МАЗМҰНЫ
1. Кіріспе 3
2. Word пен Excel 5
2.1 Word туралы қысқаша мәлімет 5
2.2 Mіcrosoft Excel жөніндегі жалпы мағлұматтар 7
3. Комплексті құжаттарды құруды Word пен Excel-де жүзеге
3.1 Word-та және Excel-де жаңа құжат жасау 9
3.2 Word-та формулалар редакторымен жұмыс атқару 18
3.3 Word-та және Excel-де диаграммаларды бейнелеу 19
3.4 Элементтер тобын ұйымдастыру 23
3.4.1 Топты жіктеу 23
3.4.2 Диаграмманы құру 27
3.4.3 Диаграмма типін өзгерту 29
3.4.4 Диаграммаларды түзету 30
3.4.4 Диаграмма элементтерінің мөлшерін өзгерту және орнын ауыстыру.
3.4.5 Диаграмманы баспаға шығаруға дайындау 33
Қорытынды 34
Қолданылған әдебиеттер 35
1. Кіріспе
Mіcrosoft корпорациясының Wіndows бағдарламалары курстық, зертханалық жұмыстарды орындауымызға,
Mіcrosoft корпорациясы өзінің бес ерекше мүмкіндігі мол және
Mіcrosoft Offіce Professіonal-ға бес келесі программалар кіреді:
Word - бұл сөзсіз өте жақсы текстік редактор
Excel - бұл өте жақсы және электрондық таблицамен
Power Poіnt - бұл презентациялық графикалық программаларды қолдануға,
Schedule+ – бұл программалық өніммен күнделікті жоспарлаушы, календарь
Access – бұл программалық өніммен мәліметтер базасын құруға
Енді осы жоғарыда аталған Windows қолданбалы программаларынан мен
2. Word пен Excel
2.1 Word туралы қысқаша мәлімет
WORD редакторы – мәтіндік құжаттарды өңдеуге, оны түзету
WORD редакторы Іске қосу (Пуск) батырмасын басқан кезде
Төменде менюдің жекелеген пункттерінің ярлыктарына ие құралдар
Одан төменіректе WORD редакторының негізгі терезесі орналасқан. Бұл
Бұл терезені де сол таза қағаз түрінде
Құжат параметрлерін тышқан көрсеткішін қажетті жүгірткішке апарып басқаннан
WORD ақпаралғысының төменгі жағында күй қатары (Строка состояния)
2.2 Mіcrosoft Excel жөніндегі жалпы мағлұматтар
Mіcrosoft Excel - электронды кестесі қолданушының жұмыс жасауына
Кестелік процессордың атқаратын қызметі сан алуан:
Электронды кестелерді құру мен редакциялау;
элетронды кестені безендіру және басу;
формулалармен біріктірілген көп кестелі құжаттарды құру;
диаграммалар құру, графикалық әдістермен экономикалық есептерді шешу;
электронды кестені дерекхана ретінде пайдалану; кестені сұрыптау, сұраным
нәтижелік және салыстырмалы кестені құру;
кесте құру кезінде сыртқы дерекханадан алынатын мәліметтерді қолдану;
параметрлерді таңдай отырып, экономикалық есептерді шешу;
оптималды есептерді шешу;
деректерді өңдеу статистикасы;
слайд - шоу құру;
макромандалар жасау, қолданушының талабы бойынша күйлерін келтіру ортасын
Электрондық кестенің жұмыс аймағы жолдар мен бағаналардан (тік
3. Комплексті құжаттарды құруды Word пен Excel-де жүзеге
Ms Word – текстік құжаттарды дайындауға, түзетуге және
Қазіргі компьютерлік технологияда орындауға болатын кез келген операция
Біз комплексті құжат деп мәтіні бар, онда бірнеше
3.1 Word-та және Excel-де жаңа құжат жасау
Word іске қосылған соң, экранда 1-құжат (Документ1) деген
Жаңа құжат ашарда Word оны құру үшін белгілі
текст (мысалы, жоғарғы немесе төменгі колонтитулдар, беттер нөмірлері);
кестелер (таблицалар);
төртбұрышты жақтаулар (рамкалар);
графиктік бейнелер;
кейбір арнайы жабдықтар (макрокомандалар, батырмалар, айта берсек Сайман
1-сурет. Бос құжат ашу
Алдын ала келісім бойынша, жаңадан ашылған құжат "Кәдімгі"
Мысалы мен осы жаңа құжатты ашқаннан кейін қазақша
Мен Қаныш Имантайұлы Сәтбаев атындағы Ұлттық Техникалық Университеттің
Осы мәнтінде мен түрліше құбылта аламын, мысалы оларды
Мен Қаныш Имантайұлы Сәтбаев атындағы Ұлттық Техникалық Университеттің
Немесе оларды қарайтып, қисайта жазып (курсивпен) әрі астын
Мен Қаныш Имантайұлы Сәтбаев атындағы Ұлттық Техникалық Университеттің
Бұл мәтінді ары қарай жалғастырайық.
Мен оқитын ҚазҰТУ – ғылым, білім ордасы. Қазақстанда
Оқу орны 1960 жылы политехникалық институт болып қайта
Қаныш Сәтбаев атындағы Қазақ ұлттық техникалық университеті мемлекеттік
Енді біз мұны Excel-де жүзеге асырайық.
Мәтін – кез келген символдар жиынтығы, егер мәтін
Яғни мұнда да бұл мәтінді теруге болады. Сонымен
Word-та жазылған құжат мұнда оңай көшіріледі. Сөйтіп көптеген
Мәтіндік редакторлармен жұмыс істеу барысында реттелген информацияны жиі
Біз Word-та кестелермен жұмыс атқарып көрелік. Ол үшін
Кесте құжаттық текстің кез келген жеріне қойыла береді.
Студенттердің аты-жөні 1-семестрдегі үлгерім бағалары
Жоғары математика Ақпараттану
Сәрсенбаев С. 5 5
Қойшыбаев А. 4 5
Мұнда өзгерістерді арнайы өшіргішпен енгізуге болады. Мысалы екі
Ал мұны біз Excel-ге көшіретін болсақ төмендегідей қалыпқа
Бағаналар ені мен жолдар биіктігін өзгерту әрекеттерін тышқан
Менюді пайдаланатын болсақ, көлемі өзгертілуге тиіс бағаналарды (жолдарды)
Тағы бір айта кететінім ол кез келген сандарды
Excel-де де дәл Word-тағыдай қателесуден қорықпаңыздар! Орындалған әрбір
Сонымен қатар Excel-де де Word-тағыдай құжаттарды белгілі бір
Мәліметтерді бір орнынан екінші орынға жылжыту барысында НЕНІ
3.2 Word-та формулалар редакторымен жұмыс атқару
Word программасындағы формулалар редакторының (Редактор формул – Equatіon
3-сурет.
3.3 Теңдеуді енгізу
Формулалар редакторын іске қосқан соң, белгілі-бір теңдеуді енгізуге
Мысалы: оңай формула
Немесе мына түрдегі формулаларды мұнда емін-еркін жаза аламыз.
Әрине формуланы теру жылдамдығы математикалық арнайы Matlab бағдарламасындай
Мұндай формула редакторын мен Excel-де байқай қоймадым.
Енді диагарммалар салуды қарастыралық. Екі бағдарламада да бұл
3.3 Word-та және Excel-де диаграммаларды бейнелеу
Графиктік элементтерді редактордың өз мүмкіндіктерімен де дайындауға болады.
Қарапайым графикалық элементгерді (түзу сызық, кисық, сызық, дөңгелектер,
Word программасы осы режимде схема салуға талаптану автоматты
Сызық - Word графикалық редакторының ең қарапайым геометриялық
Тышқан курсорын түзудің бастапқы нүктесіне орналастырып, сол жақ
Дөңгелектер мен эллипстерді де осы аспаптар тақтасының көмегімен
Тіктөртбұрышты тұрғызу үшін алдымен оның бейнесі тұрған батырманы
Кез келген көпбұрыш оның бейнесі салынған батырма көмегімен
Суреттерді, схемаларды ерекшелеу
Геометриялық элементті ерекшелеу үшін, ол элементті тышқанмен шерту
4-сурет. Геометриялық элементтер тобы
Суретті салу барысында олардың түстерін бір мезгілде өзгерту
3.4 Элементтер тобын ұйымдастыру
Жоғарыда айтып өткеніміздей, кез келген сурет немесе схема
Бірнеше элементтерден тұратын топты құру үшін, алдымен оларды
3.4.1 Топты жіктеу
Қажетті бір әрекеттерді орындап болған соң геометриялық элементтер
Диаграммалар – мәліметтерді графикалық түрде кескіндеудің ыңғайлы түрі.
Диаграмма салу үшін Вставка => Рисунок => Диаграмма
5-сурет Диаграмма салу
Диаграмманы түзету үшін оны тышқанды екі рет шерту
Диаграмма типі деген терезе ашылады да, содан диаграмма
6-сурет Диаграмма түрлері
Диаграмма тұрғызу кезінде олардың әртүрлі типтерін қарап отырып,
Егер диаграмманы түзету кезінде бұзып алсаңыз, оны жойып
Артынан дайындалған диаграмманы жаңа атпен файлға жазып сақтап
EXCEL бағдарламасының көмегімен әртүрлі диаграммалар құруға болады. Диаграмма
Төменде диаграммалардың негізгі түрлері қарастырылған:
Дөңгелек. Бүтіннің белгілі бір бөліктерінің арасындағы салыстырмалы қатынастарды
Сызықтық. Белгілі бір уақыт мезетіндегі мәндерді салыстыру үшін
Гистограмма. Сызықтық диаграммаға ұқсас. Уақыттың кейбір кезендеріндегі өзгерістерді
График. Тең уақыт аралығындағы деректердің өзгеріс тенденциясын (даму
Салалармен. Бұл да графикке ұқсас. Белгілі бір уақыт
3.4.2 Диаграмманы құру
Диаграмманы жеке жұмыс парағында немесе жұмыс парағының бір
Енгізілген диаграмманы құру.
Стандартты құралдар панелінің қатарында орналасқан Шебер (Мастер) батырмасы
Бұл үшін (Шебер-ді қолдану арқылы) төмендегі орындалатын әрекеттерге
1. EXCEL жұмыс парағына мәліметтерді енгізгеннен кейін оларды
2. Белгілеп алғаннан кейін Шебер (Мастер) батырмасын тышқан
3. Тышқан батырмасын басқан қолыңызды алмастан жылжыта отырып,
4. Тышқан батырмасынан қолыңызды аласыз. Ақпаралғыда көрінетін, 5-тен
5. Әрі қарай (Далее) батырмасын басу. 5-тен 2
6. Диаграмма түрін таңдап, белгілейсіз де Әрі қарай
7. Диаграмма кескінін таңдағаннан кейін Әрі қарай (Далее)
8. Деректер қатарының бағанада немесе қатарда орналасуын таңдаңыз,
9. Қалауыңыз бойынша диаграммаға ат беруге, осьтерін белгілеуге
Жалпы диаграмма сызуды үйренгісі келген адам әрбір қадаммен
3.4.3 Диаграмма типін өзгерту
Диаграмма шебері арқылы диаграмма типі таңдап алынғаннан кейін,
Диаграмманы түзету үшін оны тышқанды екі рет шерту
экранға диаграмма аспаптар тақтасын шығарамыз, ол үшін: Түр(Аспаптар
шыққан тақтадан Диаграмма типі деген батырманы шертіп, диаграмма
Диаграмма түрлері мен аттары 3-қадамда көрсетілген сияқты бейнеленеді.
Айта кететін бір жайт: ерекшеленген мәліметтерді бейнелеу үшін
Диаграмма тұрғызу кезінде олардың әртүрлі типтерін қарап отырып,
Егерде диаграмманы түзету кезінде бұзып алсаңыз, оны жойып
Артынан дайындалған диаграмманы жаңа атпен файлға жазып сақтап
3.4.4 Диаграммаларды түзету
Диаграмманы түзетіп толықтыру үшін, оны екі рет шерту
Диаграмма оның элементері деп аталатын бірнеше бөліктерден тұрады,
диаграмманы тұрғызу аймағы;
диаграмманың өз аймағы;
түсініктеме мәлімет (легенда);
тақырып;
мәліметтер белгілеулері;
мәліметтер;
Белгілі бір элементті түзетіп толықтыру үшін оны таңдау
3.4.5 Диаграмма элементтерінің мөлшерін өзгерту және орнын ауыстыру.
Диаграмманың мөлшерін қалай өзгертсек, диаграмманың жеке элементерінің мөлшерін
Диаграмма элементтерімен танысайық.
1. Курсорды басқару пернелерін баса отырып, диаграмма элементтерін
2. Диаграмма элементтерімен және Excel программасының басты менюімен
3. Диаграмма элементтерінің орнын ауыстырып көрейік.
Диаграмманың кішкене бөлігін қиып алайық, ол үшін:
диаграмма аумағын ерекшелейміз;
кез келген сектор ішінде тышқан батырмасын шертеміз.
Тышқанның сол жақ батырмасын басулы күйінде ұстап, бір
4. Тағы екі секторды қиып аламыз.
Диаграммадағы ерекшелеулерге процнттің ондық бөліктерін жазып қоялық. Біздің
Оның форматтарын өзгертуге болады, ол үшін:
0 белгілеулерді ерекшелейміз;
1 контексті - тәуелді менюде Мәліметтер белгілеулерін форматтау
Диаграммаға атау енгіземіз. Егер бізден диаграмманы тұрғызу кезінде
Атауларды кірістіру.
Ол үшін диаграмманың аумағын форматтаудың контекстік - тәуелді
Мұнда атауды екі түрде - мәтіндік өріске бірден
Атау кірістіру(Мәтін қосу (Присоединить текст) командасын таңдап аламыз.
Формулалар жолына өтеміз.
таңбаларын енгіземіз.
А1 ұяшығына курсорды алып барамыз (сол ұяшықта керекті
Атын түзету контекстік - тәуелді менюдегі Диаграмма атауын
3.4.6 Диаграмманы баспаға шығаруға дайындау
Word редакторында құжаттарды баспаға шығаруға дайындау кезіндегідей диаграмманы
Диаграмманы түзету-толықтыру режимінен алдын ала қарап шығу режиміне
Ландшафты түрде орналастыруды таңдаймыз.
Колонтитулдарды алып тастаймыз.
Торларды түгел алып тастаймыз: Бет(Парақ(Жалаушаны алу [Х](Торларды қағазға
Қорытынды
Қорыта келе мынадай ойларды түйіндегендей болдым. Екі редактор
Осы курстық жұмысымда мен біршама тәжірибе жинақтадым. Бір
Қолданылған әдебиеттер
Е. Қ. Балапанов, Б. Бөрібаев, А, Дәулетқұлов «Информатикадан
А. Ә. Шайкулова, Г. Е. Сейдахметова, Т. М.
35