МАЗМҰНЫ
Кіріспе
1 тарау. Компьютерді қолданушыларды электронды ақпаратпен қамтамасыз ету
1.1. Оқыту процесін компьютерлендіру
1.2. Электронды оқытудың негізгі мәселесі – электронды ақпаратпен
1.3. Білім беруді ақпараттандырудың негізгі талаптарының бірі –
1.4. Мультимедиа құралдары мен технологиялары 33
1.5. Қашықтан оқыту
2 тарау. Delphi программалау ортасында Қазақстан туралы мәліметтер
2.1 Мәліметтер қорын құруда Delphi-дің мүмкіндіктері 37
2.2 Мәліметтер қорын басқару программасы. 43
Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер тізімі
Кіріспе
Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев «Болашақта еңбек етіп, өмір сүретіндер
Орта білім беру жүйесін ақпараттандырудың негізгі мақсаты –
Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2005-2010 жылдарға арналған
Бүгінгі күні әлемдік ақпараттық білім кеңістігінің деңгейіне республика
Индустриалдыдан ақпаратты өркениетке көшудің қазіргі кезеңінде қоғам дамуының
Ел президентінің Қазақстан халқына Жолдауында өткен ғасырдың отызыншы
Қазіргі уақытта «қоғамды ақпараттандыру», «білім беруді ақпараттандыру» деген
Ақпараттық мәдениет дегеніміз тек компьютермен дұрыс жұмыс істей
Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2005-2010 жылдарға арналған
Қазақстан Республикасы дүние жүзінің дамыған елдері сияқты орта
Ғылыми-техникалық прогрестің қарқындап дамуы қоғам өмірінің барлық салаларын
Ақпараттандырудың негізгі бағыты ХХІ ғасырдың талаптарына сәйкес қоғамды
Әрбір елдің технологиялық даму дәрежесіне оның экономикалық қуаты
Елбасымыз Н.Ә.Назарбаев 2007 жылғы Қазақстан халқына арналған Жолдауында
І. 1.1. Оқыту процесін компьютерлендіру
Қазіргі кезеңде оқулықтар теориясы, оқытудың жаңа ақпараттық технологиялармен
Оқу пәндерінде электронды оқулықты пайдаланудың нәтижелілігі мынада:
тез арада қайтарма байланыс болуын қамтамасыз етеді (интерактивті
қажетті ақпараттық материалдарды жылдам тауып алуға мүмкіндік береді;
гипермәтіндік түсіндіруден жан-жақты ақпараттық мағлұматтар алады;
әрбір жеке тұлғаның, білімін, білік іскерлігін әрбір тараулар
Сонымен қатар, электронды оқулықты мынадай жағдайларда қолдануға болады:
теориялық материалды өз бетімен оқып-үйренуге, зерттеуге мүмкіндік
сабақты иллюстрациялы материал ретінде жабдықтауда көмектеседі;
сабақта және сабақтан тыс уақытта өз бетімен әр
емтиханға дайындық кезеңдерінде пайдаланылады.
Оқу пәндеріне электронды оқулықты қолдану өте тиімді. Оқушылар
Қазақстанда оқыту ісін ақпараттандыру білім беру сапасын көтереді,
Қазіргі мектептің даму болашағы қоғамның даму үрдісімен үнемі
Сонымен қатар, электронды оқулықтарды пайдалану кезінде оқушылар бұрын
Электронды оқулық арқылы пәндер бөлімдерін түрлі суреттер, видео
Электронды оқулықтармен компьютерлік оқу әдістемелік құралдарды өз дәрежесінде
Компьютерді пайдаланудың қазіргі заманға сай өркендеуі білім беру
Оқыту үрдістерінде оқыту әдістерін тиімді пайдалану, білім беру
Білім беру жүйесін тұтастай ақпараттандыру оқушының білім сапасын
Олар оқушыларға тақырып шеңберінде немесе белгілі бір уақыт
«тереңдетілген» технология ретінде (компьютерлік оқытуды жекелеген тақырып немесе
негізгі технология ретінде (белгілі бір бөлімді оқытқанда қолданылатын
монотехнология ретінде (барлық оқыту, оқытуды басқару үрдісі, яғни
Білімге бір-бірінен үлкен арақашықтықта орналасқан әр түрлі оқу
оқыту – бұл баланың компьютермен қарым-қатынасы;
баланың компьютерлік оқытуға икемделе алуы;
оқытудың диалог түрінде болуы;
мұғалімнің кез келген уақытта оқу үрдісіне өзгерістер енгізе
оқушы мен компьютердің өзара байланысы барлық түрде болуы:
жеке және компьютермен байланыс кезіндегі психологиялық ахуалын демеу.
Оқыту жүйесінің көп деңгейлі жетілдірілуі олардың тарамдалуы мен
Компьютер оқу материалын беру мүмкіндігін едәуір кеңейтеді. Түсті
Компьютерлік оқытудың екі түрін бөліп көрсетуге болады. Оқушы
Оқу процесінде компьютерді қолданудың мынадай тиімді жақтары бар:
компьютермен жұмыс істеу оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттырады;
компьютер оқыту барысында оқушылардың еске сақтау, қабылдау,
компьютер оқушыларға белсенді түрде көмектеседі, ол есептің жауабын
Компьютерді оқыту құралы ретінде қолданудың жемісті нәтижесін қолында
Оқу процесінде компьютерді тиімді пайдалану үшін, алдымен мұғалімнің
Ғылым мен техниканың талаптарына қарай білімнің көлемі ұлғайып,
Білімнің баяндылығы принципі бұрын оқылған материалдарды әрдайым еске
Білімнің баяндылығы принципін жүзеге асыру үшін математиканы оқыту
өткен материалды қайталауды іскерлікпен ұйымдастыру;
оқушылардың білімі мен икемін уақытында тексеріп, олардың біліміндегі
оқушыларға ұсынылатын есептер мен жаттығулардың жүйелілік сипатына ерекше
Ал оқушыларға мынадай талаптар қойылады:
оқу материалын анық әрі қысқа баяндап, әрбір теориялық
өздік жұмыстардың алуан түрлерін тиянақты орындай білу;
негізгі ұғымдардың анықтамаларын, теоремаларды, формулаларды және т.б. анық
теорияны қарапайым есептерді шығаруға қолдана білу.
Республика мектептерінде оқу процесін компьютерлендіруде қиыншылық туғызып отырған
Оқу процесіне компьютерді енгізу оқытушының міндеті жөніндегі сұрақты
Білім беруге компьютерді енгізуді бір жағынан мемлекет талаптарына
Компьютерді қолданған оқу процесін сырттан қарағанда, компьютер оқушының
Жаңа түсінікке байланысты компьютерлік оқыту кезінде оқытушы, оқушыларды
І. 1.2. Электронды оқытудың негізгі мәселесі – электронды
Қазіргі кезде жоғарғы оқу орындарында ақпараттық-коммуникациялық технология қашықтан
Электрондық оқыту бейне, аудио, мультимедия технологиясы мен олардың
Сымсыз интерфейспен, портативті құрылғылардың көмегімен оқытудың өзіндік сипаттамалары
А.Соловов оқу үрдісін қашықтан және дәстүрлі ұйымдастыруды өзара
Электрондық оқытуды ғылыми-әдістемелік негіздеу ұялы оқытудың да аспектілерін
Электрондық оқытуды жасау мен енгізу үшін оқытуды басқару,
Ақпараттық құралдар, мультимедиялық бағдарламалар және Интернет.
Электрондық оқытуды әзірлеудің бағдарламалық құралдары.
Оқу үрдісін басқарудың ақпараттық жүйесі.
Электрондық оқытудың негізгі мәселесі ақпараттық-коммуникациялық технология негізінде ақпараттық
Дидактикалық тұрғыда электрондық оқытудың төмендегідей маңызды мәселелері анықталады:
білім беру үрдісінің субъектілері арасында толыққанды ақпараттық өзара
электрондық оқытуда ақпараттық-коммуникациялық пәндік ортаның ерекшеліктерін анықтау;
электрондық оқыту үрдісінің субъектісінің оқу іс-әрекетін тиімді қамтамасыз
Оқытудың тиімділігі оқытудың жеке тұлғалық стиліне, яғни, оқушыға
Электрондық оқытудың тиімділігіне жету мақсатында электрондық курстың мазмұнын
логикалық ақпараттық құрылымы мен байланысы;
семантикалық – пайдаланылатын ұғымдарға аралық түсіндірме берілмеуі керек,
тұтастық – иерархиялық топтаманы және ұғымдардың тектік қатынастарын
түпнұсқалық – бейімделмеген ақпаратты, яғни, оқу мәтіндері мен
Әдістемелік–ұйымдастырушылық деңгейде электрондық оқыту мынадай қағидаларға сүйене отырып
білім беру бағдарламаларының тұлғалық–бағдарланған сипаты (маркетингтік әдіс, оқушылардың
іс жүзіне бағдарланған мазмұн және бірлескен іс-әрекеттің тәсілдері;
білім берудің негізгі субъектілері ретінде оқушылардың белсенділігі және
оқу үрдісінде өзара әрекеттің сипаты мен мазмұнының мәнділігі
рефлексивтілігі (оқушылардың мазмұнды іс-әрекеттер тәсілін, ең бастысы, өзіндік
вариативтілігі (әр түрлілігі);
мотивацияны қолдайтын ұстаным;
білім беру мазмұны және оқушылардың іс-әрекетін ұйымдастырудың модульдік–блоктық
интерактивтілік – тек оқытушы мен студенттің арасындағы ғана
Қазіргі кездегі қоғамның ақпараттану жағдайында ақпараттық технологиялардың қарқынды
Классикалық педагогикада әдістемелік жүйенің бөліктері төмендегіше көрсетіледі:
оқыту мақсаты;
оқыту мазмұнының құрамы: ақпараттық теориялық бөлік, тәжірибелік бөлік,
оқыту құралдары;
оқыту әдістері;
оқыту түрлері.
Дәстүрлі әдістемелік жүйеде оқу үрдісіндегі бөліктер бірдей және
әдістемелік жүйенің бөліктерін электрондық оқытуға сәйкес толығырақ қарастырсақ,
Оқыту мақсаттары мен міндеттеріне білім беру, біліктілік пен
Оқыту мазмұнының құрамына әрдайым теория, білімді тәжірибелік бекіту
Электрондық оқыту түрлері мен жабдықтары
Оқыту мақсаттары Электрондық оқыту түрлері мен жабдықтары
Білім беру Мәтіндік және мультимедиялық оқу материалдарының жинағы.
Біліктілік пен дағдыны қалыптастыру Компьютерлік демонстрациялау бағдарламасы.
Жаттықтырушы бағдарламасы.
Автоматтандырылған жаттықтырушы.
Тәжірибе алмасу Электрондық кеңес.
Интернет / интернет Форум.
Интернет / Интернет конференция.
On-line-семинар.
Алынған білім, біліктілік пен дағдыны тексеру On-line-сабақтар.
Тестілеу.
Тексеру тапсырмалары.
Электрондық оқытудың әдістемелік оқыту моделінде оқыту құралдарының орын
Электрондық оқыту құралдарына оқытуды ұйымдастыру және жүргізу үшін
Нақты бағдарламалық өнімді жасау мен қолдану технологиясы жеке–дара
Ұсынылатын аспаптар жиынтығы оқыту мазмұнының құрылымын қандай да
Бағдарламалық өнімнің деңгейі оны қолдану кезіндегі нақты жұмыс
Болашақ педагогтарды даярлауда педагогикалық жоғары оқу орындарының факультеттерінде
Дамудың мұндай кезеңінде оқу үрдісін компьютерлік техниканың жетістіктеріне
Білімді ақпараттандыру үрдісі уақыттың табанды құбылысы және қазақстандағы
Білім беру ортасын компьютерлендіруді жеделдету қажеттілігін анықтайтын негізгі
бірінші фактор - ЭЕМ-ді пайдалану аймағындағы жоғары білікті
екінші фактор - жалпылама компьютерлік сауаттылық мәселелерін шешу
үшінші фактор - педагогикалык ғылымдардың логикалық дамуын анықтайтын,
Білімді компьютерлендіру әр түрлі педагогикалык есептерді шешу үшін
Білім беру ортасын компьютерлендіру мәселесімен айналыстатын тек ғалымдар
Білім беру ортасында жаңа ақпараттық технологияны енгізумен байланыстырып
Көптеген педагогикалык, ғылым өкілдері, мектем және жоғарғы оқу
Білім беру ортасында компьютерлік техникаларды пайдалануда келесі бағыттарды
информатика және компьютерлік техника оқыту объектісі ретінде;
компьютер оқу-тәрибие қызметі құралы ретінде;
компьютер педагогикалық басқарма жүйесінің компоненті ретінде;
компьютер ғылыми-педагогикалық зерттеулсрдің тиімділігін арттыру
құралы ретінде.
Біздің елімізде қоғамды ақпараттандыру жағдайы бойынша білімді қайта
Ақпараттану қоғам мен мемлекеттің дәстүрлік материалының немесе энергетикалық
Білімді ақпараттандыру концепциясында оқыту мазмұнын өзгерту жағы да
Бірінші бағыт информатика аймағында оқу пәндерін құрумен, оқып
Екіншісі барлық білім деңгейіндегі оқу пәндерінің пәндік мазмұнын
Үшінші бағыт ақпараттанудың оқу мақсатына терең әсерімен байланысты.
Келесі кезекте білімді ақпараттандыруды төмендегі талаптары бойынша калыптастыруға
1. Қоғамның әрбір мүшесіне мәлімет пен білімнің берілуі.
Жеке тұлғаның интеллектуальдык. және шығармашылық қабілеттерін дамытуы.
Ынтымақтастығы (айырбастау, тілектестік).
Біліктілігін үздіксіз көтеру немесе әрбір қоғам мүшесінің өмір
Жалпы білімді және тәрбиені гуманизациялауы.
Білім алуды жеделдетуі.
Ақ.параттық технология мен жалпы компьютерлік сауаттылықты байланыстырып оқытуы.
8. Білім беру мен оқытуды қарқындатуы.
Білімді ақпараттандыру концепциясы - ұзақ әрі қиын үрдіс
1) жалпылама жаңа ақпараттық технология құралдарын игеру; жаңа
дәстүрлік оқу пәндеріне жаңа ақпараттық технология құралын белсенді
үздіксіз білім беру мазмұнын оның барлық деңгейінде түбегейлі
Білім беруді ақпараттандыру педагогикалық практиканы психолого-педагогикалық түрде жасап
Білім беруді ақпараттандыруды толық өмірдегі ақпараттық қоғам шартына
Қазақстан Республикасында қабылданған білімді ақпараттандырудың мемлекеттік бағдарламалары еліміздің
Қазақстан Республикасында қабылданған білімді дамыту Тұжырымдамасы 2015 жылға
Білімді ақпараттандыру оқушылардың білім сапасын арттыруға және болашақ
Электронды оқытудың мазмұны оқушының зерделі ойлау қабілетін дамытуға
Бұл электронды оқытудың тиімділігі, арақашықтықтан оқытуға, оқушының өздігінен
Электронды оқытудың педагогикалық модульдік технологиясына негізделген және мәтіндік
Орта мектептердегі білім беру барысы кең түрдегі ғылыми
Компьютерлік оқыту бағдарламалары оқуды талдау мүмкіндігін кеңейтеді, яғни,
өзара тығыз байланысты материалдарды үлкен емес, кішкене бөлшектерге
бағдарланған мәтіндерді оқып-үйренуге оқушылар белсенділігін арттыру;
оқушының әр жауабына артынша баға беру;
оқытудың қарқыны мен мазмұнын дараландыру;
бағдарланған мәтіндердің эмпирикалық верификациясы (тексеру).
Бірінші ұстаным – бағдарламашы автордан оқу материалын тиянақты
Оқытушы оқушының компьютерлік сауаттылығына сүйене отырып, оқытудың әдіс-тәсілдерін
Қорыта келгенде, электронды оқулықтардың көмегімен компьютерде білім беру,
Білім беруді ақпараттандырудың негізгі бағыттары:
методологиясын жетілдіру мен стратегиялық мазмұнын таңдау;
әдістері мен формаларын ұйымдастыру;
қоғамды ақпараттандырудың қазіргі жағдайында тұлғаны тәрбиелеу мен дамыту;
оқытудың әдістемелік жүйесін жасау;
оқушының интеллектуалдық потенциалын дамытуға бағыттау;
өз бетімен білім алу біліктілігін қалыптастыру;
информациялық – оқу, эксперименттік – зерттеу қызметінің өз
тестілік, диагностикалық бақылау әдістері мен оқушылардың білім деңгейін
Алдымен жаңа информациялық технологияға көшпей тұрып оқу –
Білім берудегі жаңа информациялық технология (ЖИТ) – оқу
Болашақта Қазақстанда білім беру жүйесін ақпараттандыру телекоммуникациялық желілерді
ақпараттық мәдениетті ұйымдастыру процесін жоғары деңгейге жеткізу;
жасалынған және дамып келе жатқан телекоммуникациялық желілерді біртұтас
біртұтас ақпараттық кеңістікке әртүрлі деңгейдегі ақпараттармен алмасуды қамтамасыз
білім беруді дербестендіруді қамтамасыз ету, дистанциялық оқытуға мүмкіндік
Білім беру жүйесінде телекоммуникация желілерін жасау Қазақстан Республикасында
Оқытуды компьютерлендіру кезінде оқушылардың қалыптасуға тиісті әрекеті мен
Компьютерлік оқу құралдарын жасау пәнді оқытудың мазмұнына, логикасына
Бүгінде біз білім беруді одан әрі ақпараттандырудың екінші
Алайда, білім беру жүйесінде білімдік және ақпараттық технологияларды
І. 1.3. Білім беруді ақпараттандырудың негізгі талаптарының бірі
Қазіргі заман талабы бойынша білім беруді ақпараттандырудың негізгі
Оқу материалдарын ұтымды игеруде электрондық оқулықтардың атқаратын рөлі
Электрондық оқулықтар – ғылыми негізде дайындалған педагогикалық ақпараттық
Электрондық оқулық - оқу пәнінің негізгі ғылыми мазмұнын
- кері байланысты іс жүзінде тез арада қамтамасыз
- жай оқулықтағы ақпаратты іздеу мүмкіндіктері біраз уақыт
- гипермәтінді түсіндірулерге өту барысында уақытты үнемдеуге көмектеседі.
Ең бастысы, электрондық оқулықтарды дайындаудың бір жүйеге келтірілген
- белгілі бір пәнге байланысты дайындалған электрондық оқулықтың
- электрондық оқулықтар курста оқытылатын тараулар мен тақырыптарға
- электрондық оқулықтың кәдімгі оқулықтар мазмұнын қайталамауын, яғни,
- белгілі бір тақырыпқа қатысты материал 2-3 экрандық
Егер мәтін көлемі бірнеше экрандық бетті қамтитын болса,
Кез келген жаңа идеяны немесе өндірілген өнімді ұсынуда
Интернет дистанциялық презентациялар өткізудің ең қолайлы құралы болып
Екінші жағынан алғанда, презентация деп айрықша текті электрондық
Презентация даярлаудың автоматтандырылған құралдарының бірі – Microsoft Office
2006 жылдың 1 наурызындағы Қазақстан Республикасының Президенті Н.Назарбаевтың
Электронды оқулықпен оқытудың негізгі мақсаты: «Оқыту процессін үздіксіз
Осы уақытқа дейінгі білім беру саласында тек мұғалімнің
Қазіргі уақытта электрондық WEB оқулықтардың қандай екендігі туралы
Мазмұны қиындау бір үлкен тақырып бөліктерін өткенде қосымша
Электронды оқулықтарды қолдану барысында оқушылардың сабаққа деген қызығушылығының
Электрондық оқулықтың мазмұндық бөлігі гипермәтін арқылы жүзеге асырылады.
Электрондық оқулықтың операциялық бөлігі интерактивті режимдегі тапсырмаларды орындауға
Электрондық оқулықтың бағалық - нәтижелік бөлігі тестер арқылы
Оқушы тұлғасының дамуына ықпал жасайтын сабақтар үлгісінің бәріне
оқушылардың базалық білім, ептілік, дағдыларын (білім беру стандарты
оқыту үрдісінде оқушының теориялық және өнімділік ой құрастыру
оқушылардың танымдық қызығулары арқылы оқуға деген мотивациясын дамыту;
оқу материалын игеруде және оқу іс-әрекеттерінде жете ұғындыруға
белгілі бір мәселе шешуде оқушылардың ынтымақтастығын, серіктестігін ұйымдастыру;
көбіне оқу жұмысының топтық түрлерін қолдану;
оқушылардың өзіндік жұмыстарының ізденісті–зерттеу түрлерін ұйымдастыру;
оқу үрдісінде компьютерлік технологияларды қолдану;
оқыту барысында әртүрлі шапшаңдықпен және әр түрлі көлемді
дамытушы оқытуға арналған ойындарды қолдану;
жаттығу сабақтарын сапалы ұйымдастыру (коммуникациялық жаттығулар, зейін, ес,
Осы міндеттерге жүгіне отырып, дәстүрлі білім беру жүйесінде
мектепте және әрбір сыныпта, оқу тобында мұғалімдер мен
оқушы мен мұғалімнің қарым–қатынасы (өзара сыйласы, түсінісу) әрекеттестік
оқыту үрдісінде репродуктивтік және шығармашылық іс-әрекеттер оқушылардың жеке
оқыту деңгейінің анықталған бір ізгілікті–біртіндеушіліктің болуы (оқыту жылдарына
Электрондық оқулықтар білімді ақпараттандырудың негізгі факторлары болып табылады
Дидактикалық модуль – педагогикалық технологияның атап айтқанда оқытудың
Дидактикалық модуль әдістемелік аппараты айқын көрсетілген жаңа буын
Электрондық оқулықтар пән саласындағы жетекші мамандар, педагогдидакт -
Электрондық оқулықтар – оқытудың автоматтандырылған процесі болып табылады.
«Электрондық оқулықтар жасаудың педагогикалық техникалық құрылымы оқыту үрдісінің
1-сурет. Электрондық оқулықтың құрылымы
Мұндай мәтіндік және компьютерлік деп бөлінетін екі дидактикалық
Бұл модельге сәйкес оқу материалының мазмұны электрондық оқулықтағы
2-сурет. Электрондық оқулықты пайдалануға негізделген оқытудағы ақпараттық технологияның
Электрондық оқулық материалдарын оқу процесінде жаңа материалды оқу
Электрондық оқулықтағы дидактикалық модуль оқушылардың құнды және елеулі
Электронды оқулықтарды оқу процесінде қолдану, оқу материалын қабылдауды
Электрондық оқулық жаңа оқу құралы, ал оның құрылымы
Енді электрондық оқулықтың кейбір элементтеріне кәдімгі қағаздағы оқулықпен
Электрондық оқулықта мәтіндік ақпарат қысқа және тұжырымды болады,
Электрондық оқулықта өте көп көрнекілік материалдар қамтылады. Бұл
Кәдімгі оқулықта тіптен берілмейтін бейне материалдардың берілуі электрондық
Электрондық оқулық кәдімгі оқулықта берілуі қиын гиперсілтемелі болады.
Кәдімгі оқулықта кітап беттерін белгілеу арқылы қайталай отырып,
Электрондық оқулықта оқушыға ұсынылатын әдебиеттер тізімі болуы тиіс.
Электрондық оқулықты пайдалану басқа оқыту программаларымен кешенді түрде
Оқытудың ақпараттық технологиясын оқу процесінде тиімді пайдалану оқу
Сонымен электронды оқулықтың мұғалімге көмекші құрал ретінде де,
Қазіргі заман талабы бойынша мектепте гуманитарлық бағытта оқытылатын
Мұғалім үшін электронды оқулық бұл күнделікті дамытылып отыратын
Оқу материалдарын ұтымды игерудегі Электрондық оқулықтардың атқаратын рөлі
Электрондық оқулықтың құндылығы әрине, оның тақырыптық мазмұнында. Кейін
Мазмұндау мәтін, сурет, кескін, схема, кесте, график, т.с.с
Схемокурс – оқулықтың мазмұнын қысқартылған пән, график түрінде
Өзін-өзі бақылаудың тесттік жүйесі оқу материалының мазмұны арнайы
Сабақта қолданылатын электронды оқулық жай оқулыққа қарағанда тиімді.
Электронды оқулықтардың негізі дыбыстық, мультипликация және бейне фрагменттерінен
Жаңа ақпараттық технологияның пайда болуына дейін эксперттер көптеген
Егер материал дыбыстық болса, онда адам оның көлемінің
Электрондық оқулық жас буынның жаңа әдебиеті болып есептеледі.
Электронды оқулықпен оқытудың негізгі мақсаты – оқыту үрдісін
Білім берудің кез келген саласында, соның ішінде гуманитарлық
Оқулық материалының мазмұнын үйренуші дәрістің кез келген үзіндісін
Электрондық оқулық таңдап алынған хабарды көшіруге мүмкіншілік береді.
Бүгінгі таңда «Ақпараттық мәдениет» деген терминнің анықтамасына айналған
Электрондық оқулықтарды пайдаланып сабақ өткізудің тиімділігі сабақ барысында
І. 1.4. Мультимедиа құралдары мен технологиялары
Мультимедиалық технологиялар – бейнелік және аудиоэффектілік, әр түрлі
Мультимедиа құралдары - деп әр түрлі орталарды: графиканы,
Мультимедиа жарнамалық бизнесте, компьютерлік ойындар жасауда кең қолданылады.
Мультимедиа технологиялары құралдарын оқу - әдістемелік материалдары кешендерін
Мультимедиа технологиялары ақпараттың көптеген түрлерін саналы түрде интегрирлеуге
сканерден өткізілген фотографияларды, сызбаларды, карталарды, слайдтарды қосатын бейнелер;
дауыстың дыбыстық жазбалары, дыбыстық эффектілер және музыка;
видео, күрделі видеоэффектілер;
анимациялар және анимациялық имитациялар.
Мультимедианы білім беруде тиімді қолдануды көптеген мысалдармен бейнелеуге
Мысалы:
Статистикалық мәтінге қарағанда көзге көрнекті, тартымды, әдемі бейнесуреттермен,
Мектеп жағдайында жасауға мүмкін емес физика немесе химия
Мультимедиа көмегімен сыныптан тыс жерге бармай – ақ
Қазіргі мультимедиалық құралдардың дамуы әртүрлі типті ақпаратты бейнелеуге
«Виртуалды шындық» нағыз бар немесе ойдан құрастырылған нысандарға
Виртуалды шындық – бұл дыбыстық, көзге көрнекті, тактильді
"Виртуалды шындық" жүйелері адамның ортамен тікелей қарым –
Осындай тәрізді мультимедиалық құралдарды мектепте қолдану қабылданатын ақпаратты
І. 1.5. Қашықтан оқыту
Тәуелсіз еліміздің рухани және экономикалық өрлеуі, білім берудің
оқушылардың компьютерлік сауаттылығын ашады;
оқыту, тәрбиелеу үрдісіндегі ақпараттық алмасу сипатын айқындайды;
дайын бағдарламаларды қолдана білу шеберлігін арттырады;
ойлау қабілетін дамытады.
Жалпы қашықтықтан оқытуды сырттай конференция өткізуге мүмкіндік беретін
«Ауыл мектептерін қашықтықтан оқыту» жобасы бойынша ақпараттық-коммуникациялық технологияларды
Қашықтықтан оқытуды жүзеге асырудың негізгі әдістері электронды оқулықтар
Қашықтықтан оқытудың Жер серіктестігі арнасының басты мақсаты –
Қашықтан оқыту – оқулық материалын жеткізу, оны өз
Қазақстанда қашықтан оқыту жүйесін халықтың мынадай категориялары қажет
ЖОО студенттері;
Орта мектеп оқушылары;
Түрлі деңгей басқарушылары;
Аймақтық басқару органдары жетекшілері;
Жұмыспен қамту қызметінде тіркелген тұлғалар;
Екінші білім алуға немесе біліктілігін өзгертуге ниет білдірген
Қандай да бір білім саласындағы біліктілігін арттырғысы келетін
Қашықтан оқытудың негізгі ақпараттық технологиялары:
оқу-әдістемелік материалдар жинақтарын құрамдастырып, оқушыларға өз бетімен оқып-үйрену
эфирлік, кабельді және ғарыштық телевизия жүйелерін пайдалануға негізделген
студенттерді оқу-әдістемелік материалдармен қамтамасыз ету үшін де, оқытушы
Internet арқылы қашықтан оқыту жүйесін Internet желісіне қатынай
2006 жылдың басында «Шалғайдағы және осал аймақтардың орта
Порталда тіркелген пайдаланушылардың мектеп бағдарламасы бойынша білім беру
Форумда оқытушылар әрбір оқу курсы бойынша пікір алмасып,
2 тарау. Delphi программалау ортасында Қазақстан туралы мәліметтер
ІІ. 2.1. Мәліметтер қорын құру қадамдары
Мәліметтер қоры – бұл ақпараттар жинақталған файлдар (Таблица)
Жаңа мәліметтер қорына таблица құрмас бұрын, бірінші бұл
Осы негізде мәліметтер қорын құру үшін келесі қадамдарды
Каталог құру.
Псевдоним құру.
Таблица құру.
Каталог құру
Мәліметтер қорының файлдары үшін Каталог (папка) Жетектегіштің көмегімен
Осы негізде құрылған Қазақстан туралы мәліметтер қорының каталогы:
Псевдонимді құру
Мәліметтер қорының псевдонимі Delphi-ң құрамына кіретін BDE Administrator
BDE Administrator диалогтық терезесінің түрі 2.1-суретте көрсетілген.
2.1-сурет BDE Administrator терезесі
Терезенің сол жағындағы Databases қосымшасында компьютерге тіркелген псевдонимдар
Псевдоним құру кезінде үнсіз келісім бойынша Paradox форматындағы
2.2-сурет New Database Alias диалогтық терезесі
Драйверді таңдап, ОК батырмасын басқаннан кейін Псевдонимдар тізімінде
Осыдан кейін администратор көмегімен автоматты түрде құрылған псевдоним
Псевдоним атын былай өзгертуге болады: псевдоним атына тышқанның
Мәліметтер қорының файлына жолды Definition қосымшасындағы Path өрісінде
2.3-суретте Қазақстан туралы мәліметтер қоры үшін құрылған КР
Құрылған псевдоним конфигурациялар файлында (Idapi.cfg) тіркелу үшін, Object
2.3-сурет Псевдонимді құру нәтижесі.
Таблица құру
Таблица Delphi-ң құрамына кіретін Database Desktop утилитінің көмегімен
Жаңа таблица құру үшін Delphi - Database Desktop
2.4-сурет.
2.5-сурет.
Нәтижесінде таблица жазуларының құрылымын анықтауға болатын Create Paradox
Таблицаның әр өрісіне атын, типін және керек болса
Өрісте орналаса алатын Өріс типі берілгендер типін анықтайды.
Таблица 2.1. Өріс типі ақпараттар типін анықтайды
Тип Константа Анықтама
Alpha A Символдар жолы. 1 – 255 диапазонында
Number N Число из диапазона 10-307— 10308 с
Money $ Ақшалық форматтағы сан.
Short S 32767—32767 диапазонындағы бүтін сан
Long Integer I 2 147 483 648-2 147
Date D Дата
Time Т Миллисекундпен өрнектелген уақыт
Time stamp @ Уақыт және дата
Memo M Айнымалы ұзындықтағы символдар жолы. Memo типінің
Formatted Memo F Айнымалы ұзындықтағы символдар жолы (Memo
Graphic G Графика
Logical L Логикалық мән "АҚИҚАТ" (True) немесе "ЖАЛҒАН"
Auto-increment + Бүтін сан.
Өріс типін анықтайтын тұрақтыларды пернетақтадан енгізуге болады немесе
Бір немесе бірнеше өрістерді кілттік өріс ретінде ерекшелеуге
Егер өріске жазылған мән белгілі бір диапазонда болу
Таблица құрылымы анықталғаннан кейін таблицаны сақтау керек. Бұл
Егер Сақтау батырмасын баспай тұрып, Display table өрісіне
Немесе таблицаға берілгендерді енгізу үшін бұл таблицаны ашамыз.
Өріске берілгендер пернетақтадан әдеттегідей енгізіледі. Келесі өріске өту
ІІ. 2.2. Мәліметтер қорын басқару программасы.
2.1 листингте Қазақстан республикасы программасының мәтін модулі көрсетілген.
Листинг 2.1. "Қазақстан Республикасы" мәліметтер қоры
unit peter_;
interface
uses
Windows, Messages, SysUtils,
Classes, Graphics, Controls, Forms,
Dialogs, ExtCtrls, StdCtrls,
DBCtrls, Mask, Db, DBTables,
jpeg; // чтобы можно было выводить JPG-иллюстрации;
type
TForml = class(TForm)
Tablel: TTable; . // база данных — таблица
DataSourcel: TDataSource; // источник данных для полей
// редактирования-просмотра
Label1: TLabel;
Label2: TLabel;
Label3: TLabel;
DBEditl: TDBEdit;
DBEdit2: TDBEdit;
DBMemo1: TDBMemo;
Image1: ТImage;
DBEdit3: TDBEdit;
DBNavigatorl: TDBNavigator;
Label4: TLabel;
procedure TablelAfterScroll(DataSet: TDataSet);
procedure DBEdit3KeyPress(Sender: TObject; var Key: Char);
procedure DBNavigatorlClick(Sender: TObject; Button: TNavigateBtn)
procedure TablelBeforeOpen(DataSet: TDataSet);
private
{ Private declarations }
public
{ Public declarations }
end;
var
Forml: TForml;
BmpPath: string; // Путь к файлам иллюстраций. Иллюстрации
// находятся в подкаталоге Data каталога программы.
implementation
($R *.DFM}
// выводит фотографию в поле Imagel
procedure ShowFoto(foto: string);
begin
try
Forml.Imagel.Picture.LoadFromFile(BmpPath+foto);
Forml.Imagel.Visible:=True;
except
on EFOpenError do
begin
MessageDlg('Файл иллюстрации '+foto+' не найден.',
mtlnformation, [mbOk], 0) ;
end;
end;
end;
// переход к другой записи (следующей, предыдущей,
// первой или последней)
procedure TForm1.TablelAfterScroll(DataSet: TDataSet);
begin.
if form1.DBEdit3.Visible then
begin
form1.DBEditS.Visible := False;
form1.Label4.Visible:=False;
end;
if Forml.DBEditS.Text "
then ShowFoto(Form1.DBEditS.Text)
else form1.Imagel.Visible:=False;
end;
// нажатие клавиши в поле Фото
procedure TForml.DBEdit3KeyPress(Sender: TObject; var Key: Char);
begin
if (key = #13) then
if Forml.DBEdit3.Text ''
then ShowFoto(Forml.DBEdit3.Text) // показать иллюстрацию
else forml,Imagel.Visible:=False;
end;
// щелчок на компоненте Навигатор
procedure TForml.DBNavigatorlClick(Sender: TObject; Button:
TNavigateBtn);
begin
case Button of
nblnsert: begin
Imagel.Visible:=False;// скрыть область вывода иллюстрации
DBEdit3.Visible:=True; // показать поле Фото
Label4.Visible:=True; // показать метку Фото
end;
nbEdit: begin // редактирование записи
DBEdit3.Visible:=True; // показать поле Фото
Label4.Visible:=True; // показать метку Фото
end;
end;
end;
// перед открытием таблицы
procedure TForml.TablelBeforeOpen(DataSet: TDataSet);
begin
BmpPath:=ExtractFilePath(ParamStr(0))+'data\';
end;
end.
end.
Қорытынды.
ХХІ ғасыр – ақпарат ғасыры болғандықтан адамзатқа компьютерлік
Бүгінгі таңда мектепте гуманитарлық бағытта оқытылатын пәндерді компьютердің
Білім беру жүйесін ақпараттандыру қазақстандық білім беру үшін
Ақпараттандырудың негізгі бағыты ХХІ ғасырдың талаптарына сәйкес қоғамды
Ақпараттандыру және бұқаралық телекоммуникацияларды ғаламдастыру кезеңіндк қазіргі қоғам
Ғылым мен техниканың даму қарқыны оқу-ағарту саласының оқыту
Интернет жүйесінде жұмыс істеу оқушыларға әлемдік білім мен
Заман ағымына қарай күнделікті сабаққа видео, аудио қондырғылары
Қазақстанның тәуелсіз мемлекет ретінде қалыптасуы орта білім беру
Мектепті ақпараттандыруға мемлекет тарапынан қашанда үлкен экономикалық қолдау
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
Журнал «Білім берудегі менеджемент». 2006ж, №4, 184-187 бет
Журнал «Білім берудегі менеджемент». 2007ж, №2, 139-144 бет
Журнал «Білім берудегі менеджемент». 2006ж, №3, 183-187 бет
Журнал «Білім берудегі менеджемент». 2007ж, №1, 30-33 бет
Журнал «Информатика негіздері». 2004ж, №3, 8-9 бет
Журнал «Информатика негіздері». 2006ж, №6, 24-26 бет
Журнал «Информатика негіздері». 2006ж, №4, 6-бет
Журнал «Информатика негіздері». 2005ж, №1, 10-11 бет
Журнал «Қазақстан мектебі». 2006ж, №10, 63-64 бет
Журнал «Қазақстан мектебі». 2006ж, №2, 8-12бет
Журнал «Қазақстан мектебі». 2006ж, №7-8, 28-30бет, 30-31 бет
Журнал «Қазақстан мектебі». 2004ж, №7, 26-28 бет
Журнал «Қазақстан мектебі». 2006ж, №9, 11-12 бет
Журнал «Қазақстан мектебі». 2006ж, №6, 17-19 бет
Журнал «Қазақстан мектебі». 2004ж, №8, 13-16 бет
Журнал «Қазақстан мектебі». 2004ж, №11, 9-10 бет
Журнал «Қазақстан жоғарғы мектебі». 2004ж, №3, 108-110бет.
Қазақстан өз дамуындағы жаңа серпіліс жасау қарсаңында Н.Ә.Назарбаев
Borland Delphi 4. Руководство Разработчика – Стив Пачеко.:
Диплом жұмысын дайындау кезінде қолданылған сайттар:
http://www.Bankreferatov.ru, www.Referatus.ru
http://do.vko.gov.kz/kz/\do_vko_gov_kz/Информационно- коммуникационные технологии.htm ;
http://www.e.gov.kz/main/citizenry/edu_youth_policy/edu_inform/article/1773 ., «Білім беруді ақпараттандыру».
48
Алған білімін, өзін тексереді
Көрнекілік, сурет, сызбалар компьютермен іске асырылады
Тест тапсырмаларын орындайды
Түрлі ақпараттық анықтамалар алады
Пәнге деген қызығушылығы артады
Сарамандық тапсырмалар орындайды
Дидактикалық материалдарды қолдану тиімділігі артады
Ойлау қабілетін дамытады
Электронды оқулық
Оқыту мақсаты
Оқыту формасы:
автономдық, қашықтан оқыту
Оқыту мазмұны: теория, білімді тәжірибелік бекіту, білімді тексеру
Оқыту әдістері: топтық әдіс, жеке-дара оқыту әдісі
Оқыту мақсаты: бағдарламалық өнімдер
Электрондық оқулық
Мотивациялық мақсаты
Мазмұндық
Операциялық
Бағалы-нәтижелік
Электрондық оқулық
Компьютерлік оқыту жабдықтары
Практикалық сабақ
Оқу материалы
Мұғалімнің басшылығымен өзіндік жұмысты ұйымдастыру
Электрондық оқулықпен сабақтан тыс уақыттағы өзіндік жұмыс
Лабораториялық сабақ
Білім тексеру