БӨЛІМ…...………………………....................………………......…………….4
2.1. Дара жарнақтылар класына және өкілдеріне сипаттама беру.. ……....…4
2. 3. Лалагүлдер тұқымдасы (лилейные — Liliaceаe)............... 27
ІІІ Қорытынды………………………………………………………………..30
IV Әдебиеттер…………………………………………………………………31
І КІРІСПЕ
Тақырыптың өзектілігі: Дара жарнақтылар класына (лилиопсиды или однодольные –
Курстық жұмыстың мақсаты. Дара жарнақтылар класына және өкілдеріне сипаттама
Курстық жұмыстың міндеттері:
- Құртқашаштар (ирисовые — Iridaceae) тұқымдасына анықтама беру
- Лалагүлдер тұқымдасы (лилейные — Liliaceаe) тұқымдасына сипаттама беру
ІІ НЕГІЗГІ БӨЛІМ
2.1. Дара жарнақтылар класына және өкілдеріне сипаттама беру.
Олар үштен шеңбер түзiп орналасады. Сыртқы шеңбердi түзетiн желектердiң,
1 (сурет) Лалагүл
Гүл серiгi қарапайым, жай күлте жапырақшалар түрiнде берiлген, қос
Қос Жарнақтылар магнолиопсидтер (Magnolіopsіda) Қос Жарнақтылар
1 (кесте)
Солардың бiрi қызылтаңдай (роемерия – Roemeria) туысы. Оған 2
Алабұталар тұқымдасы (семейство Маревые - Сhenopodiacede).
Дүние жүзi бойынша алаботалар тұкымдасына 1600түр, 105- туыс жатады.
Алабұта туысы (марь - Chenopodium).
Оған бiржылдық, екiжылдық, көпжылдық шөптесiн өсiмдiктер мен бұталар жатады.
Асқабақтар (тыквенные - Cucurbitaceae) тұқымдасы
Асқабақтар тұқымдасының жалпы сипаттамасы. Асқабақтар тұқымдасына 1 мыңдай түр,
ОРАМЖАПЫРАҚТАР ТҰҚЫМДАСЫ (семейство капустные - Brassicaceae)
Орамжапырақтар құрлықтардың барлығында, әсiресе қоңыржай және суық климатты аймақтарда
Орамжапырақтар тұқымдасына жататын өсiмдiктердiң барлығына тән ортақ белгiлерi
Бұл тұқымдасқа жататын өсiмдiктердiң бәрiнiң гүлдерiнiң құрылысы бiрдей, күлте
Кәдiмгi қышабас (сурепка обыкновенная – Barbarea vulgaries) жабайы шомырға
Қышабастың жағымды иiстi, сары түстi гүлдерi жабайы шомырдың гүлдерiне
Орамжапырақтар тұқымдасына төмендегiдей мәдени өсiмдiктер жатады:
орамжапырақ (капуста - Brassica),
тарна (брюква - Brassica napobrassica),
бақша шомыры (редька огородная – Raphanus sativus),
шалғам (редис – Raphanus sativus var. radicula),
шалқан (асханалық сорт - репа – Brassica rapa),
мал азықтық шалқан (жемшөптiк сорт) (турнипс – Brassica rapa),
далалық қыша (сарептская горчица – Brassica juncea),
ақжелке(хрен обыкновенный - Armoraia rusticana) және т.б.
Орамжапырақтарға жататын өсiмдiктер жақсы бал жинайды. Кейбiр орамжапырақтарға жататын
2.2. Құртқашаштар (ирисовые — Iridaceae) тұқымдасы.
Құртқашатардың жалпы сипаттамасы. Құртқашаш (касатик — Iris), гладиолус (шпажник
Құлқайырлар тұқымдасы (семейство мальвовые - Malvaceаe)
Құлқайырлар тұқымдасына 1600 түр, 85-тей туыс жатады. Қазақстанда табиғи
Раушангүлдiлер (розоцветные - Rosaceae) тұқымдасы.
Жалпы сипаттамасы. Раушангүлдiлер тұкымдасында 115 туыс, 3000-дай түр бар.
Раушангүлдiлердiң жемiстерi де алуан түрлi. Олардың жемiстерi құрғақ және
2- (сурет)
Раушангүлдiлерге жататын өсiмдiк гүлдерiн формула түрiнде жазуға болады:
Тобылғының(таволга - Spiraea) гүлiнiң формуласы: * ♂♀ Т(5)К5А ∞
-Жемiсi – бiрiккен таптама (листовка). Бүлдiргеннiң (земляника – Pragаria)
Жемiсi - көп тұкымша.
Итмұрынның(шиповник - Rosa) гүлiнiң формуласы: * ♂♀
Жемiсi - көп жаңғақша.
Алманың(яблоня - Malus) гүлiнiң формуласы: * ♂♀ Т(5)К5А∞
Жемiсi — алма.
Қараөрiктiң(слива - Prunus) гүлiнiң формуласы: * ♂♀
Жемiсi- сүйектi шырынды жемiс.
Қазтабаның(лапчатка - Potentilla) гүлiнiң формуласы: * ♂♀
Кейбiр раушангүлдiлердiң гүлсерiктерi төрт мүшелi болады. Мысалы, тiк қазтабанның
Бұршақтар тұқымдасы (бобовые - Fabaceae)
Бұршақтар тұқымдасында 12 мыңдай түр, 490 туыс бар. Бұл
Күрделiгүлдiлер тұқымдасы (сложноцветные или астроввые – Compositae, Asteraceae)
Күрделiгүлдiлер тұқымдасының 25 мыңдай түрi бар. Оларға бiр жылдық,
2.3. Лалагүлдер тұқымдасы (лилейные — Liliaceаe)
Лалагүлдер тұқымдасының (лилейные — Liliaceаe) жалпы сипаттамасы. Лалагүлдер тұқымдасының
2( сурет) Қызғалдақ
Қызғалдақ туысы (тюльпан — Tulipa). Туыста шамамен 100-дей түр
Алқалар тұқымдасы (пасленовые - solanaceae)
Алқалар тұқымдасына 2300-дей түр, 85 туыс жатады. Көпшiлiгi жабайы
ІІІ. Қорытынды.
Дара жарнақтылар класына (лилиопсиды или однодольные – Liliopsida или
Гладиолус туысы (шпажник — Gladiolus). Гладиолустар сән болып гүлдейтiн
IV. ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ.
1 Н.М Мұхидинов және т.б. өсімдіктер морфологиясы мен анотомиясы
2 О. Абдрахманов « Төменгі сатылы өсімдіктер» систематикасы Алматы
4 «Жабайы өсімдіктері сыры» Қ.Ж.Сыбанбеков, Алматы Қайнар, 1986 ж,
5 «Табиғат және адам» С.Ысқақов, «Қазақстан», «Алматы», 1967ж
6. Аштова «Ботаника» Анотомия және морфологиясы
7. О. Абдрахманов «төменгі сатылы өсімдіктер систематикасы» Алматы 1972
8. М. В. Гарленко под.ред. « курс низких растении».
9. В. Г. Жуковскии « курс общей ботаники» М.
10. Н. М Мұхидинов « Өсімдіктер морфологиясы мен анотомиясы»
11. Ә.Ә Әметов «Ботаника» Алматы-2005
12. Е. Әгелеуов « Өсімдіктер анотомиясы және физиологиясы
13. В.Г. Жуковский «курс общей ботаники 1992
14. «Қазақстанның өсімдіктері мен жануарлары» Б.Мұханов, Т.Мұсақұл, Н.Суворов, Алматы
16. «Сыр елі: Қызылорда облысы» энциклопедиясы, Қазақ
2