Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым
Жаратылыстану факультеті.
Қазақстан табиғатын қорғау.
Тексерген: ______________
Орындаған: ______________
Қазақстан Республикасы
Жоспар
КІРІСПЕ..............................................................................…. 3
І-тарау. Қазақстанның жер шарында орналасуы. .......................
Қазақстанның табиғи-ресурстық потенциялы. ................ 7
Қазақстанның құрлықтары мен сулары.
ІІ-тарау.Қазақстанның экологиялық жағдайы. ………
2.1. Семей полигоны.
ІІІ-тарау. Қоршаған ортаның жай күйінің өзгеруі
Қорытынды. ....................................................................................
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі. ............................................
КІРІСПЕ.
Әй, табиғат!!!
Шеберсің –ау, шеберсің!
Көрмегенді көрсетерсің, берерсің !
Ұлан- ғайыр байлығыңа місе етпей,
Аш көзденген адамдерға не дерсің ?!
Айың - анау, күнің-мынау, жер міне
Жетпей жатыр –ау адамдар енді не?!
Табиғаттқа таласпаңдар ағайын !
Асырайды ол сені де, мені де!.
- М.Мақатаев жырлағандай Қазақстан Республикасы жері,
Қай халықтың болса да өзіне тиеселі
Бірақ бар халыққа ортақ бір уайым
Экологиялық бұзылу санамызды қажытты, рухты азғындатты,
Көп жыл бойы қазақ жерінің көпшілік
Қазақстан жерінің көпшілік бөлігінің радинуклидтермен ластануы
Біріншіден көп жылдар бойы Семей өңірінде
Осы мәселелерді зерттеу Қазақстан аймағы үшін
І-тарау. Қазақстанның жер шарында орналасуы.
Қазақстан, Евразия құрылығының түкпіріндегі, Орталық Азияда
Қазақстанның : Қытай-1460 км, Қырғызстан-980 км,
Қазақстанның территориясының мұхиттардан алыс жатуы және
Қаңтардың орташа температурасы -19 дан
Халқының саны –15,672 млн.(01.01.1998 ж.). Халқының
Адам саны жағынан Қазақстан қалалары төмендегідей
300 - 400 мың тұрғындары бар
Геолого-экономикалық есептеулердің арқасында Республикаға экономикалық маңызы
Транспорт және коммуникация.
Қазақстанның евроазиялық құрылығының ортасында орналасуы
Қазақстан темір жолдарының жалпы ұзындығы
Қазақстан кеме жолдары Каспий теңізі арқылы
Сонымен қоса Қазақстан Ұлы жібек жолы
Мемлекеттік тіл – қазақ тілі, бірақ
1.1. Табиғи - ресурстық потенциалы.
Қазақстанда сан-алуан қазбалық кен байлықтар бар.
Қазіргі уақытта 1225 түрлі минералдарды қамтитын
Күміс, хромит, қорғасын және мырыш өндіру
Қазақстанның батысында мұнай мен газдың
Қазақстанда мұнай мен газдың ірі қорлары
ТМД елдерінің ішінде хромиттің 90%, вольфрам
Қазақстанның құрлықтары мен сулары.
Қазақстанда – 8,5 мың үлкен және
Қазақстанда – 48000 үлкенді және кішілі
Қазақстанның басты өзендері – Ертіс, Іле,
Қазақстан жерінің 26% жазық даладан тұрады.
Қазақстан жерінде сүт қоректілердің 155 түрі
Жердің ластанудың бірнеше түрі бар: олар
Тың көтеру кезіндегі жіберілген қателіктер қаншама.
Біздің еліміздің барлық жерінің 66,7% қуаңшылыққа
ІІ-тарау. Қазақстан экологиялық
Тәуелсіздік алғанға дейінгі мерзімде Республиканың көп
Республикамыздың негізгі уайымдары деп мыналарды айтамыз:
Су ресурстарының тапшылығы мен су көздерінің
Өндірістік орталықтар мен мұнайлы аймақтардағы атмосфералық
Қоршаған ортаның өндірістік және тұрмыстық қалдықтар
Жайылымдық және егістік жерлердің азғындауы.
Арал теңізі мен Балқаш көлінің
Елді мекендердегі ауаның судың және
Ормандардың және ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың
Қоршаған орта жағдайының төмендеуінің мынандай себептері
Дамудың техногендік түрінің таңдалуы.
Табиғатты тиімсіз пайдалану.
Экологиялық заң актілерінің тиімділігінің жетіспеуі.
Халықтың экологиялық құқықтық білімінің төмендігінен.
Жаппай зиян келтіретін қару түрлерінің көптен
Өзге елдерден келетін транс шекаралық ластану.
Байқоңырдағы космос караблдерінің ұшырылуы.
Азон қабатының шұрық тесік болуы.
2.1. Семей полигоны. Чернобль апаты.
Көп жыл бойы қазақ жерінің көпшілік
Қазақстан жерінің көпшілік бөлігінің радинуклидтермен ластануы
Біріншіден көп жылдар бойы Семей өңірінде
Осы мәселелерді зерттеу Қазақстан аймағы үшін
Радинуклидтердің қоршаған ортаға әсерін зерттеу үшін,
Чернобль авариясы кезінде атмосфераға таралған радионуклидтердің
Түрлі жер астында, үстінде және атмосферада
Қытай мемлекетінің Лобнор полигонында (1995-1996ж) өтілген
Осындай жолдармен жерге түскен радионуклидтердің өсімдіктер
Ядролық отынды өндіретін салада жұмыс жасайтын
Құрамында радиоактивті изотоптары бар өнімді өндіретін
Негізгі проблемалардың бірі уран өндірісі кезінде,
Радиоэкологиялық негізгі мәселелердің бірі табиғи және
Бұл әдістер радиоэкологиялық әдістерде кеңінен қолданылады.
Жоғарыда көрсетілген радинуклидтердің мөлшерін анықтайтын әдістер
Соңғы жылдары осы әдіспен Академияның физика-техникалық
Бірінші емен ағашының жылдық сақиналрдағы радинуклид
ІІІ-тарау.
Қоршаған ортаның жай күйінің өзгеруі мен
Бүгінде қоршаған ортаның жай күйінің параметрлері
Бүгінгі таңда Өскемен қаласының ауасы ең
Өзендер мен көлдердің, бұлақтардың яғни жер
Қазіргі таңда ойлы жас, ойлап қара
Қорытынды.
Таза – болса табиғат,
Аман болар адамзат.
Қазақсатнда жер жетерлік, бірақ өзіміз куә
Пайдаланылған әдебиеттер.
«Дүние» 2003ж. №1
«Дүние» 2002ж. №1
«Экология» (газеттері)
И.Я.Частников и др. «Излучение накопление и
И.Я.Частников, А.Ш.Тайтанов. Спосов датирование радиационного загряжнения
А.П.Рахванов «Общие и региональные проблеммы радиоэкология».
А.Ж.Жылкыайдаров, А.А.Минь, И.Я.Частников и др.