Жоспар
Кіріспе
I ФИРМА ТЕОРИЯСЫ
1.1 Фирма: мәні, қызметтері, принциптері, түрлері
1.2 Фирма табыстары және оларды бөлу
1.3 Кәсіпкерлікті ұйымдастырудың негізгі формалары
1.4 Фирманың даму стратегиясы
II ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ ШАҒЫН КӘСІПКЕРЛІКТІҢ ҚАЗІРГІ КЕЗДЕГІ
2.1 Қазақстан Республикасында шағын кәсіпкерліктің алатын орны
Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер тізімі
I ФИРМА ТЕОРИЯСЫ
1.1.Фирма: мәні, қызметтері, принциптері, түрлері
Фирма нарықтық экономиканың негізгі экономикалық агенті. Бір немесе
Меншіктің формасына сәйкес фирмалардың немесе кәсіпкерліктің үш
жеке кәсіпкерлік;
серіктестік;
корпорация (акционерлік қоғам).
Жеке кәсіпкерлік деген бір адам иелік ететін бизнес.
Серіктестік дегеніміз екі және одан да көп адам
Корпорация деп бір заңды тұлға болып бірлесіп, кәсіпкерлік
Бизнес ұйымдастырудың корпоративтік кемістіктері: акция ұстаушыларға дивиденд түрінде
Корпорациялардың басқа да кемшіліктері болады, бірақ артықшылықтары одан
Осы заманда батыс экономикасында кіші бизнес шаруашылықтың ең
Франчайзингке ұсақ жеке фирмалар жатады. Белгілі жерде, белгілі
Венчурлік фирма бұл ғылыми зерттеумен және оны әрі
Орташа бизнестің мәні онша мәз емес. Бұл ірі
Ірі бизнес, көбінесе бизнестің ең тұрақтысы. Оның нарықтағы
Қазақстанда бизнесті ұйымдастырудың ерекшеліктері бар. «Кәсіпорын» деген категорияға
Нарық экономикасында әкімшіл-әміршіл экономикасынан өзгеше тауар-ақша айналымына, номиналдық
Нарықтық түсінім жағынан «кәсіпорын» кәсіпкерліктің ерекше ұйымдастыру-құқықтық формасы
Кәсіпкерлік іс-әрекетпен айналысатын және өздерінің қарамағындағы мүліктер шамасында,
Фирма әрекеттеріне тек уақыт әсер етіп қоймайды, оларға
1.2.Фирма табыстары және оларды бөлу
Қазақстан Республикасында аралас әлеуметтік-бағытталған нарықтық экономика жағдайында
Корпорациялардың басқа да кемшіліктері болады, бірақ артықшылықтары одан
Ұжымдық пен жеке кәсіпорындағы пайда меншіктерге жатады және
Кәсіпорын шығындары өнімнің өзіндік құны түрінде болып келеді.
Өз өнімінің құны мен шығындар арасындағы айырма кәсіпорынның
Жіберілу мөлшері бекітілген заңдылықтар нормасымен негізгі және қосымша
Коммерциялық шаруашылық есепке көшкен мемлекеттік емес кәсіпорындарда табысты
Кәсіпорынның рентабельділігі- бұл жұмыстың тиімділігі. Өндіріс рентабельділігі мен
Өнім рентабельділігі пайда мөлшерінің өткерілген өнім өзіндік құнының
Кәсіпорын экономиканың негізгі буыны, кәсіпкерлік, бизнес, біркелкі жеке
Нарық экономикасында әкімшіл-әміршіл экономикасынан өзгеше тауар-ақша айналымына, номиналдық
Фирма әрекеттеріне тек уақыт әсер етіп қоймайды, оларға
Егер орта шығындардың барынша азы нарықтық бағадан төмен
Фирмаға барынша көп пайда әкелетін өндіріс көлемін анықтайтын
Қазіргі жетілмеген бағалық емес жағдайында өндірістің шығындарын азайту
Енді фирманың жетілген бәсеке жағдайындағы рационалдыіс-қимылына өтеді. Фирманың
Әлемдік қайымдастықтардың қазіргі экономикасы өтпелі экономика ретінде сипатталады:
Ақпараттық дәуірде тұтынушылардың мұқтаждықтары мен сұраныстары көп қырлы
Фирма егер ол нарықта үлгеруге ұмытылса, мына ережені
Фирма басшысы білімді және жан-жақты болса да, менеджерлер
Микроэкономика саласындағы мамандардың бағаланушы кез-келген экономика үшін шаруашылық
Фирма жаңа технология мен өндірісті ұйымдастырудың жаңа нысандарына
Фирманың шаруашылық қызмет процесінде өндірістік тұрақты шығындар
1.3.Кәсіпкерлікті ұйымдастырудың негізгі формалары
Нарықтық және әкімшілік реттеу тетіктерін салыстыру арқылы фирманың
Тік интеграция деп біртұтас өндірістік процеспен оның
Көлденең интеграция бір түрлі бизнеспен айналысатын фирмалардың
Қазақстанда бизнесті ұйымдастырудың ерекшеліктері бар. «Кәсіпорын» деген категорияға
Нарық экономикасында әкімшіл-әміршіл экономикасынан өзгеше тауар-ақша айналымына, номиналдық
Нарықтық түсінім жағынан «кәсіпорын» кәсіпкерліктің ерекше ұйымдастыру-құқықтық формасы
Кәсіпкерлік іс-әрекетпен айналысатын және өздерінің қарамағындағы мүліктер шамасында,
Унитарлық кәсіпорынның бір түрі федералдық қазыналық кәсіпорындар. Мемлекеттік
Заңды тұлға өзінің меншігінде немесе шаруашылық пайдалануында, ақшалай
Коммерциялық ұйымға пайда табуды қызметтерінің негізгі мақсаты деп
Коммерциялық ұйымдардың формалары:
шаруашылық серіктестіктер мен қоғамдар;
өндірістік кооперативтер;
мемлекеттік және муниципалдық унитарлық кәсіпорындар.
Шаруашылық серіктестіктер мен қоғамдардың мынадай формалары болады:
толық серіктестік;
сенімді серіктестік;
жауапкершілігі шектелген қоғам;
қосымша жауапкершілігі бар қоғам;
акционерлік қоғам;
балалық және тәуелді қоғамдар.
Кәсіпкерлік іс-әрекетпен айналысатын және өздерінің қарамағындағы мүліктер шамасында,
Егер толық серіктестіктермен қатар осы серіктестікте бір немесе
Жауапкершілігі шектелген қоғамның мүшелері, өздері қосқан салымдардың құны
Акционерлік қоғам жарғылық қоры акциялардың белгілі санына бөлінген
Өндірістік кооператив өздерінің бірлескен жеке еңбектеріне және қосылған
Коммерциялық емес ұйымдар тұтыну кооперативтері, қоғамдық немесе діни
Материалдық және басқа қажеттерді қанағаттандыру мақсатымен адамдардың жарна
Осы ұйымдардың мүшелерінің сол ұйымның мүліктеріне құқығы болмайды.
1.4.Фирманың даму стратегиясы
Фирма теориясы негізін барынша көп пайдаға ие болу
Қысқа мерзімге фирманың өндірісте пайдаланатын құрылыстарының жалпы көлемін
Қысқа мерзім шамасының көлемі өндіріс саласына, технологияға, басқа
Ұзақ мерзімде фирма барлық өндіріс факторларының көлемін өзгерте
Фирма әрекеттеріне тек уақыт әсер етіп қоймайды, оларға
Жауапкершілігі шектелген қоғамның мүшелері, өздері қосқан салымдардың құны
Егер фирма өз өнімін бір, екі, үш бірлікке
Ұзақ мерзімдегі фирманың және саланың тепе-теңдік мәселелері, қысқа
Стратегия – бұл фирманың негізгі ұзақ мерзімді мақсаттары
Стратегия екі типке бөлінеді:
қорғаныстық;
шабуылдық.
Қорғаныстық стратегияның екі бағыты болады:
1.Имитациялық (еліктеу) стратегиясында бәсекелестердің ғылыми-техникалық жетістіктерін пайдалану арқылы,
2.Күту стратегиясы. Фирмалар осы стратегияны өзінің ұйғарымы бойынша
Шабуылдық стратегияның төрт бағыты болады:
1.Рационализациялау стратегиясы. Бұл жаңалықтар еңгізу үшін ресурстардың өсуін
2.Квотаны дифференциациялау стратегиясы. Бұның мақсаты- жоғары пайданы сақтап,
3.Инновациялық стратегия өнім мен қызметтердің жаңалануын, сонымен бірге
Технологиялық инновациялар өндірілген өнімнің өзіндік құнын төмендету арқылы
4.Нарықтық таушаны меңгеріп толтыру стратегиясы. Бұл бағытта жүзеге
- өндірістік;
- коммерциялық;
- қаржылық;несиелік;
- пайыздық.
Коммерциялық қатер тәуекелшіл кәсіпкер сатып алған тауарлар мен
Қаржылық қауіп-қатер қарызға алынған қаражаттар мен кәсіпорынның барлық
Несиелік қауіп қарыз алушыға оны қайтара алмайтын мүмкіндіктің
Пайыздық қауіп-қатер пайыз нормасының өсуіне байланысты, құнды қағаздың
Қауіп-қатерден сақтандыру келісімін жасағанда, сақтандыру компаниясы кәсіпкерге тәуекелге
Фьючерстік келісім-шарт деп тауарды кейін (болашақта) жеткізу туралы
Фирманың қаржылары мен ресурстарын үнемдеуде қауіп-қатер факторының болуы
Қауіп-қатерді өлшеуге болады. Оны өлшеу үлгілерінің статистикалық, эксперттік,
Статистикалық әдісте кәсіпкерліктің осы түрінде бұрын болған шығындар
Эксперттік әдіс мамандар мен тәжірибелі бизнесмендердің ой-пікірлерін талдап
Есептеу-аналитикалық әдіс математикалық тетіктер мен тәсілдерді кең пайдалануға
Фирмалардың көбінде қауіп-қатерлік мәселелерімен айналысатын менеджер болады. Ол
Өзін-өзі сақтандыру ерекше резервтік қордың құрылуын талап етеді.
II ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ ШАҒЫН КӘСІПКЕРЛІКТІҢ ҚАЗІРГІ КЕЗДЕГІ
2.1 Қазақстан Республикасында шағын кәсіпкерліктің алатын орны
Қазіргі кезде жеке кәсіпорынның алатын орны ерекше. Кәсіпорындардың
Қазақстандық бизнес қазірдің өзінде аяғынан нық тұрды, өзінің
Біз Қазақстанның жаһандық экономикалық үрдістерге сәйкес дамып келе
Шағын кәсіпкерлікті қолдау біздің елімізде енді қолға алынып
Шағын кәсіпкерлікті дамыту қоры халықтың кәсіпкерлік әлеуеті мен
Бүгінгі таңда тұтас алғанда еліміздегі экономикалық жаңарудың “локомотиві”
Сонымен қатар, металлургияда, банк саласында, сақтандыруда, химия өнеркәсібінде
Бюрократияның өндірістік активтерге бақылау жасауға ұмтылған әрекеттеріне жол
Қорытынды
Қорыта келгенде қазіргі кезде жалпы дүние жүзіндегі елдерде
Қазақстандық бизнес қазірдің өзінде аяғынан нық тұрды, өзінің
Әлемдік қайымдастықтардың қазіргі экономикасы өтпелі экономика ретінде сипатталады:
Шағын кәсіпкерлікті дамыту қоры халықтың кәсіпкерлік әлеуеті мен
Экономика үшін білікті кадрлар даярлау саласында бизнес пен
Әлбетте, бұл жерде байыпты түсінік жұмыстарының жүргізілуі және
бизнестің әлеуметтік есептілігінің жалпыға ортақ ережесін әзірлеп, жалпыұлттық
Біз түпкі өнімдерін экспортқа шығаруға бағдарланған өндірістерді, мұнай-газ,
Үкімет ұлттық тауарлар мен қызмет көрсетудің бәсекеге қабілеттілігін
Мемлекет өз тарапынан іскерлік бастамашылықтың жолындағы заңнамалық, әкімшілік
Шағын кәсіпкерлікті дамыту жолдарын тиімді жолдарын қарастырып, еліміздің
Үкімет ұлттық тауарлар мен қызмет көрсетудің бәсекеге қабілеттілігін
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
Назарбаев Н.Ә. Жаңа кезең- жаңа экономика. Алматы 2004ж
Әубакіров. Экономикалық теория негіздері. Алматы 2004 ж
Қазақстан Республикасының Энцоклопедиясы. Алматы – 2002 ж.
Мамыров Н.Қ., Есенғалиева Қ.С. «Микроэкономика», Алматы – 2004
Күлекеев Ж.А. «Микро және макроэкономика терминдерінің қазақша –
Емцов Р.Г. , Лукин М.Ю. «Микроэкономика», М., 2002
Макконел К.Р. , Брю С.Л. «Экономикс», М., 2002
Шеденов Ө.Қ. «Жалпы экономикалық теория», Алматы – 2002