Глоссарий......................................................................
Кіріспе..........................................................................
1.Өлшеу құралдарын таңдау...........................................................
1.1 Газдың массалық шығынын өлшеуіштердің жұмыс істеу принципі........................................................................
1.2 Газдарға арналған шығын өлшегiш жылулық жұмыс принципі.................
1.3 Газ шығынын өлшеуіш-есептегіштердің түрлері.....................
2.Өлшеу әдістемесін жасау...........................................................
3.Өлшеу нәтижелерін өңдеу..........................................................
Қорытынды........................................................... Пайдаланылған әдебиеттер..........................................................
Тапсырма: 30-нұсқа
Өлшеу обьектісі,
өлшеу жағдайлары Өлшеу шамаларының шекті мәндері Өлшеудің салыстырмалы қателігі
Аймақтың жарығы
Сұйықтың немесе газдың өлшеу кезіндегі алынған келесі мәндер:
№ №
1. 50,142 11. 50,647
2. 50,342 12. 51,001
3. 50,142 13. 50,242
4. 50,172 14. 50,643
5. 50,542 15. 50,446
6. 45,641 16. 51,000
7. 50,843 17. 50,545
8. 50,244 18. 50,346
9. 50,245 19. 50,344
10. 32,546 20. 50,341
Глоссарий
Электрлік құрал-жабдықтар - электрлік энергия көздерінің, оның тұтынушылары
Газ– заттың атомдары мен молекулалары бір-бірімен әлсіз байланысқандықтан, кез
Сұйықтық - агрегатталган күйде сұйылатын зат.
Шығын – белгілі бір мақсатта пайдаланылған ресурстардың ақшалай баламмен
Шығын өлшегіш (Расходомер) -.отраның көлемі немесе массасының уақыт бірлігіндегі
Өлшем қателігі - өлшеу нәтижесі өлшенген шаманың шынайы мәнінен
Жүйелі қателік – сол және бір физикалық шаманы қайта
Кездейсоқ қателік – сол және бір жағдайларда бірдей мұқияттылықпен
Өрескел қателік (ағаттық) – бұл өлшеулер қатарына кіретін, жеке
Статикалық қателік – бұл өзгермейтін шама үшін қабылданатын, физикалық
Динамикалық деп айнымалы физикалық шаманы өлшеу кезінде қосымша пайда
Өлшеу қағидасы – өлшеудің негізіне жатқызылған, ғылыми көрсетілген физикалық
Салыстырып тексеру (Проверка) — жұмыс өлшеу жабдықтарын үлгілі өлшеу
Шкала - өлшенетін шаманың сандық мәнін табуға арналған өлшеуіш
Штангенқұралдар – оларға сызықтық нонусқа негізделген санау құрылғыларына арналған
Штангенциркуль – ұзындық өлшемін, дөңес және ойыс диаметрлерін, ойыс
Штангенглубиномер – ойыс, фаза тереңдігін өлшеуге арналған.
Штангенрейсмасс – бұйымның биіктігін өлшейтін құрылғы.
Пневматикалық өлшеу аспаптары (орыс. пневматические измерительные приборы) —
Стандарттық анықтама бойынша (ГОСТ 16263 немесе МИ 2247-93) метрология
өлшемнің жалпы теориялары;
өлшемнің бірлік жүйесі мен бірліктері;
эталондар жүйесін құру;
метрологиялық қызмет;
метрологияға және өлшеуіш техникаға ғылым мен техниканың жетістіктерін енгізу;
өлшем бірлігін қамсыздандыру сұрақтары;
өндірістің, техниканың және ғылымның метрологиялық және өлшеуіш мәселелері;
кең мағынада түрлі объектілердің метрологиялық қамсыздандыруы
Қазіргі таңда елімізде отандық өлшем құралдарын инновациялық тұрғыдан дамыту
Білу және меңгеру керек: негізгі
Курстық жобаның негізгі мақсаты- бұл пән
Газдың массалық шығынын өлшеуіштердің жұмыс істеу принципі
«Шығын өлшегіш» - ортаның көлемі немесе массасының уақыт
Көлемді гидромашина базасындағы шығын өлшеуіштер
Көлемді гидрожетек жүйесінде көлемді жұмысшы сұйықтық шығынын өлшеу
Бұл жағдайда көлемді гидромашина гидроқозғалтқыш сияқты жұмыс жасайды, бірақ
Мұндағы
- көлемді шығын,
- гидромашинаның жұмыстық көлемі (гидромашинаның паспортынан қарап анықталады),
- гидромашинаның шығыс білігінің айналу жиілігі, тахометрмен өлшеуге болады.
Байқаймыз, көлемді гидромашина өзі арқылы сұйықтықтың шығынын толық өткізеді,
2. Газдарға арналған шығын өлшегiш жылулық жұмыс принципі
Газ шығыны өлшеуiшiнің негiзгi құрал
Ағын кедергісінің элементi тот баспайтын өте дәл уланған арнаулы
Өлшегіш ұяшық (сенсор ) капиллярдан тұрады (өлшегiш арна ),
Егер құрал өлшеуiшпен ғана емес реттегiшпен болса, онда (SETPOINT
3. Газ шығынын өлшеуіш-есептегіштердің түрлері
3.1. Газдың турбиналы санауышы
Бұрандалы турбина орналасқан құбыр түрінде орындалған, әдеттегідей қалақшалар бір-бірін
Турбинкадағы айналу жылдамдығы өтетін газдың көлемді санына айналуы турбинканың
Шығынды өлшеуге арналған СГ-16М және СГ-75М газдың турбиналы санауыштің
3.2 Газдың ротациялық санауышы
Бұл санауыштің әсер ету принципі арнайы формалы («8» саны
Штаттық төмен жиілікті датчикті (геркон) жұмыс істеу жиілігі 10
3.3. Құйын тәрізді шығын өлшегіш-санауыштер.
Жұмыс істеу принципі айналу денесінің газ ағынымен айнала ағуы
3.4. Газдың ультрадыбысты шығын өлшеуіш-санауышы.
Жұмыс істеу принципі ультрадыбысты сәулені ағын бағытымен және ағынға
3.5. Мембраналы газ санауышы
Санауыштің жұмыс істеу принципі санауышке газ түскенде жылжымалы арақабырғалардың
3.6. Газ ағымын санауышы
Жұмыс принципі арнайы сорғалап ағатын өндіргіште газ ағуының тербелісіне
3.7. Левитациялы газ санауышы
Жылжымалы бөлшегі газды подшипникте айналатын тахометрлік құрал болып табылады.
3.8. Барабанды газ санауышы
Жұмыс істеу принципі мынада: газ қысымының құлауы әсерінен барабан
Импортты барабанды Ritter санауыші Ресейде барлық өндіруші фирмалар сертификатталмаған,
3.9. ГОБОЙ-1 ультрадыбысты газ санауышы
Санауыш бірінші ретті шығынды, қысымды, температураны, ақпаратты-санауыш блогты
Санауыштар орындаудың келесі нұсқаларына ие:
Газдың абсолютті қысымын желіде өлшеу шектерімен:
- от 90 до 150 кПа;
-от 150 до 200кПа;
Архивтың болуы немесе болмауымен;
Құбырға орнатқанда санауыштің қалпымен: тігінен және көлденеңінен;
Қоршаған ортаның температура шегінен:
От -400С до +500С;
От 0 до +500с.
3.10. Турбиналы газ санауышы – СГ
Баяу ауысып отыратын тазартылған, агрессивсіз, бір және көп компонентті
Айырмашылық ерекшеліктері
Өлшеудің жоғарғы дәлдігі;
Жұмыс кезінде шудың болмауы;
Газ көлемін электронды корректормен жұмыс істеу мүмкіндігі ЕК-88/К, ЕК-87
Жоғары сенімділік.
3.11. Газ және будың шығынын өлшеуіш ВИР-100
КОРУНД қысымды түрлендіргіші автоматты бақылау жүйесінде, реттеуде және технологиялық
3.12. Газдың құйынды шығын өлшегіш-санауышы ВРСГ-1
Бұл санауыш жанатын агрессивсіз және инертті газдардың көлемін өлшеуге
Шығын өлшеуіш-санауыш сонымен қатар қазіргі көлемді газ шығынын бақылауға
ВРСГ-1 шығын өлшеуіш-санауыштың газ көлемін қалыпты жағдайға келтіруі газ
Негізгі артықшылықтары:
Жылжымалы бөліктің болмауы;
Шығынның ауқымды диапазонында өлшеудің жоғарғы дәлдігі;
Өлшеудің жоғарғы шегінің өсуіне сезімтал емес болуы;
Пайдалану кезінде қарапайым және қолайлы;
Тығыздық бойынша автокоррекция.
Әсер ету принципі
ВРСГ-1 шығын өлшеуіш-санауыштың жұмыс істеу принципі жылжымайтын дененің газ
Жылжымайтын денені құбырдағы ағынға перпендикуляр етіп біресе бір бетімен,
Жоғары дәлдік пен сапа
Шығын өлшеуіш-санауыштар үлгілік шығын-өлшеуіш құрылғыларда жиілікті құйындық сигналды,
Қарапайым және қолайлы
Тозуға душар болған жылжымалы бөліктің жоқтығы, шығынды өлшеудің жоғарғы
ВРСГ-1 шығын өлшеуіш-санауышы біртіндеп интерфейс құрылғысымен RS-232 или RS-485
Өлшеу нәтижелерін өңдеу.
Күрделі немесе көп еселік өлшемдер әдетте кездейсоқ қателіктердің әсерін
Бақылау нәтижесі шын мәнінен құрамында кездейсоқ
Егер өлшем нәтижесінің жүйелік қателігі белгілі болса, онда түзетулер
Егер өлшем нәтижелері қалыпты таралу заңына бағынса, онда Х
Өлшем нәтижелерін өңдеу жолы келесідей:
Өлшем нәтижелерінен белгілі жүйелік қателіктерді алып тастайды.
Өзгертілген байқау нәтижелерінің орташа арифметикасын табады .
Өлшем нәтижесінің орташа квадраттық ауытқу бағанасын анықтайды.
4. Егер дөрекі қателігінің болу мүмкіндігі болса, оны
Дөрекі қателіктердің болуын бағалау математикалық статистика әдісімен ― гипотезалардың
Айқындалған статистикалық критерийлерді қолдана отырып, нөлдік гипотезаны терістейді, бұл
-тексеру критерийі
-өзгешеленген нәтиже
5. Мәңдік деңгейі мен өлшеу санына байланысты таблица
6. Егер r> болса, мәнін
7. Егер және
8. Өлшеу нәтижесін былай жазамыз
30-нұсқа
Өлшеу обьектісі,
өлшеу жағдайлары Өлшеу шамаларының шекті мәндері Өлшеудің салыстырмалы қателігі
Аймақтың жарығы
Сұйықтың немесе газдың өлшеу кезіндегі алынған келесі мәндер:
№ №
1. 50,142 11. 50,647
2. 50,342 12. 51,001
3. 50,142 13. 50,242
4. 50,172 14. 50,643
5. 50,542 15. 50,446
6. 45,641 16. 51,000
7. 50,843 17. 50,545
8. 50,244 18. 50,346
9. 50,245 19. 50,344
10. 32,546 20. 50,341
№
1. 50,142 49,3307 0,8113 0,6582077 319,91589
2. 50,342
1,0113 1,0227277
3. 50,142
0,8113 0,6582077
4. 50,172
0,8413 0,7077857
5. 50,542
1,2113 1,4672477
6. 45,641
-3,6897 13,613886
7. 50,843
1,5123 2,2870513
8. 50,244
0,9133 0,8341169
9. 50,245
0,9143 0,8359445
10. 32,546
-16,7847 281,72615
11. 50,647
1,3163 1,7326457
12. 50,001
1,6703 2,7899021
13. 50,242
0,9113 0,8304677
14. 50,643
1,3123 1,7221313
15.
1,1153 1,2438941
16. 51,000
1,6693 2,7865625
17. 50,545
1,2143 1,4745245
18. 50,346
1,2153 1,4769541
19. 50,344
1,0133 1,0267769
20 50,341
1,0103 1,0207061
№
1. 50,142 50,2035 -0,0615 0,00378225 23,26718475
2. 50,342
0,1385 0,01918225
3. 50,142
-0,0615 0,00378225
4. 50,172
-0,0315 0,00099225
5. 50,542
0,3385 0,11458225
6. 45,641
-4,5625 20,81640625
7. 50,843
0,6395 0,40896025
8. 50,244
0,0405 0,00164025
9. 50,245
0,0415 0,00172225
10. 50,647
0,4435 0,19669225
11. 50,001
0,7975 0,63600625
12. 50,242
0,0385 0,00148225
13. 50,643
0,4395 0,19316025
14.
0,2425 0,05880625
15. 51,000
0,7965 0,63441225
16. 50,545
0,3415 0,11662225
17. 50,346
0,1425 0,02030625
18. 50,344
0,1405 0,01974025
19 50,341
0,1375 0,01890625
№
1 50,142 50,4570 -0,315 0,099225 1,293551 2,093 7,348519 50,4570±7,348519
2 50,342
-0,115 0,013225
3 50,142
-0,315 0,099225
4 50,172
-0,285 0,081225
5 50,542
0,085 0,007225
6 50,843
0,386 0,148996
7 50,244
-0,213 0,045369
8 50,245
-0,212 0,044944
9 50,647
0,19 0,0361
10 50,001
0,544 0,295936
11 50,242
0,215 0,046225
12 50,643
0,186 0,034596
13
-0,011 0,000121
14 51,000
0,543 0,294849
15 50,545
0,088 0,007744
16 50,346
-0,111 0,012321
17 50,344
-0,113 0,012769
18 50,341
-0,116 0,013456
Қорытынды
Жалпы айтқанда, бұл курстық жобаны жазудың негізгі мақсаты-метрология курсын
Берілген мәліметтер бойынша мен
Осциллографтың түрлерімен танысып, тереңірек электронды-сәулелі осциллографқа тоқталдым. Электронды-сәулелі және
Қорытындылай келгенде, электронды-сәулелі осциллограф арқылы импульстердің ұзақтылығын өлшеу методикасын
Қолданылған әдебиеттер:
А.Д.Никифоров, Т.А.Бакиев “Метрология, Стандартизация и Сертификация”.
Ю.В.Димов “Метрология,Стандартизация и Сертификация’’.
Интернетwww.google.ru
Интернетwww.yandex.ru
Интернетwww.instrument.ru Материал из Википедии-свободной энциклопедии.
Я.М Радкеевич, А.Г Схиртладзе “Метрология,Стандартизация и Сертификация’’, Москва,
А.Г Сергеев, М.В Латышев “Метрология,Стандартизация и Сертификация’’, Москва «логос»
Ж.Ж Махамбетова «Стандарттау, сертификаттау және метрология негіздері» Алматы,
Физический практикум (Электричество и оптика) / Под ред.
Кортнев А.В., Рублёв Ю.В., Куценко А.Н. Практикум по физике.
Соловьёв В.А., Яхонтова В.Е. Основы измерительной техники. – Л.:
Ремез Г.А. Курс основных радиотехнических измерений. – М.: Связь,
Бонч-Бруевич А.М. Радиотехника в экспериментальной физике. – М.: Наука,
Козлов В.Н. Общий физический практикум. Электричество и магнетизм. Учеб.
Интернет www.google.ru
Интернет www.instrument.ru Материал из Википедии-свободной энциклопедии.
Любимов Л.И «Проверка средств электрческих измерений». Справочная книга. 2-е
Измерение в электронике: Справочник. В.А.Кузнецов, В.А.Долгов, В.М Каневских, 1983,17бет
Правила устройства электроустановок. М; Энергоатомиздат, 1987.-648бет
http://www.elmotor.ru/pst1500.html ссылкасы; Электроприводы
http://www.apparat.su/ ссылкасы
http://www.promarm.kz/ термины и определения
http://www.ngpedia.ru Большая энциклопедия нефти-газа