М А З М Ұ Н Ы
Кіріспе.................................................................................................2
І . НЕГІЗГІ ҚҰРАЛДАРДЫҢ АМОРТИЗАЦИЯСЫНЫҢ ЕСЕБІ
1.1 Негізгі құралдардың экономикалық мазмұны........................................4
1.2 Негізгі құралдардың амортизациясының есебі.......................................5
ІІ.НЕГІЗГІ ҚҰРАЛДАРДЫҢ АМОРТИЗАЦИЯСЫ ЖӘНЕ ТОЗУЫНЫҢ ЕСЕБІ
2.1 Негізгі құралдардың тозуының есебі.....................................................16
2.2Негізі құралдарды құнды, бірқалыпты және жылдамдатып шығару
2.3Толығымен амортизацияланған, пайдалануға жарамды негізгі құралдарды
ҚОРЫТЫНДЫ.....................................................................................32
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі.................................................................34
Қосымша.................................................................................................36
Кіріспе
Қандай ғылымның болмасын пайда болу тарыхы, маңызы мен
Осы курстық жұмыста мен «Негізгі құралдардың амортизациясының
Курыстық жұмысымның кіріспе бөлігінде негізгі құралдардың экономикалық мәні
Ең алдымен жалпы негізгі құралдарға
Негізгі құралдар көптеген өндіріс құралдары бойына пайдаланылады, қасиеті
Негізгі құралдар өндіріс үдерісінде бірте-бірте тоза бастайды,
Негізгі құралдардың тозуын «табиғи» және «сапалық» тозу деп
Негізгі құралдардың сапалық тозу олардың толық табиғи тозуы
Жоғарыда айтылғандарды осы «курыстық жұмыстың» екінші бөлімінде,
Сонымен бірге «курыстық жұмыс» барысында мен «Негізгі құралдардың
І . НЕГІЗГІ ҚҰРАЛДАРДЫҢ АМОРТИЗАЦИЯСЫНЫҢ ЕСЕБІ
1.1 Негізгі құралдардың экономикалық мазмұны.
Әрбір шаруашылықта бекітілген құралдар үздіксіз қозғалыста болады. Өздерінің
Кәсіпорындарда негізгі құралдардың бірыңғай типтік жіктелуі қолданылады. Сол
а) өндіріске қатысуына байланысты: өндірістік және өндірістік емес.
б) тиістілігіне қарай негізгі құралдар: меншікті және арендалық
в) пайдалануына қарай негізгі құралдар пайдаланудағы, запастағы және
г) атқаратын қызметіне, түрлеріне байланысты: жер, ғимараттр мен
Ғимараттар: мақсаты халыққа әлеуметтік мәдени қызмет көрсету. Тұрғын
Құрылыс жағдайлары: еңбек затын өзгертпей, қандай да болмасын
1.2 Негізгі құралдардың амортизациясының есебі
Амортизация сөзі латын тілінен аударғанда «өтеу» деген мағынаны
Амортизация – тозуды қызмет ету мерзімі бойы активтің
Мөлшер (норма) – амортизациялық аударымдардың негізгі құралдардың орташа
Ұйымдарда негізгі құралдардағы ай бойы есептелген амортизациялық аударым
Кәсіпорындарға жаңадан келіп түскен, кіріске алынған негізгі құралдарға
Негізгі құралдарға амортизациялық аударым есептеу мына әдістер бойынша
Құнды бірқалыпты есептен шығару әдісі.
Құнды орындалған жұмыстың, өндірілген өнімнің көлеміне тепе-тең
Жылдамдатып есептен шығару әдістері:
а) қалдық құнының кему әдісі;
ә) сандардың жиынтығы бойынша құнын есептен шығару әдісі.
Амортизациялық аударым есептеудің таңдап алынған әдісі кәсіпорынның есеп
Амортизация- бұл тозудың құнды белгісі. Бұл негізгі құралдардың
Амортизациялық құн дегеніміз - бастапқы құн мен жою
Амортизациялық аударымдар амортизация нормалары бойынша жасалады. Амортиация нормасы
Нормалар еңбек құралдарының экономикалық мақсатты қызмет мерзіміне орай
Автомобиль көлігінің жылжымалы құрамының амортизациялық аударымының нормасы 1000
Қайтадан пайдалануға берілген негізгі құралдар бойынша амортизация есептеу
Жалға алынған негізгі қорлар бойынша амортизация есептеуді жалдау
Негізгі құралдар бойынша есептеу қайтадан пайдалануға берілгендеріне байланысты,
Алтыншы бухгалтерлік есеп стандарты мен №16 ХҚЕС «негізгі
Құнды бір келкі (тура сызықты) тәсілмен есептен шығару
Мысалы. 21155 компьютері алынды, қызмет мерзімі 4 жыл,
Есепті кезең Бастапқы құн Жойылу құны Амортизация-ланатын құн
2004 21155 1440 19715 4 20 4928,75
2005 21155 1440 19715 4 20 4928,75
2006 21155 1440 19715 4 20 4928,75
2007 21155 1440 19715 4 20 4928,75
2008 21155 1440 19715 4 20 4928,75
Тозғандардың жинақталған тізімдемесі:
Есепті кезең Бастапқы құн Жылдық амортизация Жинақталған тозу
2004 21155 4928,75 4928,75 16226,25
2005 21155 4928,75 4928,75+4928,75=9857,5 11297,5
2006 21155 4928,75 4928,75+9857,5=14786,25 6368,8
2007 21155 4928,75 14786,25+4928,75=19715 1440
2008 21155 4928,75 19715+4928,75=24643,75 -348875
Өндіріске ғылыми-техникалық жетістіктер енгізу түзету мен негізгі құрал-жабдықтарды
Сандар сомасы бойынша (кумулятивті тәсіл) құнды есептен шығару
Амортизация сомасы кейінгі жылдарға қарағанда пайдалануға берілген алғашқы
95760 компьютері алынды, қызмет ету мерзімі 5 жыл,
Жинақталған тозу тізімдемесі:
Есепті кезең Бастапқы құн Жылдық амортизация Жинақталған тозу
1 2 3 4 5
2004 95760 31303 31303 64457
2005 95760 25043 31303+25043=56346 39414
2006 95760 18782 56346+18782=75128
2007 95760 12521 75128+12521=87640 8111
2008 95760 6261 87640+6261=93910 1850
Амортизацияны кемігіш қалдық тәсілмен есептеу бойынша есеп:
Бұл тәсілде амортизация сомасы объектіні бірінші жыл қолдағанда
Кемігіш қалдық тәсілінде амортизацияны есептеу бастапқы мес, баланстық
Түзу сызықты тәсілде амортизация млшері екі есе өсіріледі.
Компьютер 95760 алынды, қызмет ету мерзімі 5 жыл,
Есепті кезең Бастапқы құн Жойылу құны Амортизация-ланатын құн
2004
2005 95760 1850 93910
2006 95760 1850 93910 5 40
2007 95760 1850 93910 5 40
2008 95760 1850
40
Есепті кезең Есепті кезең басындағы баланстық құн Аморт.мөлшер
2 топ-4 топ
2004 95760 40 38304 38304 57456
2005 57456 40 22982,4 38304+22982,4=61286 34474
2006 34474 40 13789,6 61286+13789,6=75076 20684
2007 20684 40 8274 75076+8274=83350 12410
2008 12410
10560 83350+10560=93910 1850
Теңдеулер қорытындысын шығару үшін кестеге үш тәсілмен есептелген
Әр түрлі тәсілмен есептелген амортизация қорытындыларын салыстыру:
Есепті кезең Құнды тура сызықты (біркелкі) тәсілмен есептеп
2004 18782 38304 31303
2005 18782 22982,4 25043
2006 18782 13789,6 18782
2007 18782 8274 12521
2008 18782 10560 6261
Өндірістік тәсіл (амортизацияны орындалған жұмыс көлеміне пропорциональды
Бұл тәсілді пайдалану мерзімі техникалық көрсеткіштермен не болмаса
Мысалы.
Құны 240000 теңгелік станок техникалық төлқұжатқа сай
Амортизация мөлшері 1 бұйымға:
240000-18000 = 37 теңге
Егер 2008 жылы майда 45 бұйым жасалса, онда
45с* 37 теңге = 1665 теңге
Маусым 2008 ж.: 52с*37=924 теңге.
Маусым 2008 ж.: 48с*37=1776 теңге
Техникалық төлқұжат бойынша жұмыс істелген сағат саны мысалы,
240000-18000 = 22 теңге
10000
Егер станоктың 2008 ж май айындағы жұмыс уақыты
224с*22=4928 теңге
Амортизацияны әр түрлі тәсілмен есептеген сомаларды салыстырғанда, қаралған
КЕСТЕ
Салықтық амортизацияны есептеу мақсатымен негізгі құрал объектілері мынадай
№ Топша № Кесімді белгіленген актив атауы Аморт.
І
ҮЙЛЕР , ҚҰРЫЛЫСТАР
1 Үйлер, құрылыстар 8
ІІ
ҚҰРЫЛЫС ҒИМАРАТТАРЫ
1 Мұнай және газ скважиналары 20
2 Мұнайгаз қоймалары 10
3
Кеме жүзетін су арналары
10
4 Көпірлер 7
5 Бөгеттер, платиналар 7
6 Өзен, теңіз жағасындағы аймақ құрылыстары 7
7 Кәсіпорынның темір жолдары 8
8 Жағалауды нығайтатын, қорғайтын құрылыстар 7
9 Резервуарлар, цистерналар, бақтар және басқа ыдыстар 8
10 Шаруашылықішілік және шаруашылықаралық суармалы жүйе 7
11 Жабық коллекциялы-дренажды желі 7
12 Әуе кемелерінің ұшу-қону алаңдары, жолдары, тұрақ жайлары
13 Парктер мен хайуанаттар паркінің ғимараттары 8
14 Спорттық-сауықтыру ғимараттары 10
15 Жылыжайлар мен парниктер 10
16 Басқа да ғимараттар 7
ІІІ
БЕРІЛГІШ ҚҰРЫЛҒЫЛАР
1 Электр беру мен байланыс құрылғылары мен желілері
2 Ішкі газ құбырлары мен құбырлар 8
3 Су құбырлары, канализация мен жылу жүйелері 7
4 Басқалары 7
ІҮ
КҮШ БЕРЕТІН МАШИНАЛАР МЕН ЖАБДЫҚТАР
1 Жылу техникалық жабдықтар 15
2 Құбыр жабдығы мен газ-құбыр қондырғылары 15
3 Электр двигательдері мен дизель-генераторлары 10
4 Кешенді қондырғылар 8
5 Басқа күш беретін машиналар мен жабдықтар
Ү
ІС-ӘРЕКЕТ ТҮРЛЕРІ БОЙЫНША ЖҰМЫС МАШИНАЛАРЫ МЕН ЖАБДЫҚТАРЫ (ҰШҚЫР
1 Қара, түсті металлургия машиналары мен жабдықтары 20
2 Химия өнеркәсіінің машиналары мен жабдықтары 20
3 Мұнай өңдеуші және мұнай-химия өнеркәсібінің машиналары мен
4 Мұнай-газ шығару машиналары мен жабдықтары 15
5 Кен шығару өнеркәсібінің, 40 тонна және одан
6 Электронды өнеркәсіп жабдықтары 20
7 Құрылыс материалдарын өндіру жөніндегі машиналар мен жабдықтар
8 Ағаш өңдейтін, целлюлоза-қағаз өнеркәсібінің машиналары мен жбдықтары
9 Полиграфия өнеркәсіінің машиналары мен жабдықтары 15
10 Жеңіл өнеркәсіп машиналары мен жабдықтары 20
11 Тамақ, балық, ет және сүт өнеркәсібінің жабдықтары
12 Сауда және қоғамдық тамақтандыру өнеркәсібінің машиналары мен
13 Транспорт, машина және механизм өндіруге қаетті жабдық
14 Ауыл шаруашылық тракторлары, машиналары менжабдықтары 20
15 Желілік өндіріске қажетті машиналар мен жабдықтар, түрпілі
16 Қатынас және сәліметтерді беру жадықтары цифрлық жүйенің,
17 Спутниктік, ұялы, радиотелефондық, пейджингтік және транкингтік байланыс
18 Хабар беру жүйелері қатынасының ұқсас жабдықтары 10
19 Киностудияладың арнайы жабдығы, медициналық және микробиологиялық өнеркәсіп
20 Басқа салалардағы машиналар мен жабдықтар 10
ҮІ
БАСҚА МАШИНАЛАР МЕН ЖАБДЫТАР
(ұтқыр транспорттабасқалары)
1 Өнеркәсіптік тракторлар 20
2 Металл кесетін жабдық 15
3 Компрессорлық жабдықтар 15
4 Ұсталық-пресстік жабдық 15
5 Насостар 20
6 Көтергіш-транспорттық, тиеу-тасу машиналары мен жабдықтары, жер, карьер
7 Қада-тіреу жұмыстарына арналған машиналар мен жабықтар, уатқыш-тарту,
8 Су асты-техникалық жұмыстарға арналған машиналар мен жабдықтар
9 Электрмен дәнекерлеу мен кесуге арналған машиналар мен
10 Технологиялық процестерге арналған ыдыстардың барлық түрері 8
11 Монета шығаруға арналған жадықтар 20
12 Басқа да машинаар мен жабдықтар 10
ҮІІ
ҰТҚЫР ТРАНСПОРТ
1 Теміржолдың жылжымалы составы 15
2 Теңіз, өзен кемелері, балық шаруашылығының кемелері 10
3 Автомобиль транспортының жылжымалы составы, өндірістік транспорт (бұған
4 Жеңіл автомобильдер мен такси 7
5 Магистральды құбырлар 15
6 Коммунальды транспорт 10
7 Әуе транспорты 15
8 Басқа да транспорт құралдары 7
ҮІІІ
КОМПЬЮТЕРЛЕР, СЫРТТАҒЫ ҚОНДЫРҒЫЛАР МЕН МӘЛІМЕТТЕРДІ ӨҢДЕУ ЖӨНІНДЕГІ ЖАБДЫҚТАР
1 Компьютерлер 25
2 Сырттағы қондырғылар мен мәліметтерді өңдеу жөніндегі жабдықтар
ІХ
БАСҚА ТОПТАРҒА КІРМЕГЕН КЕСІМДІ БЕЛГІЛЕНГЕН АКТИВТЕР
1 Көп жылдық өсімдер 8
2 Материалдық емес активтер 15
3 Кеңсе жиһазы 10
4 Құрал-аспаптар, өндірістік және шаруашыық мүлік пен керек-жарақтар
5 Көшіргіш-көбейткіш техника 20
6 Өлшегіш және реттегіш құрал-аспаптар мен құрылғылар,
Пайдалануға алғаш берілген кесімді белгіленген активтер бойынша пайдаланудың
Негігі құралдар объектілерінің салықтық есебі есепті жыл қорытындылары
Негізгі құралдардың әр түрлеріне сан түрлі тәсілдерді қолдануға
ІІ. НЕГІЗГІ ҚҰРАЛДАРДЫҢ ТОЗУЫНЫҢ ЕСЕБІ
2.1 Негізгі құралдардың тозу есебі.
Негізгі құралдар өндіріс үдерісінде бірте-бірте тоза бастайды,
Негізгі құралдардың тозуын «табиғи» және «сапалық» тозу деп
Негізгі құралдардың сапалық тозу олардың толық табиғи тозуы
Негізгі құралдардың сапалық тозуының бірінші себебі - өндіріс
Негізгі құралдардың сапалық тозуының екінші себебі ғылыми-техникалық өркендеуіне
-жерге;
-кітапхана қорларында;
-фильм қорларына;
-архитектуралық және өнер ескерткіштеріне;
-өнімді малдарға;
-мұражайлық құндылықтарға. Сонымен қатар амортизациялық аударым мынадай жағдайларда
қайта құру, жаңарту, және техникалық қайта қорландыру жұмыстары
негізгі құралдар өндіріс үдерісінде пайдаланылған кезде өздерінің бірте-бірте
Негізгі құралдардың есебі үшін мынандай синтетикалық шоттары бар
2121 «Үйлер мен ғимараттардың тозуы»
2423«Машианалардың, жабдықтардың,беріліс құрылғыларының тозуы»
2425«Транспорт құралдарының тозуы»
2427 «Басқа да негізгі құралдардың тозуы »
Жоғарыда көрсетілген шоттардың әрқайсысына қосалқы шоттар (субшоттар) ашылуына
-1 «Меншікті негізгі құралдардың тозуы»
-2 «Ұзақ мерзімге жалға алынатын негізгі құралдардың тозуы»
Барлық субъектілердің негізгі құралдардың барлы түрлері бойынша меншік
Толық амортизацияланған негізгі құралдар бойынша тозу сомасы есептелінбейді.
Тозуды есептегенде «Қосымша шығындар» бөлікшесіне өндірістік шоттары,
Тозуды есетегенде:
8415 «Негізгі құралдардың тозуы мен материалдық активтер амортизациясы»
Жалпы шаруашылық мақсаттағы және коммерциялық құрылымдардың негізгі құралдарының
Тозуды есептегенде:
7440 дебеті,2421-2428 кредиті.
Өткізілетін орындарда тауарларды сақтауға арналған негізгі құралдар бойынша
. Негізгі құралдар өндіріс процесіне ұзақ уақыт бойы
Тозу –бұл физикалық және моралдық сипаттамаларын жоғалту процесі.
Негізгі құралдардың физикалық тозуы олар пайдаланылған кезде жабдықтың
Негізгі құралдардың моральдық тозуы техникалық прогреспен, өндіріс әдістерінің
Негізгі құралдарды моральды тоздыратын фактор:
1.Өндірістегі жабдықтар мен жабдықтардың жаңаруы (ескі машиналарды жаңа,
2.Технологиялық процестің жетілуі (жаңа технология кезінде қолданыстағы машиналар
3.Шығарылатын өнім номенклатурасының жаңаруы мен өзгеруі (бұл орайда
4. Тауар өндіуге арналған машиналар мен жабдықтардың санын
5. Жұмыс күшінің, блікті қызметкерлердің еңбекпен қамтылуындағы, өндірістің
Олар өндіріс көлемін, пайдаланылатын машиналар мен жабдықтардың санын
6.Өнеркәсіптің өңдеуші салаларындағы шикізат құрамының жиынтығындағы өзгеріс, өнімнің
2.2 Құнды бірқалыпты және жылдамдатып есептен шығару әдісі
Құнды бірқалыпты есептен шығару әдісі бойынша объектінің амортизацияланатын
Мысалы: станоктың бастапқы құны 1000000 теңге ал қалдық
1000000-100000=900000
900000/5=180000
Бұл станоктың барлық амортизацияланатын сомасы 900000 теңге ((1000000-100000),
900000 х 20 % =180000
Төмендегі кестеден үш жағдайды көруге болады:
Негізгі құралдардың пайдалану мерзімі ішінде, яғни 5 (бес)
Жинақталған тозу сомасы бірқалыпты өсіп (көбейіп) отырады;
Негізгі құралдардың қалдық құны бірқалыпты азайып отырады.
Құнды орындалған жұмыстың көлеміне тепе-тең мөлшерде есептен шығару
Бұл әдіс объектінің пайдаланылған уақытына емес, оны пайдалану
Станокқа амортизациялық аударым сомасының
бес жыл бойы есептелуін төмендегі кестеден көруге болады.
Станоктың бастапқы құны (теңге) Бір жылдық амортизациялық
Сатып алынған кездегі 1000000 ------------------ ---------------- 1000000
1-жылдың соңында 1000000 180000 180000 820000
2-жылдың соңында 1000000 180000 360000 640000
3-жылдың соңында 1000000 180000 540000 460000
4-жылдың соңында 1000000 180000 720000 280000
5-жылдың соңында 1000000 180000 900000 100000
Егер жоғарыда, яғни алдыңғы әдісте қарастырылған станок өзінің
Бастапқы құны-қалдық құны
_____________________________________________________
жалпы өндірілуге тиісті өнім саны
1000000-100000 Х әр жылдағы
___________________________
10000000
әр жылдағы өндірілген өнім саны.
Станоктың бір дана өнім өндіруге есептелетін амортизациялық аударым
Егер станок
бірінші жылы 3 миллион
екінші жылы 3 миллион
үшінші жылы 2 миллион
төртінші жылы 1 миллион
бесінші жылы 1 миллион
өнім өндірсе, онда оған әр жылда есептелетін амортизациялық
бірінші жылы 270000тг = 3 миллион х 0,09=
екінші жылы 270000 тг = 3 миллион х
үшінші жылы 180000 тг = 2 миллион х
төртінші жылы 90000 тг = 1 миллион х
бесінші жылы 90000 тг = 1 миллион х
Станокқа құнды орындалған жұмыстың көлеміне тепе-тең мөлшерде есептен
Станоктың бастапқы құны (теңге) Өндірілген өнім көлемі (дана)
Сатып алынған кездегі 1000000 ------------------ ---------------- ----------------
1-жылдың соңында 1000000 3000000 270000 270000 730000
2-жылдың соңында 1000000 3000000 270000 540000 4600001
3-жылдың соңында 1000000 2000000 180000 720000 280000
4-жылдың соңында 1000000 1000000 90000 810000 190000
5-жылдың соңында 1000000 1000000 90000 900000 100000
Бұл әдісті (өндірістік әдісті) қолдануда әр жылғы амортизациялық
Құнды жылдамдатып есептен шығару әдісі - жеделдетілген амортизациялық
2.3 Толығымен амортизацияланған, пайдалануға жарамды негізгі құралдарды есепке
Есепке алу практикасында кейде амортизация есептеу нәтижесінде негігі
Бухгалтерлік стандарттар тұрғысынан қаржы есептілігінде жарамды және шаруашылық
Қаржы есептілігінің халықаралық стандарттарыда (ҚЕХС) мұндай ауытқулар тікелей
Қолданыстағы негізгі құралдарға амортизацияның толық сомасы есептелген болса,
Қазақстандық бухгалтерлік есеп стандарттарында аталған жағдайлар ашып
Қаралып отырған жағдайлар бухгалтерлік стандарттар талаптарының сақталмауы салдарынан
Бухғалтерлік есеп стагдарттарынана сәйкес амортизацияның таңдап алынған әдісі
Сонымен, бухгалтер пайдалану мерзімі бастапқыда белгіленеген пайдалы қызмет
Пайдалы қызмет мерзімінің қайта қаралуын маманның көмегімен анықтауға
Негізгі құралдардың пайдалы қызметінің мерзімі және жою құны
Жою құнын 0 ретінде анықтауға болатынын атап көрсету
6-Бухгалтерлік есеп стандартында негізгі құралдардың құнын қолданыстағы бағаларға
Толық амортизацияланған, бірақ пайдаланудағы объектілер үшін қайта бағалауды
Пайдалы қызмет мерзімінің дұрыс анықталмағаны, соның салдарынан одан
Негізгі құралдардың пайдалы қызмет мерзімін қате анықтау қате
Кейбір жағдайларда пайдаланылатын , нормативке сәйкес толық тозған
Объектіні жөндеуге жұмсалатын шығыстарды құн есебіне сол объекті
Сонымен, толық амортизация өздеріне қате есептелген негізгі құралдардың
Негізгі құралдардың қалпына келтіру құны анықталғаннан кейін оларды
Бағалаушы айқындамасынан негізгі құралдар объектін түрлі әдістермен бағалауға
Қорытындысында қаралған жағдайда жарамды жол, біріншіден, негізгі құралды
Қаржы есептілігі кәсіпорынның қаржылық жағдайы, оның активтері мен
Мысалы: Негізгі құралдардың бастапқы құны 1000,0 мың
Сонымен 4 жыл ішінде тозу 666,68 мың
Баланстық құн сәйкес келтірілгеннен кейін, негізгі құралдарды қайта
Қорытынды
Сонымен «Негізгі құралдардың амартизациясынның есебі» деген тақырыпқа
Амортизация- тозуды қызмет ету мерзімі бойы активтің амортизацияланған
Мөлшер (норма) – амортизациялық аударымдардың негізгі құралдардың орташа
Негізгі құралдар бойынша есептеу қайтадан пайдалануға берілгендеріне байланысты,
Есепке алу практикасында кейде амортизация есептеу нәтижесінде негізгі
Сонымен бірге «Негізі құралдардың амартизациясынның есебінің» кестелерін негізге
Сонымен осы курыстық жұмыстың үшінші бөлімде тәжірибе жүзінде
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
Баймұханова, Сәрия Баймұханқызы. Бухгалтерлік
Басқару есебі: Оқулық /Авт.:В.Л.Назарова,
Кеулімжаев Қуантхан Кеулімжайұлы, Құдайбергенова Нұрадин Айыпұлы.
Қаржылық есеп: оқу құралы / Қ. К. Кеулімжаев,
Құдайбергенов, А. Ә. Жантева.- Алматы: Экономика,2001.- 330 б.:
Міржақыпова, Седеп Тоқтамұратқызы. Банктегі бухгалтерлік есеп: оқулық.-
Мырзалиев, Б. С., Әбдішүкіров, Р. С. Кәсіпкерлік қызметте
Мырзалиев, Б. С., Әбдішүкіров, Р. С. Бухгалтерлік есеп
Назарова, Вера Леонидовна. Шаруашылық
Төлегенов, Е. Т. Бухгалтерлік ақпарат жүйелері : оқу
Салық кодексі 2007
4