ЖОСПАР
Кіріспе 2
ІІ. 1. Қазақстан Республикасы бағалы қағаздары 3
II.2. Бағалы қағаздар портфелін басқарудағы инвестициялық портфель 10
II. 3. Қазақстан Республикасы бағалы қағаздар нарығы жағжайы
II. 4. Алматы аймақтық қаржылық орталық ретінде даму
II. 5. IPO Қазақстан бағалы қағаздар нарығы дамуының
Қорытынды 23
Пайдаланған әдебиеттер 24
Кіріспе
Бағалы қағаздар нарығы басқа нарықтардан өзінің айрықша тауарымен
Жалған капитал – нақты капиталдың қағаз белгісі, яғни
Бағалы қағаздар ақша капиталының немесе басқа материалды құндылықтардың
Қазақстан Республикасының Бағалы қағаздар рыногы туралы 2003 жылғы
«ЖАҢА ӘЛЕМДЕГІ ЖАҢА ҚАЗАҚСТАН» деп аталған ҚР Президенті
ІІ. 1. Қазақстан Республикасы бағалы қағаздары
Бағалы қағаз – бұл мүліктік құқықты және эмитенттің
Өтімділік – бұл бағалы қағаздың сатылу жолымен ақшалай
Айналымдылық – бұл бағалы қағаздың сатып алу-сату заты
Нарықтық мінез-құлық – бұл бағалы қағаздың өзінің белгілі
Сериялылық – бұл бағалы қағаздың біркелкі топтарымен шығуын
Стандарттылық – бұл бір түрлі бағалы қағаздардың нысандары,
Азаматтық айналысқа түсуі – бұл бағалы қағаздардың сату-сатып
Бағалы қағаздардың түрлерін көптеген белгілер бойынша сыныптауға болады:
бағалы қағазға құқығын тапсыру тәсілі бойынша:
атаулы бағалы қағаз – бұл белгілі бір тұлғаның
ордерлі бағалы қағаз – бұл бағалы қағаздың келесі
ұсынылмалы бағалы қағаз – бұл бағалы қағазды жай
экономикалық мәні бойынша:
үлестік бағалы қағаз – бұл меншік қатынасын білдіретін
борыштық бағалы қағаз – бұл төленуі қажет болатын
бағалы қағаздың айналыс мерзімі бойынша:
мерзімсіз бағалы қағаз (акция).
қысқа мерзімді бағалы қағаз (бір жылға дейін).
орта мерзімді бағалы қағаз (1-5 жыл аралығында).
ұзақ мерзімді бағалы қағаз (бес жылдан артық).
айналыс аумағы бойынша:
өңірлік – бұл облыс, қала өңір шеңінде айналысқа
ұлттық – бұл республика шегінде айналысқа түсетін бағалы
халықаралық – бұл халықаралық нарықтарда айналысқа түсетін бағалы
эмитенттер бойынша:
мемлекеттік бағалы қағаздар – бұл мемлекет шығаратын бағалы
муниципалдық бағалы қағаздар – бұд жергілікті органдар шығаратын
корпоративтік – бұл мемлекеттік емес заңды тұлғалардың бағалы
шетелдік бағалы қағаздар – бұл шет ел эмитенттерінің
эмиссиялық нысаны бойынша:
эмиссиялық бағалы қағаздар – бұл үлкен жиынтықтармен жүзеге
эмиссиялық емес – бұлар бір жолғы ртте шығарылатын
жасалатын мәмілеге байланысты:
қор бағалы қағаздары – бұлар үлкен эмиссиямен және
саудалық бағалы қағаздар – бұл коммерциялық баыты бар
бағалы қағаздың роліне қарай:
негізгі бағалы қағаздар.
қосалқы бағалы қағаздар.
туынды бағалы қағаздар.
табысты төлеу тәсілі бойынша:
тұрақты табысы бар бағалы қағаздар.
бір жолғы табысы бар бағалы қағаздар.
нарықтағы айналымдылығы бойынша:
нарықтық бағалы қағаздар – бұл қайталама нарықта оңай
нарықтық емес бағалы қағаздар – бұл қайталама нарықта
Қазақстан Республикасының Бағалы қағаздар рыногы туралы 2003 жылғы
Корпоративтік бағалы қағаздар – бұл эмитенттері мемлекеттік емес
Акционерлік қоғам ашылғанда.
Қоғамның жарғылық капиталының мөлшерін көбейткенде.
Қарыз капиталын тартуда.
Акция дегеніміз – бұл эмиссиялық бағалы қағаздар, акционерлік
Акцияның атаулы құны = Жарғылық капитал/Акционерлердің саны.
Акция бірнеше түрге жіктеледі:
Жай немесе қарапайым - корпорацияның тапқан пайдасының
1 акцияға төленетін дивиденд = Таза пайда/Акциялар саны.
Дивидендтердің бірнеше түрлері бар:
қолма-қол төленетін дивидендтер (ақшалай)
мүліктік төленетін дивидендтер
акция түрінде төленетін дивидендтер
Егер Акционерлік қоғам банкротқа ұшыраған жағдайда акция сатып
Артықшылығы бар акциялар. Олар корпорация пайдасының деңгейіне қарамастан
Айырбасталымды - өз иесіне осы корпорацияның жай акцияларының
Кумулятивтік – бұл акциялар бойынша дивидендтерін жинап, үлкен
Кепілді – бұл бір компания шығарған, ал дивиденд
Егер акционер басқа акционерге қарағанда акцияның 51%-ын немесе
Мажориторлы акционер - акционерлік қоғамның акциясының ең
Минориторлы акционер - акционерлік қоғамның акциясының аз бөлігін
Облигация – бұл эмитенттің белгілі бір шартты орындауға,
Облигациялардың бастапқы орналастыруы атаулы бағасынан айырмашылығ бар баға
Атаулы бағасынан төмен (дисконтпен) сатылу мүмкін. Бұл жеңілдікті
Облигайия бойынша мезгіл-мезгіл төленетін сыйақы купонда көрсетіледі. Купон
Облигациялардың түрлері:
Қамтамасыз етілген облигациялар – бұл корпорацияның негізгі активтерін
Қамтамасыз етілмеген облигациялар – жалпы кепілдігі бар, эмитенттің
Купондық төлем мөлшері нақты бекітілген облигациялар – яғни
Купондық төлем мөлшері өзгермелі облигациялар – купондық төлеу
Нөль купонды облигациялар – бірінші орналасқанда атаулы құнынан
Ипотекалық облигация – қарызды өтей алмаған жағдайда белгілі
Қайтарылмалы облигация – мерзімінен бұрын өтелуі мүмкін облигация.
Қайтарымсыз облигация – тек қана мерзімінде өтелуі тиіс
Қаржы нарығында сонымен қатар бағалы қағаздардан туынды қаржы
Туынды қаржы құралдары нақты тауарды, құнды қағазды, валютаны
Туында қаражат құралдарының дамуы мамандандырылған биржалардың пайда болуымен
Форвардтық өзара шарт – екі жақтың қандай да
Форвардтық өзара шарттың түрлері:
Валютаға форвардтық өзара шарт – шет ел валютасының
Форвардтық пайыздық шарт – бұл ақша массасының белгіленген
Фьючерстік өзара шарт – екі жақ арасында келешекте
Опциондық өзара шарт – бір активті келешекте белгіленген
Мемлекттік бағалы қағаздар. Қор нарығының маңызды бөлігі ретінде
Мемлекеттік бюджеттің тапшылығын жоб үшін келесі әдістерді қолданады:
несие алу
ақша эмиссиясы
мемлекеттік борыштық міндеттемелерді шығару
Аталғандардың ішіндегі соңғы әдіс дүние жүзінің көптеген елдерінде
Мемлекеттік борыш – бұл мемлекеттің өтелмеген займдары және
Займдарды орналастыру саласы бойынша мемлекеттік борыш екі түрге
Сыртқы
Ішкі
Өтеу мерзіміне қарай мемлекеттік борыш:
Ағымдық – төлеу мерзімі ағымдағы немесе таяу бюджеттік
Күрделі - өтеу мерзімі әлі жақындамаған қарыз.
Мемлекеттік бағалы қағаздың эмиссиясын жүзеге асыру тәртібін және
Мемлекеттік бағалы қағаздарды шығару себептері:
ағымдағы бюджет тапшылығын қаржыландыру;
бұрын орналасқан займдарды өтеу үшін;
бюджеттің кассалық орындалуын қамтамасыз ету үшін;
жергілікті органдар жүзеге асыратын мақсаттық бағдарламаларды қаржыландыру үшін
Мемлекеттік бағалы қағаздар бойынша табысты төлеу мерзімі әр
тоқсандық
жарты жылдық
жылдық
Мемлекеттік бағалы қағаздарды шығаруға қатысушылар:
Қаржы Министрлігі – эмитент;
Ұлттық Банк – эмитент және бас қаржы агенті;
Қаржы агенттері;
Инвесторлар – бағалы қағаз иелері (жеке тұлғаоар, екінші
Қазақстан Республикасында еврооблигациялардың келесі шығарылымдары жүргізілді:
Кесте 1.
Параметрлері Қазақстан 99 Қазақстан 02 Қазақстан 04 Қазақстан
Шығару көлемі 200 млн. 350 млн. 200 млн.
Айналысқа түсу мерзімі 20.12.1996 02.10.1997 18.10.1999 11.05.2000
Өтелу мерзімі 20.12.1999 02.10.2002 18.10.2004 11.05.2007
Купондық ставкасы (жылдық) 9,25% 8,38% 13,63% 11,13%
Купондық түрі Жарты жылдық Жарты жылдық Жарты жылдық
Атаулы құны (АҚШ долл.) 100 100 100 100
Орналастырған бағасы (АҚШ долл.) 99,88 99,779 98,87 98,347
Табыстылығы (%) 9,4 8,5 15 13
Листинг Люксембург Люксембург, Амстердам Люксембург, Амстердам Люксембург
Мемлекеттік бағалы қағазды табыс алу бағытына қарай келесі
купондық, яғни купон түрінде табыс әкелетін бағалы қағаздар.
дисконттық, яғни атаулы құнынан төмен бағамен сатылып, өтелгенде
аралас, яғни купон және дисконт түрінде қатар табыс
индекстік – табысы инфляцияның қарқынына қарай өзгеріп отырады.
Кесте 2.
Аталуы Эмитенті Орналастыру тәсілі Айналыс мерзімі Атаулы құны
1. ҰБ-тің қысқа мерзімді нотасы ҰБ аукцион 7-90күн
2. ҰБ-тің арнайы валюталық нотасы ҰБ Ноталар портфелін
3. Арнайы валюталық мемлекеттік облигациялар (АВМЕКАМ) Қаржы Министрлігі
4. Мемлекеттік арнайы қазыналық міндеттемелер (МЕАКАМ) ҚМ аукцион
5. Мемлекеттік қысқа мерзімді валюталық міндеттемелер (МЕКАВМ) ҚМ
6. Мемлекеттік индексацияланатын қазыналық міндеттемелері (МЕИКАМ) ҚМ аукцион
7. Мемлекеттік орта мерзімді қазыналық міндеттемелері (МЕОКАМ) ҚМ
8. Мемлекеттік қысқа мерзімді қазыналық міндеттемелері (МЕККАМ) ҚМ
9. Мемлекеттік ішкі займдық ұлттық жинақ облигациялары (ҰЖО
II.2. Бағалы қағаздар портфелін басқарудағы инвестициялық портфель
Инвесторға тиесілі қаржы активтерінің әр түрлі жиынтығын инвестициялық
Портфельдік инвестициялау объектілері ретінде түрлі бағалы қағаздар немесе
Қазақстан Республикасының Бағалы қағаздар рыногы туралы 2003 жылғы
инвестициялық портфель - бағалы қағаздар рыногы субъектiсiнiң меншiгiндегi
инвестор - Қазақстан Республикасында инвестицияны жүзеге асыратын жеке
жеке инвестор - институционалдық инвестор болып табылмайтын инвестор;
институционалдық инвестор - Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес инвестицияны
Барлық инвесторлар информациялау мақсатының немесе олармен байланысты тәуекелге
Инвестор өз қаражатын информациялаудан қорғауға тырысады. Осы мақсатқа
Инвестор өсуін қамтамасыз ететін капиталдың ұзақ салымын жүргізуге
Инвестор салынған қаражатының тез өсуіне ұмтылады. Бұл үшін
Портфельдің түрлері:
Өсу портфелі – мұның мақсаты капиталдың дивидендтер мен
Бұл портфель өз кезегінде үшке бөлінеді:
басқыншылық өсу портфелі – бұл портфель тез өсетін
консервативтік өсу портфелі – бұл отраша және үлкен
орташа өсу портфелі – құрамына сенімді және жас
Табыс портфелі – мұның мақсаты табысты дивидендтер мен
Мерзіміне байланысты портфельді екі түрі:
Мерзімді – бұның иесі табысты алдын ала белгіленген
Мерзімсіз – бұл жерде уақыты белгіленбейді.
Инвестициялық портфель құрылымы.
Жалпы түрде инвестициялық портфель құрылымын екі негізгі тпқа
Тәуекелсіз қаржылық салымдар (сауда құралдары).
Тәуекелді қаржылық салымдар (сауда құралдары).
Тәуекелсіз қаржылық салымдарға келесілер жатады:
мемлекеттік облигациялар;
жоғары сенімді корпоративтік және муниципалды облигациялар;
ең жоғарғы рейтингілі банктердегі салымдар;
қарыз алушының «жоғары деңгейлі»депозиттік сертификаттары және басқа да
Тәуекелді қаржылық салымдар өзіне келісідей торптарды қамтиды:
А тобы – жылжымайтын мүлік.
В тобы – қарыздық құнды қағаздар.
С тобы – үлестік құнды қағаздар.
D тобы – халықаралық биржада саудаға түсетін фьючерсті
E тобы – басқа да активтер.
II. 3. Қазақстан Республикасы бағалы қағаздар нарығы жағжайы
Қазақстанда бағалы қағаздар нарығы 1994 жылдың бірінші жартысында
2000 жылдан бастап орта мерзімді бағалы қағаздарды шығару
Қазіргі таңда Қазақстан бағалы қағаз нарығы дамуы жолында
Әлсіз дамыған қазақстандық бағалы қағаз нарығы жағдайында тікелей
Жалпы алғанда бағалы қағаздар нарығының дамуы халықтағы қаржы
Қазақстан Республикасы бағалы қағаздар нарығы жағдайы тікелей Алматының
бұл дегеніміз жоғары жалақылы жұмыс орындарының көзі;
Орталық Азияның дамуына ықпал;
Қазақстан кәсіпорындары мен компанияларына банк несиелеріне пара-пар болатын
зейнетақы қорлары түріндегі институционалдық инвесторлар активтерін жаңа әрі
ААҚО-на шетелдік қатысушыларды (бірінші кезекті ресейлік) баулу валюталық
2000–2006 жылдарға арналған бағалы қағаздар нарығы даму динамикасы
Кесте 3.
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 (29.11
(А және В) ресми тізімге жіберілген бағалы қағаздар
- акциялар 27 33 42 61 78 90
- облигациялар 12 24 46 68 96 145
(А и В) ресми тізіміндегі эмитенттер саны 23
Акциялардың биржалық нарығының капитализациясы (млн. АҚШ долл.) 1.342,3
- % өзгерістер смж -10,3 +11,4 +80,8 +62,5
Облигациялардың биржалық нарығының капитализациясы (млн. АҚШ долл.) 176,8
- % өзгерістер смж +225,2 +111,8 +113,7 +102,7
Барлық капитализация (млн. АҚШ долл.) 1.519,1 1.778,5 2.558,9
- % өзгерістер смж +17,1 +43,9 +96,4 +83,3
Ұлттық бағалы қағаздармен сауда көлемі (млн. АҚШ долл.),
- алғашқы орналастыру 18,8 46,8 33,3 96,4 156,3
оның ішінде акциялар 0,004 0,6 16,1 7,6 24,1
оның ішінде облигациялар 18,8 46,1 17,2 88,7 132,2
- екінші ретті айналым 100,9 269,0 507,3 928,8
оның ішінде акциялар 67,6 81,1 125,5 263,2 942,3
оның ішінде облигациялар 30,0 122,6 244,8 515,4 721,0
Оның ішінде ГПА 3,3 65,2 200,0 150,2 10,4
II. 4. Алматы аймақтық қаржылық орталық ретінде даму
ҚР Президенті 2007 жылғы өзінің жыл сайынғы жолдауында
Қазірге Алматыны Сингапур, Дубай сияқты ірі қаржылық орталықтармен
Жүргізген зерттеу нәтижесінде The Boston Consulting Group қаржылық
Алматыдағы аймақтық қаржылық орталықты құру Қазақстанда өтімді және
Алғашқы эмитенттер қатарына қазақстандық ірі және орта компаниялар,
ҚР Президенті жолдауынан: « ...біз тиімді жұмыс істейтін
Қазақстан Республикасының «Алматы қаласының өңірлік қаржы орталығы туралы»
Қаржы орталығы:
1) қазақстандық және шетелдік қатысушылардың теңдігі;
2) капиталдың Қазақстан Республикасының валюталық заңнамасына сәйкес қозғалуы
Қаржы орталығының қызметін реттеу жөніндегі уәкілетті орган:
1. Қаржы орталығының қызметін реттеу жөніндегі уәкілетті орган
2. Уәкілетті орган Қазақстан Республикасының Президентіне тікелей бағынады
3. Уәкілетті органның құрылымы мен штат санын Қазақстан
Уәкілетті органның міндеттері мен функциялары төмендегідей:
1. Уәкілетті органның негізгі міндеттері:
1) «Алматы қаласының өңірлік қаржы орталығы туралы» Заңында
2) қаржы орталығын одан әрі дамыту болып табылады.
2. Уәкілетті органның функциялары:
1) заңды тұлғаларды - қаржы орталығының қатысушыларын мемлекеттік
2) қаржы орталығында қызметін жүзеге асыру үшін Қазақстан
3) қаржы орталығының қатысушыларына қызметкерлер іріктеуде жәрдемдесу;
4) қаржы орталығының қатысушыларына олардың құқықтары мен міндеттерін
5) қаржы орталығы қатысушыларының Қазақстан Республикасының еңбек туралы
6) қаржы орталығының атынан мемлекеттік органдар мен өзге
7) қаржы орталығы қатысушыларының мемлекеттік тізілімін жүргізу;
8) қаржы орталығында еңбек қызметін жүзеге асыратын шетелдіктер
9) қаржы орталығының қатысушыларына брокерлік және дилерлік қызметті
Уәкілетті органның Халықаралық кеңесі тұрақты жұмыс істейтін консультативтік-кеңесші
Халықаралық кеңестің негізгі міндеттері:
1) қаржы орталығының қызметіне қатысты мәселелерде әлемдік тәжірибені
2) уәкілетті органның басшы лауазымдарына кандидатуралар ұсыну;
3) қаржы орталығының даму стратегиясын әзірлеуге қатысу болып
3. Халықаралық кеңестің құрамына қаржы секторының жетекші сарапшылары
4. Халықаралық кеңес туралы ережені, оның құрылу және
5. Халықаралық кеңес мүшелерінің қызметі уәкілетті органды қаржыландыруға
Алматы өңірлік Қаржы орталығының қатысушылары:
1. Брокерлік және (немесе) дилерлік қызметті жүзеге асыратын
1) заңды тұлғаны мемлекеттік тіркеу (қайта тіркеу) туралы
2) бағалы қағаздар нарығында жұмыс істеуге арналған, қаржы
Қаржы орталығының қатысушылары қаржы құралдарымен қаржы орталығының арнайы
2. Заңды тұлғаның Алматы қаласының аумағында тұрақты жұмыс
Қаржы орталығының қатысушылары құжаттама жүргізуді және мәмілелер жасауды
Жалпы қаржы орталығының болуы қаржы нарығының өтімділігін жоғарылатып,
II. 5. IPO Қазақстан бағалы қағаздар нарығы дамуының
Соңғы жылдардағы дүниежүзілік шикізат бағаларына қолайлы конъюнктурасы негізінде
Неге қаржы секторының компаниялары?
Біріншіден, тарихи тұрғыда қаржы секторы әсіресе транспарентті және
Екіншіден, сарапшылардың күтімі бойынша Қазақстандағы IPO-ның қызған шағы
Жоғарыдағы қорытынды бірқатар объективті себептермен анықталады. Оның біріншісі
Қазақстандық IPO, жоспарланған, 2006-2009жж., млн.долл.
Қазақстандық IPO, 2006 жылдың 10 қазанынан 2009 жылды
Кесте4.
IPO күні Компания Тіркеу мемлекеті IPO көлемі, млн.долл.
2006 қараша Казкоммерцбанк Қазақстан 581 Жерг., жай, ГДҚ
2006 аяғына дейін Альянс Банк Қазақстан 100 Жерг.,
2007 үшінші тоқсаны ENRC Ұлыбритания 2125 ГДҚ, жай.
2007 аяғына дейін Халық Банк Қазақстан 535 Жерг.,
2009 ТұранӘлем Қазақстан 900 Жерг., жай, ГДҚ KASE/LSE
Барлығы – ірілер 4241
Басқа да IPO 600
Барлығы, болатын IPO 4841
Кестеге анықтама: Жерг. – жергілікті;
ГДҚ – глобалды депозитарлық қлохаттар
Бүгінгі күнге дейін IPO-ны тек бірнеше қазақстандық компаниялар
Халықаралық капитал нарығындағы Қазмұнайгазға дейінгі жариялы орналастыру салмақтырақ
2006 жылы аяқталған қазақстандық IPO, млн.долл.
Кесте 5.
Қазақмыс
Күні 2005 жыл, қазан
Тіркеу мемлекеті Ұлыбритания
Орналастыру көлемі 1 352 млн.долл.
IPO бағасымен компания құны 4 417 млн.долл.
«Жаңа» акциялар 41,5% IPO-дан және Green Shoe-дан кейін
«Ескі» акциялар 58,5% IPO-дан және Green Shoe-дан кейін
Green Shoe/«Жаңа» акциялар 31,40%
Листинг Лондон
Бағалық диапазон 8,2-9,6 долл.
IPO бағасы 9,5 долл. диапазонның жоғарғы шегі
Сұраныс IPO бағасымен қайта жазылу
IPO-дан кейін бос айналымдағы акциялар үлесі 38%
Акцияның ағымдағы бағасы 21,1 долл.
IPO бағасына қатысты баға өзгерісі 122%
KazakhGold
Орналастыру күні 2005 жыл, қараша
Тіркеу мемлекеті Джерси
Орналастыру көлемі 196,5 млн. долл.
IPO бағасымен компания құны 707 млн.долл.
«Жаңа» акциялар 54% IPO-дан және Green Shoe-дан кейін
«Ескі» акциялар 46% IPO-дан және Green Shoe-дан кейін
Green Shoe/«Жаңа» акциялар 19,70%
Листинг Лондон
Бағалық диапазон 12-15 долл.
IPO бағасы 15 долл. диапазонның жоғарғы шегі
Сұраныс IPO бағасымен бес есе қайта жазылу
IPO-дан кейін бос айналымдағы акциялар үлесі 28%
Акцияның ағымдағы бағасы 21 долл.
IPO бағасына қатысты баға өзгерісі 40%
“ҚазМұнайГаз” Барлау Өндіру” АҚ
Орналастыру күні 200 жыл, қазан
Орналастыру көлемі 2 331 млн. долл.
IPO бағасымен компания құны 6 166 млн.долл.
«Жаңа» акциялар 87% IPO-дан және Green Shoe-дан кейін
«Ескі» акциялар 13% IPO-дан және Green Shoe-дан кейін
Green Shoe/«Жаңа» акциялар 15%
Листинг: алғашқы Қазақстан
екінші ретті Лондон
Бағалық диапазон 12,75-14,75 долл.
IPO бағасы 14,64 долл. диапазонның жоғарғы шегі
Сұраныс IPO бағасымен бірнеше есе қайта жазылу
IPO-дан кейін бос айналымдағы акциялар үлесі 25%
Акцияның ағымдағы бағасы 14,93 долл.
IPO бағасына қатысты баға өзгерісі 2%
Қорытынды
Бағалы қағаздар нарығы нарықтық экономикады күтпеген кездейсоқ болатын
Кәсіпорынның қосымша капиталға мұқтаждығы көптеген жағдайларға байланысты. Олардың
Экономикасы дамыған мемлекеттерде бағалы қағаздар көмегімен қосымша капитал
Пайдаланған әдебиеттер
«Бағалы қағаздар нарығы» Оқу құралы, Б.А. Көшенова, Алматы
«Алматының аймақтық қаржылық орталық ретінде дамуы» Сугурова А.Ж.
«Портфельный инвестор» журналы, 2006 қазан.
Қазақстан Республикасының «Алматы қаласының өңірлік қаржы орталығы туралы»
Бағалы қағаздар рыногы туралы 2003 жылғы 2 шілдедегі
Қазақстан Республикасының Заңы
www.kase.kz
«ЖАҢА ӘЛЕМДЕГІ ЖАҢА ҚАЗАҚСТАН» ҚР Президенті Н.Назарбаевтың Қазақстан
РЦБК, №14 (142), июль/2006
РЦБК, №1 (153), январь/2007
* АО «Центр маркетингово-аналитических исследований» (ЦМАИ).
1