Мазмұны
Кіріспе 3
1 Мемлекеттің экономикалық қызметінің теориялық негіздері
1.1 Мемлекеттің экономикалық қызметінің рөлі мен маңызы
1.2 Мемлекеттiк қызметшілердің қызмет этикасы ережелері 11
2 Сырткы экономикалық қызметті мемлекеттiк реттеу 16
2.1 Сыртқы экономикалық қызметті мемлекеттік реттеудің
2.2 Сыртқы экономикалық қызметті мемлекеттік реттеудің
2.3 Төлем балансы және валюталық реттеудің негіздері 19
3 Мемлекеттің экономикалық қызметті жетілдіру жолдары
Қорытынды 28
Қолданылған әдебиеттердің тізімі 30
Кіріспе
Осы курстық жұмыстың тақырыбы «Мемлекеттің экономикалық қызметінің дамуы».
Мемлекеттік қызмет мемлекет қызметінің бір саласы және мемлекеттік
Қазақстан Республикасының бәсекеге қабілетті 50 елдің қатарынан нық
Экономикалық өсуді жеделдетудің және өндірістің тиімділігін арттырудың басты
Өндіріс тиімділігін ынталандырудың оңтайлы жүйесін қалыптастыруға, біздіңше, адамды
Жұмыскерлерді жоғары өнімді еңбекке құлшындыратын уәждемелер мен ынталандырмалардың
Бұл аталған проблемаларға теориялық тұрғыдан айрықша мән берілуі
1 Мемлекеттің экономикалық қызметтің теориялық негіздері
1.1 Мемлекеттің экономикалық қызметтің рөлі мен маңызы
Әкімшілік құқықтың құрамдас бір бөлігі мемлекеттік қызмет болып
Мемлекеттік қызмет – мемлекет қызметінің бір саласы және
Мемлекеттік қызметшілердің құқықтық жағдайларын Қазақстан Республикасының 1999 жылғы
Қазақстан Республикасында мемлекеттік қызметтің ұйымдастырылуы мен атқарылуы келесі
Мемлекеттік қызметшілер лауазымдарының құрамына мемлекеттік қызметшілердің саяси және
Ерікті еңбек ету құқығы. Қазақстан Республикасы Конституцияның 24-бабына
Қызмет түрін ерікті түрде таңдау мынаны білдіреді. Азамта
Қызмет түрін ерікті таңдауға қойылатын шектеудің мәні мынада,
Еңбек шарты. Қазіргі жағдайларда еңбек қатынастарына тұру үшін
Еңбек шартының мерзімі. Еңбек шарты әрқашан уақытша шеңберде
Жұмысқа қабылдау кезеңіндегі сынақ мерзімі. Қызметкердің тапсырылған жұмысқа
Егер қызметкер қылмысы үшін сотталса, шарт бұзылады және
Еңбек жағдайларында жұмыс беруші, қызметкерге оның атқаратынынан артық
Еңбек жағдайлары қызметкердің өмірі мен денмаулығы қауіпсіздігін қамтамасыз
Жұмыс уақыты. Қызметкердің денсаулығын қорғауды қамтамасыз ету және
Кез келген қоғамда мемлекет бірқатар факторларға: қоғам дамуының
- экономикалық дамудың қалыпты дамуына құқықтық базаны анықтау;
- монополиялық қызмеггі шектеу және бәсекелестікті қорғау;
- табыстар мен байлықты қайта бөлу;
- экономиками тұрақтандыру;
- ресурстарды қайта болу.
Аталған функциялардың іс-әрекеті тікелей немесе жанама түрде «қаржы»
Нарықтық жүйе табыстар мен байлықты алғашқы бөлуде айтарлықтай
Мемлекеттің экономиканы тұрақтандыру жөніндегі іс-қимылы экономикалық жағдаяттың ауытқулары
Экономикалык ресурстарды қайта бөлу екі жағдайда нарықтық жүйенің
- бірқатар тауарларды өндірудің тепе-тендік көлемінің олардың оңтайлы
- ресурстарды болуден рыноктың бас тартуы немесе қоғамдық
Бірінші жағдайда тауарлар мен қызметтер көрсетудің бірқатарын өндіру
Құйылым шығындарына айналадағы ортаның ластануымен, шудың, тербелістердің, түрлі
Құйылым щығындарын теңестіру үшін мемлекет ұсынымды шалатын мынадай
- қызметті заңнамалық шектеу немесе оны зиянды әсер
- құйылым шығындарына тең немесе жақын арнаулы салықтарды
Екі жағдайда да өнімге немесе қызмет көрсетуге ресурстарды
Құйылым пайдаларын: білім беру, санитарлық-профилактикалық шаралар, медициналық көмек,
Құйылымдар пайдалары кезіндегі мемлекетгің реттеуші іс-қимылдары сұраным мен
Құйылым шығындарының іс-әрекет процесі сызбаларда көрсетілген. Бұл шығындардың
Мемлекет орындайтын қызметтерге ең алдымен мыналар жатады:
- экономиканың қызмет ету үшін құқықтық негіздерді құру
- монополияға қарсы реттеу;
- макроэкономикалық тұрақтандыру саясатын жүргізу;
- ресурстарды орналастыруға ықпал ету;
- табыстарды бөлу аясындағы қызмет;
- мүліктік қатнастар субъектісі ретіндегі мемлекет қызметі.
Заңдық базаны құру – бұл барлық тауар өндірушілер,
Макроэкономикалық тұрақтану экономикалық өсумен, жұмыспен толық қамтамасыз
Ресурстарды қайта бөлу өнеркәсіптік және ауыл шаруашылығы өндірісіне
Бәсекелестік тетіктерін қамтамасыз етудегі бөлу - әлеуметтік топқа
Мемлекеттік меншік – сату-сатып алу объектісі болмайтын және
Қазақстанда жаңа мемлекеттіліктің қалыптасуына орай, ашық-құқылы институт ретінде
«Қазақстан дамуының жаңа белесіндегі «Қазақстан-2030» Стратегиясында» біздің ішкі
Реформа Қазақстанда тиімді, заманға сай мемлекеттік қызметті және
Мемлекеттік басқармаларды реформалаудың басым бағыттарының бірі кадрларды алу,
Қазақстан Республикасында мемлекеттік қызмет реформасының маңызды бөлімі басқарма
Бірыңғай кадрлық саясатты жүргізу үшін, республикалық және жергілікті
Органдардың есеп жүйесін және органдардың дерек есептілігін құру,
Мемлекеттік аппаратты жаңартуға себепші болатын келесі батыл шаралар,
Мемлекеттік қызметті Реформалаудың маңызды бағыты жемқорлықпен күрес болуы
Мемлекеттік қызметтің Қазақстандық үлгісін жасауда өзіміздің және шетелдің
Қазақстан Республикасында мемлекеттік қызмет реформасы жаңа экономикалық шарттарға
Біздің өз алдымызға қойған мақсатымызға жету қосымша жасақ
Ең бастысы: кешенді жетілдіру үдерісі еліміздің барлық тұрғындарының,
1.2 Мемлекеттiк қызметшілердің қызмет этикасы ережелері
Кодекске ҚР Президентінің 2007 жылғы 27 қарашасындағы №446
Мемлекеттiк қызмет атқару қоғам мен мемлекет тарапынан ерекше
Қоғам мемлекеттік қызметшi өзiнiң барлық күш-жiгерiн, бiлiмi мен
Қазақстан Республикасы мемлекеттiк қызметшiлерiнің осы ар-намыс кодексi (Мемлекеттiк
Мемлекеттік органдардың басшылары, орталық атқарушы органдарда – орталық
Мемлекеттiк қызметшiлер:
1) Республиканың Конституциясы мен заңдарын сақтауға;
2) Қазақстан Республикасының Президентi бекiткен тәртiппен мемлекеттiк қызметшiнiң
3) азаматтар мен заңды тұлғалар құқықтарының, бостандықтары мен
4) өзiне берiлген құқықтар шегiнде және қызмет мiндеттерiне
5) мемлекеттiк тәртiп пен еңбек тәртiбiн сақтауға;
6) өзiне заңда белгiленген шектеулердi қабылдауға;
7) заңдарда белгiленген қызметтiк әдеп нормаларын сақтауға;
8) басшылардың бұйрықтары мен өкiмдерiн, жоғары тұрған органдар
9) мемлекеттiк құпияларды және заңмен қорғалатын өзге де
10) қызметтiк мiндеттерiн атқару кезiнде алған, азаматтардың жеке
11) мемлекеттiк меншiктiң сақталуын қамтамасыз етуге;
12) мемлекеттiк қызметшiнiң жеке мүдделерi оның өкiлеттiгінен түйiсетiн
13) қызметтiк міндеттерін тиiмдi атқару үшiн өзiнiң кәсiби
Мемлекеттiк қызметшiлер өз қызметiнде:
- Қазақстан Республикасы Президентiнiң саясатын жақтауға және оны
- Конституцияны бұлжытпай сақтай және Қазақстан Республикасының заңдарына,
- азаматтардың құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерiн сақтау
- Қазақстан халқының бiрлiгi мен елдегi ұлтаралық татулықты
- мемлекеттік және еңбек тәртiбiн бұлжытпай сақтауға, өзінің
- жоғары кәсiби жұмыс үшiн барлық күш-жiгерiн жұмсауға,
- сыбайлас жемқорлық көрiнiстерiне қарсы тұруға;
- мемлекеттiк қызмет мүдделерiне залал келтiретiн iс-әрекеттi болдырмауға;
- кәсіпкерлiк қызметке араласуға және жекелеген шаруашылық субъектiлерiнiң
- қызметтiк ақпаратты пайдакүнемдік және өзге де жеке
- қызметi жоғары немесе төмен тұрған не өзiмен
- мемлекеттiк функцияларды орындаумен байланысты жеке және заңды
- заңмен белгіленген жағдайлардан басқа, қазақстандық немесе шетелдiк
- өзінің iске көзқарасымен және жеке мiнез-құлқымен ұжымда
- мемлекеттік органдардың тиімді жұмыс жасауына және мемлекеттiк
- кадрларды жерлестiк және жеке өзiне берiлгендiк белгiлерi
- басқа мемлекеттiк қызметшiлер тарапынан қызмет этикасы нормаларын
- өзінің қызметтік мiндеттерін атқару кезеңiнде киiм киюдің
Азаматтармен және заңды тұлғалармен қарым-қатынастарда мемлекеттiк қызметшiлер:
1) азаматтардың мемлекет институттарына сенiмiн нығайтуға ықпал етуге;
2) қарапайымдылық танытуға, өзiнiң лауазымдық жағдайын, соның iшiнде
3) өзiнiң iс-әрекеттерiмен және шешiмдерiмен қоғам тарапынан негiздi
4) өтiнiштердi қарау кезiнде төрешiлдiк пен сөзбұйдаға салу
5) шығу тегiне, әлеуметтiк, лауазымдық және мүлiктiк жағдайларына,
6) жалпы қабылданған моральдық-этикалық нормаларды сақтауға, мемлекеттiк тiлге
7) сыпайы және әдептi болуға тиiс.
Өзіне бағынысты қызметкерлерi болатын мемлекеттiк қызметшiлер:
1) бағынысты қызметкерлердiң мiндеттерi мен қызметтiк өкілеттiктерiнiң көлемiн
2) бағынысты қызметкерлерiне қатысты негiзсiз айыптауларға, дөрекілік фактiлерiне,
3) бағынысты қызметкерлердi құқыққа қайшы терiс қылықтар немесе
Мемлекеттiк орган қызметiнің мәселелерi бойынша көпшiлiк алдында оның
Мемлекеттiк қызметшiлер мемлекеттiк қызметтiң беделiне нұқсан келтiрмей, пiкiрталасты
Мемлекеттiк қызметшiлер мемлекеттiк саясат және қызметтiк iсінің мәселелерi
1) мемлекет саясатының негiзгi бағыттарына сәйкес келмесе;
2) жариялауға рұқсат етiлмеген қызметтiк ақпараттарды ашатын болса;
3) мемлекеттiк лауазымды тұлғаларының атына әдепке сай емес
Мемлекеттiк қызметшінің атына коммерциялық ұйымдарды басқаруы және кәсіпкерлiк
Мемлекеттiк қызметшiнi сыбайлас жемқорлық жасаған деп көпшілiк алдында
Мемлекеттiк қызметшiлердiң осы Кодекстi сақтауы олардың қызметтiк борышы
Осы Кодексте көзделген талаптарды бұзғаны үшiн мемлекеттiк қызметшiлер
Мемлекеттiк органның ұжымы оның басшысының шешiмi бойынша мемлекеттік
2 Сырткы экономикалық қызметті мемлекеттiк реттеу
2.1 Сыртқы экономикалық қызметті мемлекеттік реттеудің мәні, негізгі
Қазақстан Республикасында мемлекеттік қызметтің ұйымдастырылуы мен атқарылуы келесі
Мемлекеттік қызметшілер лауазымдарының құрамына мемлекеттік қызметшілердің саяси және
Қазақстан Республикасы Конституцияның 24-бабына сәйкес: “Әркімнің еңбек ету
Қызмет түрін ерікті түрде таңдау мынаны білдіреді. Азамта
Қызмет түрін ерікті таңдауға қойылатын шектеудің мәні мынада,
Қазіргі жағдайларда еңбек қатынастарына тұру үшін еңбек шартын
Еңбек шарты әрқашан уақытша шеңберде әрекет етеді. Бірқатар
Қызметкердің тапсырылған жұмысқа сай келетінін тексеру үшін сынақ
Егер қызметкер қылмысы үшін сотталса, шарт бұзылады және
Қызметкер еңбек шарты бойынша өзіне алған міндеттерді орындаудан
Еңбек жағдайлары қызметкердің өмірі мен денмаулығы қауіпсіздігін қамтамасыз
Қызметкердің денсаулығын қорғауды қамтамасыз ету және басқа себептермен
Сыртқы экономикалық қызметті мемлекеттік реттеуі – бұл мемлекеттік
Сыртқы экономикалық қызметті мемлекеттік реттеу бойынша мемлекет әрекеттерінің
сыртқы экономикалық қызметті қатысушыларды тіркеу;
кеден шекара арқылы өткізілетін тауар мен басқа
тауарлар эскпроты мен импортының тәртібі.
Сыртқы экономикалық қызметті жедел реттеудің әдістеріге экспорт пен
Фритредирлеу – бұл еркін сауда саясаты. Бұл кезде
Тауарларды басқа елдердің нарығында ішкі нарықтағы бағаларынан төмен
Контингенттеу дегеніміз белгіленген уақыт аралығында тауарлардың белгілі бір
Сыртқы экономикалық қызметті мемлекеттік реттеудің тетігі
Өзінің мәні бойынша мемлекеттік реттеу тетігін экономикалық және
Мемлекеттік реттеудің тетігі 1 суретте көрсетліген. Тарифті емес
экспорттық квоталанатын тауарлар тізімін қысқарту.
конкурстық сату негізінде квоталарды қайта бөлу.
сауда тізімін құру.
экспорт пен импорты куәләндіру (мысалы экспорт кезінде тауардың
тауарларды кіргізу қауіпсіздігінің кез келген түрі.
ішкі фисктердің импортқа таралуы: ҚБС, акциздер және
антидемпинг және өтемдік алымдардың тетігін пайдалану.
Сыртқы экономкиалық әрекетін тарифтік реттеу шараларына жатады:
импорттық тарифті пайдалануды импорттық операцияларды
реттеудің жалғыз құралы ретінде тәжірибеге енгізу.
ҒЗЖ және ҒЗТКР бойынша мемлекеттік бағдарламаларды талдау,
экспорттық алым, төлем мен тарифтерін алу тәртібін қарапайым
ішкі баға мен дүниежүзілік тауарлық нарық бағалардың деңгейін
жақындату.
елге маңызды импортты мемлекет жағынан тура жәрдем ақы
валюталық реттеу: валюталық табыстың түсуін бақылау, экспорттық операциялар
халықаралық сауда-саттық пен сайыстарды ұйымдастыру арқылы көбінесе тура
Кеден тарифтері сыртқы сауданың экономикалық реттегіштерінің бірі болып
ҚР кеден төлемдердің келесі түрлері пайдалынады
адволарлық баж салығы, тауарлар мен басқа заттардың кедендік
бағысына пайызда қосып есептелінетін.
өзгешелік, тауарлар бірлігіне белгіленген мөлшерде қосып
есептелінетін.
аралас, кеден салықтың екі түрі үндесуі.
Тауарларды ҚР кедендік аумағына еңгізу және сол аумағынан
Арнайы кеден салығын қорғау шаралар ретінде қолданылады, егер
Антидемпинг алымдар тауарларды экспорт елінде бәсекелес бағасынан төмен
Төлем балансы және валюталық реттеудің негіздері
Төлем балансы дегеніміз нақты уақыт кезеңі бойынша
Төлем балансының қалпына мемлекеттік әсер етудің бірнеше негізгі
Бірінші әдіс – тура бақылау, оған кіреді импортты
Екінші әдіс – дефляциялау (инфляциямен күрес) ішкі экономикалық
Үшінші әдіс – айырбастау курсының өзгеруі. Айырбастау бағамының
Белгіленген – заңды анықталынатын валюталык паритеттерге негізделінген ұлттық
Лажсыз көндірілген валюталық бағам – валютаны шетел валютасына
Валюталық саясат – мемлекеттің ағымдағы және стратегиялық мақсаттарына
Нарықтық – нарықта сұраныс пен ұсыныс әсерімен валюталық
Валюталық саясатты өткізу тәсілдері боп (тура және жанама
Тура заңнамалық актілер мен орындаушы өкімет әрекеттері
Мемлекеттік органдармен валюталық саясатты өткізу құралдарымен боп келеді:
дисконттық, девиздік саясат;
валюталық қорларды диверсификациялау;
валюталық шектеулер;
валютаның конверсиялану деңгейін, валюталық бағамның режимін реттеу;
девальвация және ревальвация.
Дисконттық саясат – бір жағынан капиталдың халықаралық айныламына,
Девиздік саясат – мемлекеттік органдарымен шетел валютасын сатып
Девальвация – бір немесе бірнеше шетел валюта бірлігіне
Валюталық операицяларды тура реттеудің формалары:
орталық банкта жаңа шетел банктерін пайыздықсыз есепте
резидент еместерді инвестициялау мен шетел адамдарына ұлттық
бағалы қағаздары сатуға шек қою.
Валюталық қорларды диверсификациялау – халықаралық есептерді, валюталық интервенциялауды
3 Мемлекеттік экономикалық қызметті жетілдіру жолдары
Соңғы он жылдың бедерінде, Қазақстанда мемлекеттік қызметтің тиімділігін
Оған қоса Еліміз Президентінің биылғы Жолдауында Қазақстанның әлемдегі
Демек, Қазақстанды алда әлеуметтік экономикалық және саяси демократиялық
Ол үшін, аталған Жолдауда Қазақстанның даму барысының басымдылықты
Әрине, бұл мақсаттарға жетуіміз үшін өзімізден көш ілгері
Бұл ретте, мемлекеттік қызмет саласында сыртқы тәжірибелерді
Басқарудың мемлекеттік әкімшілік жүйесі дамыған елдерде олардың мемлекеттік
Сондықтан да, Қазақстан үшін басқару саласында едәуір нәтижелерге
Дамыған елдердің мемлекеттік басқару саласында, кадр әлеуетін басқару
АҚШ, Ұлыбритания, Жапония, Францияда заманауи мемлекеттік қызметтің негізі
Шетелдерде мемлекеттік қызметпен және кадр саясатымен айналысатын, шенеуніктердің
Дамыған мемлекеттердің кадр қызметтері өз қызметінде ұйымдағы басқару
Халықаралық тәжірибені саралау нәтижесі негізінен әлемде екі
Мансаптық жүйенің елеулі ерекшеліктері болып – мемлекеттік қызметке
Екі жүйеде де, олардың белгілі бір ауытқуларына қарамастан
Шет мемлекеттердің мемлекеттік қызметшілерінің корпусын қалыптастыруы мәселесіне
Болашақ шенеуніктерді дайындау, мемлекеттік аппараттың түрлі құрылымдарында олардың
Францияда қызметке іріктеу жүргізу конкурс емтиханын тапсыру барысында
Жапонияның мемлекеттік қызметшілерінің кадр әлеуетін пайдалану тәсілі тиімді
Қазақстан үшін АҚШ-тың мемлекеттік қызметке мамандарды іріктеу тәжірибесі
Реформалауда озық нәтижеге қол жеткізген елдердегі мемлекеттік қызметшілерге
Шетелдердегі мемлекеттік қызметшілерді даярлау және біліктілігін арттыру
Бүгінгі күні еліміздің мемлекеттік қызметі интенсивті қарқында дамуда.
Қазақстанда мемлекеттік қызметтің қалыптасуы салыстырмалы түрде алғанда соңғы
Демек, бәсекеге қабілетті ең үздік 50 мемлекеттің қатарына
Алдағы бес жылға арналған ЖІӨ өсуі бойынша стратегиялық
Қазақстанның ашық экономикасы жағдайында сыртқы инфляциялық қысымға қарсы
Экономикалық саясаттың мақсаты - монетарлық, фискалдық, сондай-ақ құрылымдық
Қойылған міндеттерді орындау үшін ақша-кредит, фискалдық, сондай-ақ құрылымдық
Ақша-кредит саясаты баға мен қаржы жүйесінің орнықтылығын қамтамасыз
Ішкі валюта нарығында Ұлттық Банк теңгенің айырбас бағамының
Фискалдық саясат макроэкономикалық орнықтылыққа зиянын тигізбей экономиканың дамуын
Осы мақсаттар үшін, бюджет шығыстарын шектеу емес, номиналды
Шығыстардың жоспарлы деңгейін ұстап тұру, бюджет кірістерінің төмендеуін
Әзірленетін жаңа Салық кодексі шеңберінде бизнестің бәсекеге қабілеттілігін
Құрылымдық саясат капитал ағынын әртараптандыру және экономиканың салаларын
Алдағы бес жылға арналған ЖІӨ өсуі бойынша стратегиялық
Қазақстанның ашық экономикасы жағдайында сыртқы инфляциялық қысымға қарсы
Экономикалық саясаттың мақсаты - монетарлық, фискалдық, сондай-ақ құрылымдық
Қойылған міндеттерді орындау үшін ақша-кредит, фискалдық, сондай-ақ құрылымдық
Ақша-кредит саясаты баға мен қаржы жүйесінің орнықтылығын қамтамасыз
Ішкі валюта нарығында Ұлттық Банк теңгенің айырбас бағамының
Фискалдық саясат макроэкономикалық орнықтылыққа зиянын тигізбей экономиканың дамуын
Осы мақсаттар үшін, бюджет шығыстарын шектеу емес, номиналды
Шығыстардың жоспарлы деңгейін ұстап тұру, бюджет кірістерінің төмендеуін
Әзірленетін жаңа Салық кодексі шеңберінде бизнестің бәсекеге қабілеттілігін
Құрылымдық саясат капитал ағынын әртараптандыру және экономиканың салаларын
Қорытынды
Кез келген елдің экономикасы көптеген ерекшеліктер мен айырықша
Қазақстан Республикасында мемлекеттік қызметтің ұйымдастырылуы мен атқарылуы келесі
Экономикалық өсімді ынталандыру механизмін қалыптастыруда бірінші кезекте ғылымды
Пайда болған қиындылықтарға қарамастан, тұтастай алғанда, отандық ғылым
Ғылымның жоғары технологиялық өрістеріне негізделген өндіріс, өнім нарығының
Экономикалық өсімді ынталандырудың тиімді механизмін қалыптастырудың маңызды бағыттары
- экономиканың, жоғары технологиялық үрдістері басым құрылымына көшу;
- іргелі және қолданбалы зерттеулері мемлекет және жеке
- ғылыми зерттеулерді бюджеттік қаржыландырудың тұрақты, заңдық нормативтермен
- қаржы ресурстарын тиімді пайдалана отырып, адам әлеуетін
Сыртқы экономикалық қызметті мемлекеттік реттеуі – бұл мемлекеттік
Қолданылған әдебиеттердің тізімі
1 Еңбекке ынталандыру мен ұйымдастырудың шетелдік тәжірибесі //Халықаралық
2 Қазақстандағы өндіріс тиімділігін арттыруда материалдық ынталандыру жүйесін
3 Өндіріс тиімділігін басқарудың маңызды элементі фирма
4 Экономикалық ынталандыру жүйесінің қағидаларын әзірлеуді сапалы экономикалық
5 Ғылыми-техникалық прогресті экономикалық ынталандыру принципі өндіріс тиімділігін
3