МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ................................3
1.БАНКТЕРДІҢ ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ ҚЫЗМЕТІ ҰҒЫМЫ, МӘНІ ЖӘНЕ МАЗМҰНЫ..........................5
1.1. Банктердің инвестициялық қызметінің экономикалық мәні............5
1.2.Банктердің инвестициялық қызметінің ұйымдастырылуы және жіктелуі.................................7
2. «ҚАЗАҚСТАН ХАЛЫҚ БАНКІ» АҚ-НЫҢ ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ ҚЫЗМЕТІНЕ ТАЛДАУ............................11
2.1. «Қазақстан халық банкі» АҚ-на экономикалық сипаттама...........11
2.2. «Қазақстан халық банкі» АҚ-ның инвестициялық қызметінің нәтижелері және
3. БАНКТЕРДІҢ ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ ҚЫЗМЕТІНІҢ ДАМУ ПЕРСПЕКТИВАЛАРЫ ЖӘНЕ ЖЕТІЛДІРУ ЖОЛДАРЫ........16
3.1. Шетел банктерінің инвестициялық қызмет ерекшелігі......16
3.2. Қазақстан банктерінің инвестициялық қызметі мәселелері және оны жетілдіру
ҚОРЫТЫНДЫ...............................20
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ.......................22
ҚОСЫМШАЛАР...........................23
КІРІСПЕ
Қазіргі кезде Қазақстанда жүзеге асырылып жатқан инвестициялық процесс әлеуметтік
Курстық жұмыстың зерттеу объектісі – коммерциялық банктердің инвестициялық қызметі,
Курстық жұмыстың өзектілігі – қазіргі кезеңдегі еліміздің әлеуметтік-экономикалық дамуының
Инвестициялар кез – келген ұлттық экономиканың маңызды да қажетті
Сонымен, елімізде жүргізіліп жатқан инвестициялық процесті экономикалық пайда кіргізіп,
Курстық жұмыстың мақсаты – коммерциялық банктердің инвестициялық қызметінің ерекшеліктерін,
Курстық жұмыстың мақсатына сәйкес, курстық жұмыстың келесідей міндеттері қойылады:
коммерциялық банктердің қызметін анықтау, оның ішінде инвестициялық қызметінің алатын
банктердің инвестициялық қызметінің экономикалық роліне тоқталу;
банктердің инвестициялық қызметінің ұйымдастырылу ерекшеліктерін және сипатты белгілеріне байланысты
Қазақстан Республикасындағы банктердің инвестициялық қызметіне нақты банк негізінде талдау
оның ішінде, банктердің инвестициялық қызметінің нәтижелерін қарастыру және салыстыру;
аталмыш банктің инвестициялық қызметінің табыстылығына дәйекті баға беру;
банктердің инвестициялық қызметінің дамуын болжауда шетел банктерінің инвестициялық қызмет
Кредиттік жүйенің төменгі буыны халық шаруашылығына тікелей қызмет көрсететін
Коммерциялық банктер пайда табу үшін басқа эмитенттердің бағалы қағаздарымен
Банктердің инвестициялық қызметінің экономикалық мәні
Инвестициялық қызмет бұл – инвестицияларды салып және инвестицияларды жүзеге
Қазіргі кезде Қазақстанда жүзеге асырылып жатқан инвестициялық процесс әлеуметтік
Инвестициялар кез – келген ұлттық экономиканың маңызды да қажетті
Сонымен, елімізде жүргізіліп жатқан инвестициялық процесті экономикалық пайда кіргізіп,
1. Пайда табу. Түскен пайданың өзі екі аспектіні қамтиды:
2. Жоғарыда көрсетілген пайданың негізінде жұмыскерлер де табыс тауып,
3. Пайдадан түскен салық пен өтелімдер мынадай мақсаттарға жұмсалады:
• Міндетті медициналық қамсыздандыру қорына;
• Мемлекеттік зейнетақы қорына;
• Аймақтық бюджетке;
• Республикалық бюджетке;
4. Өнеркәсіптік әлеуметтік даму қорын құру.
Бүгінгі коммерциялық банктер өз клиенттеріне 200-ге жуық әралуан өнімдер
Бір операциялардан болған зиян, екінші бір операциялардан түсетін пайда
Коммерциялық банктердің басқа қаржы институттаhынан айырмашылығы және ерекше бір
Инвестиция дегеніміз – бұл халық шаруашылығына мемлекет ішінде және
Тікелей инвестиция – бұл қаражаттарды тікелей өндіріске, құрал-жабдықтарды сатып
Портфельдік инвестициялар бағалы қағаздарды сатып алу арқылы (бағалы қағаздар
Сонымен, жеке, мемлекеттік, шетелдік инвестициялар инвестициялық заңдармен реттеледі, ол
Қазақстанда заңға сәйкес инвестиция деп - кәсіпкерлік іс-әрекет және
Әдетте банктердің инвестициясы деп - ақша қаражаттарын банктердің өздерінің
Банктің инвестициялық қызметі инвестициялық саясат көмегімен жүзеге асырылады.
Банктердің инвестициялық саясаты – банк қызметінің тұрақты жұмыс жасауын,
Cонымен, инвестициялық саясаттың негізгі мазмұны қаражат жасау үшін біршама
Банктің инвестициялық саясатының басты багыттары мынадай бөлімдерді қамтиды:
* инвестициялық саясаттың басты мақсаты;
* баланс активі мен пассивіндегі квазиинвестициялық операциялардың шегін (үлесін)
* инвестициялық операциялардың сапасы үшін жетекшілер мен атқарушылардың жауаптылығын;
* инвестициялардың құрамы мен құрылымы;
* бағалы қағаздардың сапасының деңгейінің және өтеу мерзімінің тиімділігі;
* инвестициялар портфелінің диверсифиакциялануына қойылатын негізгі талаптар;
* потрфельдің құрамына түзетулер енгізу механизмі;
* сақтау тәртібі және сақтандыру механизмі;
* пайдалар мен зияндардың есебі;
* компьютерлік қамсыздандыру бағдарламалары[6] .
Яғни, банктердің инвестициялық қызметі жаңа бағалы қағаздарға қаражат орналастыруға
Бағалы қағаздар бизнесіндегі андеррайтинг – бұл бағалы қағаздарды сатудан
Банктердің инвестициялық операциясы бағалы қағаздармен жасалатын операцияларды сипаттайды. Банктің
1.2. Банктердің инвестициялық қызметінің ұйымдастырылуы және жіктелуі
Банк қызметіндегі инвестициялаудың өзіндік ережелері бар. Кең мағынада, банктік
Ал тар мағынада, банктік инвестиция – табыс немесе пайда
Сонымен қатар, банктік инвестициялау деп - негізгі капиталға жұмсаған
Банктердің қызметіндегі инвестиция және кредит ұғымдарын шатастыруға болмайды. Инвестицияның
Коммерциялық банктердің инвестициялық қызметінің мақсаты – қаражаттардың сақталуын қамтамасыз
Бағалы қағаздар – бұл арнайы түрде рәсімделген «қаржылық құжаттар»,
Cөйтіп, қорлық бағалы қағаздар, әдетте эмиссияның массалық сипатымен ерекшеленеді,
Олар негізгі және көмекші болып бөлінеді. Негізгі қорлық бағалы
Соңғыларына пайыз немесе дивидент түрінде табыс алу құқығын беретін
Олар өздерінің айналысқа қатысуының ерекшеліктерімен нарықтық және нарықтық емес
Бағалы қағаздар иелерінің құқықтары ерекшеліктерімен байланысты мәлімдеуші, ордерлік және
Мәлімдеуші бағалы қағаздар – бұл мәлімдеуші чектер, акциялар, облигациялар,
Ордерлік бағалы қағаздар – оларды ұстаушылардың құқықтары сол қағаздың
Атаулы бағалы қағазда ұстаушының аты міндетті болады[8].
Яғни, бағалы қағаздардың иемденушісіне байланысты олар атаулы, мәлімедушісіне және
Қаржылық бағалы қағаздар мемлекеттік және мемлекеттік емес субъектілермен эмиссияланады.
Мемлекеттік бағалы қағаздарға қазыналық вексельдер, қазыналық бондар, қазыналық міндеттемелер
Бағалы қағаздармен операциялар жүргізуде коммерциялық банктерде мынандай құрылымдар ұйымдастырылады:
Банктердің бағалы қағаздармен операциялары қорлық, коммерциялық, эмиссиондық, саудалық, сенімділік,
Бағалы қағаздар қозғалысы – акцияларды сату, немесе қарыз беру
Бағалы қағаздар нарығы – бұл қаржылық нарықтың анағұрлымдамыған бөлігі,
Cонымен, банктер бірден-бір акциялардың (үлесті бағалы қағаздың) эмитенттерінің анағұрлым
Акцияларды орналастырудың нарықтық бағамына бағытталған жоғары бағасы алғашқы шығарылған
Қазіргі уақытта қарыздық міндеттемелер нарығының дамуына жақсы жағдай жасалған.
Ал, депозиттік және жинақ сертификаттарының нарығы жеткілікті мөлшерде ауқымды
Банктердің үлкен қызығушылығы вексель айналысымен байланысты. Банктік вексель ақша
Коммерциялық банктер пайда табу үшін басқа эмитенттердің бағалы қағаздарымен
2. «ҚАЗАҚСТАН ХАЛЫҚ БАНКІ» АҚ-НЫҢ ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ ҚЫЗМЕТІНЕ ТАЛДАУ
2.1. «Қазақстан халық банкі» АҚ-на экономикалық сипаттама
«Қазақстан Халық Банкі» АҚ - өз клиенттерінің игілігі үшін
«Қазақстан Халық Банкі» АҚ бұрынғы Қазақстан Республикасы Жинақ банкінің
2001 жылы жүргізілген Халық банкін жекешелендіру рәсімі нәтижесінде «Қазақстан
«Қазақстан халық банкі» АҚ Visa International және MasterCard International
«Қазақстан Халық Банкі» АҚ мен оның еншілес ұйымдары
2010 жылдың алғашқы 6 айындағы негізгі қаржылық көрсеткіштер(1-қосымша):
Таза табыс көлемі 285,1 %-ға, 2009 жылдың бірінші жартыжылдығындағы
Активтер өсімі 7,8 %-ды құрады
Клиенттер қаржысы 15,8 %-ға ұлғайды
Жеке тұлғалардың қаражаты 7,5 %-ға артты
Ағымдағы шоттар саны 27,7 пайызға өсті
Клиенттер қарызының көлемі (брутто) 1,4 %-ға азайды
Капитал көлемі 4,3 %-ға өсті
Таза пайыздық табыс көлемі (құнсыздану резервінен кейінгі) 19,1
Қызметтер бойынша таза табыс пен комиссиялар (зейнетақы қорынан және
Зейнетақы қорынан және активтерді басқарудан алынған табыс 63,2
Пайыздық емес өзге табыстың көлемі 6,9 %-ға немесе 11,1
Операциялық шығыс көлемі 12,8 %-ға (20,2 млрд теңгеге дейін)
Таза пайыздық маржа (құнсыздану резерві есебіне аударылатын қаржыны қоспағанда)
Операциялық шығыстардың операциялық қызметтен түсетін табысқа қатысты алғандағы ара-қатынасы
Базель нормативтеріне сәйкес есептелетін бірінші деңгейлі капиталдың жетімділік коэффициенті
Базель нормативтеріне сәйкес есептелетін капиталдың жетімділік коэффициенті 21,0
Депозиттер мен клиенттер қарыздарының ара-қатынасы - 0,74
Құнсыздану резерві қаражатының ауқымы жалпы несиелік портфельге қатысты алғанда
Орташа капиталдық қайтарым көлемінің жылдығы 11,7 %-ға ұлғайды (2009
Орташа активтерге қатысты қайтарым көрсеткішінің жылдығы 1,6 %-ға ұлғайды
Яғни, 1-қосымшадан көріп отырғанымыздай, банктің тапқан таза табысы 2009
Пайыздық табыс 2009 жылдың 1-ші жартыжылдығындағы 102,3 млрд теңгелік
Ал пайыздық шығыс көлемі 15,1 пайызға немесе 45,9 млрд
2009 жылдың бірінші жартыжылдығымен салыстырғанда, құнсыздану резервінің көлемі
Көрсетілген қызметтер бойынша таза табыс пен комиссиялар (зейнетақы қорынан
«Қазақстан халық банкі» АҚ-тің сақтандыру қызметінен алынған табыс сақтандыру
Операциялық шығыстар 12,8 пайызға немесе 2009 жылдың алғашқы алты
2.2. «Қазақстан халық банкі» АҚ-ның инвестициялық қызметінің нәтижелері және
2-қосымшаға сәйкес, «Қазақстан халық банкі» АҚ-ның инвестициялық қызметінен ақшалай
Оның ішінде, сатуға арналған қолда бар инвестициялық бағалы қағаздарды
Сатуға арналған қолда бар инвестициялық бағалы қағаздарды сатып алу
Толық өтелгенге дейін ұсталып тұрған инвестицияларды өтеуден түскен түсім
Негізгі құралдарды сатудан түскен түсім 2010 жылы 96 млн
Зейнетақы қорының инвестициялық табысынан ұсталатын комиссия көлемі 63,2 пайызға
Өзге пайыздық емес табыс көлемі 6,9 пайызға немесе
Шетел валютасымен жүргізілетін операциялар бойынша таза пайда
Сонымен, «Қазақстан халық банкі» АҚ-ке тиесілі активтер көлемі 7,8
Өтімді активтердің көлемі 23,7 пайызға, 2009 жылдың аяғындағы
3. БАНКТЕРДІҢ ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ ҚЫЗМЕТІНІҢ ДАМУ ПЕРСПЕКТИВАЛАРЫ ЖӘНЕ ЖЕТІЛДІРУ ЖОЛДАРЫ
3.1. Шетел банктерінің инвестициялық қызмет ерекшелігі
Батыс елдердің бір қатарында қазіргі несие жүйесінде инвестициялық банктер
Инвестициялық банктердің негізгі қызметі -ұзақ мерзімді ссудалық капиталды мобилизациялау
Қазіргі инвестициялық банктердің екі түрі қызмет етеді:
1.Бірінші типті инвестициялық банктер.
2.Екінші типті инвестициялық банктер[11].
Мұндағы бірінші типті
Батыс Еуропаның континенталды елдеріне және дамушы елдерге негізінен осы
Инвестициялық банктердін пайда болуын негізінен мемлекеттің бағалы қағаздарын орналастырумен
Бірінші типті иңвестициялық банктер соңғы кезде көбінесе корпоративті секторлардың
Бірінші типті инвестициялық банктер капиталды тарту, бағалы қағаздар нарығында
Акциялар мен облигацияларды қайта орналастырумен айналысады;
Халықаралық бағалы қағаздарды еуровалюта нарығында орналастыруда делдал болады;
Корпорацияларға инвестициялық стратегияның сұрақтары бойынша және бухгалтерлік есеп пен
Cөйтіп, қазіргі кезде бұл банктерсіз бағалы қағаздарды сату өте
Екінші типті инвестициялық банктер соғыстан кейінгі . Батыс Еуропаның
Ал қазіргі кезде бұл инвестициялық банктер ссудалық капитал нарығында
Дамушы мемлекеттердегі мұндай инвестициялық банктер негізінен
Көптеген елдерде инвестициялық банктердің қызметін басқа да қаржылық-несиелік мекемелер
Ұлттық нарықпен салыстырғанда шетелдік нарықтың артықшылықтары мен кемшіліктері:
+ инвесторлардың ауқымы
+ халықаралық нарықтардың
+ серіктестердің, клиенттердің
листингіні орналастыру мен қолдап отырудың құны жоғары;
негізінен тек ірі компаниялар үшін ғана орналастыру мүмкіндігі бар;
шетелдік мемлекеттердің талаптарын орындау қажеттігі;
қаржы кеңесшілері мен заң компаниялары көрсететін қымбат тұратын қызметтерді
шетелде кең ауқымды PR-науқанды өткізудің қажеттігі.
3.2. Қазақстан банктерінің инвестициялық қызметі мәселелері және оны жетілдіру
Коммерциялық банктердің инвестициялық қызметтен табатын кірістері, экономикалық факторлар
Қазіргі кезде бұл банктерсіз бағалы қағаздарды сату өте қиынға
Инвестицияны әлеуметтік салаға тартудың көрсетілген бағыттарынан басқа да істеріне
Сонымен, инвестициялық процесті пайда табу арқылы әлеуметтік
Сыртқы экономикалық қызметтің маңызды аспектісі - шетел инвесторларының қатысуы
Cонымен, бұл қаражаттар ұлттық шаруашылықтың құрылымын жетілдірудің басым міндеттерін
Шетелдік инвестицияларды тарту үшін қажетті жағдайлар жасалуы тиіс:
1)шетелдік инвесторлардың қызметімен байланысты әкімшілік рәсімдерді ықшамдау: жұмыс істеу
2)елдің ұлттық мүдделері үшін қызмет түрлеріндегі басымды салық жеңілдіктерін
3)жерді, жылжымайтын дүние-мүлікті пайдалану құқығын
қамтасасыз ету, қызметкерлерді оқытуға субсидиялар беру;
4)пайда әкетіліміне үкімет кепілдіктерін немесе оны қайта
капиталдандырудың жеңілдетілген шарттарын беру[16].
Сөйтіп, жаңа қоғам өзінің соны өзгерістерін бірге ала келетіні
Шетел инвестициясы Қазақстанға не үшін керек және қандай пайда
Бірінші кезекте, шетел инвестициялары бұрынғы мемлекеттік кәсіпорындар үшін берік
Екіншісі және шетел инвестициясымен ере келетіндерің ең маңыздысы -
Сөйтіп, инвестициялар - Қазақстан экономикасының қозғаушы күші екенін ұғынуымыз
ҚОРЫТЫНДЫ
Курстық жұмысты қорытындылай келе, келесі ұғымдарға тоқатала кетейік.
Банктердің инвестициялық қызметі деп - пайда табу мақсатында банктің
Банктің инвестициялық қызметі инвестициялық саясат көмегімен жүзеге асырылады. Инвестициялық
Банктердің инвестициялық саясаты – банк қызметінің тұрақты жұмыс жасауын,
Коммерциялық банктердің инвестициялық қызметтен табатын кірістері, экономикалық факторлар
Курстық жұмысты жазу барысында курстық жұмыстың алға қойылған міндеттері
коммерциялық банктердің инвестициялық қызметінің алатын орны анықталды;
банктердің инвестициялық қызметінің экономикалық ролі зерттелді;
банктердің инвестициялық қызметінің ұйымдастырылу ерекшеліктері және сипатты белгілеріне байланысты
Қазақстан Республикасындағы банктердің инвестициялық қызметіне «Қазақстан халық банкі» АҚ
оның ішінде, «Қазақстан халық банкі» АҚ-ның инвестициялық қызметінің нәтижелері
«Қазақстан халық банкі» АҚ-ның инвестициялық қызметінің табыстылығы талданды;
банктердің инвестициялық қызметінің дамуын болжауда шетел банктерінің инвестициялық қызмет
қазақстандық банктердің инвестициялық қызметінің мәселелері және оларды жетілдіру жолдары
Жоғарыда аталған курстық жұмыс міндеттерін орындау арқылы курстық жұмыстың
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Бейсенбаев А.Б. «Инвестиция – дамудың алғышарты ретінде», Егемен Қазақстан,
Сейтқасымов Ғ.С. «Ақша, несие, банктер», Алматы, 2001
Мақыш С.Б. «Ақша айналысы және несие», Алматы, 2004
Баймұратов О. «Қазақстан қаржы нарығы», Алматы, 2007
Ілияс А.Ә. «Төлем жүйесі: теория және практикасы», Алматы,
Көшенова Б.А. «Ақша, несие, банктер, валюта қатынастары», Алматы,2000
Хамитов Н.Н. «Банк ісі», Алматы, 2006
Абленов Д.О. «Қаржылық бақылау және басқарушылық аудит
Мамыров Н.Қ., Тілеужанова М.Ә. «Макроэкономика», Алматы, 2003
«Қазақстан халық банкі» АҚ-ның электрондық ресурсы www.halykbank.kz
Шөлейбай Б. «Банк ісіндегі тәуекел-менеджмент», Алматы, 2005
Ілиясов Қ.Қ., Құлпыбаев С. «Қаржы», Алматы, 2005
Тасмағамбетов Т.А., Омаров А.С. «Қаржы есебі», Алматы, 1998
Алдаберген Ә. «Банк жүйесінің тұрақтылығы – экономикалық дамудың
Джемпеисова Г. И., Даулетханова Ж. Д. «Банк ісі», Өскемен,
С. С. Сахариев, А. С. Сахариева. «Әлем экономикасы», Астана,
ҚОСЫМШАЛАР
1-қосымша. «Қазақстан халық банкі» АҚ-ның 2010 жылдың І жартыжылдығы
Көрсеткіштер 30.06.09
(%) 31.09.09
(%) 31.12.09
(%) 31.03.10(%) 30.06.10
(%)
Клиенттер қаржысы / барлық міндеттемелер 67.3 71.7 73.1 76.0
Қарыздар/ депозиттер(1) 1.02 0.86 0.89 0.80 0.74
Өтімді активтер(2) / барлық активтер 31.3 36.7 33.1 36.3
Мерзімі өткен қарыздар / жалпы несиелік портфель(3) 17.9
Резервтер / Жалпы несиелік портфель (4) 12.9 14.8 15.5
Резервілеудің реттеуіш мөлшерлемесі (5) 16.5 18.8 18.8 20.2 21.5
Бірінші деңгейлі капитал жетімділігінің коэффициенті (6) 14.8 16.1 16.9
Капитал жетімділігінің коэффициенті (6) 18.5 20.2 20.6 21.9 21.0
Бірінші деңгейлі капитал жетімділігінің коэффициенті (k1-1) (7) 10.1 9.9
Бірінші деңгейлі капитал жетімділігінің коэффициенті (k1-2)(7) - 13.0 14.3
Капитал жетімділігінің коэффициенті (k2)(7) 15.7 16.9 18.0 19.0 18.7
2-қосымша. «Қазақстан халық банкі» АҚ-ның инвестициялық қызметімен байланысты ақша
млн.теңге
2010 2009 2008
Приобретение и предоплата за основные средства и нематериальные активы
Поступления от продажи основных средств 96 148 145
Поступления от продажи инвестиционных ценных бумаг, имеющихся в наличии
Приобретение инвестиционных ценных бумаг, имеющихся в наличии для продажи
Поступления от погашения инвестиций, удерживаемых до погашения 169,528 20,377
Приобретение инвестиций, удерживаемых до погашения 199,379 21,769 6,777
Чистый отток денежных средств от инвестиционной деятельности 240,041 63,826
3