МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ
1.ӨНЕРКӘСІПТІҢ ҚАРЖЫСЫ ТУРАЛЫ ТҮСІНІК
1.1.Өнеркәсіптің қаржылық есебін талдау
2.ӨНДІРУ САЛАСЫ ПРОЦЕСІНДЕГІ КӘСІПОРЫННЫҢ МАҢЫЗЫ ЖӘНЕ НЕГІЗГІ МАҚСАТТАРЫН
2.1. Өндіріс тиімділігінің экономикалық мәні және маңызы
2.2.Өндірістік қуаттылықты қолдаудың экономикалық тиімділігіне әсер ететін
2.3.Өндірістің қуатылығын қолдаудың экономикалық тиімділігін бағалау
2.4.Инновация - өндіріс тиімділігін жоғарылатудың негізі
ҚОРТЫНДЫ
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
КІРІСПЕ
Экономикалық жүйенің өзгеруі экономиканың негізгі өндірістік субьекті-кәсіпорынның іс-әрекетіне
Бүгінде еліміздің алдында жаңа, өршіл міндеттер тұр. Қазақстанда
Ең алдымен, Қазақстанның экономикалық дамуындағы сапалық “секірістерге
Кәсіпкерлікті, экономиканы әртараптандыру мен инвестициялар тартуды белсенді ету
Қазақстан экономикасының тұрақты, қарқынды экономикалық өсуі үшін отандық
Экономиканы көтерудің ең басты тез және тиімді жолы
Осы мәселелердің барлығы өндіріс тиімділігімен тығыз байланысты, яғни
«Өнеркәсіптік кәсіпорында өндіріс тиімділігін арттыру жолдары» тақырыбына
Нарық жағдайында тиімділікті арттырудың теориялық мәселелерін
Өндіріс тиімділігіне әсер ететін, факторларды және оны бағалаудың
Курстық жұмыс кіріспеден, екі бөлімнен, қорытындыдан және пайдаланылған
Бірінші бөлімінде ұйым қаржысына түсінік беріледі.
Екінші бөлімінде жалпы экономикалық тиімділік көрсеткішінің теориялық аспектілері
I.ӨНЕРКӘСІПТІҢ ҚАРЖЫСЫ ТУРАЛЫ ТҮСІНІК
1.1.Өнеркәсіптің қаржылық есебін талдау
Ұйым қаржысы ғылыми пән болып табылады.Өйткені ұйым қаржының
Кәсіпкер қабылданған заңға қайшы келмейтіндей қызметтердің қандай да
-Қазақстан Республикасының азаматы;
-Шетел азаматы;
-Адамдардың бірігуі.
Кәсіпкер тауар өндіреді содан соң оларды сатады.Осыған орай
Өндірістік кәсіпкерлік – тұтынушылардың кейінен сатып алуына тиісті
Коммерциялық кәсіпкерлік – қызмет түрін сипаттайтын,оның мазмұнының
-тауар түрін таңдау;
-жоғары сапалы тауарға сатып алу бағасын белгілеу;
-өндірген тауарға деген сұранысын бағалау.
Қаржылық кәсіпкерлік- сатып алу және сату обьектісі құнды
Материалдық өндіріс саласындағы шаруашылық жүргізуші субъектілердің қаржылары қаржының
Өндірістік емес саладағы қржының қаржы жүйесіндегі орны мен
Халықтың қаржылары қаржы жүйесінің ерекше бір бөлігін көрсетеді.
2.ӨНДІРУ САЛАСЫ ПРОЦЕСІНДЕГІ КӘСІПОРЫННЫҢ МАҢЫЗЫ ЖӘНЕ НЕГІЗГІ МАҚСАТТАРЫН
2.1. Өндіріс тиімділігінің экономикалық мәні және маңызы
Қазақстанның нарықтық экономикаға өтуі кәсіпорындарды бәсекенің артуы, өндірістік
Өнеркәсіптік жағдайында кәсіпорындардың тиімді қызмет етуі, экономикалық өсуі
Кәсіпорынның өсуі - бұл негізінен кәсірорын көлемінің артуы
Тауар өндірушінің негізгі мақсаты - әлемдік сапа деңгейінде
Осы өндірістің экономикалық тиімділігі мәселесі бойынша әр экономист
Кейбіреулер еңбек өндірісінің өсуі немесе бір өнімді шығаруда
Ғаламды өндіріс тиімділігі жұмыс уақытының үнемділік заңын сипаттайды.
Л.Э. Кунельскийдің тұжырымдауынша, өндіріс тиімділігі дегеніміз –ең
А.П. Вавилов, А.И. Демичевтердің пікірінше, өнеркәсіптік өндірістің тиімділігі
Н.Уоол, Л.Маркузе, Д. Лайну бойынша тиімділік – ресурстардың
- жұмыс күшін пайдалану тиімділігі: өнімділік (бір жұмысшыға
- өндірістің тиімділігі: өндірістік ысырап - өндіріс барысындағы
- қаржылық тиімділік: активтердің айналымдығы (кәсіпорын активтері
Профессор Н.Қ. Мамыров атап өткендей, тиімділік – жалпы
Өндіріс тиімділігі материалдық құндылықтардың өндіріс үрдісіне жататын, экономикалық
Экономикалық тиімділік экономикалық жүйенің әр деңгейінде пайдалы соңғы
Біздің ойымызша, өнеркәсіптік өндірістің экономикалық тиімділігі – кәсіпорын
Өндіріс тиімділігі кәсіпорын қызметінің соңғы нәтижесімен анықталып,
- өндірістің технологиялық базасын дамыту;
- өндірістегі инновоция;
- өндірістік шығындардың экономикалық тиімділігін арттыру;
- инвестициялық саясатты оңтайландыру,
- өндірістік жүйенің құрылымын жетілдіру.
Өндірістің тиімділігі өндірістік шығындарды төмендетуге тәуелді.
- өндіріс үрдісінің барлық кезеңдерінде материал, еңбек және
- төмендетілуі тиіс шығындардың түрін талдау; бірнеше
- жұмысшылардан үнемдеу ұсыныстарын алу;
- шығындардың әр элементінің жағдайын жүйелі бақылау;
- ұсынылған жаңа әдістерді әзірлеу, олардың енгізілу
Өнімділікті жоғарылату - өнімді немесе еңбекті өзгерту процесін
өнім көбейеді, шығындар азаяды;
өнім көбейеді, шығындар өзгермейді;
өнім көбейеді, шығындар өседі, бірақ өсу қарқыны төмен
өнім көлемі өзгермейді, шығындар төмендейді;
өнім азаяды, шығындар төмендейді, бірақ мұның төмендеу қарқыны
Осылайша, өндірістің экономикалық тиімділігін арттыру әр кәсіпорын үшін
2.2.Өндірістік қуаттылықты қолдаудың экономикалық тиімділігіне әсер ететін
Өндіріс тиімділігін басқару – оның тәуелді болатын факторларын
Өндіріс тиімділігінің факторлары - өндіріс нәтижелеріне және шығындарына
- ҒТП – тің жеделдеуі, ең алдымен, кәсіпорынға
- өндірісті құрылымдық және ұйымдастырушылық қайта құру,
- басқару әдістері мен жүйесін жетілдіру;
- өндірістің жетілдіруі және дамуының әлеуметтік механизмдерін
- халықаралық еңбек бөлінісінің артықшылықтарын пайдалану.
Факторлардың маңыздылары және маңыздылығы төмені, обьективті (материалды) және
Ішкі орта факторларына кәсіпорын өзінің алдына қойған мақсаттары
Көптеген кәсіпорындар жабдықтаушылармен тығыз әріптестік орнату арқылы
Қорытындылай айтқанда, өндіріс тиімділігін арттыру жолдарын қарастыру әр
Осыны жүзеге асырудың нақты дәлелі болып өндірістің тиімділігін
2.3.Өндірістің қуатылығын қолдаудың экономикалық тиімділігін
Экономикалық тиімділік деңгейі екі өлшем - экономикалық тиім
Экономикалық тиімділік жалпы (абсалютті) және салыстырмалы деп ажыратылады
Жалпы тиімділік шаруашылық жүргізудің барлық деңгейлерінде (сала, кәсіпорын,
Салыстырмалы тиімділік - белгілі-бір өндірістік-шаруашылық міндетті шешу үшін
Өндірістің экономикалық тиімділігінің жалпы шамасын анықтайтын көрсеткіштерге
Өндірістің экономикалық тиімділігін анықтағанда экономикалық нэтиже еңбек, материал
Өндірістің экономикалық тиімділігі мына көрсеткіштер арқылы айқындалады:
1. Негізгі қорларды
2. Инвестициялардың
3. Еңбек ресурстарын
4. Материалдық
5. Шаруашылық қызметінің жалпы тиімділігі
Өндіріс және өндірістік құрлым – бұл қоғамның өмір
Мақсатқа сәйкес жұмыс немесе еңбектің өзі
Еңбек заты, яғни адамның тиімді іс-әрекетіне бағытталған
Адам еңбек заттарын өңдеп, оларды өз қажетін
Материалдық өндіріс өнімі – табиғат пен еңбек заттарының
Кәсіпорын – экономиканың даму сатысының негізгі
Өндірістік жүйе ретінде кәсіпорынның ішкі және сыртқы
Кәсіпорынның нарықтық экономикадағы негізгі мақсаты – бәсекелесуге
Өнеркәсіптік кәсіпорынның функциялары мыналар:
Өндірісте және жекелей тұтынылатын өнім шығару
Тұтынушыға өнімді жеткізу және сату
Өнімді сатып болғаннан кейін қызметті жалғастыру
Кәсіпорындағы өндірісті материалдық-техникалық жабдықтау
Кәсіпорын қызметкерлерінің еңбегін ұйымдастыру және басқару
Кәсіпорындағы өндіріс көлемін жан-жақты дамытып, ұлғайту
Кәсіпкерлік
Салықтарды төлеу, мемлекеттік бюджеттің және басқа да
Мемлекеттік заңдарды, нормативтер мен стандарттарды орындау.
Қазіргі заманғы өндірістің басты мазмұны – өндірісті
Ұтымды өндірістік құрылымды құру келесі
Кәсіпорын цехтарының құрамы, қуаты берілген өнім көлемін
Әрбір цех және қойма үшін аудан
Кәсіпорын ішіндегі барлық көліктік байланыстары, олардың
Өндірістік үдеріс барысында еңбек заттарының цехаралық қозғалысының
Өндіріс бөлімшелеріне цехтар, телімдер мен зертханалар жатады,
шұғылданатын оқу орындары кіреді.
Кәсіпорын ішінде негізгі өндірістік құрылымдық бірлігі болып
Цехтар толық құқылы бөлімше болып табылады, олар өз
Негізгі цехта сатуға және өндіріс ішінде
Дайындау цехына құйма, ұсталық-штамптаушы, ұсталық-престеу, кейде конструкцияларды
Өңдеу цехына – механикалық өңдеу, ағаш өңдеу,
Цехтар құрамына негізгі және қосымша өндірістік телімдер кіреді.
Негізгі өндіріс телімдері технологиялық немесе заттық қағида
Қосымша телімдерге механикалық өңдеу және энергетикалық жабдықтарды
Қосымша цехтар мен телімдер негізгі өндіріс телімдерді қандай
2.4.Инновация - өндіріс тиімділігін жоғарылатудың негізі
Өндірістің тиімділігі көбінесе өндіріс технологиясын таңдауға тәуелді. Технология
Тек жаңа технологиялар ғана Қазақстанның өндірістік саласының тұрақты
2011 жылы қабылданған «Инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау
Шетелдік тәжірибе көрсеткендей, ғылыми-техникалық потенциал- кез-келген мемлекеттің өркендеуінің
Көптеген дамушы елдер табиғи ресурстарға бай бола тұра,
Қазіргі таңда ел экономикасы дамуының шешуші факторлары -
Жапондықтар жаңа өнімді ойлап табу және оны жасап
Ал Қытайда жаңа техника мен жоғары технологияны өндіріске
Стратегияның негiзгi мақсаты – бәсекелестiкке шыдайтын, импорт алмастырушы
Индустриялық-инновациялық даму бағдарламасына сәйкес бiз экономиканың шикiзаттық бағытынан
ҚОРТЫНДЫ
Курстық жұмысты жазу нәтижесі төмендегідей тұжырымдар мен ұсыныстар
Әлемдік экономиканың ғаламдануы аясында Қазақстан экономикасы бiрқатар мәселелерге
Кәсіпорынның өндірістік тиімділігін жоғарылату өте күрделі процесс
Тауар өндірушінің негізгі мақсаты - әлемдік сапа деңгейіндегі
Өнеркәсіптік өндірісінің тиімділігі – кәсіпорынның қысқа, орта, ұзақ
Өндіріс тиімділігін арттыру үрдісінде негізгі стратегиялық қағидаларды ескерген
Шығармашылық көзқарас – кәсіпорын болашағын көре білу;
Инновация – техника мен технологияны жаңарту; өндірістік ұйымдастыру
Икемділік және бейімделгіштік – нарық талаптарына сәйкес үнемі
Кәсіпорын қызыметінің үнемі есебін және бағалауын жүргізіп отыру;
Кәсіпорын дамуының әлсіз және күшті жақтарын өзіндік бағалау;
Кәсіпорын стратегиясын жүзеге асыру;
Ресурстық мүмкіншіліктерге сәйкес болу;
Персоналды ынталандыру.
Өндіріс тиімділігін арттырудың жалпы стратегиясы жоқ, әр кәсіпорын
- жаңа өнім өндіру немесе өндіріліп жатқан өнім
- нарықты дамыту;
- менеджментті жетілдіру;
- әртараптандыру.
Өндіріс тиімділігін арттыру жолдарын қарастыру әр факторды жеке-жеке
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕРІ
Қазақстан өз дамуындағы жаңа серпіліс жасау қарсаңында. Қазақстан
Н.Назарбаев. Инвестициялық тартымдылық – бәсекеге қабілеттілік қасиеті .
Қазақстан Республикасының Индустриялық-инновациялық дамуының 2003-2015 жылдарға арналған стратегиясы
Бердалиев К.Б "Қазақстан экономикасын басқару негіздері" Алматы-2001
Волков О.И,Скляренка В.К "Экономика негіздері" Алматы-2003
Уолл Н., Маркузе Я., Лайн Д. «Экономика и
Мамырова Н.К "Экономика теория негіздері" сөздік Алматы-2004
Жолдасбаева Г.Ө "Көсіпорын экономикасы" Алматы-2009
Қалдыбаев О,Темірбаев А "Көсіпорын экономикасы" Алматы-2010
Мейірбеков А.Қ,Әлімбетов Қ.Ә "Көсіпорын экономикасы" Алматы-2008
Оқаев Қ.О,Дюнова Е.М "Нарық жағдайындағы өнеркәсіп кәсіпорын экономикасы"Алматы-2006
Дүйсенбаев К.Ш. «Ұйым қаржысы» Алматы: «Экономика» -2002
Оразалин Қ.Ж "Көсіпорын экономикасы" Алматы-2004
Сейітқазиева А.М және басқалар "Кәсіпорынның инвестициялық іс-әрекеті"Алматы-2006
Сабырова Р.Қ "Көсіпорын экономикасы" Алматы-2004
22