Мазмұны
Кiрiспе
1. Кәсіпорынның қаржылық инвестициялық қызметінің мәні мен маңызы
1.1 Кәсіпорынның қаржылық инвестициялық қызметінің мәні
1.2 Кәсіпорындағы қаржылық инвестициялық процестердiң кезеңдерi
2. Қазақстан Республикасының кәсіпорындардағы қаржылық инвестиция тартудың тиімділігін талдау
2.1 Қазақстан Республикасының кәсіпорындардағы қаржылық инвестиция
2.2 Оңтүстік Қазақстан обылысының кәсіпорындағы қаржылық инвестициялық процестерді талдау
3. ¬аза¶стан Республикасындағы кәсіпорындардың қаржылық инвестициялық қызметін жетілдіру
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Кіріспе
Нарықтық қатнастарға өткен дербес егеменді еліміздің алға қарай даму
барысынды түрлі әрекеттер атқарыла бастады.Кеңестік экономикадан өтпелі экономикаға өткенде
Қазақстан Республикасы нарықтық экономикаға
Негізінен инвестицияларды тарту оның
Инвестиция түсінігі капиталды салымдар мәнінен кең ұғым болып табылады.Бұл
Жалпы инвестиция арқылы қоғамның прогрессшіл дамуында таптар мен
1. Кәсіпорынның қаржылық инвестициялық қызметінің мәні мен маңызы
1.1 Кәсіпорынның қаржылық инвестициялық қызметінің мәні
Қазіргі уақытта кәсіпорындардың тиімді жұмыс істеуін қамтамасыз ететін экономикалық
“Инвестиция” термині экономикаµа жаєа келгендердіє Ѕµымдарында кейде шатасуµа
Негізгі ¶орµа ¶аржы жЅмсау ( јндірістіє негізгі ¶оры) босал¶ы
Инвестициялар - кґсіпкерлік ¶ызметтіє жґне нґтижесінде пайда (табыс) ¶Ѕралатын
Инвестицияны материалды¶-затты¶ жґне а¶шалайнысанына бјлуге болады. Материалды¶-затты¶ инвестиция−ол салынуµа
Өндірістегі жалпы инвестицияны јнім инвестиция деп атайды. Ол −негізгі
Екінші біріктіруші таза инвестиция−бЅл капиталдыє ¶аржы жЅмсау негізгі ¶орларды
Инвестициялар Ж±Ї-ніє еє маєызды жґне еє јзгермелі компоненттерініє бірі
¬аза¶стан Республикасыныє “Шетелдік инвестиция туралы” Заєында: “Инвестициялар дегеніміз—
Кґсіпорынныє инвестициялы¶ стратегиясы екі біріктіруден аны¶талады: кјлемі жґне ресурстар
Сонымен, жалпы тѕрінде инвестиция а¶ша ¶аражаты ретінде, банктік салы¶тар,
Инвестициялар ¶аржы ресурстарын пайдалануды ¶ыс¶а мерзімді жґне Ѕза¶ мерзімді
Венчурлік капитал− ѕлкен тґуекелге байланысты жаєа саладаµы ¶ызмет кјрсетудегі
Тікелей инвестициялау −шаруашылы¶ субъектілерініє табыстар тѕсіруіне жґне осы субъектіні
Портфельдік инвестициялар −портфельді¶алыптастыруµа байланысты (тѕрлі инвестициялы¶ ¶Ѕндар жиынтыµы) жґне
Аннуитеттік− тЅра¶ты аралы¶ уа¶ыт ар¶ылы салымшыµа елеулі табыс ґкелетін,
Кґсіпорынныє инвестициялы¶ ¶ызметі — оныє жалпы шаруашылы¶ ¶ызметініє ажыратылмайтын
Инвестициялық қызметті жүзеге асыру көздері екіге бөлінеді:
Тартылған құралдар;
Қарызға алынған құралдар.
Тартылған құралдар тұрақты түрде берілген және олардың иелеріне табыс
Қарызға алынған құралдар белгілі бір мерзімге беріліп, уақыты аяқталған
Тартылған және қарызға алынған құралдарды мобилизациялау әртүрлі әдістермен жүргізіледі,
Капиталды бағалы қағаздар нарығы арқылы тарту нарықтың экономикада маңызы
Қаржы нарығында айналымда жүрген бағалы қағаздарэкономикалық мазмұны бойынша екі
Үлестік, нақты меншіктегі иеленушінің белгілі бір үлесін анықтайды (акционерлік
Қарыздық, иеленушіменн төлеуге міндеттелетін нақты процент ставкасы мен нақты
Қаржы құралдарын осындай критериге сәйкес эмиссия негізінде пайда болған
Акциялар эмиссиясы. Акцияларды эмиссиялағаннан түскен қаржы құралдары акциянерлік қоғамдармен
Айта кету керек меншікті капиталдың ұлғаюы басқа шотпен жүзеге
Пайданы ұстап қалу акционерлік капиталды ұлғайтудың акцияны эмиссиялауға
Пайданы ұстап қалғанда құралдар жоғарғы табыс нормасын беретіндей және
Жалпы алғанда акциянерлеу, инвестициялау әдісі тек бәсекеге қабілетті кәсіпорынға
Кәсіпорындағы қаржылық инвестициялық процестердiң кезеңдерi және жүзеге асыру
Инвестициялы¶ процесс— бЅл инвестициялы¶ ¶ызметті жѕзеге асыру бойынша кезеєдердіє
I-кезеє.Инвестициялау туралы шешiмдi ¶абылдау:
-инвестициялаудыє ма¶саттарыныє ¶алыптасуы;
-инвестициялаудыє баµыттарын аны¶тау;
-инвестицилаудыє на¶тылы объектілерін аны¶тау.
II-кезеє.Инвестицияларды жѕзеге асыру жґне эксплуатациялау.
Инвестициялы¶ туралы шешімдерді ¶абылдау барысында ґртѕрлі ма¶саттар ¶ойылады. Бастап¶ы
— табысты јсіру;
–јндіріс масштабын кеєейтуге;
–билікке Ѕмтылу;
– ґлеуметтік экологиялы¶ мґселелерді шешу жґне т.б.
Институционалды инвесторлар ѕшін инвестициялы¶ ¶ызметтердіє негізгі баµаты баµалы ¶аµаздарµа
Инвестициялы¶ процестіє јзіне тґн кешенді сатылары бар. Олар:
- капитал салымын ¶аржыландыру;
- инвестициялы¶ объектілерін аны¶тау;
- аталµандардыє орындалуын ба¶ылау.
Объектісіне ¶атысты инвестициялар келесі тѕрлерге жіктеледі:
Мѕліктік инвестициялар (материалды инвестициялар);
¶аржылы¶ инвестициялар;
Материалды¶ емес инвестициялар.
Мѕліктік инвестициялар – бЅл на¶та инвестициялар. ¶аржылы¶ инвестициялар
Ал материалды¶ емес ¶Ѕндылы¶тарµа ¶атысты инвестицияларµа зерттеу мен
Әрекеттіє баµытына ¶арай инвестициялар келесі тѕрлерге бјлінеді:
бастап¶ы инвестициялар немесе нетто-инвестициялар, кґсіпорынды негіздеуде немесе сатып алуда
јндірістік потенциалды Ѕлµайтуµа баµыттылµан, кеєейту инвестициялары (экстенсивті инвестициялар).
¶айта инвестициялау, яµни кґсіпорынныє негізгі ¶орыныє ¶Ѕрамын ¶олдау ма¶сатында
- бар объектілерді жаєа объектілермен ауыстыруµа баµытталµан
ауысттыру инвестициялары;
- рационализациялауµа арналµан инвестициялар, технологиялы¶
жабды¶тарды немесе роцестерді жетілдіруге жЅмсалады;
- шыµару баµдарламасын јзгертуге жЅмсалатын инвестициялар
- девирсификациялауµа арналµан инвестициялар, олар јнімніє
номенклатурасыныє јзгеруіне, јнімніє жаєа тѕрлерін шыµаруµа жґне жаєа
- болаша¶та кґсіпорынныє ¶алыпты жЅмыс істеуін ¶амтамасыз етуге баµытталµан
БЅµан µылыми жЅмыстарµа, кадрларды дайындауµа жарнама, ¶оршаµан ортаны ¶орµауµа
Инвестиция жайында шешім ¶абылдау бас¶арманыє стратегиялы¶ ¶иын міндеті болып
Инвестициялы¶ шыµынныє јтелуі — бЅл салынµан ¶аржыны ¶айтару мерзімі.
Кґсіпорынныє негізгі ¶орларына инвестициялар болып: кґсіпорындардыє јздерініє јндірістік ¶ызметтеріне
ТЅрµын ѕйлер ¶Ѕрылысы инвестициялары тЅру ѕшін алынµан ѕйлерге, сондай-а¶
Са¶ты¶ ¶ор инвестициясы — фирмалардыє са¶тауµа ¶алдырµан тауарларын, оныє
Инвестициялы¶ саясат— бЅл халы¶ шаруашылыµын дамыту ма¶сатында ¶абылданµан баµдарламалардыє
Инвестициялы¶ саясаттыє ґлеуметтік- экономикалы¶ салдарын ескере отырып, ¶аза¶стан экономикалы¶
ѕкіметтік несиелер мен кепілдемелерді шектеу (јйткені ѕкіметтік несие алдын-ала
тікелей шетел инвесторлары донордыє Ѕза¶ мерзімдік мѕдделерініє жѕзеге асуына
донордыє јндірістік процесті бас¶аруµа ¶атысу мѕмкіндігі болуы тиіс;
елеулі кјлемде ¶аржылы¶ ресурстардыдыє аµылып келуін ¶амтамасыз етеді, ол
тікелей шетел инвестициялары іскерлік жґне шаруашылы¶ белсенділікті ¶амтамасыз ете
Шыµынды јтеу мерзімі — бЅл капитал салымдарыныє нґтижелі болуына
Инвестициялардыє бЅл сыныптамасы тґуекелшілдік деєгейімен байланысты.
Инвестициялар белгілі бір тґуекелмен байланысты. БЅл тґуекел салымдардыє ¶айтарылу
Жоспарланµан, іске асырылµан инвестициялар инвестициялы¶ жобалар формасын ¶абылдайды. Инвестициялы¶
Инвестициялы¶ жобаларды ¶Ѕру жґне іске асыру мынадай кезеєдерден тЅрады:
инвестициялы¶ Ѕµымды ¶алыптастыру;
инвестициялы¶ мѕмкіншіліктерді зерттеу;
жобаны техникалы¶-экономикалы¶ негіздеу;
жер учаскесін алу немесе жалµа алу;
келісім ¶Ѕжаттарын дайындау;
¶Ѕрылыс-монтаж жЅмыстарын жѕргізіп іске беру;
объектіні ¶олдану, экономикалы¶ кјрсеткіштердіє мониторингі.
. Инвестициялы¶ жобаларµа саны, ґсіресе сапасы жаµынан тиісті талдаулар
Әрбір жобалы¶ талдаудыє јзіндік ґдістемелері бар.
Инвестициялы¶ жобаларµа ґрбір ¶атысушыныє жаµдайын, оныє ¶Ѕрамын аны¶тайтын негізгі
- жарµылы¶ капиталдыє кјлемі мен оныє ахуалы;
- салы¶тар;
- айналым ¶аржысы;
- негізгі активтер (материалды жґне негізгі ¶аржылар);
- јндіріс шыµындары;
- таза табыс.
Инвестициялы¶ жобаны ¶абылдау циклы мынадай кезеєдерден јтеді:
- жобаларды таєдау жґне алдын-ала баµалау;
- жобаныє техника экономикалы¶ дґлелдемелерініє ¶Ѕрамдас
бјліктеріне талдау жѕргізу;
- мемлекеттік сараптау;
- ¶аржыландыру туралы шешім ¶абылдау;
- жобаларды ¶абылдау жЅмыстарын ат¶ару жґне ба¶ылау.
Инвесторлардыє негізгі ма¶саттарына жататындар:
салымдардыє ¶ауіпсіздігі ;
салымдардыє табыстылыµы;
салымдардыє јсуі;
салымдардыд јтімділігі.
Инвестициялы¶ жобаларды орындап, есептеп, олардыє тиімділігін жобаµа кеткен шыµындар
Жобалы¶ талдау дегеніміз капиталды¶ жобаныє табыстылыµын талдау процесі. Бас¶аша
Негізгі талдау аспектілері:
Техникалы¶ талдау. Инвестициялы¶ жобаµа неµЅрлым дґл келетін
Коммерциялы¶ талдау (маркетингтік). Инвестициялы¶ жобаны
јнім нарыµын талдау.
Институционалды¶ талдау - жобаны іске
¦леуметтік (ґлеумвтгік-мґдени) талдау - жобаныє жергілікті Ѕрµындарµа ґсерін зерттеу.
¶оршаµан ортаны талдау - жобаныє ¶оршаµан ортаµа тигізген кері
¶аржылык талдау
Экономикалык талдау
2. Қазақстан Республикасының кәсіпорындардағы қаржылық инвестиция тартудың тиімділігін талдау
2.1 Қазақстан Республикасының кәсіпорындардағы қаржылық инвестиция
¬аза¶стан экономикасыныє дамуы кјптеген кґсіпорындарыныє ¶айта жандандырылуын жґне ¶Ѕрылуын,
¬аза¶стан инвестиция кјлемі бойынша алдаµы елдердіє ¶атарында
болуына ¶арамастан, тѕсіп жат¶ан шетел капиталдары ґлде де жеткіліксіз.
2003ж. ¬Р статистика агенттігініє кјрсеткіштері бойынша шетел инвес-тициясы 300,
Тґуелсіздік алµаннан кейінгі республика экономикасындаµы шетел инвестицияларыныє жалпы ¶оры
¬аза¶стан кеєестік заманнан кейінгі шетел капиталдарыныє негізгі мемлекет –
Тікелей инвестициялаудыє барлы¶ операцияларында алыс шетел-дердегі резидент емес адамдардыє
Тікелей инвестицияныє республикаµа тартылуыныє негізгі формасы – біріккен
Шетел инвестициясыныє кјп кјлемі кен јндіретін јнеркґсіп орындарындаµы ¶Ѕрал
МЅнай жґне газ јндіруге шетел инвестицияларыныє кјптеп ¶Ѕйылуы
Сонымен ¶атар ішкі инвестиция кјбейіп, шетел инвестиция кјлемі ¶ыс¶арды.
БЅл ¶аза¶станныє ґлемдік ¶аржы нарыµына тґуелділігініє азайµанын кјр-сетеді.
Орташа уа¶ытты перспективада сарапшылардыє баµасы бойынша инвестицияныє негізгі кјлемі
«Орталы¶ Азия – Центр» газ – транспортты¶ системаны кѕрделі
2005ж . инвесторлар негізгі капиталµа 1193 млрд. теєге ¶Ѕйµан,
Егерде мемлекет јзініє дамуы жаµынан дамыµан елдерден ¶анша ¶алы¶
2005 жылы инвестициялық табыс балансының дефициті 2,4 млрд.долл. құрап,
2001-2005 жыл аралығында Қазақстанға келген жалпы шетел инвестиция көлемі
Негізгі инвестициялық елдер болып АҚШ, Нидерландия, Ұлыбритания, Қытай, Швейцария
1 кесте. Инвестициялық қызмет
2001 2002 2003 2004 2005
Кірістер, барлығы 135,0 221,2 229,9 252,5 418,7
Тікелей инвестициялар 0,0 -5,6 -7,6 -15,7 -29,7
Жеке сектордағы портфельді инвестициялар 2,2 10,6 23,9 39,2 42,3
Шығындар,барлығы -1345,5 -1401,8 -1282,5 -1770,6 -2788,6
Тікелей инвестициялар -1045,9 -1141,6 -1007,2 -1430,8 -2266,9
Портфельді инвестициялар -64,1 -56,4 -52,3 -36,5 -87,6
Инвестициялық табыстар балансы -1210,5 -1180,7 -1052,6 -1518,1 -2369,9
1998 – 2005 жылы аралығында негізгі құралдарға жұмсалған инвестициялардың
2 кесте. Кәсіпорындардың
2001 2002 2003 2004 2005
Миллион теңге
Негізгі капиталға инвестициялар-барлығы 595664 943398 1099986 1327864 1530628
Соның ішінде:
Мемлекеттік 67293 136932 166193 198348 214566
Жеке меншік 357017 512584 596417 831617 1045615
Шетелдік 171354 293882 337376 297899 270447
Жалпы көлемге пайызбен
Негізгі капиталға инвестициялар-барлығы 100 100 100 100 100
Соның ішінде:
Мемлекеттік 11,3 14,5 15,1 14,9 14,0
Жеке меншік 59,9 54,3 54,2 62,7 68,3
Шетелдік 28,8 31,2 30,7 22,4 17,7
1 диаграмма. Кәсіпорындардың негізгі капиталға
1999 – 2005 жылы аралығында негізгі қорларға инвестиция жұмсаудың
2001 2002 2003 2004 2005
Миллион теңге
Негізгі капиталға инвестициялар-барлығы 595664 943398 1099986 1327864 1530628
Соның ішінде:
Республикалық бюджет есебінен қаржыландыру 12202 26839 47729 102660 141144
Жергілікті бюджет есебінен 25689 48450 56466 61817 45215
Кәсіпорындар мен ұйымдардың қаражат есебінен 409575 595028 683966 875642
Шетел инвестициялары есебінен 148198 273081 311825 287745 345830
Жалпы көлемге пайызбен
Негізгі капиталға инвестициялар-барлығы 100 100 100 100 100
Соның ішінде:
Республикалық бюджет есебінен қаржыландыру 2,1 2,9 4,3 7,7 9,2
Жергілікті бюджет есебінен 4,3 5,1 5,2 4,7 3,0
Кәсіпорындар мен ұйымдардың қаражат есебінен 68,7 63,0 62,1 65,9
Шетел инвестициялары есебінен
24,9
29,0 28,4 21,7 22,6
3 кесте. Негізгі капиталға инвестициялардың қаржыландыру көздері
көздері бойынша құрылымы
2 диаграмма. Негізгі капиталға инвестициялардың
Экономиканы сауықтандыру процесіне қаржы емес активтерге инвестициялар оң әсеретті.
3 диаграмма.
2001 2002 2003 2004 2005
Миллион теңге
Қаржы емес активтерге инвестициялар 752645 1158148 1307249 1472341
Соның ішінде:
Негізгі капиталға инвестициялар 595664 943398 1099986 1327864 1530628
Одан:
Күрделі жөндеуге жұмсалған шығындар 43013 85657 146264 153790 130301
Материалдық айналым құралдарының қорларын толықтруға инвестициялар 153525 207067 202912
Басқа да қаржы емес активтерге инвестициялар 3456 7683
Жалпы көлемге пайызбен
Қаржы емес активтерге инвестициялар 100 100 100 100 100
Соның ішінде:
Негізгі капиталға инвестициялар 79,1 81,4 84,2 90,2 92,8
Одан:
Күрделі жөндеуге жұмсалған шығындар 5,7 7,4 11,2 11,6 7,9
Материалдық айналым құралдарының қорларын толықтруға инвестициялар 20,4 17,9 15,5
Басқа да қаржы емес активтерге инвестициялар 0,5 0,7
4 кесте.
Қазақстанның әлеуметтік-экономикалық даму көрсеткішінің
Мемлекеттің ауылшаруашылығының жалпы көлеміндегі
2005 жылғы қаңтар-наурызда негізгі капиталға жұмсалған инвестициялар 209,6 млрд.
2004 жылғы қаңтар-наурызбен салыстырғанда инвестиция көлемінің төмендеуі Қыылорда (2,1
5 кесте. Негізгі капиталға инвестицияларды өңірлер бойынша
2005 ж. қаңтар-наурыз 2005 ж. қаңтар-наурыз
Млн. тенге өңірдің республикалық көлемдегі үлесі %-бен
Қазақстан Республикасы 209600 100,0 116,4
Ақмола 916 0,4 109,2
Ақтөбе 17645 8,4 100,4
Алматы 7353 3,5 145,4
Атырау 75462 36,0 131,4
Шығыс Қазақстан 5804 2,8 122,6
Жамбыл 2081 1,0 173,3
Батыс Қазақстан 15066 7,2 63,6
Қарағанды 8843 4,2 125,7
Қостанай 3167 1,5 114,7
Қызылорда 4868 2,3 48,1
Маңғыстау 11902 5,7 134,3
Павлодар 3517 1,7 164,6
Солтүстік Қазақстан 595 0,3 81,5
Оңтүстік Қазақстан 3090 1,5 114,3
Астана қаласы 23927 11,4 177,4
Алматы қаласы 25364 12,1 124,6
Экономиканың ґрбір саласына келетін портфельдік инвестицияны ма¶сат¶а лайы¶ты стимульдендіру
Өєдеу кешеніндегі инвестициялы¶ капиталдардыє дефецитініє кјбею фонында отын шикізат
Еліміздегі жина¶таудыє масштабты¶ потенциалыныє жиналуы.
Ѕлтты¶ экономикасыныє жина¶тау ¶орыныє јндірістегі инвестицияµа трансфармациялануыныє ¶амтамасыз ететін
Өндірістегі капитал жеткілікті саладан, капитал жеткіліксіз салаµа капиталдардыє салааралы¶
Өндіріс ¶уаттарыныє бґсекелесу мѕмкіншілігін дефецитімен байланысты инвестициялы¶ шектер, жеке
Банктік жѕйелерініє капиталдандыруыныє тјмен сатылыµы жґне оныє аз ¶уаттылыµы.
Сонымен ¶аза¶стан экономикасыныє ґрбір саласындаµы инвести-цияныє ¶Ѕрлымы мен
«Қазақстанның даму банкі» АҚ-да өткізілген зерттеулер нәтижесінде үш инвестициялық
«Южполиметалл» АҚ-ның жобасы. Өндіріс көлемі елдің ішкі қажеттілігін жабуға
«Ютекс» ЖШС жобасы. Өндіріс іске асыру 2004 жылдың қараша
«Меланж-1» АҚ-ның инвестициялық жобасы. Жоба әлемдік стандарттарға сәйкес келетін
Бірқатар инвестициялық жобалардың құжаттық пакеті даму институттарында қарастырылуда болады:
«Южполиметалл» АҚ-ның жобасы – «Аккумуляторлық батареялар» құны 10 млн.
«Южполиметалл» АҚ-ның жобасы – «Екінші кезекті цинк зауытының құрылысы»
«INADA TEXTILE» ЖШС БК жобасы құны 10 млн. доллар
«Babur name» - «Дәрілер зауыты» құны 30 млн. доллар
«КазКварцИндастриаз» ЖШС жобасы – «құрылыс материалдарының өндірісі» тағы басқалар.
Коммерциялық банктерде төрт инвестициялық жобалар қарастырылу үстінде:
«Кентаулық трансформаторлық зауыт» ААҚ құны 6 млн. доллар
«Шымкентмай» ААҚ – «Өсім майын күйдіру мен құю цехтарын
«Шымкенттік тері-аяқ киім зауыты» ЖШС – «Өндірісті кеңейту»
«Капланбек» ЖШС – «Шарап зауытын қайта құру мен жүзімдіктер
Қазақстан Республикасының Президентінің халыққа жолдауын жүзеге асыру мақсатында бәсекеге
«Химфарм» ААҚ – «Таблеткалар өндірісін кеңейту» құны 17 млн.
Өнеркәсіптік корпорация «Южполиметалл» - «Мұнайхимиялық комплекс құрылысы» құны
«Альянс Қазақ Орыс Текстиль» ЖШС – «Иіру және тігу
2005 – 2007 жыл аралы¶ болжау бойынша Қзбекстан мЅнай
БЅл жерде ¶аржыландыруды банктік кредитпен салыстырµанда
40 – 60 % - µа ы¶шамдайтын лизингтік
Еліміздіє инвестициялы¶ саясаты ірі салымдарын ¶аржыландыру ѕшінжаµдайлар жасауµа отанды¶
Жеке инвесторлар мемлекеттік инвесторларµа ¶араµанда коммерциялы¶ табысты кјбейтуге
Соєµы жылдары біздіє республикамызда шетел инвестицияларымен (¶аржымен) жЅмыс істейтін
Республикалық бюджет қаражаты есебінен 2006 жылы кешендердің құрылысы мен
білім беру саласына – 1493 млн. теңге (229,6 млн.
денсаулық сақтауға – 1079,8 млн. теңге (149,8 млн. теңге
ауыз сумен қамтамасыз етуге – 937,5 млн. теңге (404,9
Сонымен қатар, несие ретінде тұрғын үй құрылысына – 5909
2006 жылы облыстық бюджет қаржысы есебінен әлеуметтік сала мен
2.2 Оңтүстік Қазақстан обылысының кәсіпорындағы қаржылық инвестициялық процестерді талдау
Облыстағы инвестициялық климатты жақсартудың мақсатында ОҚО-ның әкімімен 2003-2005 жылдарға
Экономика ашылған тікелей инвестицияларды тарту бойынша шаралар қабылданды. Аймақта
2003 жылдың соңғы 8 айын есептей отырып, нақты нәтижелерге
Бұл бағытта жүргізетін жұмыстар, жаңа формалар мен әдістер негізгі
Негізгі капиталға инвестиция Оның ішінде капиталдық құрылысқа инвестиция Капиталдық
Млн.тенге 2004 жылғы кезеңге сәйкес,% Млн.тенге 2004жылғы кезеңге
Облыс бойынша барлығы 10777,0 111,0 9244,7 163,0 1100,8
Шымкент қ. 6614,0 132,1 5674,5 182,9 17,4
Арыс қ. 80,9 2,0р. 73,9 2,6 -
Кентау қ. 211,9 163,8 195,9 2,5р. -
Түркістан қ. 1093,8 34,3 941,1 59,9 264,9
Бәйдібек ауданы 46,5 137,9 42,3 193,9 -
Қазығұрт ауданы 87,2 3,0р. 71,0 4,3р. -
Мақтарал ауданы 864,3 4,6р. 779,9 6,2р. 274,6
Ордабасы ауданы 54,3 185,2 45,1 2,2р. -
Отырар ауданы 48,9 96,1 41,7 95,4 -
Сайрам ауданы 289,7 141,5 276,0 163,1 5,1
Сарыағаш ауданы 141,4 112,4 121,1 117,6 4,6
Созақ ауданы 782,2 3,1р. 597,4 3,9р. 523,6
6 кесте.
Инвестицияларды игеру көлемінің бар болуы мен мөлшері құрылыс, қайта
Бірінші рет бірнеше жылдан бері облысымыз ивестициялық салада
Өткен жылдағы қаржыландыру көздері бойынша қаржыландыру құрылысында бірінші орында
7 кесте. 2005 ж.
Млн.тенге Қорытындыға,%-бен 2005 ж. қаңтар-тамыз, млн.тенге
Құрылыстардағы барлық инвестициялар 9244,7 100 5387,6
Оның ішінде: бюджет қаржылары есебінен 2938,2 31,8 2084,5
Оның ішінде: республикалық бюджет 1952,0 21,1 1459,8
Жергілікті бюджет 986,2 10,7 624,7
Ұйымдар мен кәсіпорындардың меншікті қаражаттары 5205,7 56,3 2655,5
Шетелдік инвестициялар 1100,8 11,9 647,6
2938,2 млн.тенге сомасындағы бюджеттік инвестициялар Қызылорда-Атакент жолдарының құрылысын қаржыландыру
Капиталдық құрылыстағы инвестицияның салалық құрылысы талдауы оның негізінен кен
Соңғы жылдары Қазақстан экономикасының дамуында шетелдік инвесторлар кеңесін құру,
Қазір кеңестің жұмысы шеңберінде барлық кедендік және визалық қолдау,
Облыстың инвестициялық мүмкіндіктері бойынша презентация нәтижесінде Венгрия, Чехия, Словакия,
2001 жылдың 1 шілдесінде ресми түрде 54 біріккен және
2001 жылдың басынан облыста автобус, трактор, ауылшаруашылық өнімдері, химиялық
2001 жылдың 8 айында шетелдік инвестициялардың жиынтық көлемі 1100,8
ОҚО-да ішкі инвестициялар да тартылады, олар жаңа тауарлар мен
Индустрия мен ауылшаруашылық кешенінің дамуына отандық инвесторлар тартылады. «Қазақстан
2000 жылы барлығы инвестиция көлемі бойынша 10,3 млрд.тенге құрады,
2000 жылы облыстың сыртқы сауда айналым көлемі 482,7 млн.
Сыртқы сауда айналымдылығының өсуінің түсуі өнімнің экспорттық қоылымдарымен байланысты.
Инвестициялық климатты және оның сыртқы экономикалық қызметтерін жақсарту жақсарту
8 кесте. Оңтүстік Қазақстан облысының шетелдік инвесторлар қатысатын
№ Қалалар мен аймақтар Кәсіпорын Қызмет түрі
1 Түркістан қ. “Айташ-Ай” АҚ-ы (Турция) Иассауи атындағы
2 Кентау қ. “Экскаватор” ААҚ-ы (Ресей) Машина жасау
3 Шымкент қ. “Химфарм” АҚ-ы (Ирландия) Медициналық дәрілер
4
“Шымкентцемент” АҚ-ы (Франция) Цемент өндірісі
5
“Фэшн Лэнд” (Пәкістан) ЖАҚ-ы Тігін бұйымдарының өндірісі
6
“Сервис-Лада” АҚ-ы (Ресей) Техникалық қызмет пен автокөлікті жөндеу
7
“ШНОС” АҚ-ы (Канада) Мұнай өнімдерін өндіру
8
“Алтел” (Ұлыбритания) Байланыс қызметтері
9
“К-mobile” (Турция) Байланыс қызметтері
10
“КазИнтерКом” (Ұлыбритания) Шиналар өндірісі
11
Қазақ-түрік университеті (Турция) Білім беру қызметі
12
Қазақ-кувейт университеті (Кувейт) Білім беру қызметі
13
“JTI Central Asia” (Нидердандия) Темекі өнімдерін өндіру
14 Мақтарал ауданы “Болгарстрой” ирригация жобаларын жүргізу тобы Мелиорация
15 Сарыағаш ауданы “Алекс” ЖШС (Польша) Минералды сулар өндірісі
16
“Курорт-Барс-2030” ЖШС (Израил) Минералды сулар өндірісі
17
“Еврофуд Қазақстан” ЖШС (Франция) Көтерме және бөлшек сауда
18 Сайрам ауданы “Казперфотех” ЖШС БК (Ресей) Перфорациондық жүйенің
19
“Полистирол” ЖШС БК (Турция)
Полиэтилен өндірісі
20 Созақ ауданы “Катко” БК (Франция) Құрамында ураны бар
21
“Инкай” БК (Канада) Құрамында ураны бар кен өндіру
22 Түлкібас ауданы “ОК Дыш Тиджорес Депластик АШ” АҚ-ы
2005 жылдың қаңтар-сәуірінде облыс бойынша 2004 жылмен салыстырғанда негізгі
Жасырын және ресми емес қызметін есептеусіз инвестиция көлемі 4472,2
2005 жылдың қаңтар-сәуірде негізгі капиталға салымдардың негізгі көздері шаруашылық
Өткен жылдың сәйкес периодымен салыстырғанда жергілікті бюджеттен жалпы игерілген
2004 жылмен салыстырғанда есепті жылдың қаржыландыру көзі бойынша инвестиция
Негізгі капиталға инвестиция көлемінің негізгісі (3204 млн.тенге, 67,2% жалпы
Инвестицияларды салудың басымдық салалары жылжымайтын мүлікпен операциялар, жалға беру
2004 жылы барлық негізгі қаржыландыру көздерінің есебінен 17142,0 млн.
2005 жылы облыс бойынша, негізгі капиталµа баµытталµан инвестициялар, жасырылµан
9 кесте. Қалалы¶ ґкімшіліктер мен облыс аума¶тарында 2005 жылµа
Негізгі капиталµа инвестициялар Оныє ішінде
Жасырылµан жґне формальды емес ¶ызметтерді ескерусіз
Млн. тенге 2005 жылµа %-бен Млн. тенге 2005жылµы %-бен
Облыс бойынша барлыµы: 38405,3 119,3 31505,3 125,7
Шымкент ¶. ґ. 21866,3 134,1 16978,8 143,7
Арыс ¶. ґ. 730,0 84,4 677,7 89,1
Кентау ¶. ґ. 1075,6 104,2 1038,1 106,9
Тѕркістан ¶. ґ. 2155,6 78,8 2115,7 80,7
Бґйдібек аумаµы 196,0 132,8 190,3 141,6
¶азыµЅрт 702,0 2,1р 664,2 2,6р
Ма¶таарал 3006,8 91,0 2305,5 95,9
Ордабысы 454,6 117,2 454,2 117,3
Отырар 638,8 107,6 560,7 109,9
Сайрам 966,8 89,3 754,1 92,3
Сарыаµаш 991,2 119,3 979,1 128,6
Соза¶ 3133,8 101,2 2554,3 102,4
Тјлеби 1450,8 154,4 1400,0 172,3
Тѕлкібас 499,3 160,7 405,8 199,8
Шардара 537,7 2,4р 426,8 3,5р
Облыста негізгі капиталға бағытталған инвестициялардың көлемі нақты бағамен 31505,3
Негізгі капиталµа баµытталµан инвестициялардыє 79,3% (4138,6 млн. теєге, бЅл
4 диаграмма. Негізгі капиталµа баµытталµан инвестициялардыє меншік
Инвестициялар негізінен жылжымайтын мѕлікпен операция, жалµа беру жґне кґсіпорындарµа
2006 жылдыє ¶аєтар-наурызында шетел инвестицияларыныє кјлемініє 78,8% кен јндіру
2005 жылы шетел инвестицияларының негізгі көлемі кен өндіру өнеркәсібі
Шетел инвестицияларының жалпы облыстық көлемінің ең көп үлесі Созақ
2006 жылдың қаңтар-маусымында облыс бойынша, жасырылған және формальді емес
Облыстың 13 қалалық әкімшілігі мен аудандарында инвестиция өсімі байқалды.
Негізгі қорға бағытталған инвестиция көлемінің Мақтарал ауданында – 16,4%-ға
Жасырын және формальді емес қызметті есептемегенде, инвестиция көлемі 17287,8
Негізгі қорға бағытталған инвестицияның негізгі көздері кәсіпорындар мен ұйымдардың
2005 жылдың қаңтар-маусымымен салыстырғанда жергілікті бюджет есебінен игерілген инвестиция
Инвестиция салымының басымды салалары болып жылжымайтын мүлікпен операция жасау,
2006 жылдың қаңтар-маусымында тұрғын үй құрылысына 4998,5 млн. теңге
Барлық меншік түрлері бойынша кәсіпорындар мен ұйымдар және халықтың
Іске қосылған тұрғын үй көлемі – Түлкібас (72,5%-ға), Сарыағаш
Облыс бойынша іске қосылған тұрғын үй көлемінде едәуір үлесті
3. ¬аза¶стан Республикасындағы кәсіпорындардың қаржылық инвестициялық қызметін жетілдіру
Инвестицияға жетілдіру мақсатында құрылған Қазақстандық орталық («Казинвест») Үкіметтің
Елге тікелей инвестицияларды тарту бойынша Қазақстан әлем елдерінің бірінші
2002 жылы инвестициялардың көлемі 4 058 млн. доллар, ал
Қазақстанның өңдеу саласына инвестиция салу бойынша лидер Голландия
Соңғы үш жылда инвестиция көлемінінің өсуі Швейцарияда өсуде. Оның
Қазақстанға тікелей шетелдік инвестициялардың ағымын талдау жалпы инвестиция түсімдерінің
Шикізаттық емес секторға инвестиция тартуда ең негізгісі – бәсекеге
Инвестициялық сферада мемлекет ролінің күшею мүмкіндіктерін талдау кезінде мемлекеттік
Инвестициялық қызметте мемлекеттің қатысу принциптері туралы сұрақтар көбінесе
Берілген проблемаларды талдау кезінде инвестицияның жеткіліктілік критериі туралы сұрақтар
Берілген өзіндік ерекшелік мемлекеттің инвестициялық қызметте қатысу формасына да
Қазіргі жағдайда инвестициялық стратегияның бағдарлануы кезінде мемлекеттік инвестициялық саясатты
Инвестиция саласындағы саясатты жүргізуді салықтық
- 5 жылдан
- Салықтық льготалар мен
- Жергілікті территориялық органдардың
Отандық және шетелдік инвесторлардың қызығушылығын
“Бағалы қағаздар нарығындағы инвесторлардың
Нарықтық жағдайға байланысты инвестициялық қор
Инвестицияға, бәсекелестікке тартатын заңды актілерден
Шетел тәжірибесіндегі әдістемесін Қазақстанның қолайсыз
1. Инвестициялық жобаның қаржылық
2. Қазіргі қаржылық көрсеткіштерге
3. Инвестициялық жобаның эффектілігін
4. Экономикалық, бюджеттік, қаржылық
Инвестициялық жобаның эффектілігін анықтау үшін
Инвесторларды қызықтыратын кедендік пошлині
Еңбек саласындағы заңдылыққа жаңалықтар мен
- Салық штрафы бөліміндегі
- Салық төлеушінің блокирленген шотын
- Нью-йорк конвенциясына сәйкес шетел
- Тәуелсіз эксперттерді тарту
- Екіеселік салықты төлеуге қарсы
- Ұлттық және шетел инвесторларына
- Инвестиция жөнінде заң шығарушылар
- Шикізат облысындағы, мұнай табу
9. Әдістемелік ұсыныстар арнайы
10.Инвестиция жөнінде заң шығарушылар әдістемелік
- Инвестициялық жобаның бизнес-жоспарын
Льгота және преференцияны ұсынуға тапсырыс.
Салықтан және кеден бажынан босатылған
“2030 бағдарламасы” бағытындағы Қазақстан
Әлемдік ұйымдар соңғы кездері Қазақстанға
Мемлекеттік инвестиция бағдарламасына үлкен рол
Шетел инвесторлары кеңесінің пленаралық отырысында
Қазақстанда химия өнеркәсібін дамытудың
Табиғи және іліспелі мұнай газдары
Осыған байланысты Н.Назарбаев кеңесте жұмыс
Қазақстанның металлургия саласында да
Еуразия өнеркәсіптік ассоциациясы “Орыс алюминий”
“ЛНМ Групп” компаниясы Ақтау теңіз
Соңғы жылдары еліміздің агроөнеркәсіптік кешені
Шетелдік инвесторлармен бірлесіп жұмыс істеудің
Осы мақсатта сәйкес соңғы жолдары
Қазақстанда тораптық әуежайлар жүйесін енгізу
Еліміздің көлік жүйесінің тартылымдығын арттыру
Сіздер біздің мемлекетіміздің экономикалық мүмкіндіктеріне
Мұнан кейін Мемлекет басшысы шетелдік
Н.Назарбаев сондай-ақ дамып келе жатқан
Елбасы сөзінің соңында еліміздің
Елімізде сыбайлас жемқорлықпен күрес пәрменді
Біз тәуелсіз республикамыздың болашағы мол
Ал кейін Қазақстан рыногында жұмыс
“Шеврон Тексако” корпорацияның
“Егер менен осындай бәсекелестікке
Сіздерді тәулігіне 1
Ұлттық тұрақтандыру қорының басқаруында 3,7
Елбасы Н.Ә. назарбаев еліміздің
Қазіргі уақытта қарым-қатынас үдемелі күйде
Алдағы кезеңдерде Қазақстан жылына
Қорытынды
Қазақстандағы нарықтық экономикаға көшу жағдайында инвестициялық процесс барысын
Корпорациялар өз қызмет ету саласында инвестициялар арқылы өндірісті жандандырып,
Инвестициялвқ климаттың ұдайы жақсаруы
Құқықтық базаның жетілуі («Инвестициялар» туралы заң, «Шетелдік инвестициялар туралы»
Инвестициялық процестерде мемлекеттің іс - әрекеттік арттыру
Даму институттарының ролінің өсуі («Қазақстан даму банкі», «Инвестициялық қор»)
Еркін экономикалық аймақтар негізінде инвестиция тарту мен тиімді пайдаланудың
Инвестициялық процеске қатысатын отандық кәсіпорындардың жоғары технологиялардың инвестициясына қатыстыру;
корпоративті басқарудың тиімділігін жетілдіру ;
кәсіпорындары тіркеудің жеңілдетілген жүйесі ;
кәсіпорындардың халықаралық қаржы есептілігіне өту ;
іс-әрекет түрін лицензиялаудың ашықтығын қамтамасыз ету.
Сондай-ақ елдегі кәсіпорындардың ивестициялық қызметтерін одан әрі жетілдіру үшін
Жалпы Қазақстандағы инвестициялық процестердің даму тенденциясы жоғарыда айтылған мәселелермен
Түрлі маңызды проблемалардың болуына қарамастан Қазақстан кәсіпорындардың инвестициялық
Негізінен кәсіпорындардың инвестициялық іс-әрекеті, олардың отандық немесе шетелдік экономикадағы
Сонымен, еліміздегі корпорациялардың инвестициялық перспективалары, даму тенденциялары олардың үлкен
Пайдаланылған әдебиеттер тiзiмi
Назарбаев Н. Ә. «Қазақстанның егеменді мемлекет ретінде қалыптасуы мен
Назарбаев Н. Ә. «Қазақстан 2030» – Алматы, 2001.
Назарбаев Н. Ә. «2006 жылғы Қазақстан халқына жолдауы»
Бисенғазиев М. Б., А.Ш. Хамитов “Кәсіпкерлік негіздері”
Бабақұлы Б. «Тәуелсіздік нарық экономика» - Алматы 1996 ж.
Жатқынбаев Е. Б. «Аралас экономика негіздері» - Алматы 1996
Идрисов А.Б. «Стратегическое планирование и анализ эффективности инвестиций» -
Қалдыбаев О. «Экономика предприятия» - Алматы 1997 ж.
Қазақстан цифрларда: Статистикалық жинақ – Алматы 2004 ж.
Мейірбеков А. Қ., Қ.Ә. Әлімбетов “Кәсіпорын экономикасы” Алматы-2003 ж.
Журнал: Альпари - 2004 ж, №1 - №2.
Журнал: Банки Казахстана - 2005, №2.
Журнал: Деловой мир – Астана 2004, № 5.
Журнал: Жаршы 2004 - № 21
Журнал: Қаржы қаражат - 2005 №3.
Журнал: РЦБК - 2005 №6.
Журнал: Саясат - 2005 №2.
Егемен Қазақстан - 2005 ж. 22 сәуір.
Казахстанская правда - 2004 ж. 19 Желтоқсан.
2