ЖОСПАР
НЕГІЗГІ бӨлім 2
1.1 Қашаған кен орыны жөніндегі жалпы мағлұматтар 2
1.2 Геологиялық зерттелгендігі туралы мағлұматтар. 5
1.2.1 Орындалған жұмыстар көлемі және олардың нәтижелері. 5
1.3 Кен орын тектоникасы. 8
1.4 Геологиялық құрылымы. 9
1.5 Мұнайгаздылығы 12
1.6 Флюидтердің физико-химиялық қасиеттері. 14
1.6.1 Қабат мұнайының қасиеті. 14
1.6.2 Мұнай мен газдың компоненттік құрамы. 17
1.6.3 Газсыздандырылған мұнайдың физико-химиялық қасиеті. 18
ҚОРЫТЫНДЫ 21
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР 22
НЕГІЗГІ бӨлім
1.1 Қашаған кен орыны жөніндегі жалпы мағлұматтар
Қашаған кен орыны Каспий теңізінің солтүстік-шығыс бөлігінің шельфтік
Балық шаруашылығы дамыған Урал дельтасы ауданында ауыл халқының
Өндірістік іс-әрекеттің барысында жер қойнауын пайдаланушыға қиыншылық тудыратын
тайыз сулы (0-10м);
түсінілуі қиын теңіз деңгейінің ұзақ уақыт өзгеруі;
қыс мезгілінде мұз жабынының қалыптасуы, теңіз конструкциясының
температураның мезгіл аралық өзгергіштігінің жоғарылығы;
биологиялық өнімділігі жоғары аймақтардың, әсіресе Орал және
бағалы қызыл балық түрлерін қоса, әр түрлі балық
ұя салу мерзімінде, көктемгі-жазғы мерзімде немесе осы аудан
берілген аймақта күзден көктемге дейін тіршілік ететін және
үстінде көбейетін Каспий итбалықтарының популяциясының үлкен бөлігінің болуы;
Солтүстік Каспий жоғарғы экологиялық сезімтал аймақ болып табылады.
Екі айқын көрінетін жыл мерзімі бар. Жазғы мерзім
Желдің орташа жылдық жылдамдығы 5-6м/с. Қаңтардан сәуірге дейін
Каспийдің солтүстік-шығысының бұлттылығы да айқын көрінетін мерзімдік өзгергіштігі
орташа алғанда қыста жағалаудағы бұлттылық ашық теңіз үстіндегі
көктемде теңіз үстіндегі бұлттылықтың орташа балы жағалау үстіндегіден
жазда жағалау үстіндегі бұлттылықтың орташа балы теңіз үстіндегіден
Солтүстік Каспийдің шығыс жағалауы Каспий теңізінің басқа регионына
Іс әрекет ету аймағы теңіз түбі жазық және
Сондай-ақ судың орташа мерзімдік деңгейі де өзгереді. Жазда
Қысқы мерзімде, желтоқсаннан наурызға дейін Каспий теңізінің солтүстік
Каспий теңізінің солтүстігінде, Қазақстан Республикасында Атырау, Ақтау,
жылдың он екі айында мұз болмайды, салыстырмалы түрде
тереңдігі жабдықтаушы кемелердің және қосымша теңіз транспортының жүріп
- қысқы мерзімнен басқа уақытта Еуропа елдерінен,
жұмыс күшінің тепе-тең нарқы бар;
Ақтаудан құрлық бойынша қосымша қамтамасыз ету мүмкіндігі, сондай-ақ
Ақтауға жақын ақырғы темір жол бекетіне 100 км
жергілікті сумен қамтамасыз ету жеткілікті;
тікелей жақын жерде теңіз қамтамасыз ету базасы бар
бұрғылау шламдары үшін қалдықтарды пайдаға асыруға арналған учаскелерді
Солтүстіл-батыс Қазақстанда, Ақтау, Атырау, Орал, Ақтөбе қалаларында әуежайлар
Маңғыстау облысының солтүстігінде, Баутинода порттан басқа теңіз
бөлінген, жылумен қамтамасыз етілген қоймалық бөлмелер;
құбырларға арналған стеллаждар;
ашық аспан астындағы қоймалар;
сұйық және құрғақ бұрғылау ерітінділеріне арналған механикаландырылған қоймалар;
- бұрғылау шламдарын өңдеуге арналған ;
29 бөлмесі, асханасы, кір жуатын бөлмесі бар 34
телекоммуникация жабдықтары және жарықтандыру мұнаралары;
өртке арналған сулар сыйымдылықтары;
10 кеңсе, аурухана және 6 кеңсе;
қоршаулар, қақпадар, дабыл жүйелері;
база аймағының шегінен тыс, солтүстігінде тік ұшақ
- Ақтау-Атырау пойыз жолдары;
Бұдан басқа теңіз базасы ауданында бұрғылау қалдықтарын өңдейтін
1.2 Геологиялық зерттелгендігі туралы мағлұматтар.
1.2.1 Орындалған жұмыстар көлемі және олардың нәтижелері.
Каспий теңізінің Қазақстанға тиісті шельфі геологиялық тұрғыдан анағұрлым
Кесте 1.2.1 Геолого-геофизикалық жұмыстардың қысқаша нәтижелері.
Жұмыстарды жүгізген ұйымдар атауы, жыл Жұмыстар түрі және
1 ВНИИ геофизика, 1950-1952 жылдары Аэромагниттік суретке түсіру,
2 «Казнефтегазгеофиз
разведка» 1954 жыл Гравиметрикақ суретке түсіру, М1:500000 Әрбір
3 ВНИИ геофизика, 1962-1967 жылдары. Гидромагниттік зерттеулер, М1:500000
4 «Спецгеофизика» 1970 жыл. Аэромагниттік суретке түсіру, М1:1000000
5 «Южморнефтегаз геофизика», «ГП Шельф» (Геленжик),
6 Трест «Эмбанефтьгеофиз», 1988 жыл МОП «3 аймақтық
7
шельф» 1994-1996 жылдар. МОГГ М1:200000, М1:100000,
М1:500000.
Каспий теңізінің Қазақстанға тиісті бөлігінің регионалдық геологиялық үлгісі
Қашаған құрылымы алғаш рет сейсмобарлау мәліметтері бойынша анықталған
Жұмыстар нәтижесінде 40-қа жуық тұз күмбезді құрылымдар нұсқаланған,
1988 жылы «Эмбанефтегеофизика» тресті теңіздің солтүстік-шығыс жағалаулық бөлігінде,
1994 жылы 13.02.1993 жылғы №97, 09.06.1993 жылғы №488,
2Д сейсмо-барлау жұмыстары белгіленген уақытта орындалған.
Жұмыс нәтижелері және толық қамтитын интерпретация « 1994-1996
Жүргізілген 2Д аймақтық сейсмикалық зерттеулер Каспий теңізінің Қазақстандық
Бұдан басқа бұл зерттеуде Ресейдің «Шельф» геофизикалық компаниясымен
Екі өлшемді сейсмикалық мәліметтерді өңдеу нәтижесінде үзінді уақыттық
каспий теңізінің солтүстік секторында (зерттеу аймағы солтүстік және
каспий теңізінің онтүстік секторында палегон, бор шөгінділеріне, юра,
Бұрын белгілі болған құрылымдар дәлелденген, сондай-ақ зерттелген дәрежелері,
Осылайша, Қашаған алаңында алғашқы іздеу ұңғымаларын бұрғылау үшін
1.3 Кен орын тектоникасы.
Қашаған құрылымы тектоникалық тұрғыдан Каспий маңы ойпатының борттық
Қашаған карбонаттық құрылымы артин саздарымен және кунгур
Крунгур тұздары шөгінділері бойынша (П1 қабатын көрсететін) Қашаған
2Д сейсмобарлау жұмыстарының нәтижесі бойынша алынған П2 қабатын
1.3.1- сурет. Каспий маңы ойпатындағы Қашаған кен орнының
1.4 Геологиялық құрылымы.
Қазіргі уақыттағы жұмысты құрастыру мерзіміне Қашаған кен орнында
Қашаған кен орнында ашылған шөгінді жыныстар төрттік,девон шөгінділерінен
Фамен ярусы көлеміндегі жоғарғы девондық шөгінділер органогенді-сынықты, органогенді-детритовты
Кесте 1.4.1- Стратиграфиялық бөлу.
Ұңғыма туралы ақпарат ШҚ-1 ұңғымасы, түп 5172м.ротор ал.-12.7м
Ашылған стратиграфиялық аралықтар жабын жабын
Жүйе
Кезең Бөлім Ярус Кіші
ярус Карта
бой-ша
Төрт-тік
0
22
Палиогендік
78 22 35 181
Бор жоғарғы маастрих
78 91 64 202 216 208
кампан
294 307 152 410 424 125
сантон
372 385 78 535 549 85
Тургон-коньк
372 385 78 620 634 43
Сеноман
450 463 34 663 677 39
Төменгі Альб
484 497 353
апт
837 850 548 702 716 578
Юра жоғарғы волжа
1385 1398 102 1280 1293 184
оксфотд
1487 1500 133
келловей
1620 1633 702 1464 1477 534
төменгі бөлінбеген
322 2335 158 1998 2011 51
Триас
бөлінбеген
2480 2493 190 2049 2062 140
Кесте 1.4.1 – Жалғасы
Перм жоғарғы бөлінбеген
2670 2683 47
төменгі кунгур кунгур сазы 2717 2728 183
эвапориті 2900 2912 86 2189 2202 1046
тұзы 2986 2997 916 223 2248 1914
Базалангидриті 3902 3908 5911 4148 4161 98
Артин сазы 3960 600 76 4246 4258 66
Тас көмір орта башқұрт Солтүстік-келтмен 4036 4042 28
краснополян 4046 4070 73
богдан 4127 4132 15
Төменгі серпухов
4142 4147 31 4437 4449 32
Жоғарғы визей
4173 4178 178 4469 4481 57
Тізбекті кезек
4526 4538 58
Тұзды шельфтік фракция 4351 4355 51 4641 4653
Кесте 1.4.1 – Жалғасы
Мергель фракциясы 4402 4406 22 4699 4711 62
алексен 4424 4428 42
Орта визей
4466 4470 41 4760 4772 18
Тақта тас (жабын) 4466 4477 16 4778 4790
Тақта тас (табан) 4482 4486
4790 4802
бобриков 4507 4510 78
69
Төменгі визей + 4585 4588 99 4859 4871
турней
4684 4686 160 4919 4931 72
девон жоғарғы фамен
4544 4844 328
1-ші объект жабыны 4036 4042 430 4311 4323
1-ші объект табаны 4466 4470
4778 4790
2-ші объект жабыны 4482 4486 362 4790 4802
2-ші объект табаны 4844 4844
3-ші объект жабыны 484 4844 328
Мемлекеттік мұнай компаниясымен бірге Каспий Теңіз Консорциумі дайындаған.
Таскөмір жүйесі екі бөлімнен тұрады: турней, визей және
Таскөмір жүйесінің шөгінділері органогенді-сынықты, әртүрлі дәрежеде доломиттенген органогенді-детировты,
Орта визей жабынында НRZ қабатын сипаттайтын аргилиттермен қабаттасатын
Перм жүйесі төменгі және жоғарғы бөлімдермен көрсетілген. Төменгіде
Перм шөгінділерінің қалыңдығы 1366 метрден (ШҚ-1) 2123 метрге
Жоғарғы перм шөгінділерінде үйлесімсіз жатқан мезозой шөгінділері триас,
Қалыңдығы 78-202 м. палеоген және неоген шөгінділері
1.5 Мұнайгаздылығы
Қашаған алаңында ШҚ-1 ұңғымасымен визей шөгінділерін сынағанда 15.07.2000
Осы ұңғымалар бойынша сынамалар нәтижелерін, керндерді және геофизикалық
Кеніштің өндірістік өнімділігі депрессия 25.67МПа болғанда 598м./тәу. Мұнай
Резервуар үлгісінде су-мұнай нұсқасы (СМН) 4620м. белгісінде алынған,
Қабат резервуарының үлгісі Теңіз карбонаттық құрылысына, 2Д [5]
Мезозой кешені терригенді жыныстардан тұрады. Оның шеңберінде
1.6 Флюидтердің физико-химиялық қасиеттері.
1.6.1 Қабат мұнайының қасиеті.
ШҚ-1 ұңғымасын сынау үрдісінде қабат мұнайының сипаттамасын анықтау
Шөгінділері төменгі визей ярусына жататын 4238-4299м. тереңдік аралығын
Қашаған кен орнын игеру үрдісін үлгілеу барысында Теңіз
Қабат мұнайының сығылу коэффициентінің қабаттың термобарилік жағдайынан тәуелділігі
Кесте 1.6.1- Қабат мұнайының қасиеті.
Параметрлер Шығыс Қашаған -1 ұңғымасы Теңіз кен орны
Башқұрт ярусы Төменгі визей
РТ-15006 сынама аралығы РТ-15003 сынама аралығы
сынама бойынша өзгеру
Қабат қысымы, МПа 76.3 76.3 77.3 77.3 77.98
Қабат темп. , оС 95-103 96 98-99.5 98
Қанығу қысымы, МПа 24.129.3 27.7 27.8-28.72 28.4
Газ мөлшері, м/м3’ 438-580 575 527-643 585
Газ мөлшері, м/м3“
619
640 49.4
Екі сатылы айырғыштың газ факторы,м3 Р=26 МПа Т=240С
416
411
Р=0.1013 МПа, Т=15.60С
65
77
Қосынды
481
488
Рқаб. қысымында көлемдік коэффициент 2.144-2.25* 2.6**
2.61** 2.18**
Рқан. қысымында қөлемдік коэффициент 2.791-2.846 2.96*** 2.682-2.813*
Кесте 1.6.1 - Жалғасы
Екі сатылы айырғыштың
көлемдік коэффициенті
2.45
2.484
Рқаб. болғанда қабат мұнайының тығыздығы, кг/м3 595.5-627.7 612
15оС-та газсыздандырылған мұнай тығыздығы,кг/м3 815-825 788.4*** 813-824* 797.9***
Рқаб. қысымда қабат мұнайы тұтқырлығы,мПас 0.301 0.301 0.208-0.256
Рқан. қысымда қабат мұнайы тұтқырлығы,мПас 0.2 0.2 0.205
Рқаб. қысымда мұнайдың сығылу коэффициенті 11.7 11.7 14.5-18.5
Бөлінген газдың салыстырма-лы тығыздығы, кг/м3 0.871-0.962 0.935 0.908-0.945
Қабат мұнайын дифференциалды газсыздандыру тәжірибелері башқұрт ярусы мұнайының
Жоғарыда айтылғандай қабат мұнайының сынамасы бойынша қабат суының
1.6.2 Мұнай мен газдың компоненттік құрамы.
БҚ-1 ұңғымасын сынау үрдісінде, VT зерттеуін жүргізу барысында
Күкіртсутек мөлшерінің аз болу себебі осы сынамалардың сазды
Төменгі визей ярусының мұнайынан бөлінген газдағы микрокомпоненттер Petrotech
Кесте 1.7.1 - Қабат мұнайының және бір рет
Компонент Шығыс Қашаған-1 ұңғымасы
Мұнай газы
Башқұрт ярусы Төменгі визей ярусы
өзгеру аралығы орташа өзгеру аралығы Орташа
H2S 19.449-22.035 21.343 16.641-22.151 19.657
CO2 4.606-4.659 4.635 0.660-1.422 1.018
N2 0.978-2.013 1.242 4.518-4.900 4.719
C1 53.020-53.622 53.383 52.840-58.190 54.525
C2 8.228-8.283 8.255 8.220-9.150 8.467
C3 4.580-4.755 4.636 4.632-5.690 5.005
i-C4 0.957-1.184 1.022 0.950-1.080 1.009
n-C4 2.168-2.356 2.245 2.200-2.549 2.309
i-C5 0.839-1.016 0.913 0.867-1.124 0.936
nC6 0.792-0.984 0.875 0.810-1.120 0.887
C6
C7
C9
C9
C 10+
C6+ 1.088-2.114 1.451 0.900-2.843 1.468
Теңіз кен орны мұнайы Қабат мұнайы
Кесте 1.7.1 - Жалғасы.
16.060 15.791-18.480 17.762 13.960-18.798 16.647
2.830 3.749-3.898 3.854 3.770-4.220 3.988
0.800 0.819-1.634 1.027 0.550-1.201 0.862
42.290 43.266-44.854 44.398 44.642-48.270 46.063
8.400 6.704-6.970 6.895 6.830-7.690 7.171
4.65 3.933-3.965 3.954 3.977-4.770 4.285
1.05 0.864-1.022 0.908 0.818-0.940 0.894
2.47 2.046-2.128 2.081 1.980-2.317 2.105
1.24 0.979-1.078 1.010 0.890-1.109 0.991
1.29 1.038-1.137 1.067 0.900-1.144 1.028
1.686-1.837 1.727 1.270-1.490 1.624
2.010-2.301 2.094 1.470-1.999 1.832
2.267-2.311 2.286 1.560-2.181 1.964
1.284-1.819 1.424 1.186-1.856 1.390
8.876-11.263 9.513 8.140-10.489 9.156
18.92 16.183-19.531 17.044 13.780-17-570 15.966
1.6.3 Газсыздандырылған мұнайдың физико-химиялық қасиеті.
Газсыздандырылған мұнайдың құрамы ШҚ-1 ұңғымасын сынау барысында алынған
Кесте 1.7.3.1 Шикі мұнай қасиеттері.
Параметрлер Башқұрт ярусы Төменгі
15оС-дегі тығыздық, кг/м3 804.3 800.7
Кинематикалық тұтқырлық, мм/сек
10оС-де 3.612 4.479
40оС-де 1.72 2.162
60оС-де 1.308 1.566
Күкірт мөлшері,% 0.755 0.816
Парафин мөлшері,%
4.23-5.6**
Мұнайдың қату температурасы,*С
-15
Механикалық қоспалар мөлшері, % 0.01 0.02
Хлорлы тұздар мөлшері.мг/кг 8 10
Су мөлшері,% 0.025 0.025
Будың қанығу қысымы,кПа 38.4 61.2
Кесте 1.7.3.1 - Жалғасы
Меркаптан мөлшері,мг/кг*
1142
Никель мөлшері,мг/кг* 1 1
Ванадий мөлшері,мг/кг* 1 1
Темір мөлшері,мг/кг* 1 7
Асфальтен мөлшері,% 0.1 0.03-0.38
Кестеде келтірілген зерттеулер нәтижелері бойынша Қашаған кен орнының
Асфальтендер мөлшерінің болуы төменгі визей мұнайының сынамаларында анықталған.
Кесте 1.7.3.2 – Төменгі визей мұнайының фракциялық және
Фракция, сынама алу температурасы,*С Фракциялардың шығуы 15*С-дегі тығыздық,
кг/м3 Көмірсутектік құрамы,%
%,массалық %,бірлік көлем
парафин нафтен Ароматтық
С4 ДЕЙІН 2.28 3.23
C5-65 5.75 7.17 642.40 95.2 4.3 0.5
65-100 8.2 9.29 707.70 66.5 29.6 3.9
100-150 13.5 14.4 750.60 50.9 35.5 1.6
150-200 12.97 13.23 785.00 52.3 27.2 20.2
200-250 11.77 11.59 813.00
Кесте 1.7.3.2 – Жалғасы
250-300 10.77 10.24 842.10
300-350 9.52 8.86 860.50
350-370 3.48 3.16 882.20
370-475 11.86 10.62 855.50
475-525 4.05 3.54 876.80
525-565 2.2 1.89 893.50
565+ 3.3 2.7 971.4
C5-200 40.42 44.08
60.82 27.2 11.89
Кесте 1.7.3.3 - Башқұрт ярусы мұнайының фракциялық және
Фракция сынама алу температурасы,оС Фракциялардың шығуы 15оС-дегі тығыздық,
%,массалық %,бірлік көлем
парафин нафтен Ароматтық
С4 дейін 0,93 1,31
С5-65 6,31 7,9 642,10 94,1 4,8 1,1
65-100 7,96 9,62 707,90 65,2 30,3 4,5
100-150 13,66 14,63 751,00 50,4 34,4 15,2
150-200 13,17 13,5 784,80 55,7 22,7 21,5
200-250 11,59 11,46 813,20
250-300 11,27 10,76 842,00
300-350 9,59 8,69 860,70
350-370 3,51 3,2 882,70
370-475 12,33 11,1 855,30
475-525 3,89 3,42 877,00
525-565 2,18 1,88 931,00
565+ 3,3 2,74 969,7
С5-200 41,1 44,06
61,67 25,31 12,98
ҚОРЫТЫНДЫ
Келешекте бiз қабат қысымы бiрте - бiрте төмен
Газлифтілі мұнай өндіру теориясы негізінде сұйықты көтеру үшін
Бұл курстық жұмыста мен газлифтілі әдісі туралы талдай
Қорытындылай келе Қашаған кен орынын әрі-қарай игеру барысында
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
Нұрсұлтанов Ғ.М., Абайұлданов Қ.Н. «Мұнай және газды өндіріп,
Тайқұлақова Г.С. Дипломдық жобалау (мұнайшылар тобы) Алматы, ҚазҰТУ
Мусин К.А. Еңбекті қорғау Алматы, ҚазҰТУ 1995.
Каталог газлифтных клапанов компании Шлюмберже. – 2001.
Алиев Н.А. Предотвращение загрязнения моря при разработке морских
Булатов А.И. и др. Охрана окружающей среды в
Гудфеллоу Р., Шассеро Л. Освоение малых морских месторождений.
Кесельман Г.С., Махмудбеков Э.А. Защита окружающей среды при
Листенгартен Л.Б. Комплексное проектирование разработки морских нефтяных месторождений.
Скрыпник С. Г. Техника для бурения нефтяных и
Сулейманов М.М. Охрана труда в нефтяной промышленности. –
Максимов М.И. «Геологические основы разработки нефтяных месторождений» М.
Гиматудинов Ш.К. и другие «Справочное руководство по
Шуров В.И. «Техника и технология добычи нефти »
Бренц А.Д. и другие «Организация, планирования и управление
Мальшев Ю.М. и другие «Эконмика нефтяной и газовой
Куцин П.В. и другие «Охрана труда на буровых
Попов Г.Е. и другие «Охрана труда при разработке
5