ЖОСПАР
Кіріспе 3
I-тарау. Бастауыш сатыда оқушыларды эстетикалық тәрбиелеудің теориялық негіздері
I.1.Педагогика ғылымында “эстетикалық тәрбие” ұғымының анықталуы 5
I.2. Бастауыш сынып оқушыларының сұлулық сезімдерін тәрбиелеу жолдары
II-тарау. 2-сыныпта “Ана тілін” оқыту барысында оқушылардың эстетикалық
II.1.Бастауыш сынып оқушыларының эстетикалық тәрбиесін қалыптастыруда көркем шығармалардың
II.2. 2-сыныпта ана тілі сабақтарында оқушылардың эстетикалық тәрбиесін
Қорытынды 33
Әдебиеттер тізімі 33
Кіріспе
Қазақстан Республикасы бастауыш білімнің мемлекеттік стандартында бастауыш сатыдағы
Баланы жастайынан эстетикалық тәрбиелеуге Мағжан Жұмабаев ерекше назар
Дәл осы ойды Ы.Алтынсариннің еңбектерінен байқауға болады. Ы.Алтынсарин
Орыс халқының педагогтары К.Д.Ушинский,В.А.Сухамлинский, А.С.Макаренко да эстетикалық тәрбие
Қазіргі мектеп практикасын талдау да бастауыш сатыда көркем
Дегенмен, бастауышта оқушыларды эстетикалық тұрғыдан тәрбиелеуге көркем шығармаларды
Сондықтан біз осы тақырыпты жан-жақты зерттеуді көздеп, алдымызға
2-сыныпта ана тілін оқыту барысында оқушылардың эстетикалық тәрбиесін
Осы мақсаттан туындайтын міндеттер:
Ұлы адамдардың, ғалымдардың пікірлеріне сүйене отырып, “Эстетикалық тәрбие”
Озат мұғалімдер тәжірибе қортындыларына сүйене отырып 2-сыныпта ана
Зерттеу объектісі – бастауыш сатыдағы оқыту процесі.
Зерттеу пәні – 2-сыныпта ана тілі сабақтарында оқушылардың
Зерттеу жұмысында қолданылған әдістер:
Тақырыпқа бай педагогикалық, әдістемелік әдебиеттерді жинақтау, талдау.
Озат мұғалімдер тәжірбиелерін жинақтау, қорыту.
Бақылау.
Кіріспеде жұмыстың мақсат – міндеттері анықталып, зерттеу объектісі,
I-тарауда ұлы адамдар мен педагогтардың пікіріне сүйене отырып
II-тарауда 2-сыныпта ана тілі сабақтарында оқушыларды эстетикалық тәрбиелеуде
Бастауыш сатыда оқушыларды эстетикалық бағытта тәрбиелеудің маңыздылығы жөнінде
I-тарау. Бастауыш сатыда оқушыларды эстетикалық тәрбиелеудің теориялық негіздері
I.1.Педагогика ғылымында “эстетикалық тәрбие” ұғымының анықталуы
Философиялық тұрғыдан алып қарайтын болсақ “эстетика” деген сөздің
Ал,”эстетикалық” дегеніміз не, бұл сөз нені білдіреді? Бұл
Эстетикалық тәрбие адамның рухани бейнесін қалыптастырудың соншама ауқымды
“Көркемдікке тәрбиелеу” дегеніміз - өнер құралдарымен тәрбиелеу деген
Батыстың белгілі философы И.Кант (1724-1804) “Прекрасное есть символ
Эстетикалық (сұлулық) тәрбие беру балалардың өскен ортасына, жасына
Дала ойшылдары жас өскіннің эстетикалық тәрбиесіне ерекше көңіл
Аса мәнді эстетикалық түйіндерді кейіннен ұлы Абай мен
Осы ойды Абай қырық үшінші қара сөзінде ары
Халықтың ауызекі шығармашылығын Абай өзінің педагогикалық идеяларын таратуда,
Мәселен, қарасөздерінде мақал-мәтелдерді талдау, ертегі, аңыз сюжеттерінде, салт-дәстүрлерге
Егер топтап айтар болсақ, мақал мен мәтелдерді талдау
Жастарға адам баласының сыртқы сұлулығы мен ішкі жан-дүниесінің
Сонымен қатар ол жоғары адамгершілік қасиеттердің мінез-құлық мәдениеттілігіне
Балалар мен жастардың әсемдікке, сұлулыққа деген көзқарасын қалыптастыруда
Мұндай суреттемелер “Жаз”, ”Күз”, ”Жазғытұрым”, ”Желсіз түнде жарық
Өлеңдегі табиғаттың әсем көрінісі, күн шұғыласы, адамдардың, жан-жануарлардың
Абай қазақ қыздарының нәзік жанын, ибалы қасиеттерін, мінез-құлқын,
Мысалы:
Қақтаған ақ күмістей кең маңдайлы,
Аласы аз қара көзі нұр жайнайды.
Жіңішке қара қасы сызып қойған,
Бір жаңа ұқсатамын туған ойды.
Маңдайдан тура түскен қырлы мұрын,
Ақша жүз, ал-қызыл бет тіл байлайды.
Нәзік бел тал шыбықтай бұрындайды.
Қалаң қара шашы бар жібек тамды,
Торғындай толқындырып көз таңдайды…
Осылайша әдемі кейіптеумен бірге:
Бұлардың кейбірінің мінездері,
Ешнәрсе көрмегенсіп бұртақтаған.
Кейбірі жайдары, ашық боламын деп,
Орынсыз адамдармен жыртақтаған – деп қыз-келіншектерге мұндай одағай
Абай эстетикалық тәрбиенің құрамы ретінде халық музыкасының маңызына
Абай, әсіресе, халық арасынан шыққан әнші-күйшілердің, ақын-жыршылардың өнеріне
Эстетикалық тәрбие туралы пікір айтқан адамдардың бірі –
“Ата көрген оқ жонар” дегендей, Шоқанның көркемдік танымының
Шоқанның халық шығармашылығына деген сүйіспеншілігінің қалыптасуына, көркемдік талғамының
Шоқанның балалық шағы Көкше өңірінде – Оқжетпес, Құсмұрын,
Бала жасынан әжесі Айғанымнан ертегі, аңыз-әңгімелерді, тарихи оқиғалар
Эстетикалық тәрбие туралы құнды пікір айтқан адам –
Ыбырай осы бала жастан халықтық педагогикадан алған тәлім-тәрбиесін,
Ы.Алтынсариннің де эстетикалық тәрбие проблемаларын қозғайтын арнайы еңбектер
“Қазақ хрестоматиясына” енгізілген ауыз әдебиетінен жинаған материалдардың мазмұны
Белгілі педагог Мағжан Жұмабаев:
“Тәрбие төрт түрлі: дене тәрбиесі, ақыл тәрбиесі, сұлулық
Шетел ғалымы Г.Маркет: Эстетикалық қызығу, эстетикалық қажеттілікке қарағанда
Зерттеуші Жолдасбеков С.А. өз еңбегінде:
“Эстетикалық қызығушылық деп біз эстетикалық құндылығы бар объектіге
I.2. Бастауыш сынып оқушыларының сұлулық сезімдерін тәрбиелеу жолдары
Есімі соңғы кездері жұртшылыққа мәлім бола бастаған Ө.Тілеуқабылұлы
Ғұлама адамның киген киімі қонымды әрі жарасымды, таза
Ортағасырлық шипагерлік бұл арадағы негізгі түйіні – адам
Дене тік және сұңғақ болып қалыптасуы бала үшін
Ғұлама дененің көркем болып қалыптасуы үшін мынадай кеңес
Орта ғасырлардағы келесі бір қазақ ғұламасы шежіре-тарихшы Қадырғали
“Адам эстетикасы” дегенде біз нені түсінеміз?
Енді осыған тоқталайық:
1. Сыртқы келбет (түр-тұрпат). Сән.
Сыртқы келбет пен мінез-құлық тығыз байланысты. Ол туралы:”әлем-жәлем
Сыртқы түр деп нені айтамыз? Бұған кіретін құбылыстар:
Мүсін – адам денесінің әдеттегі, үйреншікті қалпы. Шағын
Мүсінді де, мүсінсіз де адамдар бар. Артық салмақ
Мысалы, Америкада 42 жастағы Уолтер Хадсоннің салмағы 550
Артық толысудың себептері:
Кең тараған себебі – тамақты көп ішіп, аз
Жасы ұлғаюы себепті зат алмасудың бұзылуына байланысты ауру.
Баланы сәби шағында күшті тамақтандыру семіздікке алып келуі
Балаларды шектен тыс тамақтандырмау керек.
4. Тұқым қуалаушылық.
Адам өзінің пішінін қадағалауы қажет. Әйелдер кейде сәнді,
Бұл бастауыш сатыдан бастап, бала санасына құйыла беретін
Сыртқы түр, киім, шаш, т.б. туралы сөз еткенде
Мінез-құлықтың мәдениеті тек өзінің келбетімен, түр-тұрпатыңмен ғана адамдарға
Мәселен, күлкі қарапайым болуы тиіс. И.Мержаев жазғандай:”Ауызды кең
3.Этикет. Этикеттің негіздері.
“Этикет” сөзі француз тілінен алынған, “мінез-құлықтың белгіленген, тұрақталған
Қоғамның дамуының басында ешқандай этикет болған емес. Ежелгі
Тәрбие мен өзін-өзі тәрбиелеу адамның темпераментін ескере отырып,
Сыпайылық – бұл адамдарға деген құрмет. Ізгі ниетті
Әдептілік, өнегелік – бұл өзіңізді басқа адамның орнына
Бұл – жеке және қызмет бабындағы қатынастарда шама-шарықты
Егер қонақ абайсызда ыдысты сындырып алса, оған ренжігеніңізді
Тілектестік, жақсылық тілеушілік басқаларға көмек беріп, олардың жайын
Ойын кезінде немесе сеанс үстінде әңгімелеспейді және түсінік
3.Киім туралы.
Киімге қойылатын бірінші талап – мұнтаздай тазалық. Киім,
Бастауыш сатыда эстетикаға эстетикалық талғам қалыптастыратын жол-ол-көркем шығармалар.
Көркем шығармалар негізінде экологиялық, этикалық, эстетикалық мұраттарды оқушылардың
Осы орайда зерттеу мәселесін жүзеге асыруда сабақта белгілі
Адам тек ақыл-оймен ғана емес, -сезіммен де өмір
Сол қалыптасқан қатынастар мен сезімдердің материалдық көрінісі көркем
Әдеби – теориялық білім де, әдебиеттің тарихы да
Әдебиеттің тарихы мен теориясы әдебиетшіні ғана дайындайды, оларда
Көркемөнердің ғылымнан айырмасы – ғылым заттар өзін зерттесе,
Білім мен сезім тұтастығы (синтезі) - әдебиет сабағында
Өнер арқылы ғана сезім мен білім бірлігі болып
Бірақ бұл қызметін тек табиғатқа, дүниеге жан бітіру
Ғылым сендіріп, дәлелдеп, ақиқатты өз болмысында танытып оқытса,
Әрине, көркемөнерде де дәл және нақты білім мен
Өйткені шығарма әлеміне ену – көркемөнерді қабылдаудың негізгі
Оқушы осылай шығарма әлеміне ену барысында бастан кешкен
Көркемөнерді оқумен үндес бұл заңдылық туралы Б.Неменский былай
Табиғатқа жан беріп, оны қабылдаушы адаммен біртұтас субъекті
Табиғатқа ізгілік қатынасты қалыптастыратын әдеби мұраларды бейнелі қабылдауға
I-тарауды қорытсақ, М.Жұмабаевтың пікірінше, әр адамның сұлулық сезімдері
Тәрбиешінің міндеті балада искусствоның қандай түріне ынта бар
1) Балаға жаратылыс сұлулығынан ляззат алғызу. Жаратылыста сұлулықтың
Жаратылыс сұлу. Бала сол сұлу жаратылыстың құшағында болсын,
2) Баланың маңайындағы нәрсенің бәрі жинақты, ретті, таза
Баланың маңайындағы жүрген адамдар ретті, тәртіпті, таза болуға
Ас жеп отырып әжесі жалаңаш қолмен мұрнын сіңбіріп,
Баланың маңайында сөйленетін сөздер де әдепті, сұлу болуға
Және баланың маңайындағы адамдардың жүріс-тұрыстары да әдепті, сұлу
3) Баланы сұлу искусствомен терең таныстыру керек. Бала
II-тарау. 2-сыныпта “Ана тілін” оқыту барысында оқушылардың эстетикалық
II.1.Бастауыш сынып оқушыларының эстетикалық тәрбиесін қалыптастыруда көркем шығармалардың
Қазақстан Республикасы бастауыш білімнің мемлекеттік стандартында білім берудің
Бұл бастауыштағы ана тілі пәніне де қатысты міндет.
Әдебиет сабағында оқушылардың қиялын дамытуға үлкен мүмкіндік бар.
“Искусство. Бала искусстводан көп әсер алсын. Күй, ән
Атақты педагог В.А.Сухомлинский оқу процесі мен тәрбие процесінің
“Сенім мен қайырымдылықтың қайнар көзі бізді қоршаған ортаның
Л.В.Занков өзінің дидактикалық жүйесінде психология ғылымында әсерленуге эмоцияға
Әсерлену – субъектінің көңіл күйін, объектіге деген қатынасын
Көркем шығармалар көркем образдар, суреттер, сипаттаулар мен тілдің
“Әдебиеттің басты міндеті оқушының сезіміне әсер ету, сол
Хрестоматияға енгізілген қай шығарманы алмайық, адамгершіліктік, танымдық дидактикалық
Сонымен бірге осы әңгімедегі “…қырдың жығылар асты үлкен
Хрестоматияда халықтың тұрмыс-тіршілігіне, өміріне, іс-тәжірибесіне байланысты туындаған мақал-мәтелдерге
…Біз надан боп өсірдік
Иектегі сақалды.
“Өнер – жігіт көркі” деп,
Ескермедік мақалды… - деп айтылатын ойдың немесе әңгіменің
Ы.Алтынсарин – қазақ музыкасын өте жоғары қастерлеген, өзі
Балалар мен жастардың әсемдікке, сұлулыққа деген көзқарасын қалыптастыруда
Жазды күні шілде болғанда,
Көк орай, шалғын бәйшешек
Ұзарып өсіп толғанда:
Күркіреп жатқан өзенге
Көшіп ауыл қонғанда.
Шұрқырап жатқан жылқының
Шалғыннан жоны қылтылдап.
Ат, айғырлар, биелер
Бүйірі шығып ыңқылдап,
Суда тұрып шыбындап
Құйрығымен шылпылдап
Арасында құлын, тай
Айнала шауып бұлтылдап.
Жоғары, төмен үйрек, қаз
Ұшып тұрса, сымпылдап.
Қыз, келіншек үй тігер,
Бұрала басып былқылдап,
Ақ білегін сыбанып,
Әзілдесіп сыңқылдап.
Өлеңдегі табиғаттың әсем, сұлу көрінісі, жан-жануарлар қимылы, күн
Абай өлеңдерінің әрбір жолынан балаларға үлгі-өнеге аларлық насихат
Мысалға “Желсіз түнде жарық ай”
Желсіз түнде жарық ай,
Сәулесі суда дірілдеп.
Ауылдың жаны терең сай,
Тасыған өзен гүрілдеп.
Мұндағы табиғат көрінісі суреттемесінің нақтылығы, мәселен, Абайдың түн
Тағы бір пікірге жүгінсек, әдіскер-ғалым Ә.Қоңыратбаев:
“Көркем шығарманы эстетикалық талғам тұрғысынан білгір талдау үшін
Білікті әдіскер ғалым бұл тұжырымын тағы да нақтылай
Көркем шығарманы эстетикалық тұрғыдан танып, талдау үшін эстетика
Көркем шығарма дегеніміз ол адам баласының (автордың) өз
“…Сұлулық – адам бойында әрқашан болатын қажеттілік пен
Шығарманың көркемдігін тану үшін адам өзінің эстетикалық талғамын,
Эстетикалық қабілет- эстетикалық әрекеттерді атқару мүмкіндігін арттыратын адамның
Эстетикалық қабілет әдебиет сабақтарында сезім сергектігі, тереңдігі, көркемдікке
Әдебиет сабағында белгілі бір мақсатқа жетуде, атап айтқанда
Көркем өнер авторының шығармаға дарытқан ішкі жан сезімі
Шығарма ішіндегі адамның табиғатқа ізгілік қатынасы бүкіл шығарманың
Эстетикалық қабылдау деп көркемөнер туындыларының басқалай заттар мен
Осы арақашықтықты дұрыс жүріп өтіп, дұрыс көркем қабылдауы
Эстектикалық қабылдаудың жемісі – қабылдаушы санасында пайда болған
Сонымен әдебиет сабақтарында көркем шығарманы, соның ішінде табиғатқа
1 2 3 4
р/с Қабылдау сатылары қабылдау барысында жүзеге асатын эсте-тикалық
1 Қабылдау-дың мотиві эстетикалық қажетсіну қабылданатын шығарманың
2 әсерлену эстетикалық сезім, рахаттана бастау, эстетикалық бақылау
3 шығарма-дан өз мұ-раттарын іздеу эстетикалық талғам, елестету.
4 қабылдау-шының реципиентке айналуы. эстетикалық баға шығарма әлеміне
5 интерпре-тациялау эстетикалық баға, пікір өз деңгейіне,
6 идентифи-кациялау эстетикалық мұрат, рухани байлық. өз тағдырына,
7 катарсис эстетикалық толғаныс күйі. адам жылайды, шаттанып
Бұл кестеден мынандай анықтамалар туындайды:
көркем шығарманы қабылдау адам - өзіне-өзі іштей бекітіп
көңіл-күйінің ашылуы, әсерленуі;
шығармада іштей іздеген, тілеген бейнені танып сүйсінуі, жарқын
қабылдаушы адамның қабылдаған адамға (рецепиент) айналуы. Қабылдаушы санасында
қабылданып отырған эстетиканың құндылық авторлық күйден түрленіп, қабылдаушының
Эстетикалық қабылдау нәтижесінде көркемөнердің ізгі мәні жүзеге асады:
Л.С.Высотскийдің зерттеуі бойынша өнер шығармасы адам психологиясында әсерлі
Көркем шығарманы эстетикалық қабылдау барысында әрбір білімнің түпкі
Жоғарғы кестеде көрсетілген сол атауларды айқындай кетейік.
Эстетикалық қажетсіну – эстетикалық құбылыстармен қатынаста, сұлу құбылыстармен
Эстетикалық сезім – адамның болмыс пен өнерді бағалау
Эстетикалық сезім көңіл-күйін туғызады; тебірену, жарқын шаттану, тазару,
Эстетикалық талғам – адамның эстетикалық талғам тұрғысынан сұлулықты
Эстетикалық сана – көркемөнерді, болмысты эстетикалық идеал тұрғысынан
Эстетикалық сезім, эстетикалық талғам, эстетикалық бақылау, эстетикалық қабылдау,
Эстетикалық сана нақты көркем шығарманың эстетикалық құндылық бейнесін
Эстетикалық пікір эстетикалық талғамнан туындайды, дәлелді, дәйекті негізделген
Эстетикалық рахат күйі - әрқашан адамның көңіл-күйіне, жеке
Эстетикалық рахат сезімі адамды шығармашылық жұмысқа қанағаттандырады, бейімделуін
Адамның ішкі жан дүниесі аккумулятор сияқты, зарядтап отырса,
Тікелей қабылдау барысында назарына іліккен заттарды, құбылыстарды, шығармаларды
II.2. 2-сыныпта ана тілі сабақтарында оқушылардың эстетикалық тәрбиесін
Бастауыш сатыда аса қажетті пәндердің бірі – ана
I бөлім. Туған елім –
II бөлім. Асыл сөз.
III бөлім. Адам болам десеңіз…
IV бөлім. Еңбек түбі – береке.
V бөлім. Табиғат – тіршілік бесігі.
VI бөлім. Өнегелі өмір.
VII бөлім. Біздің тілегіміз – достық.
Аталған бөлімдерде халық тілінің бүкіл асыл қасиеттерін бойына
“Үлгілі шығарма түсінікті болғанда ғана сезімге әсер ете
Оқулықтағы әрбір бөлім арнайы енгізілген – Зерделі мен
Ш.Уәлихановтың “Табиғаттың өзінде өзінше бір сүйсінерлік, жанға жайлы
Мәтіндердегі әдемі тіркестерді, көркем сөздерді пайдаланып оқушылар табиғат
Халық шығармаларының баланың ойын, қиялын дамытып, тілін жетілдіруде
Негізгі идеясы – адамгершілік тәрбиесі – оқушы жүрегіне
Бөлімдегі Ы.Алтынсариннің “Бұл кім?”, Ж.Смақовтың “Апаның тілін алса
Мәтіннің мазмұнын аша түсу үшін шығармалардан кейін Қайқаустың
Сұлулық мәселесі туралы сөз қозғағанда мінез – құлық
Нақты тәжірибеге сүйенсек, өзімнің Алматы қаласындағы №148 мектепті
1-нші әдіскер – ғалым С.Рахметованың әдістемелік пікіріне сүйенсек,
“Ш.Уәлиханов қазақ халқының көрнекті ғалымы, саяхатшы. Ол орыс
- Мәтін бойынша сөздік жұмысы:
тасырқап – жатырқап, бөтенсіп,
ықтияр – ерік, ырық.
- Шығарма толық, одан соң Мысық пен Шоқан,
- Шығармаға жоспар жасалды:
I.Шоқан мен мысық
II.Жақыптың кесір мінезі
III.Шоқанның қайырымдылығы
Шығарма бойынша шығармашылық жұмыс жүргізілді: әр кейіпкерге мінездеме
Мәтінді оқу арқылы оқушылар Шоқанның бала кезінен біршама
Сондай-ақ “Не бересің? Бауырсақ бересің бе, қант бересің
Оқушылар мәтінді оқи түскен сайын Шоқанның әрбір өнегелі
Өй, өзін қара, неге келдің, айда шық, -
Ана тілі сабағында эстетикалық тәрбиені жүзеге асыру жолдарына
Тақырыбы: Абай қыс
С.Шаймерденов. Қар.
Мұғалім бұл сабақта екі тақырыпты бір сағатта өткізе
Сабақтың мақсаты: Оқушыларға қар жайында, қардың түсі, түрі,
Өлеңді мәнерлеп оқуға жаттықтыру, әрі ойын жүйелі жинақтап
Оқушылардың эстетикалық талғамын арттыру.
Сабақтың түрі: аралас сабақ.
Сабақтың әдістері: түсіндіру, сұрақ – жауап, көрнекілік.
Көрнекіліктер: суреттер, плакаттар, тапсырмалар.
Мұғалім сабақты А.Құнанбаев жайлы айтудан бастаған. Оқушылар Абайдың
Жауып тұрған қарды бақыладыңдар ма?
Қар жауған соң айнала қалай өзгереді?
Жел жоқ кезде жауған қар жерге қалай түседі?
Ағаштардың бастары қандай?
Жердегі қарды неге ұқсатар едіңдер?
Бұл суреттер оқушы бақылауын туғызып, сабаққа деген қызығушылықтарын
Сабақтағы мұғалімнің түсініксіз сөздермен жүргізген жұмысының танымдық мәні
Соқыр, мылқау – түк көрмейтін, қаталдық.
Бұрқ – сарқ - қатты дауыл.
Шидем – қой жүнінен тоқылған сырт киім.
Автор қысты кімге теңеп тұр? (Қысты адамға, кәрі
Шалдың киімдері қандай? (Ол ақ киімді, үстін ақ
Киім деп отырғаны не? (Ол жауған қар, қатқан
Автор суреттеп отырған шалды кімге ұқсатуға болады? (Ақ
Өлеңдегі қарт кісінің мінезі қандай? (Ол қатал, соқыр,
Түрі, түсі қандай? (түсі ақ қырау сияқты, түсі
“Түсі суық” дегенді қалай түсінесіңдер? (Қатал, ашулы адамның
Осылайша жұмыс жүргізе отырып, мұғалім оқушылармен біріге отырып,
Ақ киімді, денелі, ақ сақалды.
Соқыр, мылқау, ақ қырау, түсі суық
Бұлттай қасы, басын сіліксе,
Бұрқ-сарқ етіп – деген тіркестерді дәптерлеріне түсіреді. Бұл
С.Шаймерденовтың “Қар” шығармасы бойынша оқушылардың қиялында басқа жайдарлы,
Сөйтіп, екі тақырыптың ұқсастықтары мен айырмашылықтары аталды:
Абай “Қыс”
Бұл жұмыс та оқушыда екі шығармаға өзіндік көзқарасын,
Жалпы, озат тәжірибелерден байқағаныңды сарапқа салар болсақ, 2-нші
1.Өнер адамдары туралы көркем шығармалар (Ә.Кекілбай.”Күйші”, С.Сейфуллин.”Біржан” т.б.).
2.Табиғат суреттері бейнеленген шығармалар (Жамбыл “Алатау”, М.Тумеров “Көк
3.Жақсы мінез-құлыққа үндейтін шығармалар (Абай “Ғылым таппай мақтанба”,
4.Сұлулық сезім, тіл этикетін қалыптастыратын шығармалар (М.Әлімбаев “Сөз
Қорытынды
Қорыта келгенде, эстеикалық тәрбие адамның рухани бейнесін қалыптастырудың
Белгілі педагог М.Жұмабаевтың пікіріне жүгінсек, сұлулық сезімдері адамның
Әдебиеттер тізімі
I.Қазақстан Республикасы үкіметінің құжаттары
1.Қазақстан Республикасы бастауыш білімінің мемлекеттік стандарты
2.Қазақстан Республикасы гуманитарлық білім беру тұжырымдамасы
II.Арнай әдебиеттер.
1.Аймауытов Ж. Тәрбие жетекшісі. Орынбор, 1924.
2.Ақшолақов Т. Шығарманың көркемдік айшықтарын таныту. А., ”Рауан”,
3.Алтынсарин Ы. Таза бұлақ. өлеңдер, әңгімелер, хаттар. А.,
4.Баласұғын Ж. Құтты білік. “Жұлдыз”, 1986, №12.
5.Бітібаева Қ. Әдебиет пәнін оқытудың тиімді жолдары. А.,
6.Жарықбаев Қ. Психология. А., “Мектеп”, 1982.
7.Жұмабаев М. Педагогика. А., “Рауан”, 1992.
8.Қабдолов З. Әдебиет теориясының негіздері. А., “Мектеп”,1970.
9.Құнанбаев А. Шығармаларының бір томдық толық жинағы. А:
10.Тамабаев Ө. Әдебиет сабағында оқушыларды табиғатты сүюге тәрбиелеу.
11.Сухомлинский В.А. Балаға жүрек жылуы. А., 1974.
12.Сыздықова Р. Абайдың сөз өнері. А., “Санат”, 1995.
13.Құрманбаева К. Оқушылырдың табиғатқа адамгершілік – эстетикалық қатынасын
14.Әуезов М. Жиырма томдық шығармалар жинағы. 3 том.
15.Әуезов М. Әр жылдар ойлары. А., 1959.
16.Мырзахметов М. Абай жүрген ізбенен. А., 1985.
17.Жұбанов А.Ғасырлар пернесі.
III.Мерзімдік басылымдар
1.Ұзақбаева С. Халық педагогикасындағы эстетикалық көрініс – Абай
2.Жарықбаев Қ. Эстетикалық тәрбие туралы. “Бастауыш мектеп”, 1999,
3.Дағарова Г. Ана тілінен сабақ. “Бастауыш мектеп” 1999,
IV.Оқулықтар мен оқу құралдары.
1.Рахметова С., Жаманқұлова П. Қабатаева Б. “Ана тілі”
2.Рахметова С., Қабатаева Б. Ана тілін оқыту әдістемесі.
1
3