МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ
1
1.1
1.2
1.3
2
2.1
2.2
3
3.1
3.2 МЕНШІККЕ САЛЫНАТЫН САЛЫҚТАРДЫ ТАЛДАУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
Жер салығы – меншікке салынатын салықтың негізі
Көлік құралдарына салынатын салықтың экономикалық мазмұны
Меншікке салынатын салықта мүлік салығының алатын орны
МЕНШІККЕ САЛЫНАТЫН САЛЫҚТЫ ТАЛДАУ (АҚМОЛА ОБЛЫСЫ БОЙЫНША САЛЫҚ
Ақмола облысының салық Департаментінің меншікке салық салу саясаты
Ақмола облысы бойынша жергілікті бюджеттің кірісі мен салықтық түсімдері
МЕНШІККЕ САЛЫНАТЫН САЛЫҚТЫ ЖЕТІЛДІРУ ЖОЛДАРЫ
Меншікке салық салумен байланысты туындаған проблемалар және оларды шешу
Дағдарыс жағдайында меншікке салық салуды мемлекеттік реттеудің тәсілдері
ҚОРЫТЫНДЫ
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
КІРІСПЕ
Дипломдық жұмыс тақырыбының өзектілігі. Бюджеттің жекелеген түрлерінің кірістері
Мемлекеттік органдардың өздерінің функцияларын орындауы үшін басқарудың барлық деңгейлерінде
Дүниежүзінің әр түрлі елдерінде бюджет құрылысы мемлекеттің құрылысына,
Бюджет құрылысында басты орынды бюджет жүйесі алады, ол
Бюджет жүйесінің құрамы елдің ұлттық – мемлекеттік құрылымымен
Тақырыптың зерттелу дәрежесі. Қазақстан Республикасының меншікке салынатын салыққа байланысты
Бірақ елдегі болып жатқан экономикалық өзгерістермен байланысты бұл мәселе
Дипломдық жұмыстың мақсаты – меншікке салынатын салықтардың мәнін ашып
Осы мақсаттарға жету үшін мынадай міндеттер қойылды:
-жер салығы – меншікке салынатын салықтың негізі екенін айқындау;
- көлік құралдарына салынатын салықтың экономикалық мазмұнын ашу;
- меншікке салынатын салықта мүлік салығының алатын орнын қарастыру;
- Ақмола облысының салық Департаментінің меншікке салық салу саясатын
- Ақмола облысы бойынша жергілікті бюджеттің кірісі мен
- меншікке салық салумен байланысты туындаған проблемаларын және оларды
- дағдарыс жағдайында меншікке салық салуды мемлекеттік реттеудің
Зерттеу объектісі – меншікке салынатын салықты есептеу, төлеу тәртіптері.
Зерттеу пәні – Ақмола облысы бойынша Салық Департаменті.
Дипломдық жұмыстың теориялық және әдістемелік негіздері – болып интернет
Дипломдық жұмыстың ғылыми жаңашылдығы және тәжірибелік маңызы -
Зерттеу әдістері – дипломдық жұмыста ғылыми абстракция, синтез, гипотеза,
Дипломдық жұмыстың тәжірибелік негізі – Ақмола облысы бойынша Салық
Дипломлық жұмыс кіріспеден, үш тараудан, қорытындыдан, қолданылған
Бірінші тарауда салықтық тексерулердің мәні, түрлері және олардың экономикадағы
Екінші тарауда Ақмола облысының Салық Департаментінің аудит бөлімінің салық
Үшінші тарауда Ақпараттық технологиялар: Қазақстан Республикасының салықтық әкімшілдік инфрақұрылымының
Дипломдық жұмыстағы зерттеудің нәтижелері қорытындыда жинақталған.
1 МЕНШІККЕ САЛЫНАТЫН САЛЫҚТАР
Жер салығын төлеушілер және салық салу объектілері
Жер – белгілі бір өлшемдегі пайдалану мүмкіндігі орасан зор
экономиканың әдістермен жерді ұтымды пайдалану;
тұлғаларды жерге орналастыру;
жердің құнарлығын арттыру;
жерді қорғау жөніндегі шараларды енгізу үшін төлемдер төлеу;
аумақтың әлеуметтік – мәдени дамуы үшін бюджет кірістерін қалыптастыру.
Жер салығы – жер ресурстарын басқару жөніндегі уәкілетті орган
ауыл шаруашылық мақсатындағы жерлер;
елді мекендер жерлер;
өнеркәсіп, көлік, байланыс, қорғаныс және өзге де ауыл шаруашылығы
ерекше қорғалатын табиғи аумақтар жерлері, сауықтыру, рекреациялық және тарихи
орман қорының жерлері;
су қорының жерлері;
запастағы жерлер.
Жердің белгілі бір немесе өзге санатқа жататындығы Қазақстан Республикасының
тұрғын үй қоры, соның ішінде олардың жанындағы құрылыстар мен
тұрғын үй қоры, соның ішінде олардың жанындағы құрылыстар мен
Жерлердің мынандай санаттарына салық салынбайды:
ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың жерлері;
су қорының жерлері;
орман қорының жерлері;
запастағы жерлер.
Жер салығы бойынша жеңілдіктер:
Жер салығы бойынша бірнеше салық жеңілдіктері берілген. Атап айтқанда:
1995 жылы 24 сәуірдегі «Салықтар және бюджетке төленетін басқа
елді мекендердің жалпы пайдаланудағы жер учаскелеріне салық
салынбайды;
жер салығын төлеуден босатылады:
балаларды сауықтыру мекемелері, қорықтар, ұлттық дендрологиялық және зоологиялық парктер,
мемлекеттік бюджет есебінен қаржыландырылатын мемлекеттік
табиғат және тарих пен мәдениет ескерткіштерін қорғау органдары;
Қазақстан Республикасы мүгедектерінің ерікті қоғамы Қазақ зағиптар қоғамы, Қазақ
Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі мен оның бөлімшелері;
Ауыл шаруашылық мақсаттар үшін иеленуге немесе пайдалануға
бүлінген немесе өнімділігі аз жерлерді алған Қазақстан Республикасының заңды
Ұлы отан соғысына қатысушылар және сапарға теңестірілген тұлғалар:
I және II топ мүгедектері;
Құрылғылар алып жатқан 0:
0,25 гектар шегіндегі жерлерді қоса алғанда, өзіндік қосалқы шаруашылық,
Бүгінгі таңда жер салығын төлеуден босатылады.
бірыңғай жер салығын төлеушілер, шаруа қожалықтарына арналған арнайы салық
мемлекеттік мекемелер;
салық режимінің екінші үлгісі бойынша салық салу жүзеге асыратын
уәкілетті органдардың қылмыстық жазаларды атқару саласындағы түзеу мекемелердің мемлекеттік
Ұлы отан соғысына қатысқандар және солардың теңестірілген адамдар мүгедектер,
тұрғын үй қоры, соның ішінде оның жанындағы құрылыстар мен
үй маңындағы жер учаскелері бойынша;
жеке үй (қосалқы) шаруаларын жүргізу, бау-бақша шаруашылығы үшін берілген
гаражға арналған жер учаскелері және үй маңындағы жер учаскелер
«Ардақты ана» атағына ие болған аналар;
«Алтын алқа» алқасымен наградталған көп балалы аналар;
Діни бірлестіктер.
Салықты есептеу тәртібі және төлеу мерзімдері. Заңды тұлғалардың салықты
Кесте 1 - Жер салығының базалық салық ставкалары
Бонитет балы Базалық салық ставкасы (теңге) Бонитет балы Базалық
1 2 3 4
1 0,48 51 43,42
2 0,67 52 44,49
3 0,87 53 45,55
4 1,06 54 46,65
5 1,25 55 47,71
6 1,45 56 48,77
7 1,68 57 49,83
8 1,93 58 50,95
9 2,16 59 52,01
10 2,41 60 53,07
11 2,89 61 57,90
12 3,09 62 60,63
13 3,28 63 63,26
14 3,47 64 65,95
45 3,67 65 68,61
46 3,86 66 71,31
17 4,09 67 73,96
18 4,34 68 76,66
19 4,57 69 79,32
20 4,82 70 82,02
21 5,31 71 86,85
22 5,79 72 89,55
23 6,27 73 92,19
24 6,75 74 94,89
25 7,24 75 97,56
26 7,72 76 100,26
27 8,20 77 102,91
28 8,68 78 105,61
Кесте 1 - жалғасы
Бонитет балы Базалық салық ставкасы (теңге) Бонитет балы Базалық
29 9,17 79 108,27
30 9,65 80 110,97
31 14,47 81 115,80
32 15,54 82 119,02
33 16,59 83 122,21
34 18,08 84 125,45
35 18,76 85 128,67
36 19,82 86 131,86
37 20,88 87 135,10
38 22,00 88 138,32
39 23,06 89 141,51
40 24,12 90 144,75
41 28,25 91 149,57
42 30,01 92 154,40
43 31,07 93 159,22
44 32,17 94 164,05
45 33,25 95 168,87
46 34,29 96 173,70
47 35,36 97 178,52
48 36,48 98 183,35
49 37,54 99 188,17
50 38,60 100 193,00
100-ден жоғары 202,65
Ескертпе – автормен құрастырылған [26]
Заңды тұлғалар салық кезеңі ішінде жер салығы бойынша ағымдағы
20 ақпанда;
20 мамырда;
20 тамызда;
20 қарашада.
Жаңа құрылған салық төлеуші құрылған күннен кейінгі кезекті мерзім
Салық кезеңі ішінде жер салығы бойынша міндеттемелер өзгерген жағдайда,
Салық салу объектілеріне құқықтар салық кезеңінің ішінде берілген жағдайда
Бұл ретте бастапқы төлеушіге ағымдағы жылдың 1 қаңтарынан бастап
Жер учаскесіне құқықтарды мемлекеттік тіркеу кезде салықтың жылдық сомасын
Осы ережелер бюджеттен есеп айырысуды ауыл шаруашылық өнімдерін өндірушілерге
Уәкілетті органның қылмыстық жазаларды атқару саласындағы түзеу мекемелерінің мемлекеттік
Жеке тұлғалардың салықты есептеу тәртібі және төлеу мерзімдері.
Жеке тұлғалар (өз қызметінде пайдаланатын жер учаскелері бойынша жекелеген
Салық кезеңі ішінде салық салу объектілеріне құқықты берген жағдайда
Жеке тұлғалар (өз қызметінде пайдаланатын жер учаскелері бойынша жеке
Жеке кәсіпкерлер, жеке нотариустар, адвокаттар өз қызметінде пайдаланатын жер
Көлік құралдарына салынатын салықтың экономикалық мазмұны
Көлік құралдарына салынатын салық – мемлекет пен көлік құралдары
Лизинг алушы қаржы лизингі шарты бойынша берілген салық салу
ҚР Үкіметі белгілейтін көлік құралдарына қажеттілік нормативтері шегінде бірыңғай
меншікті ауыл шаруашылығы өнімдерін өндіруде пайдаланылатын мамандандырылған ауыл шаруашылығы
мемлекеттік мекемелер;
салық салу объектісі болып табылатын бір автокөлік құралы бойынша
салық салу объектісі болып табылатын бір автокөлік құралы бойынша–
салық салу объектісі болып табылатын бір автокөлік құралы бойынша
ауыл шаруашылық құрылымынан шығу нәтижесінде пай ретінде алынған, пайдаланған
ҚР-нда мемлекеттік тіркеуге жататын және есепте тұрған көлік құралдары,
Мына көлік құралдары көлік салығының салық салу объектілері болып
жүк көтергіштігі 40 тонна және одан асатын карьерлік автосамосвалдар;
мамандандырылған медициналық көлік құралдары.
Көлік құралдарына салынатын салықты есептеу айлық есептік көрсеткіштермен белгіленген
Кесте № 2
Көлік құралдарына салынатын салықтың ставкалары
Салық салу объектісі Салық ставкасы (АЕК)
Двигатель көлемі мынадай жеңіл автомобильдер (текше см.):
1100-ге дейін қоса алғанда
1100-ден жоғары 1500-ді қоса
1500-ден жоғары 2000-ды қоса
2000-ден жоғары 2500-ды қоса
2500-нан жоғары 3000-ды қоса
3000-нан жоғары 4000-ды қоса
4000-нан жоғары
2. Жүк көтергіштігі мынадай жүк таситын арнаулы автомобильдер (тіркемелерді
1 тоннаға дейін қоса алғанда
1 тоннадан жоғары – 1,5 тоннаны қоса
1,5 тоннадан жоғары – 5 тоннаны қоса
5 тоннадан жоғары
3. Шынжыр табанды машиналар мен механизмдерді қоспағанда, өздігінен жүретін
4. Автобустар:
12 отыратын орынға дейін қоса алғанда
12-ден жоғары – 25 отыратын орынды қоса
25 отыратын орыннан жоғары
5. Мотоциклдер, мотороллерлер, мотошаналар, көлемі шағын кемелер (двигателінің қуаты
Мотоциклдер (двигателінің қуаты 55 кВт-тан жоғары)
6. Катерлер, кемелер, буксирлер, баржалар, яхталар (двигательдің қуаты мынадай
160-қа дейін қоса алғанда
160-тан жоғары 500-қоса
500-ден жоғары 1000-қоса
1000-нан жоғары
7. Ұшу аппараттары
4,0
6,0
7,0
12,0
17,0
22,0
117,0
6,0
9,0
12,0
15,0
3,0
9,0
14,0
20.0
1,0
10,0
6,0
18,0
32,0
55,0
әрбір киловатт қуатта айлық есептік көрсеткіштің 4,0 %
Ескертпе: Налоги с населения Республики Казахстана [65]
Жеңіл автокөліктердің 7 АЕК ставкасы бойынша салық салынатын двигателінің
Салық төлеудің белгіленген мерзімі аяқталғанға дейін пайдалану мерзімі 6
ТМД елдерінде шығарылған автокөлік құралдары үшін:
6 жылдан – 15 жылға дейін қоса алғанда
15 жылдан жоғары – 25 жылды қоса
25 жылдан жоғары
двигатель көлемі мынадай басқа автокөлік құралдары үшін:
3000 текше см-ге дейін қоса алғанда
3000-нан жоғары – 4000 текше см-ді қоса
4000-нан жоғары
Пайдалану мерзімі 20 жылдан асқан ТМД елдері шығаратын жеңіл
Мысалы, жеке не заңды тұлғаның меншігінде 1998 жылы шығарылған,
Есептеу
Mercedes BENZ G 320 маркалы автокөлігінің дв. көлемінің асуы
((22 x 1 092 ) + (199 x 7))
мұндағы, 22 -
1 092 - 2007 жылға белгіленген АЕК
199 - дв. көлемінің кестеде көрсетілген дв. көлемі
7 -
0,7 - пайдалану мерзімі 6 жылдан асқан шетел
Белгіленген салық төлеу мерзімі аяқталғанға дейін пайдаланылу мерзімі 7
Салық кодексімен шетелде шығарылған жүк автокөліктеріне пайдалану мерзіміне қарай
Пайдалану мерзіміне байланысты ұшу аппараттарының салық ставкаларына мынадай түзету
1999 жылғы 1 сәуірден кейін ҚР-ның шегінен тыс жерлерден
пайдаланылу мерзімі 5 жылға дейін қоса алғанда
пайдаланылу мерзімі 5 жылдан жоғары – 15 жылды қоса
пайдаланылу мерзімі 15 жылдан жоғары
1999 жылғы 1 сәуірге дейін сатып алынған, сондай-ақ 1999
пайдаланылу мерзімі 5 жылға дейін қоса алғанда
пайдаланылу мерзімі 5 жылдан жоғары – 15 жылды қоса
пайдаланылу мерзімі 15 жылдан жоғары
Көлік құралының пайдаланылу мерзімі көлік құралдарының паспортында (әуе кемесін
Катерлер, кемелер, буксирлер, баржалар, яхталардың пайдаланылу мерзіміне қарай салық
5 жылға дейін қоса алғанда
5 жылдан жоғары – 10 жылды қоса алғанда
10 жылдан жоғары – 20 жылды қоса алғанда
20 жылдан жоғары – 30 жылды қоса алғанда
30 жылдан жоғары
Заңды және жеке тұлғалардың әртүрлі көлік құралдары бойынша көлік
Көлік құралдарына салынатын салықты есептеу үшін келесі көрсеткіштерді білу
Кесте №2
Көлік құралдарына салынатын салықты төлеу мөлшерін анықтаудың көрсеткіштері
№ Көрсеткіштері Қысқаша сипаттама және төлеу тәртібі
1 Жеңіл автокөліктердің двигатель көлемі (текше см) Көлік құралының
2 Автокөліктің жүк көтергіштігі (тіркемелерді есептемегенде) тоннамен 1 тоннаға
3 Автобустарда отыратын орын саны Отыратын орынға қарай 12-ге
4 Басқа да көлік құралдарының двигателінің қуаты (ат күшімен
5 Түзету коэффициенттері Пайдалану мерзімі соңғы пайдалану мерзімінен белгілі
6 Пайдалану мерзімі Автокөліктің паспортында көрсетілген шығарылған жылына қарай
7 Салық ставкасы Автокөлік құралының түріне, пайдалану мерзіміне, шыққан
Ескертпе: Налоги в Казахстане [31]
Көлік құралы меншік құқығында, шаруашылық жүргізу құқығында немесе оралымды
Салық кезеңі ішінде жеке кәсіпкерлер, жеке нотариустар, адвокаттар өз
беретін тарап үшін:
салық кезеңінің басында қолда бар көлік құралдары бойынша салық
салық кезеңінің ішінде сатып алынған көлік құралдары бойынша салық
алушы тарап үшін – салық сомасы көлік құралына меншік
Салық кезеңі ішінде жеке кәсіпкерлер, жеке нотариустар, адвокаттар болып
көлік құралына меншік құқығын жеке кәсіпкерлер, жеке нотариустар, адвокаттар
көлік құралына меншік құқығын жеке кәсіпкерлерге, жеке нотариустарға, адвокаттарға,
Алу кезінде ҚР-нда есепте тұрмаған көлік құралын сатып алған
Егер меншік құқығында, шаруашылық жүргізу құқығында немесе оралымды басқару
Егер көлік құралына меншік құқығын, шаруашылық жүргізу құқығын немесе
Салық төлеуші- заңды тұлғалар көлік салығы бойынша ағымдағы төлемдер
Көлік құралдарына салынатын салық – мемлекет пен көлік құралдары
Көлік құралдарына салынатын салық тікелей нақты салық болып табылады.
Меншік құқығында салық салу объектілері бар жеке тұлғалар және
ҚР-нда мемлекеттік тіркеуге жататын және есепте тұрған көлік құралдары,
Мына көлік құралдары көлік салығының салық салу объектілері болып
жүк көтергіштігі 40 тонна және одан асатын карьерлік автосамосвалдар;
мамандандырылған медициналық көлік құралдары.
Салық төлеушілер салық заңдылығына сәйкес салық салу объектілерін әрбір
Егер меншік құқығында, шаруашылық жүргізу құқығында немесе оралымды басқару
Егер көлік құралына меншік құқығын, шаруашылық жүргізу құқығын немесе
Салық төлеуші- заңды тұлғалар көлік салығы бойынша ағымдағы төлемдер
1.3 Мүлікке салық салудың экономикалық мазмұны
Мүлік салығы меншікке салынатын салықтар қатарына жатады. Меншікке салынатын
Салықтардың мөлшерлемелері меншіктің табыстылығы бойынша емес, сыртқы нышандар –
Мұның әсіресе жер салығына, мүлікке салынатын салыққа қатысы бар.
Кейбір елдерде мүлікке салық салу базасын анықтау оны
жылжымайтын (жер және онымен тікелей байланысты құрылыстар);
дербес жылжымалы (жылжымайтын мүліктен басқа, меншіктің барлық түрлері).
Мүліктің бұл түрі өз кезегінде материалдық және материалдық емес
Сондықтан жергілікті салық органдары жоғарыда аталған салық принциптеріне сүйеніп,
Салық төлеуге байланысты салық төлеушілердің негізгі міндеті болып салық
Кесте №4
Мүлік салығын жіктеу
№ Жіктеу белгілері Қысқаша сипаттама
1 2 3
1 Салық объектілері бойынша - жеке тұлғалардың мүлкіне
- заңды тұлғалар мен жеке кәсіпкерлердің мүлкіне салынатын салық;
2 Қолданылу сипатына қарай -0 жалпы–салық төлеушінің меншігіндегі мүліктің
-1 селективтік-мүлік түрлерінің әрбір түрі үшін салық режимін саралауға
3 Бағалау түрлеріне қарай - негізінде жылжымайтын мүліктен алынуымүмкін
- мүлікті сатудың болжамды бағасына негізделген әдіс (күрделі не
- салық салу базасы ретінде құрылыс салынғандарын қоса, жер
Ескертпе: Налоговое право Республики Казахстан [113]
Мүлікке салынатын салықты есептеу мен төлеу тәртібі. Заңды тұлғалар
Кесте №5А
Заңды тұлғалар мен жеке кәсіпкерлердің мүлік салығын төлеу тәртібі
№ Көрсеткіштер Қысқаша сипаттама
1 Төлеушілері Қазақстан Республикасының аумағында меншік, шаруашылық жүргізу немесе
2 Мүлік салығы төлеушілері қатарына жатпайтындар -2 ҚР
-3 салық салу Салық кодексінің 283-бабында белгіленген салық режимінің
-4 мемлекеттік мекемелер;
-5 уәкілетті органның қылмыстық жазаларды атқару саласындағы түзеу мекемелерінің
-6 діни бірлестіктер.
3 Салық объектісі Негізгі құралдар (соның ішінде тұрғын үй
4 Заңды тұлғалар мен жеке кәсіпкерлер үшін салық базасы
Ескертпе: Налоговое право Республики Казахстан [113]
Салық төлеушілер салықты есептеуді салық базасына тиісті салық ставкаларын
Салық төлеушілер салық кезеңі ішінде мүліксалығы бойынша ағымдағы төлемдерді
Кесте №5Ә
Заңды тұлғалар мен жеке кәсіпкерлердің мүлік салығын төлеу тәртібі
5 Салық ставкалары 1. Заңды тұлғалар үшін салық салу
2. Жеке кәсіпкерлер үшін салық салу объектісінің орташа жылдық
3. Коммерциялық емес ұйымдар, әлеуметтік салада қызметін жүзеге асыратын
Жеңілдетілген декларация негізінде арнаулы салық режимін қолданушы заңды тұлғалар
6 Салық төлеу мерзімі Салық кезеңіндегі 20 ақпанынан, 20
Ескертпе: Налоговое право Республики Казахстан [119]
Салық кезеңі ішінде сатып алынған салық салу объектілері бойынша
Ағымдағы төлемдер сомасы тең үлестермен белгеленен мерзімде төленеді, бұ,
Салық кезеңі ішінде шығып қалған салық салу объектілері бойынша
Мүлік салығы бойынша ағымдағы төлемдер сомаларының есебі есепті салық
Мүлік салығы бойынша декларация есепті жылдан кейінгі жылдың 31
Жеке тұлғалардың мүлік салығы. Меншік құқығында салық салу объектілері
Жеке тұлғалардың мүлік салығын төлеушілер қатарына мыналар жатпайды:
Мерзімді қызметтегі әскери қызметшілер мерзімді қызметтен өту кезеңінде;
Меншік құқығындағы барлық салық салу объектілерінің жалпы құнынан тиісті
Меншік құқығындағы барлық салық салу объектілерінің жалпы құнынан тиісті
Осы аталған тұлғалар пайдалануға не жалға берілген салық салу
Жеке тұлғаларға меншік құқығымен тиесілі және кәсіпкерлік қызметте пайдаланылмайтын
ҚР аумағындағы тұрғын үй-жайлар, саяжай құрылыстары, гараждар және өзге
ҚР аумағындағы аяқталмаған құрылыс объектілері-қоныстану (пайдалану) кезінен бастап жеке
Әрбір жылдың 1 қаңтарындағы жағдай бойынша Жылжымайтын мүлікті тіркеу
Жеке тұлғалардың мүлік салығы салық салу объектісінің құнына байланысты
Кесте №6
Жеке тұлғалардың мүлік салығының ставкалары
№ Салық ставкалары Есептеу тәртібі
1 млн теңгеге дейін қоса алғанда салық салу объектілері
1 млн теңгеден жоғары- 2 млн теңгеге дейін қоса
2 млн теңгеден жоғары- 3 млн теңгеге дейін қоса
3 млн теңгеден жоғары- 4 млн теңгеге дейін қоса
4 млн теңгеден жоғары- 5 млн теңгеге дейін қоса
5 млн теңгеден жоғары- 6 млн теңгеге дейін қоса
6 млн теңгеден жоғары- 7 млн теңгеге дейін қоса
7 млн теңгеден жоғары- 8 млн теңгеге дейін қоса
8 млн теңгеден жоғары- 9 млн теңгеге дейін қоса
9 млн теңгеден жоғары- 10 млн теңгеге дейін қоса
10 млн теңгеден жоғары 23300 теңге + 10 млн
Ескертпе: Экономическая сущность налогов [145]
Бірнеше салық салу объектілері бойынша салық төлеуші бір жеке
Сонымен, жеке тұлғалардың кәсіпкерлік қызметке пайдаланылмайтын мүлкіне салық жылжымайтын
Мысалы, егер жеке тұлғаның меншік құқығында:
құны 1500 мың теңге тұратын пәтер болса, онда мүлік
құны 500 мың теңге тұратын гараж болса, салық сомасы
құны 70 мың теңге тұратын саяжай болса, салық сомасы
Жеке тұлғалардың салық салу объектілері бойынша салықты есептеуді салық
Егер салық кезеңінің ұзақтығы он екі айдан аз болса,
Жеке тұлғалардың мүлкіне салынатын салықты есептеу мен төлеу тәртібін
Кесте №7
Жеке тұлғалармен мүлік салығын төлеу тәртібі
№ Салық салу объектілері Есептеу тәртібі
1 Бірнеше жеке тұлғаның ортақ үлестік меншігіндегі салық салу
2 Бірнеше салық салу объектілері бойынша салық төлеуші бір
3 Жаңадан салынған (құрылған) салық салу объектілері бойынша
4 Салық салу объектісі жойылған, қираған, бұзылған кезде Осы
5 Салық кезеңі ішінде салық төлеушінің салық төлеуден босатылу
6 Салық кезеңі ішінде салық салу объектілеріне меншік құқықтары
Ескертпе: Налоги и налогообложение [43]
Жеке тұлғаның кәсіпкерлік қызметке пайдаланылмайтын мүлкіне жылжымайтын мүлікті бағалау
Сонымен қатар салық органдары ағымдағы жылдың 1 тамызынан кешіктірмей
Мүлікке салынатын салық тікелей нақты салыққа жатады, оның мөлшері
Негізгі құралдар (соның ішінде тұрғын үй қорының құрамында тұрған
Бухгалтерлік есептің деректері бойынша анықталатын салық салу объектілерінің орташа
Жеке тұлғаларға меншік құқығымен тиесілі және кәсіпкерлік қызметте пайдаланылмайтын
ҚР аумағындағы тұрғын үй-жайлар, саяжай құрылыстары, гараждар және өзге
ҚР аумағындағы аяқталмаған құрылыс объектілері-қоныстану (пайдалану) кезінен бастап жеке
Жеке тұлғаның кәсіпкерлік қызметке пайдаланылмайтын мүлкіне жылжымайтын мүлікті бағалау
Жеке тұлғалардың салық салу объектілері бойынша салықты есептеуді салық
Егер салық кезеңінің ұзақтығы он екі айдан аз болса,
Сонымен қатар салық органдары ағымдағы жылдың 1 тамызынан кешіктірмей
ЖЕКЕ ТҰЛҒАЛАРҒА ЕСЕПТЕЛЕТІН САЛЫҚТЫҚ ТӨЛЕМДЕРДІ ТАЛДАУ ЖӘНЕ БАҚЫЛАУ
(АҚМОЛА ОБЛЫСЫНЫҢ САЛАҚ КОМИТЕТІ МЫСАЛЫНДА)
2.1 Ақмола облысының салық комитетінің жұмысын талдау
Ақмола облысы салық комитеті салықтардың және басқада міндетті төлемдердің
Ағынды жыл бойында 6836 тексеру өткізіліп, нәтижесінде қосымша салықтар,
Кесте №8
Салық төлеуші заңды тұлғалардың салықтық заңдылықты сақтау барысын қадағалау
№ Төлем түрлері Есептегілер саны, дана. Төлеуге тартылғандар, дана
1 КТС 8898 4955 280 228658,0 55176,0
2 ҚҚС 3002 2801 284 206803,0 48522,0
3 Акциздер 181 154 11 125,0 30,0
4 Әлеуметтік салық 11634 7132 252 22389,0 14592,0
5 Жер салығы 2962 2665 51 3657,0 3005,0
6 Мүлік салығы 3906 3322 58 6367,0 2139,0
7 Көлік салығы 1665 1513 42 699,0 567,0
8 ЖТС 885 812 93 25807,0 4196,0
9 Қортынды * * * 494505,0 128227,0
Ескертпе: Ақмола облысының СК жылдық есебі [34]
Кесте көрсеткендей, салық комитеті заңды тұлғаларды салық төлеуге тарту
Олар жалпы есепке қойылғандардың 70,1 % құрады және 280
Сол сияқты, кестеде келтірілген бар салықтар бойынша салықты төлеуге
Ақмола облысының бюджетіне 14 ауданның жергілікті бюджеттері, 2 қала
2009-2009ж.ж. аралығында Ақмола облысы бюджетінің табысы 39%-ға, шығын көлемі-
Төменде Ақмола облысының бюджетінің негізгі көрсеткіші көрсетілген.
Кесте №9
2009-2009 ж.ж. аралығындағы Ақмола облысы бюджетінің негізгі көрсеткіштері.
2009ж. 2008ж. 2009ж. 2009/2009ж.ж.өсу, төмендеу қарқыны (%)(мың тенге)
Түсімдер 16960786 20795557 28522266 168,2
Табыстар 7969528 9614311 11100445 139,3
Алынған ресми трансферттер 8102851 10155898 16448159 202,3
Несиелерді қайтару 888407 1025348 973662 109,6
Шығындар мен несиелеу 16829736 20782032 28631496 170,1
Шығындар 15939983 19733619 27600781 173,1
Несиелер 889753 1048413 1030715 115,8
Дефицит(-)
/профицит(+) 131050 13525 -109230 -83,3
Ескертпе: Ақмола облысы бойынша қаржы департаменті [23]
Облыс бюджеттегі шығындардың өсуі бюджет дефицитіне әкеп соқты. 2009
2009-2009ж.ж.облыс бюджетінің түсімдері келесілерден тұрады:
Табыстардан;
Алынған ресми трансферттерден;
Несиелердің қайтарылуынан.
2009-2009ж.ж. облыс бюджет табыстарына кірді:
Салықтық түсімдер:
ЖТС;
Әлеуметтік салық;
Мүлік салығы;
Жер салығы;
Көлік құралдарына салық;
Бірегей жер салығы;
Акциздер;
Табиғи және басқа да ресурстарды пайдаланудан түсімдер;
Кәсіпкерлік және профессионалдық іс-әрекетпен айналасу үшін жинақ;
Басқа да салықтар;
Мемлекеттік баж.
Салықтық емес түсімдер:
Қаржы мекемелер мен заңды тұлғалардан салықтық емес түсімдер;
Ведомствалық кәсіпорындардың тауарлар мен қызметтерді өткізуден пайда;
Әкімшілік жинақтар;
Коммерциялық емес сатулардан табыс;
Айыптар мен санкциялардан түсімдер;
Жергілікті бюджеттін берілген несиелер бойынша марапаттау;
Басқа да салықтық емес түсімдер.
Капиталмен операциялар жасаудан табыстар:
Негізгі капиталды сату;
Материалдық емес активтерді және жерді сату.
Талдап жатқан мерзім бойынша Ақмола облысы бюджетінің түсімдері 68%-ға
Кесте № 10
2009-2009 ж.ж. Ақмола облысы бюджетіне түсетін түсімдердің динамикасы.
2009ж. 2008ж. 2009ж. 2009/2009 ж.ж. өсу,кему)қарқыны (%) (мың тенге)
Түсімдер 16960786 20795557 28522266 168,2
Табыстар 7969528 9614311 11100445 139,3
Салықтық түсімдер 7772286 9405974 10654070 137,1
Табыс салығы 1693272 1985266 2448505 144,6
Әлеуметтік салық 4177788 5021553 5523702 132,2
Меншікке салықтар 1011788 1238505 1513646 149,6
Тауарларға,жұмыстарға және қызметтерге ішкі салықтар 742638 907554 883824 119,0
Басқа да салықтар 266 53 2 0,8
Мемлекеттік баж 146534 253043 284391 194,1
Салықтық емес түсімдер 119036 101634 141204 118,6
Меншік пен кәсіпкерлік іс-әрекеттен табыс 14900 9467 14866 99,8
Әкімшілік жинақтар мен төлемдер, коммерциялық емес сатулардан табыс 989
Айыптар мен санкциялардан түсімдер 94551 84790 103444 109,4
Несиелер бойынша марапаттау 18 71 396 2200
Басқа да салықтық емес түсімдер 8578 5904 20368 237,4
Капиталмен операция жасау табыстары 78206 106703 305171 390,2
Негізгі капиталды сату 10107 9005 3796 37,6
Материалдық емес активтерді және жерді сату 68099 97698 301375
Алынған ресми трансферттер 8102851 10155898 16448159 203,0
Жоғары тұрған мемлекеттік басқару органдарынан трансферттер 8102851 10155898 16448159
Несиелерді қайтару 888407 1025348 973662 109,6
Ескертпе: Ақмола облысы бойынша қаржы департаменті [2]
Аймақтағы бюджет табысының құрылымында салықтық түсімдер үлкен рөл атқарады.
2009-2009ж.ж. Ақмола облысы бюджетіндегі табыстардың құрылымы.
Табыстар 2009ж. 2008ж. 2009ж.
Салықтық түсімдер 97.5 97.8 96.0
Салықтық емес түсімдер 1.5 1.1 1.3
Капиталмен операциялар жасаудан табыс 1.0 1.1 2.7
ЕскертпеАқмола облысы бойынша қаржы департаменті [4]
ТАЛДАУ ҚАЖЕТ
Кесте № 12А
2009-2009 ж.ж. аралығында Ақмола облысы бойынша республикалық бюджетке түсетін
Төлем аты Факт Төмендеу,өсу қарқыны %
2009ж. 2008ж. 2009ж. 2008/2009ж.ж 2009/2008ж.ж
Республикалық бюджет
Заңды тұлғалардан корпорациялық табыс салығы 2050505 2471455 1492247 121
Ішкі өндіріс тауарларына ҚҚС 1375386 1062750 1628919 77 153
ҚР территориясына әкелінетін тауарларына ҚҚС 560605 2049116 2376016 366
Шикізат тауарларына ҚҚС 0 0 0 0 0
Резидент еместерге ҚҚС 1266 3836 5352 303 140
РФ территориясынан импорт тауарларына ҚҚС 1595686 1743538 2081875 109
Акцизы 189826 98412 180427 52 183
ҚР территориясына импортталанатын сыра 535 8677 13871 1623 160
Женіл автомобильдер.Импорт 2339 9185 3750 393 41
Бензин.Импорт 186953 80550 162774 43 202
Бонустар 2072 13267 132095 638 996
Роялти 103982 85748 96264 82 112
Радиолық ресурстармен пайдалану үшін төлем 2520 2218 3335 88
Жануарлар әлемімен пайдалану үшін төлем 4065 4095 7822 101
ҚР территориясынан өту үшін жинақ 9336 7791 7822 83
Аймақтық радиоэлектрондық құралдар үшін жинақ 0 1496 1550 0
Дәрілерді тіркеу үшін жинақ 0 13 20 0 160
Айиақтық ауа кемелері үшін жинақ 0 156 1 0
Ескертпе: Ақмола облысы бойынша салық комитеті [5]
Кесте № 12Ә
2009-2009 ж.ж. аралығында Ақмола облысы бойынша республикалық бюджетке түсетін
Сыртқы жарнаманы құру үшін төлем 730 1193 1441 163
Әкеленетін тауарларға кедендік баждар
209031 356359 702623 170 197
Шығаралатын тауарларға кедендік баждар 264912 153337 184755 58 120
Кедендік бақылауды жасау үшін төлем 170829 155832 107635 91
Қорғау шаралары үшін баж 6100 76 0 1 0
Басқа да салықтық түсімдер 12417 951 986 8 104
Дивиденттік түсімдер 0 1930 0 0 0
Жер қойнауы туралы ақппарат бергені үшін төлем 6191 2410
Республикалық мемлекеттік кәсіпорындар пайдасының бөлігі 10719 10499 15196 98
Әкімшілік айыптар мен санкциялар 16882 19694 42087 117 214
Орындалатын санкция 4447 1757 4017 40 229
2-ші дәрежелік банктерге санкциялардың түсуі 0 59 38 0
Басқа да салықтық емес түсімдер 22300 9113 25403 41
Дебиторлық депоненттік берешектердің түсуі 1426 1346 8673 94 644
Жалпы республикалық бюджет 6745319 8302843 9201924 123 111
Жалпы мемлекеттік бюджет 14714846 17917154 20302369 122 113
Ескертпе: Ақмола облысы бойынша салық комитеті [5]
Кестеге қарап отырсақ 2008 жылды 2009 жылмен салыстырғанда жалпы
Ескерпе – автормен құрастырылған []
Сурет 10. 2009-2009 ж.ж. Ақмола облысы бойынша бюджетке түсетін
2008 жылы мемлекеттік бюджетке салықтардың түсуі 2009 жылмен салыстырғанда
Кесте № 13
Қазақстан Республикасы және Ақмола облысы бойынша кірістер түсімін талдау.
Млн.тг.
Көрсіткіштер 2009ж 2008ж 2009ж
2009ж %
2009ж 2008ж
Казахстан республикасы – сомасы
с. і.
Ақмола облысы.
ішінде
ҚР салықтық түсімдері
Ақмола облысы.
847821
16961
792566
7969
1128316
19930
1070866
9406
1331282
28522
1070337
10654
157,0
168,2
135,0
133,7
117,9
143,1
99,9
113,3
Ескертпе:Ақмола облысының қаржы департаментінің мәліметтері [23]
Қазақстан Республикасы бойынша жылдар қатарында бюджеттік кіріс түсімдерінің, табанды
Аталған түсім құрамына кіретін Ақмола облысы бойынша түсімдер де
Кірістердің негізгі бөлігін құрайтын салықтық түсімдер Қазақстан Республикасы бойынша
Түсімдердің өзгеруінің және сапасын білу мақсатында, олардың құрылымын зерттеу
Кесте № 14
Қазақстан Республикасы және Ақмола облысы бойынша кірістер түсімінің құрымылын
Млн.тг.
Көрсіткіштер 2009ж 2008ж 2009ж
Өзгерістер,
пункт (+,-)
Сома % Сома % Сома % 2009ж 2008ж
ҚР кірісі – сомасы
с. і.
Салықтық түсімдер
ішінде
Ақмола облысының.
кірісі – сомасы
с. і.
салықтық түсімдер 847821
792566
16961
7969 100
93,5
2,0
0,9 1128316
1070866
19930
9406 100
94,9
1,8
0,8 1331282
1070337
28522
10654 100
80,4
2,1
0,8 *
-13,1
0,1
-0,1 *
-14,5
0,3
-
Ескертпе: Ақмола облысының қаржы департаментінің мәліметтері [22]
Кестеде көрсетілгендей, республика бойынша Қазақстан Республикасының кірісі 2009 жылы
Ақмола облысы бойынша кірістер 2009 жылы 16961 миллион теңгеге
Кесте № 15
Ақмола облысы бойынша салықтардың Республика бюджетіне түсуінің құрылымын талдау.
Мын тг.
Салық түрлері 2009ж 2008ж 2009ж Өзгеріс
пункттер
Жоспар Нақты
Сома % Сома % Сома % Сома
Корпоративтік табыс салығы 1270,3 21,95 1485,5
29,27
13094 57,92 13651
8,45 -49,47 -20,82
Қосымша құн салығы 1548,3 26,75 3428,7 67,57 9500 42,02
Басқада 2969,5 51,30 160,2 3,16 12 0,06 130318,7 80,65
ҚОРТЫНДЫ 5788,1 100 5074,4 100 22606 100 161589,6 100
Ескертпе: Ақмола облысының қаржы департаментінің мәліметтері [34]
Республикалық бюджетке тиісті салықтар құрылымында елеулі өзгерістер болғанын көреміз.
Бұл ретте республикалық бюджетке аударылатын салықтар мен төлемдер ішінде
Кесте № 16
Ақмола облысы бойынша салықтардың түсуін аудандар бойында талдау,
мың тг.
№ р/т
Аудандар атауы 2009 жыл Өзгерістер
жоспар нақты ауытқу %
2. Аршалы 295941 272353 -23588 92,0
3. Астрахан 208155 197333 -10822 94,8
4. Атбасар 587279 561135 -26144 95,5
5. Бұланды 275414 246386 -29028 89,5
6. Егіндікөл 66444 54628 -11816 82,2
7. Ерейментау 318874 309365 -9509 97,0
8. Есіл 391525 399347 7822 101,9
9. Еңбекшілдер 122370 126611 4241 103,5
10. Жақсы 218050 166103 -51947 76,2
11. Жарқайың 164829 146325 -18504 88,8
12. Зеренді 442166 432650 -9516 97,8
13. Қоргалжың 68979 58069 -10910 84,2
14. Сандықтау 165759 151522 -14237 91,4
15. Целиноград 403550 360931 -42619 89,4
16. Көкшетау қаласы 3089550 3378238 288688 109,3
17. Степногорск қаласы 1245305 1149812 -95493 92,3
18. Шортанды 258291 260938 2647 101,0
19. Щучинск 972668 1008052 35384 103,6
20 Облыстық 1438735 1537577 98842 106,9
Барлығы: 11048161 11100445 52284 100,5
Ескертпе: Ақмола облысының қаржы департаментінің мәліметтері [22]
Кестеде көрсетілгендей бюджеттік түсімдерден жоспарды тек Есіл ауданы (101,9%),
Жоспарлық деңгейге жетпеушіліктің ең төмен нәтижелері төменгідей субъектілер бойынша
Еңбекшілдер ауданы бойынша бұл түсімдердің жайын төменгідей кестені құрып,
Есептеулер көрсеткендей Еңбекшілдер ауданы бойынша республикалық бюджетке 2009 жылы
Кесте № 17
Ақмола обласы бойынша бюджеттің жоспарлық көрсеткіштерінің орындалу динамикасы.
Мын.тг
КӨРСЕТКІШТЕР 2008ж. 2009ж.
жоспар нақты % жоспар нақты %
ТҮСІМДЕР 20690033 20795557 100,5 28853314 28522266 98,9
Кірістер 9197829 9614311 104,5 11048161 11100445 100,5
Алынған ресми трансферт-тер
10155898
10155898
100,0
16459803
16448159
99,9
Несие қайтарым-дары 1336306 1025348 76,7 1345350 973662 72,4
ЖҰМСАУЛАР: 21014194 20782032 98,9 29467765 28631496 97,2
Шығын 19964242 19733619 98,8 28362725 27600781 97,3
Несиелер 1049952 1048413 99,9 1105040 1030715 93,3
ДЕФИЦИТ (ПРОФИЦИТ)
-324161
13525
141,7
-614451
-109230
17,8
Ескертпе: Ақмола облысының қаржы департаментінің мәліметтері [6]
Кестеде көрсетілгендей 2008 жылы түсім 20795557 мың теңгені құрап,
Түсімдердің ұлғаюы мен қатар, жұмсаулар да жыл қатарында өсу
Соның ішінде шығындар бойынша 2008 жылы жоспар 98,8% орындалса,
Ал бюджеттік құралдарды пайдалану қорытындысы төменгідей нәтижелер көрсетеді. 2008
Дегенмен де талдау көрсеткенлей облыс түсімдері, жұисау сұранымдарын толықтай
2.2 Ақмола облысы бойынша жергілікті бюджеттің кірісі мен салықтық
Аймақтың экономикалық - әлеуметтік жағдайын жақсарту, жылдар бойы жинақталған
Кесте № 18
Ақмола обласы бойынша бюджеттің жоспарлық көрсеткіштерінің орындалу динамикасы, мың
КӨРСЕТКІШТЕР 2008ж. 2009ж.
жоспар нақты % жоспар нақты %
ТҮСІМДЕР 20690033 20795557 100,5 28853314 28522266 98,9
Кірістер 9197829 9614311 104,5 11048161 11100445 100,5
Алынған ресми трансферттер
10155898
10155898
100,0
16459803
16448159
99,9
Несие қайтарымдары 1336306 1025348 76,7 1345350 973662 72,4
ЖҰМСАУЛАР: 21014194 20782032 98,9 29467765 28631496 97,2
Шығын 19964242 19733619 98,8 28362725 27600781 97,3
Несиелер 1049952 1048413 99,9 1105040 1030715 93,3
ДЕФИЦИТ (ПРОФИЦИТ)
-324161
13525
141,7
-614451
-109230
17,8
Ескертпе:Ақмола облысының қаржы департаментінің мәліметтері [8]
Кестеде көрсетілгендей 2008 жылы түсім 20795557 мың теңгені құрап,
Түсімдердің ұлғаюы мен қатар, жұмсаулар да жыл қатарында өсу
Соның ішінде шығындар бойынша 2008 жылы жоспар 98,8% орындалса,
Ал бюджеттік құралдарды пайдалану қорытындысы төменгідей нәтижелер көрсетеді. 2008
Дегенмен де талдау көрсеткенлей облыс түсімдері, жұмсау сұранымдарын толықтай
Жергілікті бюджеттік кірістік құрылымы Қазақстан Республикасының бюджеттік және салықтық
Кесте № 19
Ақмола обласы бойынша бюджеттің кірістік көрсеткіштерінің 2009 жылғы орындалуы,
№ КӨРСЕТКІШТЕР ЖОСПАР Кассалық орындалуы Өзгерістер
Ауытқу
(+,-) өсу
%
1 Салықтық түсімдер 10645776 10654070 9589294 100,1
2 Салықтық емес түсімдер 114068 141204 27136 123,8
3 Капиталмен операциядан
Кірістер 288317 305171 16854 105,8
4 Ресми трансферттер 16459803 16448159 -11644 99,9
5 Басқада 1345353 973662 -371691 72,4
ҚОРТЫНДЫ 28853314 28522266 -331048 98,9
Ескертпе:Ақмола облысының қаржы департаментінің мәліметтері [10]
Кестеден 2009 жылы жалпы кіріс 28522266 мың теңгені құрап,
Жоғарыда аталған факторлардың ықпалдары әсерінен, түсімдердің жалпы сомасы бойынша
Кесте № 20
Ақмола обласы бойынша бюджеттің кірістік көрсеткіштерінің 2009 жылғы орындалуының
КӨРСЕТКІШТЕР Бюджет жоспары Нақты кассалық орындау. Ауытқу,
( + , - )
Сома
м.тг % Сома
м.тг % Сома
м.тг
%
Салықтық түсімдер 10645776 36,90 10654070 37,35 8294 0,45
Салықтық емес түсімдер 114068 0,40 141204 0,50 27136
Капиталмен операциядан
кірістер 288317 1,00 305171 1,07 16854 0,07
Өзіндік кірістердің қортындысы 11048161 38,30 11100445 38,92 52284 0,62
Ресми трансферттер 16459803 57,05 16448159 57,67 -11644 0,62
Несие қайтарымы 1345353 4,65 973662 3,41 -371691 -1,24
Түсімдер қортындысы 28853314 100 28522266 100 -331048 *
Ескертпе:Ақмола облысының қаржы департаментінің мәліметтері [11]
Бюджеттік түсімдер 2009 жылы жоспардан 331048 мың теңгеге кем
Сол себепті Ақмола облысы осы таңда өз қажеттілігін
Кесте № 21
Ақмола облысы бойынша бюджет кірістерінің түсімінің құрамы мен динамикасы,
КӨРСЕТКІШТЕР
2009ж
2008ж.
2009ж. Ауытқы
(+,-)
жоспар нақты жоспар 2008ж.
Салықтық түсімдер 7772287 9405974 10645776 10654070 8294 1248096
Салықтық емес түсімдер 119035 101634 114068 141204 27136
Капиталмен операциядан
кірістер 78205 106703 288317 305171 16854 198468
Өзіндік кірістердің қортындысы 7969527 9614311 11048161 11100445 52284 1486134
Ресми трансферттер 7191115 10155898 16459803 16448159 -11644 6292261
Несие қайтарымы 846218 1025348 1345350 973662 -371688 -51686
Түсімдер қортындысы 16006860 20795557 28853314 28522266 -331048 7726709
Ескертпе:Ақмола облысының қаржы департаментінің мәліметтері [14]
Кестеде көрсетілгендей салықтық түсімдер бойынша 2008 жылы жоспар 8294
Кесте № 22
Ақмола облысы бойынша бюджет кірістерінің түсімінің құрамы мен құрылымын
Көрсеткіштер
2008ж. 2009ж. Құрылым өзгерістері
( +, -)
план
факт
Сома
%
Сома
%
Сома % жоспардан
2008ж.
Салықтық түсімдер 9405974 45,23 10645776 36,90 10654070 37,35
Салықтық емес түсімдер 101634 0,49 114068 0,40 141204
Капиталмен операциядан
кірістер 106703 0,51 288317 1,00 305171 1,07 0,07
Өзіндік кірістердің қортындысы 9614311 46,23 11048161 38,30 11100445
Ресми трансферттер 10155898 48,84 16459803 57,05 16448159 57,67
Несие қайтарымы 1025348 4,93 1345350 4,65 973662 3,41
Түсімдер қортындысы 20795557 100 28853314 100 28522266 100
Ескертпе:Ақмола облысының қаржы департаментінің мәліметтері [18]
Бюджеттік кірістер құрылымы зерттеген уақыт аралығында елеулі өзгерістерге ұшыраған.
Жергілікті бюджет негізінен жеке табыс салығы, әлеуметтік салық, мүлік
Кесте есебінің нәтижелері төменгідей тұжырымдар атауға мүмкіндік береді. Салықтық
Кесте № 22
Ақмола облысы бойынша жергілікті бюджет түсімінің құрамы
р\т КӨРСЕТКІШТЕР 2009ж 2008ж 2009ж Өзгеріс (+,-) % -өсуі
жоспар нақты жоспар 2009ж. жоспар 2009ж
1 Жеке табыс салығы 1693273 1690747 2008480 2091890 83410
2 Әлеуметтік салық 4177788 5021553 5925760 5523702 -402058 1345914
3 Мүлік салығы 557141 823687 967660 1041530 73870 484389
4 Жер салығы 214851 204242 205621 227883 22262 13032
5 Қөлік салығы 208277 175156 193120 208269 15149 -8
6 Акциздер 254751 305000 237472 297318 59846 42567 125,2
7 Басқасы 666205 1185589 1107663 1263478 155815 597273 114,1
Салық түсімдері қортындысы 7772286 9405974 10645776 10654070 8294 2881784
Ескертпе:Ақмола облысының қаржы департаментінің мәліметтері [17]
Әлеуметтік салық бойынша жоспар 402058 мың теңгеге орындалмаған, бірақ
Жоғарыдағы кестені график түрінде көрсетер болсақ [17, 4б].
Ақмола облысы бойынша2009-2010 жж. жергілікті бюджет түсімінің графигі
2 сурет - Ақпарат көзі:Ақмола облысының қаржы департаментінің мәліметтері
Ақмола облысы бойынша жергілікті бюджеттің салықтарының түсуі жылдан жылға
Бұл түсімдердің сапалық нәтижесін зерттеу үшін, оның құрылымын талдау
Кесте № 23
Ақмола облысы бойынша жергілікті бюджет тұсімінің құрылымы
Қөрсеткіштер 2008ж 2009ж Құрылым өзгерістері, пункттер
Сома % жоспар нақты
Сома
%
Сома
%
жоспар 2008г.
Жеке табыс салығы 1690747 17,98 2008480 18,87 2091890 19,63
Әлеуметтік салық 5021553 53,39 5925760 55,66 5523702 51,85 -3,81
Мүлік салығы 823687 8,76 967660 9,09 1041530 9,78 0,69
Жер салығы 204242 2,17 205621 1,93 227883 2,14 0,21
Қөлік салығы 175156 1,86 193120 1,81 208269 1,95 0,14
Акциздер 305000 3,24 237472 2,23 297318 2,79 0,56 -0,45
Басқасы 1185589 12,23 1107663 10,41 1263478 11,86 1,45 -0,37
Салық түсімдері қортындысы 9405974 100 10645776 100 10654070 100
Ескертпе:Ақмола облысының қаржы департаментінің мәліметтері [20]
Ақмола облысы бойынша жергілікті бюджеттің салықтық түсімі 2009 жылы
Ақмолаоблыстық бюджетінің қомақты бөлігін салықтық емес түсімдер құрайды. Оның
Кесте № 24
Салықтық емес бюджет түсімдерінің динамикасы, мың тенге
Көрсеткіштер
2008ж. 2009ж. Ауытқу
(+,- )
жоспар нақты жоспар 2008
Салықтық емес түсімдер
соның ішінде 101636 114068 141204 27136 39568
1.1.Кәсіпкерлік іскерлік пен меншіліктен кірістер 9467 8450 13073 4623
1.2.Айып пұл мен санкциялардан түсімдер. 84791 88362 103444 15082
1.3.Несие сый ақылары 72 53 396 343 324
1.4. Баскалары 7306 17203 24291 7088 16985
Капиталмен операциядан кірістер.
соның ішінде 106703 288317 305171 16854 198468
2.1. Негізгі капиталды сату 9005 2756 3796 1040 -5209
2.2. Жер мен материалдық емес активтерді сату 97698 285561
БАРЛЫҒЫ ( стр.1 + стр.2 ) 208339 402385
Ескертпе:Ақмола облысының қаржы департаментінің мәліметтері [19]
Кестеде көрсетілгендей салықтық емес түсімдер 2009 жылы 141204 мың
Салықтық емес түсімдердің құрамындағы кәсіпкерлік іскерлікпен меншіктілік кірістері
Жылдар легінде копиталымен операциялардан түсетін кірістер де 2008 жылғы
Олар2008 ылы 208339 мың тенгені құраса, 2009 жылы 203677
Салықтық емес бюджет түсімдерінің құрамындағы өзгерістерді бақылау үшін ,
Кесте № 25
Салықтық емес бюджет түсімдерінің құрамы мен құрылымы, мың тенге
Кіріс түрлері 2008ж. 2009ж. Құрылым өзгерісі, %
Сома % жоспар нақты
Сома % Сома % жоспар 2008ж
Кәсіпкерлік іскерлік пен меншіліктен кірістер 9467 9,31 8450
Айып пұл мен санкциялардан түсімдер. 84791 83,43 88362 77,46
Несие сый ақылары 72 0,07 53 0,05 396
Баскалары 7306 7,19 17203 15,08 24291 17,20 2,12
БАРЛЫҒЫ 101636 100 114068 100 141204 100 *
Ескертпе:Ақмола облысының қаржы департаментінің мәліметтері [18]
Кестенің есеп төмендегідей қортындылар айтуға мүмкіндік береді .Салықтық емес
Бұл кестенің есеп нәтижесі салықтық емес бюджет түсімдерінің құрлымы
3 ДҮНИЕЖҮЗІЛІК ДАҒДАРЫСТАН ШЫҒУ ЖОЛДАРЫ
3.1 Ұшқыр кризисті тұрақтандырудың монетарлық әдістері
Кризиспен күресте ұзақ мерзімді жалпы экономикалық стратегиямен қатар ұшқыр
Ақша массасын таргеттеу (қысу) әдісі. Бұл әдіс айналымдағы ақша
Ақша реформалары Ақша реформасын жүргізу арқылы елде ақша айналымын
жана ақша шығару;
ақша жүйесіне өзгерістер енгізу.
Ақша реформасын өткізудің негізгі әдістеріне мыналар жатады:
Аталған әдістерге тоқталып өтейк:
Нуллификация – ( лат.nullifikation – жою) ескі ақшаның орнына
Девальвация – (лат.de… бөліну, алшақтау+вальвация француз тілінен evaluation –
Ревальвация – (лат.realites – заттық қасиет) ұлттық валюта немесе
Деноминация – (лат.denominatin - ірілендіру) ақша айналымын ретке келтіру
«Шок терапиясы» әдісі. Бұл термин медицинадан алынған, бірақ оны
«Шок терапиясы» идеясы нарыққа көшу және инфляцияға қарсы саясат
АҚШ –та «шок терапиясы» қолдану ешқандай қиындықсыз өтті, өйткені
Барлығы 1945 жылдың күзінде АҚШ үкіметі «мемлекеттендірілген» экономикадан
Экономикалық саясаттың құралы есебінде әуел баста «шок терапиясы» 1948
дифляциялық бағам бойынша қағаз ақшаның көлемі (саны) төмендетілді, «шок
халықтың және экономикалық субъектілердің активтері (ақшалары) уақытша тоқталды (банкілердегі
Сонымен қатар ескі ақшаларды жаңа ақшаларға конфискациялық бағаммен айырбастау
Реформаның нәтижесінде елдің экономикасындағы баланс теңсіздігі( сұраныстар мен ұсыныстар
Германиядан кейін «шок терапиясы» 1948-1950- жылдары Жапонияда да нәтижелі
Бұған дейін Жапония үкіметі соғыстан кейін экономикада құрылымдық өзгерістер
Қазақстандағы гиперкризисті тұрақтандыру (реформаның I кезеңі). Ғылым-экономистер республикасындағы нарықтық
Бірінші кезеңі 1992-1993 жылдарды қамтиды, яғни бұл экономикадағы кең
Екінші кезеңі -1993-1996-жылдары. 1993 жылдың 15 қарашасынан бастап ұлттық
Үшінші кезең -1997-2000жж. ЖІӨ-нің өндірс көлемінің инвестициялар және басқа
Экономиканы тұрақтандыру және оны дағдарыстан шығару, кризистің жоғарғы
Дағдарысқа қарсы бағдарлама қабылдау. Жоғарыда айтылғандай, 1992 ж. баға
1992 жылы ауыл шаруашылығында егін жақсы болды, 1979 жылғыдай
Осындай кезеңде жағдайды тұрақтандыру, экономиканы дағдарыстан шығару және халықтың
Бағдарлама 1993-1995 жылдары экономиканы тұрақтандыру және нарыққа өту кезеңі
Бағдарламаны іске асыру кезең-кезеңмен қарастырылып, әр кезеңінде белгілі нәтижелерге
кризисті мүмкін болғанша ең төменгі деңгейге түсіру;
өндірістің құлдырауын тоқтату;
экономиканы жаңғыртудың жағымсыз салдарынан тұрмысы төмендеп кеткен азаматтарға жеңілдіктер
Бірақ бұл қойылған мақсаттар 1993 жылы ғана емес, келесі
макроэкономикалық тұрақтылыққа жету, өндірістің құлдырауын тоқтату;
кризис қарқынын төмендету;
экономикада құрылымдық төмендету;
нарықты тұтыну тауарларымен толтыру;
кәсіпорындардың қаржы-экономикалық жағдайларын тұрақтандыру;
ақша-кредит механизмдерін ретке келтіру;
бағаларды мемлекет тарапынан мақсатты бағыттарда реттеу бойынша жұмыс жүргізу;
жіберілген қателіктерді ескеріп, жекешелендіруде жаңа қадамдарды жүзеге асыру;
кәсіпкерлікке жаңа серпін беру;
монополияға қарсы саясатты жандандыру және т.б.
Бірақ экономикадағы іс-тәжірибе барысы үкіметтің дағдарысқа қарсы бағдарламасында белгіленген
Бағдарлама бойынша еңбекақының өсуі қатаң бақылауға алынды, дебиторлық борыштарды
Қабылданған шараларға қарамастан өндірістің құлдырауы, кризистің қарқыны тоқталады. Кризистің
Бірақ дағдарысқа қарсы бағдарламаның жақсы жақтары болғанын да айтпауға
Дағдарысқа қарсы бағдарламаның маңызды сәттерінің бірі-қаржы – кредит саласындағы
Жалпы дағдарысқа қарсы бағдарламадағы тек кейбір жеке бағыттар болмаса,
Ақша реформасы. Жоғарыда келтіргендей 1992-1994 жылдары республикада кризис деңгейі
Республикада тенгенің шығуына байланысты өзіндік монетарлық саясат қалыптаса
Ұлттық валюта енгізілген сәттен өзгермелі айырбас бағамы режимінде қызмет
Теңгені енгізгеннен кейін-ақ оның тұрақтылығын мемлекет аралық деңгейде қамтамасыз
Қабылданған шараларға қарамастан 1994 жылы теңгенің АҚШ доллардына қатысты
Бұл кризистің жоғарғы деңгейімен (кризистің орташа айлық өсу қарқыны
Жалпы теңгені айналымға енгізіп, оны тұрақтандыруға тиісті шаралар қабылданғаннан
«Шок терапиясы» және оның нәтижелері. Қазақстан мен Ресейде нарыққа
бұл мемлекеттерде капиталистік шаруашылық және нарықтық құрылымдардың, кадрлар негізінің
тауарлар мен қызметтерге баға белгілеудің алдын ала көрегендік саясаты;
шағын кәсіпкерлердің мүддесінің ескерілуі.
Тек Полшада ғана экономикалық дағдарыс тоқталыңқырап қалды, өйткені бұл
Қазақстанда батыс елдеріндегідей нарықтық шаруашылықтың негізгі және оның кадрлары
«Шок терапия» бағаны ырықтандыру, жалпы халықтың және кәсіпкерлердің банкілердегі
Кәсіпорындардың жұмыс тәжірибесінде «еңбекақы берешегі» деген ұғым пайда болды.
Халықтың материалдықжағдайы төмендеді. Мысалы, 1992 жылы халықтың ақшалай табысы
Кесте № 26
1992-1996жж. Халықтың тұрмыс деңдейінің негізгі көрсеткіштері.
Көрсеткіштер 1992 1993 1994 1995 1996
Халықтың ақшалай табысы (өсу қарқыны), есе 7,92 11,08 11,36
Тұтыну тауарының баға индексі (өткен жылғы желтоқсандағы өсу қарқыны),
Жұмысшылар мен атаулы қызметкерлердің орташа айлық еңбекақылары, теңгемен 4625
рубль 128 1726 4786 6841
Өткен жылғы нақты еңбекақы, % - бен 65 78
Ескертпе:Қазақстанның 1993,1995 жылдарға статистикалық жылнамасы [28]
Статистикалық жинақ деректері бойынша: Қазақстанның 1993,1995 жылдарға статистикалық жылнамасы;
Осындай жағдайда бюджет қаражатының тапшылығынан 1993 жылы 2965 орынды
«Шок терапиясы» республикада Еуропа елдеріндегідей, АҚШ және Жапониядағыдай бір
Қазақстанда және басқа ТМД елдерінде экономикалық дағдарыс 90 –
Неліктен Қазақстанда дағдарыс ұзаққа созылды? Экономистердің айтуынша, ұзақ уақыт
Ақша массасын қысу саясаты (таргеттеу). «Шок терапиясының» негізгі құралы
Жоғарыда айтылғандай, кредит мөлшермелері бұл кезеңде өте жоғары болды:
Кесте № 27
Қайта қаржыландыру мөлшерлемелерінің өзгеруі және 1992-1996 жж. Ұлттық банкінің
Құралдар атауы, ақша айна-лымының көрсеткіштері 1992 1993 1994 1995
Қайта қаржыландыру мөлшерлемелері, % 25-50 80-240 240-300-230 210-150-52
Ең төменгі міндетті резервтер, % 15 18 20-30 20
Монеталандыру коэффиценті 50,1 27,9 13,1 11,4 9,5
Ескертпе:Қазақстанның 1993,1995 жылдарға статистикалық жылнамасы [29]
Экономиканы ақша ресурстармен қамтамасыз етуді сипаттайтын ақша массасын қысу
Сонымен, кризистің жоғары қарқынын төмендетуде негізгі факторға 1993 жылы
Дефляциялық саясат (реформаның II сатысы). Дефляциялық саясат ақша массасының,
Ақша – кредит саясаты. 1994 жылы кризистің орташа айлық
Үкімет өз тарапынан базалық салаларда және табиғи монолистердің тауарларының
1995 жылдан бастап Ұлттық банк орталық банкілердің классикалық қызметін
Ұлттық банкінің екінші деңгейдегі банкілерді қайта қаржыландыру механизмі өзгертілді:
Нарықтық реформаның екінші кезеңінде үкіметтің тек қана монетаризмге
Бұл кезеңнің маңызды оқиғаларының бірі – 1995 жылы 30
кризис қарқынын төмендету;
өндірістің өсу элементтерін бекіту;
институционалдық және құрылымдық реформаларды жүзеге асыру.
Экономиканы реформалауға және кризис қарқынын төмендетуде істелген жұмыстардың нәтижелері
Тауар нарығында ұсыныс сұраныстан асып түсті, бұл өз кезегінде
Ұлттық банк бұл жағдайда экономиканың каржы секторын қорғауға бағытталған
Кесте № 28
1998 жылғы ақша агрегаттарының өзгеруі, млрд теңге
Атауы 1997 1998 Өзгерістер, %
Ақша базасы 114,8 81,5 -29
Ақша массасы 173 148,5 -14,2
Айналымдағы қолма-қол ақшалар 92,8 68,7 -26,0
Депозиттер: 80,2 79,8 -0,5
Банкілік емес заңды тұлғалар депозиті 52,6 49,4 -6,1
Халық депозиттері 27,6 30,4 10,1
Ескертпе:Қазақстанның 1993,1995 жылдарға статистикалық жылнамасы [50]
Оған сәйкес ақша массасы да төмендеді. ҚР Ұлттық банк
Сыртқы жағымсыз факторларға қарамастан, 1998 жылдың соңында кризис деңгейі
ақша базасының қысқаруы;
мақсатты қатаң ақша-кредит саясаты, табиғи монополистік кәсіпорындардың өнімдерінің бағаларына
Қазақстан тауар нарығын Ресейден және басқа ТМД елдерінен келген
Бірақ ТМД елдерінің валюталарына қарағанда теңгенің жоғары бағамы эконимиканың
КЕАБ (СПОК) режимін енгізу байланысты таңгенің күрт құнсыздануына қарамастан
Банкілердің ресурстық базасының (депозиттерінің) өсуіне байланысты олардың кредит беру
Тауарлар мен көрсетілген қызметке бағаның өсуі ақша массасының 45,9%-ға
2000 жылы Қазақстанда мемлекеттік бюджет түсімдері 0,1%-ға немесе 2,3
Инвесторларды бес жыл мерзімге шейін жер және мүліктік салық
Инвестициялық табыс түскен күннен бестап инвесторды бес жылға табыс
Инвсетициялық жобаны жүзеге асыруға қажетті жабдықтар, шикізаттар, материалдарды тасымалдауда
Негізгі құрал-жабдықтарды, материалдық емес активтерді, өндіріс қорлары сияқты заттарды
Нәтижесінде 1997-2001 жж. негізгі кпиталдағы инвестициялар төрт есе артты,
Кесте № 29
Инвестициялық қызметтердің негізгі көрсеткіштері (қолданыстағы нақты бағалармен, 2000 ж.
Көрсеткіштер 2000 2001 2002 2003 2004
Қаржылық емес активтерге инвестиция, млрд теңге 752,6/100 1158,1/154 1307,2/173
Оның ішінде негізгі капитал 595,7/100 943,4/158 1099,9/184 1327,8/273 1531/257
ЖІӨ негізгі капиталдың жалпы жинақталған үлесі, % 17,9 23,7
Негізгі қорды іске қосу, млн теңге. 331264/100 385356/116 411918/124
Ескертпе:Қазақстанның 1993,1995 жылдарға статистикалық жылнамасы [22]
Кризисті басқаруға болатын болды. Экономиканы тұрақтандыруда және дағдарыстардан шығуда
Кезеңнің бастапқы сатысында (1997 ж.) қатаң ақша кредит саясатымен
Әлемдік қаржылық дағдарыс кезеңінде (1998 ж.) жүргізілген қатаң ақша-кредит
1999 жылы сәуірде Қазақстанның ҚЕАБ (СПОК) режиміне өтуіне
Әлемдік тауар нарығындағы баға конъюнктурасының қолайлы жағдайын пайдалана отырып,
Ұлттық банкінің ақша-кредит саясаты үкіметтің кризиске қарсы бағытталған бюджет,
3.2 Дағдарыстарды мемлекеттік реттеу
Мемлекет нарықтық экономиканың сыртқы жүйесі емес, оның құрамдас бөлігі
Экономиканы мемлекеттік реттеудің маңызды міндеттерінің бірі болып, кәсіпорын қызметіндегі
Дағдарысты мемлекеттік реттеу тәжірибесін нарықтық экономикалы елдердің бірі -
жоғары деңгейін, және оның салдары ретінде жоғарғы ұйымдастыру шығындарын
Экономиканы мемлекеттік реттеудің құралы ретінде банктік несиелер бойынша кепілдік
Кәсіпорынның нақты қаржылық жағдайын анықтау бірнеше
кәсіпорынның қызмет етуінің құқықтық жағдайларын талдау оның ұйымдық -
кәсіпорын филиалдарының орналасуын, өндірістік бағдарламасын талдау өндіріс жағдайларының
кәсіпорынды өндіріс ресурстарымен жабдықтау жүйесін талдау
барысында шикізат пен өнім қорының бар-жоғы, тауар айналым қарқыны,
кәсіпорынға қаржы ресурстарының қажеттілігін
ұйымдастырушылық жағдайларды талдау кәсіпорынды басқару тиімділігін, менеджмент құрылымының ұтымдылығын,
кәсіпорынның қызмет етуінің сыртқы жағдайларын бағалаудың да маңызы зор
Осы аталған факторлардың және заңдылықтың ресми мөлшерлерінің жиынтығы кәсіпорынның
Италияның банкроттылық туралы заңдылығы бірнеше құқықтық нормаларды бөліп көрсетеді:
Басқару органдарын күштеп тарату ерекшелігі - стратегиялық маңызы бар
Банкроттық туралы Италияның заңдылығы үнемі жетілдіріліп отырғанын айта кету
Чехия Республикасында өтпелі кезең экономикасының күрделігіне қарамастан, кәсіпорындар қызметін
егер конкурстық өндіріс
мемлекеттік кәсіпорындарды банкрот деп танудың ерекше тәртібі
банкроттылық туралы зандылық мемлекет қарыздары бойынша субсидиарлық жауаптылықты өз
Чехия заңдылығында банкротты ажыратудың басқа елдерден ерекшелігі жоқтың қасы-дәрменсіздік
АҚШ Конгрессінің мәліметтері бойынша, елдегі жұмыссыздардың көп бөлігі
АҚШ-та дағдарысты мемлекеттік реттеуді жетілдірудің екінші маңызды бағыты болып,
қаржы ресурстарын басқаруды жетілдіру;
басқару құралдары мен үрдістерін ұтымдау;
бас инспектор қызметін үйлестіру;
қылмыстар санын қысқарту жөніндегі әртүрлі ұйымдардың күшеюі, т.б.
Дағдарысқа қарсы мемлекеттік басқару экстремальді даму кезеңдерінде күшейеді-дағдарыс кезінде
Ол кезеңдегі жапон бизнесі үшін күрделі мәселе - отандық
Француз заңы бойынша «дәрменсіздік» ұғымы тек алыпсатарларға қолданылады, сондықтан
Санацияның екінші түрі бойынша заңды тұлғаның мәртебесі, меншік түрі,
баланстық және нарықтық құны бойынша банкрот - кәсіпорынның
тарату массасы анықталады;
мүлікті сатудың ең тиімді нысаны анықталады;
кредиторлар талаптарын қанағаттандыру орындалады;
тарату комиссиясы кредиторлардың барлық талаптары қанағаттандырылған соң арбитрлық сотқа
Кредиторлар талаптарын қанағаттандырудың өз кезегі бар: біріншіден арбитрлық соттың,
Заң қазыналық кәсіпорындар мен мекемелерден басқа, заңды тұлғалардың банкроттығы
Борышкердің өзін банкрот деп тану туралы сотқа не соттан
Біріншіден, таратылатын банкрот өміріне немесе денсаулығына зиян келтіргені үшін
Еңбек шарты бойынша жұмыс істеген адамдарға еңбегіне ақы мен
Кредиторлардың таратылған банкрот мүлкінің кепілмен қамтамасыз етілген міндеттемелері бойынша
Салық және бюджетке міндетті төлемдер бойынша берешек төртінші кезекте
Бесіншіден, басқа кредиторлармен есеп айрылысады.
Әрбір кезек талаптары алдыңғы талап толық қанағаттандырылғаннан кейін орындалады.
ҚОРЫТЫНДЫ
Елімізде нарықтық қатынастардың дамуына қарай мемлекеттің шаруашылық еңбектерімен, халықпен,
Жалпы қоғамдық өнімді құндық бөлудің негізгі облысы мемлекетте кәсіпорындардан,
Мемлекеттік бюджет экономикалық қатынастар жиынтығы сияқты обьективті сипаттамасы бар.
Өндірістік емес сала қызметін қаржы ресурстармен қамтамасыз ете отыра,
Салық салу жүйесінің жетілуі қазір халық шаруашылығының барлық түрлерін
Бұл реттелетін типтің нарықтық шаруашылықтың орталық тізбегі болып келетін
Кәсіпорынның қаржы ресурстарын ұлғайту үшін және амортизациялық аударымдарды индекстеуге
-бюджеттің тұрақтылығы мен теңгерімділігі;
-антиинфляциялық механизмді қалыптастыру және меншіктің, валюталық тұрақтылығын қамтамасыз ету;
- жоғары ауқымды инвестицияларды қамтамасыз ету;
- меншік пішініне тәуелсіз барлық шаруашелеқ субьектілердің іскерлік белсенділігін
Бұл міндеттердің шешімі Қазақстан Республикасында экономикалық және элеуметтік тұрақтылыққа
Қазіргі жағдайда Қазақстан Республикасы үшін экономиканы қайта қалыптастыру мен
Осы келісім бойынша шетел инвесторлары Қазақстан Республикасында алынған табыстарға
Салығымыздың тұрақсыздығы, мөлшерлердің жиі қарастырылуы, салықтардың, жеңілдіктердің көлемінің өзгерулері
Қазақстан Республикасының салық заңдылығымен орнатылған салықтарды өз уақытында төлемеген
Оларға салық бойынша декларацияны тапсыру, салық бойынша қарызды мәжбүрлеп
Әрбір елде мезгілінде төленбеген салықты өндіріп алудың түрлі тәсілдері
2001жылы шыққан «Қазақстан Республикасының салық жүйесі туралы» Қазақстан Республикасының
Салықтың көмегімен кәсіпкерлер, меншіктің барлық пішініндегі кәсіпорындар мен мемлекеттік
Салық жүйесі бүгінгі күнде қайта қалыптастырудың жолдары мен әдістері
Салықтар жалпы мемлекеттік және жергілікті болып бөлінеді. Жергілікті салықтардың
Аймақтардың әкономикалық дербестіктің ең бір басты жағдайлары аймақтық қорларды
Ақмола облысы бойынша салық комитеті өзінің қызметіне байланысты міндетті
Ақмола облысы бойынша түсімдер де зерттелген жылдар бойында өсу
Кірістердің негізгі бөлігін құрайтын салықтық түсімдер Қазақстан Республикасы бойынша
Республикасының кірісі 2007 жылы 847821миллион теңгені құраса, 2009 жылы
Ақмола облысы бойынша кірістер 2007 жылы 16961 миллион теңгеге
Республикалық бюджетке тиісті салықтар құрылымында елеулі өзгерістер болды.
Ақмола облысы бойынша салық комитеті салықпен және басқада міндетті
Ақмола облысының салық комитетінің жұмысы өзінің қызметіне сәйкес
Салық комитетнің қызметінің жұмысының нәтижелілігін жоғарлату үшін оның қызметкерлеріне
Салықтық тексерулер мен бақылауларды сәйкестетіп, комплексті тексеру, тақырыптық тексеру,
Талдау барысында анықталғандай 2009 жылы салықтардың түсімдері бойынша жоспарлар
Облыс негізінде ауыл шаруашылықты аймақ болып табылады және үлкен
Салық бойынша мезгілінде төленбеген салық үлесі зор, ол аудан
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
[1] С.М. Найманбаев «Салықтық құқық», 2000. 250б.
[2] Темирова Г. Некоторые вопросы уплаты земельного налога //
[3] Баишев Л. Д. Ситуация на рынке земли //
[4] Хамзин К. «Налоговые проверки за 2006г.» //Вестник налоговой
[5]А.Д.Үмбеталиев, Ғ.Е.Керімбек «Салық және салық салу», Алматы Экономика 2006.
[6] Енсегенов А. Ж. Порядок уплаты земельного налога (налогообложения)
[7] Т.Н. Крамаренко, А.М.Қомбарова «Салық және салық салу» Астана:
[8] Крымова В. «Экономикалық теория»: кестелі оқу құралы, Алматы,
[9] Керімбек Ғ.Е. «Салық және салық салу», әдістемелік құралы,
[10] Атыгаева З. Налоговые аппеляции как показатель работы налоговых
[11] Атыгаева З. Бекбердиев Б. – Налоговый контроль в
[12] Атыгаева З.Ж. Совершенствование системы налогового контроля в Республике
[13] Аттапханов К.А. Фискальная система государства: роль и вопросы
[14] Есенбаев М.Т.-Контроль налоговых органов .-Вестник по налогам и
[15] Жангабулова С. – О результатах контрольной работы
[16] Илимжанова 3. Некоторые вопросы совершенствования налогового администрирования //
[17] Маханов Н..- Исполнение доходной части государственного бюджета //
[18] Манапов Н.Ш. Налоговый контроль и пути его
[19] Насымбаев Е. Журсунов Р.- Налоговые проверки и камеральный
[20] Евсюков А.- Автоматизация процессов налогового администрирования. Алматы: Экономика,
[21] Внедрение информационных систем МГД РК // Вестник Министерства
[22] Тулегенов Н.- О результатах контрольно- экономической работы налоговых
[23] Вестник налоговой службы РК // Специальный выпуск «Реформа
[24] Тусупжанов С...- Правовой режим организации налогового контроля в
[25] Налоги и налоговое планирование в мировой экономики –
[26] Налоговый контроль: принципы и методы проведения – Учебник.
[27] Тутина Н.С. «С чего начинается налоговый контроль?» //
[28] Сарсенбаев М. «Налоговый контроль на основе мониторинга» //
[29] Худяков А.И. , Г.М. Бролский «Теория налогооблажения» Алматы
[30] Худяков А.И. Налоговое право Республики Казахстан, Алматы
[31] «Региональдық деңгейде салық түсімдерін жоспарлау процесін жетілдіру туралы»
[32] «Салық тексерісінің тиімділігі туралы» // Салық төлеуші –
[33] «Салық жүйесін басқаруды ұйымдастырудың концептуальдық негізі» // Салық
[34] Ақмола облысы бойынша Салық Департаментінің 2007-2009 жылдардағы
[35] Уалиханов ауданы бойынша Салық басқармасының 2007-2009 жылдардағы көрсеткіштері
[36] К.А. Райханова, Салық бақылауы // Салық жаршысы –
[37] А.Е. Айхменжанова, Н.Ж. Құсдәулетова. «салық тексерісі нәтижесіне шағымдану
[38] Ж.Жұмаділова. «Салық бақылауын жетілдіру әдістері» // ҚР Салық
[39] Герун. «Франция мен батыс Германиядағы салық тексерісін жүргізудің
[40] Ж.Кәрімов. «Электрондық мониторингтің кейбір мәселелері» // ҚР Салық
[41] А.И. Худяков. Салықтық құқық бұзушылықтар, - Алматы:
[42] Нурсеитов Э. Комментарии к изменениям в закон Республики
[43] Наумова Н.н. Реформа налоговой системы - Алматы, 2002.
[44] Зейнельгабдин А.Б. Финансовая система: экономическое содержание и
[45] Скрипниченко В.А. Налоги и налогообложение. (Учебное пособие) –
[46] Қазақстан республикасының қаржы министрлігінің мәліметтері // www.minfin.kz
[47] Қазақстан Республикасының салық басқармасының мәліметтері // www.taxkz.kz
[48] www.akorda.kz
[49] қазақстан Республикасының Үкіметінің заңдарының топтамасы // www.zakon.kz
[50] Қазақстан Республикасының Стаистика агенттігінің мәліметтері // www.stat.kz
3