Электрондық оқулықты жасау тәсілдері

МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ 6
1 ЭЛЕКТРОНДЫҚ ОҚУЛЫҚТЫҢ НЕГІЗГІ ҰҒЫМЫ 8
1.1 Электрондық оқулықтың түсінігі 8
1.2 Электрондық оқулық сипаттамасы 9
1.3 Электрондық оқулық тиімділігі 10
1.4 Электрондақ оқулықты негізгі жасау кезеңдері 11
1.5 Электронды оқыту құралдарымен жұмыс жасаудың тиімділігі 14
1.6 Оқу процесіндегі электрондық оқулықтың пайдасы 14
1.7 Электрондық оқулықты жасау тәсілдері 16
1.8 Оқытушы бағдарламаның типологиясы 18
2 FRONTPAGE 2003 ЭЛЕКТРОНДЫҚ ОҚУЛЫҒЫН ҚҰРАСТЫРУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ. 27
2.1 FrontPage 2003 бағдарламасының терезесі 27
2.2 Web-бетімен жұмыс. Жаңа Web-бетін құру 29
2.3 Кескінмен жұмыс істеу. Webтегі графикалық пішіндер 33
2.4 Кестемен жұмыс 36
2.5 FrontPageдегі көру режимі 37
2.6 HTML кіріспе 39
3 ЭЛЕКТРОНДЫ ОҚУЛЫҚТАРДЫ ЖАСАУ КЛАССИФИКАЦИЯСЫ 42
3.1 Электронды оқулықтарды жасағанда пайдаланылатын құралдарды классификациялау.
3.2 Электрондық оқулықтың жұмыс жасау режимдері. 43
4 ТІРШІЛІК ӘРЕКЕТІНІҢ ҚАУІПСІЗДІГІ 49
4.1 Бөлмелерге қойылатын негізгі санитарлы-техникалық талаптар 49
4.2 Еңбектің санитарлық-гигиеналық талаптардың сипаттамасы 50
5 ЖОБАЛАУДЫҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ЕСЕБІ 56
5.1 Жобалаудың экономикалық есебі 56
5.2 Жұмыс күшінің минималды принціпі. 58
Қорытынды 60
Қолданған әдебиеттер тізімі 62
ҚОСЫМША 65
КІРІСПЕ
Дипломдық жобаның тақырыбы: «Ақпараттық жүйелер негізі» пәніне арналған оқу
Қазіргі уақытта дамыған заманның ақпараттандыру кезеңінде оның барлық мүшелері
Дипломдық жоба тақырыбының өзектілігі.
Дипломдық жұмыстың актуалдығы, соңғы кездегі электрондық оқулықтарды жасау тақырыбының
Әрбір мұндай курста мәліметтер базасы сияқты бөлімін оқыту тереңдік
Дипломдық жобаның мақсаты: «Ақпараттық жүйелер негізі» пәніне арналған оқу
Қойылған мақсатқа жету үшін келесі міндеттер орындалуы тиіс:
Электрондық оқулықтың негізгі ұғымы қарастыру;
FrontPage 2003 электрондық оқулығын құрастырудың теориялық негіздері талдау;
Электронды оқулықтарды жасау классификациясы жасау;
Тіршілік әрекетінің қауіпсіздігі зерттеу;
Жобалаудың экономикалық есебі жасау;
Осы мақсатқа сәйкес ақпараттық жүйелер негізі пәнінің қашықтық курсы
Зерттеу обьектісі Delphi және HTML тілінде жазылған электрондық
Зерттеу пәні бағдарламалық жасақтамасын жүзеге асыру.
Мәселені талдау дәрежесі. Дипломдық жобаның тақырыбын зерттеу барысында отандық
Зерттеу тәжірибесі: салыстырмалық, аналитикалық, логикалық, құрылымдық жүйе, функционалдық жүйе,
Дипломдық жұмыстың жаңалығы: Барлық дәрістердің оқылықтан көшіріп алу мүмкіншілігі.
Дипломдық жобаның тәжәрибелік қоры Дипломдық жобаны құрастыру нәтижесінде
Дипломдық жұмыстың құрлымы: дипломдық жұмыс кіріспеден, бес тараудан, қортындыдан
Кіріспеде дипломдық жобаның өзектілігі, мақсаттары, талаптары, зерттеу обектісі мен
Бірінші тарауда электрондық оқулықтың негізі, түсінігі, сипатттамасы, тиімділігі, жасау
Екінші тарауда электрондық оқулығын құрастырудың теориялық негіздері, бағдарламаның құрылымы
Үшінші тарауда электронды оқулықтарды жасау классификациясы қарастырылады.
Дипломдық жобадағы зерттеу мәні қорытындыда талқыланған.
1 ЭЛЕКТРОНДЫҚ ОҚУЛЫҚТЫҢ НЕГІЗГІ ҰҒЫМЫ
1.1 Электрондық оқулықтың түсінігі
Электрондық оқулыққа байланысты көптеген ұғымның соңғы жиырма жылдың ішінде
Электрондық басылым - бұл графикалы, мәтіндік, сандық, бейне-, фото-
Электрондық оқулық басылымы - ғылыми - практикалық білім облыстарына
Оқулық - бұл оқу бағдарламаға және мемлекеттік стандартқа лайықты,
Электрондық оқулық - мемлекеттік білім стандарт және сәйкес пәндерден
Оқу құралы - бұл, жарым-жарты немесе толық ауыстыратын немесе
Электрондық оқулық құралы- бұл жарым-жарты немесе толық ауыстыратын немесе
Гипермәтін - бұл бір фрагменттен екінші фрагментке шапшаң өтуге
Интелектауалдық түйін (ИТ) - математикалық операцияның сандық және символдық
Компьютерлік түсіндіру - сұраққа “ ия ” жєне “
Компьютерлік шешім - қарапайым және табиғи ең келе, арбиған
Көзбен шолушылық – суреттердің, графиктердің жєне анимация арқасында көрнекті
1.2 Электрондық оқулық сипаттамасы
Оқу мекемесінң компьютерлік сыныбында немесе жатақханада оқушы дербес жұмысы
Электрондық оқулық - электрондық оқулық басылымы және электрондық басылым
Электрондық оқулық - оқу әдебиетіндегі жаңа жанры.
Электрондық оқулық (тіпті ең жақсы) кітаптың орнын ауыстырмайды және
Электрондық оқулық жасауына арналған нақ сондықтан жақсы оқулық жеткіліктісіз
Электрондық оқулық түсіну және есте сақтауды жеңілдетуге барынша көп
Мәтіндік құрастырушы тиісті шек қойылған болу - өйткені әдеттегі
1. Көрнекілік принциптер: әрбір тарау жаңа түсініктерді есте сақтау
2. Тармақталу принципі: қолданушының кез келген тарауғаөту таңдауы үшін
3. Қалыптастыру принципі: студент өздігінен кадрлар ауысымын басқарады, экранға
4. Үйренісу принципі: электрондық оқулық қолданушының оқу барысында үйреніп
5. Комплекстік демеу принципі: кез келген уақытта қолданушы көп
6. Жинақтылық принципі: электрондық оқулықты жаңа тармақталған тақырыптарды қосуға
1.3 Электрондық оқулық тиімділігі
Электрондық оқулық күндізгі бөлімде оқитындардың өзіндік жұмысына керек, өйткені:
әдебиет оқулығына қарғанда үйренетін материалды түсінуге жеңілдетеді;
қолданушының дайындау деңгейіне интелетуальдық мүмкіндігіне сәйкес үйренісужүргізіледі;
көп есептерді шешу мен көп мысалдарды қарастыруға мүмкіндік беру
барлық кезеңдегі жұмыстағы өзіндік тексерулерді кеңінен мүмкіндігі қамтамасыздау;
шексіз түсіндіру мүмкнідігін шыдамды ұстаз ролін атқарады;
Оқулық студентке керек, өйткені онсыз сапалы және жан жақты
Электрондық оқулық арнайыландырған аудиторияларда практикалық сабаққа пайдалы, өйткені ол
көптеген есептерді шешу үшін компьютерді пайдалануға мүмкіндік береді, алынған
оқытушыға өзіндік жұмыс ретінде компьютердесабақты жүргізу мүмкіндік;
оқытушыға компьютер көмегімен бақылау жұмысының күрделілік деңгеңінен және мазмұннын
Электрондық оқулық оқытушы үшін ыңғайлы. Өйткені:
көлемі жағынан аз, бірақ мазмұны бойынша бірқанша түсінікті лекция
Бақылау жұмысы мен типтік есептеулер үй жұмысын тексерулерден босату;
Студенттермен жеклендірілген жұмыс істеу мүмкнідік әсіресе, үй жұмысы мен
1.4 Электрондақ оқулықты негізгі жасау кезеңдері
Әдебиеттерді таңдау
Авторлармен қайта өңдеу құқығы туралы шарт жасалуы мазмұны
Тарауларды және басқа түсініктер жасау
Тараулардағы бөлім бойынша тексті өңдеу
Электрондық түрде гипермәтінді жүзеге асыру
Кешндік демеу жасау
Мультимедиялық айналу үшін материалды сұраптау
Материалдарды визуализациялау үшін дайындау
Материалдарды визуализациялау
Нәтижесінде осы сұраққа көп көңіл бөлуіміз керек. Білім реформасы
Ортағасырларда оқушылар толықтай ұстазына бағынышты болды. Өйткеніол ақпаратқа ие
Гутенбергтің кітапты басып шығару тапқырлығытапқырлығы ақпарат көзіне барлығы бірдей
Электрондық оқулықтарды пайдаланудың теориялық негізідері
Қазақстан Республикасындағы білімді ақпараттандыру жүйесін ары қарай дамыту процесін
Қазіргі кезде Республикалық білім беруді ақпараттандыру ғылыми әдістемелік орталығының
Электронды оқыту прграммаларының мотивациялық мақсаттық компоненті модульдерді (микромодульдерді) құрастырудан
Электронды оқыту программаларының мазмұндық компоненті гипермәтін арқылы жүзеге асырылады.
Электронды оқыту программаларын операциялық компоненті интерактивті формада берілетін тапсырмаларды
Электронды оқыту программаларының нәтижелік бақылау компоненті тест алу жолымен
Студенттер үшін электронды оқыту программалары жоғарғы оқу орнында (университет,
Қазіргі кезде білім процесінің әртүрлі тұлғалары арасында қашықтан мәлімет
Республикалық білім беруді ақпараттандыру ғылыми әдістемелік орталығының өз электронды
Соңғы кезде Европадағы қашықтықтан оқыту жүйелерінде компьютерлік және коммуникациялық
Бүгінгі күні білім берудің осы нысаны Европа елдерінде, Ресейдегі,
Осы сияқты тиімділігі жоғары білім беру технологиясы Атырауда жүзеге
Қазақ мемлекеттік халықаралық қатынастар мен әлем тілдері университетінде шет
Электронды оқыту программаларын операциялық компоненті интерактивті формада берілетін тапсырмаларды
1.5 Электронды оқыту құралдарымен жұмыс жасаудың тиімділігі
Қазіргі «ақпараттандыру», «білім беруді ақпараттандыру» деген сөз тіркестері біздің
Электрондық оқыту программалары - дербес компьютерге жүктелетін арнайы форматталған
Білім берудің кез–келген саласында «Электрондық оқыту программаларын» пайдалану оқушылардың,
Осы уақытқа дейінгі білім беру саласында тек мұғалімнің айтқандарын
Адамзат өркениетінің дамуындағы негізгі ерекшелік ақпаратты жинау, өндеу және
1.6 Оқу процесіндегі электрондық оқулықтың пайдасы
Методикалық қамтамасыздандыру қалпы және мектептердегі информатика курсын жүргізу, бұл
Информатика курсының дамуы, ендігі кезекте , екі бағытта жүреді:
1-ші ол, есептерді дайын программалар арқылы шешу (Житомирский В.Г.,
Және де, оқу процесін есептеуіш техникамен және программалармен қамтамасыздандыру
Электрондық оқулық бағдарламалық қамтамасы
Оқытудың активтілігі. (Оқытудағы бағытты оқушының өзі таңдай алады; Оқушы
Жеке оқыту (Тесттік модульде тәжірибелік қайта байланыс жасау, материалдардың
Адаптивтілік (Өзінің білімін, әр бөлімдерді оқып үйрену барысында тексеруі.
Эмоционалдық әсер ету. (Қосымша прсихологиялық құрылымдардың бар болуы, материалдарды
Басқару мүмкіндіктері.
Толық дидактикалық оқыту циклі (Оқу материалының оқудағы теориялық және
Оқытудың интерактивтілігі. (модельдердің түрінің, басқаша құруының, қайта өзгерту мүмкіндіктері;
Өзінің жұмысын өзі таңдап орындау функциясы. (Оқушы өзінің білімді
Технологиялық және ұйымдастыру мүмкіндіктері.
Оқулықпен адиторялар ішінде өздігінен жұмыс жасау мүмкіндігі. Оқулықпен аудитория
Жұмыс істеу ұнамдылығы. (Жақсы интерфейс, оқушының жеке ерекшелік қасиетін
Электрондық оқулықпен жұмыс жасаудағы арнайы жабдықтардың (компьютерлердің) бар болуы.
Үлкен ақпарат масивтерін оңай сақтауы. (Компакт дискідегі ақпарат, көптеген
Қортындылай келгенде, оқу басылымдардың дидактикалық мүмкіндіктерін, кішігірім зерттеулердің өзінде
Оқу орнынын басқарушылары ММУП жасаудағы, педагогтардың творчестволық талабтарынын қолдауы
1.7 Электрондық оқулықты жасау тәсілдері
«Электрондық оқулық» бұл не? Және оның кәдімгі кітап-оқулықтан айырмашылғы
«Электрондық оқулықтарды » жасау жүйесіне қойылатын талаптар.
Электрондық оқулыққа кіретін барлық ақпаратты, көркемдік технологиялар мен әртүрлі
Электронды оқулықтарды жасағанда пайдаланылатын құралдарды классификациялау [15].
Электрондық оқулықты жасау құралдарын 3 топқа бөлуге болады. Мысалға:
Көрсетілген критерилерге сәйкес келесі класификация мүмкіндіктерін атап айтуға болады:
Саймандық құралдардың ортақ міндеттері;
Мультимедия құралдары;
Гипермәтіндік және гипермедиялық құралдар;
Электрондық оқулықты жасаудағы жалпы қолданылатын құрал жабдықтар.
Білікті маман программалаушы болмаған жағдайда, электрондық оқулық жасауда қолданушыларға,
электрондық оқулықтың құрылымын жасауда
Мәтінді форматтау мен редакциялау (мәтіндік редактор) және енгізу;
бөлімді дайындаудағы статикалық көркемдік (графикалық редактор);
Динамикалық көркемдік бөлімді дайындауда (дыбыстық және анимациялық фрагменттер);
Электрондық оқулықты жасауда, басқа құрал жабдықтарды пайдалану, жасауға арналған
Гиперсілтемелік құралдар.
Гипермәтін – бұл, мәтіндік материалды берудегі сызықтық емес тәсілі,
Құрлымдылық және оңай пайдалану, электрондық оқулыққа қойылатын талаптарын гиперсілтемелік
Электрондық оқулықтың құрылымдық ұйымдастырылуы
Қазіргі кедзде компьютерлік өнімдер нарығында электрондық оқулықтар сияқты үйретуші
Ал қазіргі кезде электрондық оқулыққа келесі талаптар қойылады:
Таңдалған оқу крсы бойынша, ақпарат жақсы құрылуы керек.
Мәтіндік ақпарат көптеген сілтемелер мен қилысуы керек. Ол пайдаланушының
Электрондық оқулық ішінде дыбыстық ақпараттың болуы қажет.
Электрондық оқулықтың жұмыс жасау режимдері.
Электрондық оқулықтың жұмыс істеуіндегі 3 негізгі режимді атап айтуға
Тексерусіз оқыту;
Тексерілетін оқыту, әрбір бөлімнің (параграф) соңында оқушың берілген материалды
Қадағалау, қорытынды бағасын шығару .
Қазіргі кезде оқулықтарға келесі талаптар қойылады: құрылымдылығы, жұмыс істеу
Электрондық оқулық ішіне қадағалау құралдары кіреді, білімді қадағалау оқытудың
Бір ғылыми сала бойынша білімді қамту үшін жалғыз теорияны
Осы мақсаттарға жету үшін электрондық оқулық құрамына модельдік программалар
1.8 Оқытушы бағдарламаның типологиясы
Қазіргі кезеңде оқулықтар теориясы, оқытудың жаңа ақпараттық технологилармен жобалау
Электрондық оқу құралы педагогикалық бағдарламалық құралдардан басқа әдістемелік және
Электрондық оқу құралының педагогикалық құндылығы мен сапасы оны әзірлеу
Қазіргі уақытта әдістемелік мақсаттарға тәуелді электрондық оқыту жүйесінің бірыңғай
В настоящее время нет единой классификации электронных обучающих систем,
Бағдарлама-тренажерлар – білім мен дағдыны қалыптастыру мен бекіту үшін,
Бақылаушы бағдарлама білім мен іскерліктің белгілі бір деңгейін бақылау
3. Жаңа түсініктерді игеруге баса назар аударатын қамқоршы бағдарламалар,
4. Суреттеу характеріндегі оқыту материалын көрнекі түрде көрсетуге арналған
Электронды оқулықтың нәтижелілігі мынада:
тез арада қайтарма байланыс болуын қамтамасыз етеді (интерактивті қасиеті)
қажетті ақпараттық материалдарды жылдам тауып алуға мүмкіндік береді.
Гипермәтіндік түсіндіруден жан жақты ақпараттық материалдар алады.
әрбір жеке тұлғаның, блімін, білік іскерлігін әрбір тараулар бойынша
Электронды оқулықтың жасалуы концептуальдық негіздегі модульдік оқудың педагогикалық теориясы
Электронды оқулықты мынандай жағдайларда қолдануға болады.
теориялық материалды өз бтімен оқып үйренуге, зерттеуге мүмкіндік береді;
сабақты иллюстрациялық материал ретінде жабдықтауда көмектеседі;
сабақта және сабақтан тыс уақытта өз бетімен әртүрлі деңгейін,
Емтиханға дайындық кезеңдерінде пайдаланылады.
Болашақ мамандарды кісңптңк дайындауда электронды оқулықты қолдану өте тиімді.
Елімізде оқыту ісін ақпараттандыру білім беру сапасын көтереді, оқушылардың
Оқу материалының құрылымы
Қашықтан оқытудың негізгі түсініктері
Қашықтан оқыту (ҚО) дегеніміз оқытушы мен студент арасындағы аумақтық
Қашықтан оқыту - қашықтан оқыту арқылы жүзеге асырылатын білім.
Қашықтан оқыту технологиясы (білім беру үдірісі) – заман талабына
Кейс-технология – мәтіндік, аудиобейнелік мультимедиялық оқу әдістемелік материалдарын теруді
ТВ-технология – оқушы үшін телевидение жүйесін пайдалана отырып щқу
Желілік технология – телекоммуникациялар желісін студенттерді оқу әдістемелік материалдарды
ҚО жүйесі – қашықтан оқыту технологиясының көмегімен білім алуды
ҚО жүйесінің мекемесі - ҚО жүйесінің мекемесінің қызметін қамтамасыз
Қашықтан оқытудың орталығы (ҚО орталығы), Қашықтан білім беру орталығы
ҚО қор орталығы - ӨО үшін өзіндік оқу құралдарын
Толық масштабты қашықтан оқыту – оқушыға оқудың толық цикілін
Толық масштабты қашықтан оқыту ұйымы – оқытушылық, әдістемелік, технологиялық,
Толық масштабты қашықтан оқытудың оқыту орталығы – белгілі бір
Қашықтан оқытудың жеке түрі – қажетті телекоммуникация құралдары бар
Қашықтан оқытудың оқу материалдарының базасы – оқу материалдар (оқулықтар,
ҚО ақпараттық-білім орталығы – оқу материалдарының жиынтығы, оны әзірлеу
Виртуалды аудитория–деректерді тарату каналдары арқылы біріктірілген және қашықтан оқыту
Желіге алыстан қатынас құру зертханасы–оқу–зерттеу жабдығымен арнайы жабдықталған шынайы
ҚО виртуалды зертханасы - желіге алыстан қатынас құру зертханасы,
ҚО Инструментальные средства құралдары – ҚО ортасында ақпараттық білім
ҚО әдістемелік оқулықтармен қамтамасыз ету – оқу материалдарының базасы,
ҚО бағдарламалық қамтамасыз ету – қашықтан оқытудың қандай да
ҚО техникалық жабдықтау – ақпараттық – жалпы білім беретін
ҚО ұйымдастыруды қамтамасыз ету – жергілікті және федерациялық заңдылыққа
ҚО нормативтік – құқұқтық қамтамасыз ету – ҚР білім
ҚО кадрлық қамтамасыз ету – штат кестесі, лауазымдық нұсқаулықтар,
Экстерриториялық профессорлық-оқытушы құрам–ҚО жүйесінің әр жерде тұратын професорлары мен
Тьютор – қашықтан оқытудың технологиясы бойынша белгілі бір пәннен
Қашықтан оқытудың негізгі ерекшеліктері.
Қашықтан оқытудың отандық және шет елдік тәжірибесіне талдау жасау
Иілгіштік – оқитындар өзіне ыңғайлы жерде, қолайлы уақытта және
Модульдік – ҚО программасының негізіне модульдік принціп жатады. Оқушы
Параллельдік – оқу негізгі кәсіби іс әрекет оқумен бірге,
Алыстан әрекет жасау – Оқушының орналасқан жерден білім беру
Асинхрондылық – оқу үрдісінде оқушы мен оқытушы әрбір сабақ
Қамту – бұл ерекшелікті кейде “жаппай” деп атайды. Оқытушылардың
Тиімділік – бұл қашықтан оқытудың экономикалық тиімділігімен түсіндіріледі.
Оқытушы – оқытушының жаңа ролі мен функциясы жөнінде сөз
Оқушы – оқушыға қойылатын талап дәстүрліден ерекше болады.
ЖАТ (жаңа ақпараттық технология) – қашықтан оқыту жүйелерінде ақпараттық
Әлеуметтік – қашықтан оқыту белгілі дәрежеде тұрғылықты жері мен
Интернационалдық – қашықтан оқыту білім беру қызметінде импорт пен
Саналған ерекшеліктер білім алудың басқа формаларының алдында қашықтан оқытудың
Қазіргі уақытта қашықтан оқыту мәселелерінің іске асырылуын қадағалау мына
Оқу әдістемелік құралдарға қойылатын әдістемелік талаптар авторлардың материалдардың мейлінше
Қашықтан оқыту материалдарымен жабдықтаушылардың білім беру деңгейін көтеруді қолдау,
Білім беру қызметтері технологияларын ойдағыдай қолдануға электронды байланыстар графиктерінің
Қашықтан оқыту үрдістерін талдау білім беру қызметтерінің сапасын анықтайтын
Аралық және қортынды тестер.
Оқу-әдістемелік құралдар (оқулықтар, оқу құралдары, жұмыс дәптерлері, тақырыптар бойынша
Білім беру технологиялары (желілік және желілік емес).
Тьюнтерлер (лекциялар, консультациялар, курстық жұмыстар, емтихандар, бақылау жұмыстары).
Оқыту қызметін көрсететін фирмалар (кәсіптік тренинг).
Бақылау тестерін сандық бағалау оның бірнеше қиындық деңгейлі жасақталуын
Сол сияқты, оқу әдістемелік материалдардың сапасын бағалау үшін рейтингтік
Тьюнтерлер жұмысын бағалау тыңдаушылардан анонимдік анкета жинау арқылы іске
Қашықтан оқыту үрдісіне қолданылатын білім беру технологияларының жаңашылдығы, қажеттілігі,
Қашықтан оқыту жүйесін қолданатын оқу үрдісінің сапасын тыңдаушылардың төлемджік
Сапаны басқару үрдісі – қайталанып келе беретін проблемалар тізбегі.
Құрылымдық талдау терминдері
Білім кеңістігі – барлық білім түрінің жиынтығы.
Білім аясы – негізгі түсінік пен негізгі оймен (негізгі
Негізгі түсінік (негізгі құрылымдық түйін) - білім аясында өзіне
Негізгі икемділік (негізгі құрылымдық түйін) - білім аясында өзіне
Түсінік - заттар мен құбылыстардың өзара байланыс пішініндегі жиынтығының
Іскерлік – алдынан ала белгілі бір нәтижеге жеткізетін іс
Анықтау – білім саласындағы заттар мен құбылыстар арасындағы белгіленген
Құрылымдық түйін – білім саласындағы жиынтық, сонымен қатар логикалық,
Құрылым – білім саласындағы құрылымдық түйін арасындағы белгіленген тұрақты
Байланыстар – аталған білім саласындағы анықтамалар мен терминологиялар арасындағы
Модуль – нақты түсінік құрылымын ашатын білім саласының бөлігі..
Білім кеңістігі
Құрылымдық саланы таңдау өлшемі
Жаңа ақпараттық технологияларды пайдалануда білім саласы мен кеңістігін құрастыру
Құрылымның қалыптасуының бұл түрі Интернет кеңістікте ақпаратты іздеудің келесі
Интернет – кеңістігінде іздеу машиналары бар, олар ақпаратты тез
Ең алдымен түйінді сөз немесе термин жазылады және сайт
Іздеу тақырыптар бойынша іздеу машинасындағы бар тақырыптар арқылы жүзеге
Интернет кеңістігіндегі іздеуді өзіңізге қажетті сайттарға сілтемелер арқылы саяхат
Сонымен ең соңғы іздеуді жоғарыда аталған барлық әдістерді жинақтау
Жоғарыда айтылғаннан сан алуан принціптер бойынша құрылымды құру кезінде
Тағы да қажетті сұрақтың бірі білім саласының логикалық құрылымы
Геделдің толықтық туралы теоремасына сәйкес кез келген жүйе (аксиома,
Толық емес білім кеңістігінің құрылымын таңдайық. Яғни білім кеңістігін
Қорытынды: Дипломдық жобаның бірінші тарауда электрондық оқулықтың негізі, түсінігі,
2 FRONTPAGE 2003 ЭЛЕКТРОНДЫҚ ОҚУЛЫҒЫН ҚҰРАСТЫРУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ.
2.1 FrontPage 2003 бағдарламасының терезесі
FrontPage бағдарламасы Microsoft бағдарламасымен шығарылып, Microsoft Office пакетіне кіретін
Сурет 1. - FrontPage бағдарламасының терезесі [4]
Терезенің жоғарғы бөлігінде меню жолы және Стандартты және Пішімдеу
Сол жақ бөлікте представлений панелі орналасқан, оның көмегімен құжат
Терезенің негізгі бөлігін жұмыс алаңы алып жатады, онда жеке
Жағдай жолы терезенің төменгі жағында орналасады. Онда кейбір мағлұматтар
Сурет 2. - Саймандар тақтасын суреттеу терезесі [автормен ұсынылған]
FrontPage саймандар тақтасын басқару үшін Microsoft Word әдістерін қолдануға
Түр менюінде Саймандар тақтасын таңдап алу керек, ал жаңадан
FrontPage, Microsoft Office басқа қосымшалар сияқты Саймандар тақтасындағы кнопкалар
Ол үшін:
Сервис менюінде Баптау пункітін таңдап алу қажет
Немесе
• Түр менюінде Саймандар тақтасы пункітін, ал пайда болған
Сіз жасаған іс әрекет нәтижесінде Баптаудың сұхбат терезесі ашылады,
Сурет 3. - Қалыптандыру терезесі [автормен ұсынылған]
2.2 Web-бетімен жұмыс. Жаңа Web-бетін құру
Егер Сіз FrontPage іске қоссаңыз, онда жаңа Web-беті пайда
Жаңа Web-бетін басқа да әдістермен құруға болады:
Стандартты саймандар тақтасындағы Жаңа бет батырмасы-ның көмегімен.
Файл менюін Құру менюінің астыннан, содан кейін – Бет
Ctrl+N комбинациясының көмегімен;
контекстік меню көмегімен (Міндеттер мен Есептер режимдерінен басқа барлық
Шебер мен шаблондар көмегімен бет құрастыру [25].
Жоғарыда айтылғандай жаңа бетті құрастыру үшін Файл ( Құру
Ол үшін ол сұхбат терезесін ашады, оның сырт пішіні
Сурет 4. - Аталмыш сұхбаттың терезесі [автормен ұсынылған]
Аталмыш сұхбаттың терезесінің жалпы бөліміне FrontPage шаблондарының тізімі шығарылады.
FrontPage Web құру.
Microsoft FrontPage Web — ол біртұтас ретінде қарастырылатын Web-беттердің,
Егер сайтты FrontPageде істесе, онда оны сақтау үшін FrontPage
• ең басты плюс-FrontPage Web құрамына кіретін файылдарға қайтадан
Мысалы өзіңіздің сайтыңызды Интернет жүйесінде жариялау алдында бірнеше файлдың
• Басқа жетістіктерді суреттемей-ақ қояйық, бірақ FrontPage барлық мүмкіншіліктерін
Сонымен жаңа FrontPage Web құрастыру үшін Саймандар тақтасындағы жаңа
Сурет 5. - Web-бетін ашу терезесі [автормен ұсынылған]
.
Сайт құраған кезде көбіне құрылған Web-беттерді редакциялауға тура келеді.
Қолданыстағы Web-бетін қолданыстағы кез келген режимде ашуға болады.
Page Views режимінде қолданыстағы бетті ашудың төрт әдісі бар.
1 тәсіл
Егер Сіз FrontPage Webпен жұмыс істесеңіз, онда Папкалар тізімінде
2 тәсіл
Файл менюінде Соңғы файлдар пункітін таңдаңыз. Пайда болған каскад
3 тәсіл
Сұхбат терезесінің көмегімен Файлды ашу: Файл ( Ашу.
Сурет 6. - Сұхбат терезесін ашу терезесі [автормен ұсынылған]
.
Алдын ала көру.
Сіздің бетіңізді алдын ала көру үшін Web-бетін түзету бетінің
• Саймандар тақтайшасында түймешесін пайдалану керек.
• немесе Файл менюінде шолушыда Алдынан ала көру пункітін
Егер Сіз бірінші әдісті өолдансаңыз, онда Сіздің бетіңіздің құрамы
Егер Сіз екінші әдісті қолдансаңыз онда FrontPage шолуда қараудың
Бұнда:
Өзіңіздің Web- бетіңізді көргіңіз келетін шолушыны таңдайсыз. Тіртіпке сәйкес
Басқа кез келген шолушыны қосқыңыз келсе Қосу кнопкасын басу
Орнатылған шолуды түзету немесе жою.
Сіздің Web- бетіңіз толық көріну үшін экранның көлемін белгілеу.
Web-беттерін сақтау.
Файлдарды сақтау үшін Файл менюінде Сақтау пункітін таңдаңыз.
Сурет 7. - Web-бетін сақтау терезесі [автормен ұсынылған]
FrontPage тәртіп бойынша беттің атау ретінде мәтіннің бірінші жолын
Web-бетін жою.
Web-сайтпен жұмыс істеу кезінде ерте ме кеш пе кейбір
Web-беттін жоюдың үш түрі бар
1 тәсіл
Топтамалар тізімі тақтасында Сізге қажетсіз жою керек файлды таңдаңыз
2 тәсіл
Топтамалар тізімі тақтасында жоюға қажетті файлдың үстінен тышқанның оң
3 тәсіл
Топтамалар тізімі тақтасында жоюға қажетті файлды белгілеп, Түзету менюінде
Мәтінмен жұмыс.
Бірқараған сәтте FrontPage мәтінді енгізу кез келген мәтіндік түзетуге
Мәтінді теру үшін беттің кез келген жерінде тышқанды шерту
Әріптерді теру, мәтінді түзету дәл Microsoft Wordта сияқты жүргізіледі.
Мәтін енгізу ережелері:
символ курсор жыпылықтап тұрған жерге енгізіледі;
тышқан көрсеткіші мәтін курсорын керек орынға қою үшін қолданылады,
Enter пернесін тек абзац соңында басу керек;
Мәтінді ортаға қоюды, абзац шегінуін және мәтін шегінуін тағайындауды
FrontPageде мітңндң терудің өзінің бір ерекшелігі бар: пернелер тақтасындағы
Егер Сізге абзацтар керегі жоқ болса, онда пернелер тақтасындағы
2.3 Кескінмен жұмыс істеу. Webтегі графикалық пішіндер
Барлық компьютерлік кескіндер, оларды сақтауға арналған пішіндер (және оларды
Векторлық кескіндер – тік бұрыш, доға, дөңгелек жіне қисық
Сонда да, іс жүзінде қолданылатын векторлық кесте ішінен Macromedia
Растралық кескін түсінігі растра түсінігіне негізінделеді. Растр – бірдей
Кескінді сақтайтын растрлық пішімнің жетістіктерімен қатар өзіне тән кемшіліктері
Егер біз браузерлерге қайта келетін болсақ келесіні айтуға болады
Кескінді Web-бетіне қою.
Кескінді Web-бетіне бірнеше әдіспен қоюға болады:
Кескінді Windows Explorerден ауыстыру (яғни жолсеріктен)
Кескінді Internet Explorerден ауыстыру
Бімалар тізімі тақтасынан кескін бар файлды беттің үстіне ауыстыру.
Ауыстыру буферінің көмегімен –кескінді басқа кез келген бағдарламадан көшіріп
батырмасының көмегімен суретті файлдан Стандартная саймандар тақтасына Қосу.
Қою ( Сурет менюінің көмегімен.
Аталған әдістерді нақтылап қарастырайық.
1 тәсіл
Кескінді Windows Explorerден (яғни жолсеріктен) ауыстыру үшін:
• FrontPage кескінді қосқыңыз келетін бетті ашу керек;
• Жолсерік терезесін ашу қажет;
• өзіңіздің бетіңізге қойғыңыз келетін суреті бар файлды жолсерік
• тышқанның сол жақ пернесімен файл-суретті өзіңіздің Web-бетіңізге ауыстырып,
2 тәсіл
Кескінді Internet Explorerден ауыстыру үшін:
• FrontPageде кескінді қосқыңыз келетін бетті ашу керек
• браузерде өзіңіздің Web-бетіңіздегі браузерде қойғыңыз келген кескінді ашыңыз,
• тышқанның сол жақ пернесімен белгіленген суретті өзіңіздің Web-бетіңізге
• таңдалған сурет курсор беттің қай жерінде тұрса сол
2 тәсіл
Кескіні бар файлды Бумалар тізімі тақтасынан беттің үстіне шығару
• FrontPage кескінді қосқыңыз келген қажетті бетті ашу керек;
• Бумалар тізімі тақтасында суреті бар қажетті файлды таңдаңыз;
• тышқанның сол жақ пернесімен белгіленген суретті өзіңіздің Web-бетіңізге
• таңдалған сурет қою курсоры тұрған жерге шығарылады.
4 тәсіл
Кескінді ауыстыру буферінің көмегімен Web-бетке қою үшін келесі қадамдарды
• суретті көшіргіңіз келген қосымшада кескінді белгілеп, Ctrl +
• өзіңіздің Web-бетіңізге Ctrl + V пернесінің көмегімен ауыстыру
5 әдіс
Егер Web-бетінде кескінді қою үшін Стандартная файлдар тақтасынан
Аталмыш сұхбат терезесінде Web-бетіне қойғыңыз келегн суретті көрстеіп Қою
Сурет 8. – Жаңа фотоколлекция құру мәзірі [автормен ұсынылған]
.
6 әдіс
Егер Сіз өзіңіздің Web-бетіңізге кескінді қою үшін Қою (
Суреттер... – бұл пункітті таңдау суреттердің дайын кітапханасын пайдалуға
Файлдан... – менюдің бұл пункітін таңдау өзіңіздің Web-бетіңізге қойғыңыз
Фото коллекциясын құру ... – менюдің бұл пункітінің көмегімен
Мультимедиа файлдарын қосу.
FrontPage *.gif, *.jpg, *.png пішінді жәй кескіндерден басқа Web-беттерінде
Бейне клипты қою үшін Қою менюінде Сурет, одан кейін
Сурет 9. - Web-бетін ашу терезесі [автормен ұсынылған]
Бейне сұхбат терезесі ашылады, онда *.avi, *.asf, *.ram, *.ra
Web-бетке дыбысты қосуды Бет ерекшеліктері сұхбат терезесіндегі Жалпы бүктемесінде
2.4 Кестемен жұмыс
Кесте – сайттарды құрған кезде қолданылатын негізгі құралдардың бірі.
Бастапқа кезде кесте құрылымдық көрсеткіштерді құрастыру үшін қолданылған болатын.
Кестені құру.
Кестені құрудың ең жеңіл жолы - Стандартты саймандар тақтасында
Батырманы шертіңіз. Пайда болған сұхбаттық терезеде бағанамен жолдардың қажетті
көрсеткішті сұхбаттық терезеде бейнеленген кестенің бірінші ұяшығына қойыңыз;
тышқанның сол жақ пернесін басып тұрып, жібермей, керек жол
Тағы бір әдісі меню пункітінің Кесте қою ( Кесте
Сонымен қатар кестені салып, ауыстыру буферінің көмегімен қоюға болады.
Кесте бойынша деректер мен навигацияларды енгізу.
Кестенің ерекшелігінің бірі ол терілген мәтіннің ұяшықтан шықпауы, ұяшық
Кестеге деректерді енгізбес бұрын курсорды кестенің керек ұяшығына қойыңыз.
Бірақ ұяшықтар арасындағы ауыстыруларды перне комбинациясы арқылы жасаған ыңғайлы
Кесте 1 – Пернелер сәйкестілігі
Перне сәйкестігі: Іс әрекет:
Tab кестенің соңғы жолының соңынан басқа кез келген жерде
Tab соңғы жолдың соңында Кестенің соңына жаңа жол қосу
Shift +Tab Көрші ұяшыққа ауысып оның ішіндегіні белгілеу
Enter Жаңа жолды бастау
Enter бірінші ұяшықтың соңында Құжаттың басында кесте алдына мәтін
Ескертпе – [автормен ұсынылған]
2.5 FrontPageдегі көру режимі
FrontPage Web-сайтағы мағлұматты көрудің сан алуан алты режимін ұсынады:
• Бет,
• Бумалар,
• Есептер,
• Ауыстырулар,
• Гиперссылки,
• Міндеттер
Қажетті режимді таңдау үшін көрсету тақтасын пайдалануға болады. Ол
Алдын ала көру режимі кестені экранға шығарады, бірақ онда
Көру режимінде де: парақ параметрлерін өзгерту, парақ жиегін тағайындау
Алдын ала көру қағаз бен уақытты үнемдеуге, өкінбеуге мүмкіндік
Бет
Бұл режимде Web- бетті құру мен түзету жүзеге асырылады.
• Бумалар
Бұл режимде Web-түйіндеме құрылымын (файлдар мен бумалар) қарастыруға және
Буманы екі түрлі тәсілмен құруға болады.
1 тәсіл.
Барлық әрекеттер сұхбаттық терезелер арқылы ыңғайлы әрі түсінікті жүргізіледі,
Жұмыс үстелінің бос жеріне оң жақ пернені шертсеңіз жанама
2 тәсіл.
Жатық менюде Файл менюін шертіңіз; тік меню ашылады, онда
• Есептер
Сіздің назарыңызға оннан аса есептерді ұсынады. Олар FrontPage ашылған
• Ауыстырулар
Сайттың иерархиясын қарауға арналған. Бұл режимде тік бұрыштарды жылжыта
• Гиперсілтемелер
Гипперсілтеме жүйесін көрсетеді. Онда Web-түйіндер беттері өзара байланысты (сонымен
• Міндеттер
Бұл режим Web-түйіндерін міндеттерін басқару үшін қажет (қосу, жою,
2.6 HTML кіріспе
HTML – бұл файлдың кәдімгі мәтіндік түрі, ол броузера*
Элементтерді көрсету параметрлері тег * көмектерімен беріледі, онда
Тегтардың мұрагерлік принципі. Тег-контейнерлер.
Ең алдымен тегтердің қалай орналасқанын анықтау қажет. Тегтер көбінесе
Жүйе түсінікті болды ма? Сол жақ шеттен жасалған «шегінулер»
Сонымен қатар салынған кейбір тегтердің параметрлері жоғарыда тұрған «үлкен»
Жабуды қажет етпейтін тегтер. Ол
орын ауыстыру тегтері
мәтін мәтін мәтін мәтін
мәтін мәтін мәтін

мәтін мәтін мәтін
мәтін мәтін мәтін мәтін мәтін мәтін
Бұл тег кодта мәтіннің ортасында да тұра алады, сонымен
мәтін мәтін мәтін

мәтін мәтін мәтін
Немес жолдарды бөле алады:
мәтін мәтін мәтін


мәтін мәтін мәтін
Тегтің орналасуына қармастан барлық жылжытулар кодтығ ориентирі мен түсінудің
Егер сондай күшті қажет болса пробелдарды күштеп қоюға болады.
Жабуды қажет етпейтін тағы бір тег, ол HR
Сонымен, : тегі
Көріп тұрғандай бұл сызу элементі, - тегтің басынан аяғына

Кодттың ішінде келесі командалар бар: ортада түзету, ұзындықтың қол
Келесі сызба пайда болады:
Сол сияқты команданы стандарттық теру көмегімен бұл тегке сан
Жалпы айтқанда кезінде тегтің көмегі өте зор болды, қалай
Егер біз қойын кітапшасын алып, оның .htm кез келген


Заголовок - то, что будет видно в названии окна




бұл кез келген .htm .html файл үшін стандартты бастама
Қорытынды: Дипломдық жобаның екінші тарауда электрондық оқулығын құрастырудың теориялық
3 ЭЛЕКТРОНДЫ ОҚУЛЫҚТАРДЫ ЖАСАУ КЛАССИФИКАЦИЯСЫ
3.1 Электронды оқулықтарды жасағанда пайдаланылатын құралдарды классификациялау.
Электрондық оқулықты жасау құралдарын 3 топқа бөлуге болады. Мысалға:
Көрсетілген критерилерге сәйкес келесі класификация мүмкіндіктерін атап айтуға
Саймандық құралдардың ортақ міндеттері;
Мультимедия құралдары;
Гипермәтіндік және гипермедиялық құралдар [11];
Электрондық оқулықты жасаудағы жалпы қолданылатын құрал жабдықтар.
Білікті маман программалаушы болмаған жағдайда, электрондық оқулық жасауда қолданушыларға,
электрондық оқулықтың құрылымын жасауда
Мәтінді форматтау мен редакциялау (мәтіндік редактор) және енгізу;
бөлімді дайындаудағы статикалық көркемдік (графикалық редактор);
Динамикалық көркемдік бөлімді дайындауда (дыбыстық және анимациялық фрагменттер);
Электрондық оқулықты жасауда, басқа құрал жабдықтарды пайдалану, жасауға арналған
Гиперсілтемелік құралдар .
Гипермәтін – бұл, мәтіндік материалды берудегі сызықтық емес тәсілі,
Құрлымдылық және оңай пайдалану, электрондық оқулыққа қойылатын талаптарын гиперсілтемелік
Электрондық оқулықтың құрылымдық ұйымдастырылуы
Қазіргі кезде компьютерлік өнімдер нарығында электрондық оқулықтар сияқты
Ал қазіргі кезде электрондық оқулыққа келесі талаптар қойылады:
Таңдалған оқу курсы бойынша, ақпарат жақсы құрылуы керек.
Мәтіндік ақпарат көптеген сілтемелер мен қилысуы керек. Ол пайдаланушының
Электрондық оқулық ішінде дыбыстық ақпараттың болуы қажет [16].
3.2 Электрондық оқулықтың жұмыс жасау режимдері.
Электрондық оқулықтың жұмыс істеуіндегі 3 негізгі режимді атап
Тексерусіз оқыту;
Тексерілетін оқыту, әрбір бөлімнің (параграф) соңында оқушың берілген материалды
Қадағалау, қорытынды бағасын шығару .
Қазіргі кезде оқулықтарға келесі талаптар қойылады: құрылымдылығы,
Бір ғылыми сала бойынша білімді қамту үшін жалғыз теорияны
Осы мен жасаған электрондық оқулық «Ақпараттық жүйелер негізі» пәні
Білім беретін сайтты әзірлеу кезінде Front Page 2003 сайттарын
Электрондық оқулықты жазуды бастамас бұрын, мен өзімнің жұмысымды жоспарлап
Бірінші кезең электрондық оқулық тақырыбы бойынша оқу ақпаратын жинау
Әзірлеудің екінші кезеңі жиналған деректерді компьютерге енгізіп оны жүйеге
Үшінші кезеңде электрондық оқулықтың дизайны дайындалды, рең таңдалды, тақырып
Қортынды кезеңде құрылған барлық сілтемелердің жұмыс істеу қабілетін тексердік,
Электрондық оқулықты құруды жоспарлау кезінде уақыт пен қаражатты үнемдеу
Енді құрылған оқулықтың интерфейсі мен құрылымын қарастырайық.
Электрондық оқулықтың интерфейсі мен құрылымы
Егер электрондық оқулықтың бастапқы бетіне назар салатын болсақ, ол
Электронды оқулықтың 1-ші бетіндегі интерфейстерді қарастырайық
Сурет 10. – Бастапқы терезесі [автормен ұсынылған]
Енді осы беттегі элементтерге жеке тоқталайық:
1. Егер Силлабус батырмасын бассақ онда алдыңызда келесі терезе
Сурет 11. - Силлабус терезесі [автормен ұсынылған]
2. Дәрістер тезистері деген ұяшыққа назар салсақ оның төменгі
Сурет 12. – Дәрістер тізімінің аймағы [автормен ұсынылған]
Сурет 13. – Дәрістер беттерін шығару терезесі [автормен ұсынылған]
.
3. Прақтикалық сабақтарға арналған батырманы бассақ онда келесі терезе
Сурет 14. – Семинар беттерін ашу терезесі [автормен ұсынылған]
4. Егер СОӨЖ деген батырманы бассаңыз келесі терезе пайда
Сурет 15. – СОӨЖ беттерін ашу терезесі [автормен ұсынылған]
5. Келесі СӨЖ батырманы бассаңыз онда келесі терезе пайда
Сурет 16. – СӨЖ беттерін ашу терезесі [автормен ұсынылған]
7. Тестер батырмасын бассақ төмендегідей терезе пайда болады.
Сурет 17. – Тесттер беттерін ашу терезесі [автормен ұсынылған]
Бағдарламаның сол жағындағы автор пернесін басу кезінде жұмыс алаңның
Сурет 18. – Автор және бағдарлама туралы терезесі [автормен
Қорытынды: Дипломдық жобаның үшінші бөлімде жоба құрастыру қадамдары, компоненттері,
4 ТІРШІЛІК ӘРЕКЕТІНІҢ ҚАУІПСІЗДІГІ
4.1 Бөлмелерге қойылатын негізгі санитарлы-техникалық талаптар
Бұл дипломдық жұмыстың тақырыбы ДЭЕМ-ді қарқынды қолданумен байланысты.
Осыған байланысты ДЭЕМ пайдаланушыларының компьютерлік техникамен жұмыс істеу барысында
ДЭЕМ операторының еңбегінің қауіпсіз шарттарын қамтамасыз етуінің жұмыс
Еңбекті қорғаудың маңызы өте зор.
Техника қауіпсіздігінің ережелерін сақтамау қолайсыз зардаптарға және кездейсоқ
Бұл дипломдық жұмыстың бөлімінде қарастырылады:
1) негізгі санитарлық-техникалық талаптар
2) пайдаланушы еңбегінің санитарлық-гигиеналық талаптарының сипат-тамасы;
3) қажетті ауа алмасуды есептеу;
4) жарықтандыру жүйесі;
5) пайдаланушы еңбегінің қолайлы талаптарды жасауға арналған инженерлік-техникалық шаралар
- шуылдан қорғау,
- сәулеленуден қорғану,
- электрлік тоқ тиюден қорғану шаралары;
6) өртке қарсы талаптар;
7) жұмыс орнын ұйымдастыру
8) орта параметрлерінің бақылау құралдары
Қарастырылатын бөлме, бұл - есептеу центрі.
Оқу сабақтары кезінде мұнда 10 адамнан тұратын пайдаланушылар тобы
Есептеу центрінің көлемі 30 ш.м және биіктігі 3,5 м.
Есептеу центріне келесі талаптар қойылады:
1) бөлменің өлшемдері (ауданы ,көлемі, биіктігі) ішінде жұмыс істеп
2) бөлменің рационалды түрлі-түсті рәсімдеу;
3) шуылдан оқшалауын қамтамасыз ету, сырттан келетін шуылдын төмендеуіне
4) бөлменің өңдеуіне қойылатын талаптардын сақталуы;
5) жылыту және желдету жүйелерінің қамтамасыздандырылуы,
6) Ауа тазалығының, температурасының, салыстырмалы дымқыл-дығының нормаларын сақтау;
7) жарықтандыру нормаларын сақтау;
8) бөгде адамдардын бөлмеге кіруінен қорғауды сақтау;
4.2 Еңбектің санитарлық-гигиеналық талаптардың сипаттамасы
Өндірістік бөлменің микроклиматы температура, салыстырмалы ылғалдық және ауа қозғалысының
Жұмыс аймағының ауасын, жұмыс аймағындағы микроклимат параметрлерін нормалау жылдың
Бұл бөлмеде жеңіл физикалық жұмыстар орындалады, олардың сипаттамасы 1
№2 кестеде микроклиматтың оңтайлы параметрлері көрсетілген, жылдың суық және
Кесте 2 -Жеңіл физикалық жұмыстың сипаттамасы
Жұмыс Категория Энергошығындар Жұмыстың сипаттамасы
Жеңіл физикалық 1 172Дж/с (150ккал/сағ) дейін Отырып, тұрып, немесе
Ескертпе – [автормен ұсынылған]
Кесте 3 -Микроклиматтың үйлесімді параметрлері
Жыл кезеңі Температура, С Салыстырмалы
ылғалдық, % Ауа қозғалыс
жылдамдығы, м/с
Суық және өтпелі (Сыртқы ауаның температурасы +10 град. С-дан
Жылы (сыртқы ауаның температурасы +10 С және одан жоғары
60 - 40
0,2 көп емес
Ескертпе – [автормен ұсынылған]
Кесте 4 - Жылдың суық және өтпелі кезеңдері үшін
Ауа температурасы, С Салыстырмалы ылғалдық, % көп емес Ауа
19 – 25 75 0,2 15 - 26
Ескертпе – [автормен ұсынылған]
Кесте 5 - Жылдың жылы кезеңдері үшін шекті параметрлері
Ауа темперературасы, С Салыстырмалы ылғалдық, % көп емес Ауа
Сыртқы ауаның орташа температурасынан 3 С-қа
28 С-та 55 сағ көп емес, 27 С-та 60-тан
Ескертпе – [автормен ұсынылған]
Зиянды заттар және шаң.
Есептеу центрінде пайдаланушылардың жұмыс істеу барысында есептеу техникасына алдын
Бірақ та, бөлмеде улы емес шаң болады.
Жабдықтарда жиналатын максималды-бір жолғы шекті-жарамды улы емес шаңның концентрациясы
Жоғары шаңдықты жою үшін шаң ұстаушылар, сорындар құрылғыларын орналастыру,
Сәуле шығару және одан қорғану.
№5 кестеде сәуле шығарудың мөлшерленген мәндер көрсетілген.
Кесте 6 - Жұмыс орындағы сәлу шығарудың мөлшерленген мәндері
Көрсеткіштердің атаулары Мөлшерленген мән
Ренгендік сәуле шығарудың
0,05м ара қашықтықта қолданылмаған мөлшері. 100 мкР/сағ
Ультарафиолеттік сәуле шығарудың ағынының тығыздығы 10 Вт/ш. м.
Жұмыс орнындағы электр өрісінің кернеулігі 15 кВ/м.
Ескертпе – [автормен ұсынылған]
Арнайы зерттеулердің нәтижелері мониторлардың әлсіз рентген сәуле шығаратынын көрсетті,
Мұндай сәуле шығарудан да қорғануға болады.
Электромагниттік өрістердің (ЭМӨ) әсер ету шартарына, сипатына және орналасу
1) уақытпен қорғану, жұмыс орнында сәуле шығару қарқындылығын төмендету
2) ара қашықтықпен қорғану, сәуле шығару дәрежесін анағұрлым төмендетуге
3) жұмыс орнын немесе сәуле шығару көзін экрандау. Бұл
- сәуле шығару қарқындылығын шекті деңгейлерге дейін азайту;
- жұмыста ыңғайлықты қамтамасыз ету;
- жұмыс қауіпсіздігін механикалық және электрлік жарақаттардың қатынасында қамтамасз
Қарастырылып жатқан бөлмеге қолданысты түрде қорғанудың екі тәсіл жиі
1) кинескоптан аз мөлшерде ағып кететін сәуле шығару, экран
Сәуле шығаруды сезімтал өлшеу аппаратурасын пайдалынғанның өзінде тіркелмейтін
2) қорғау экранын немесе сетканы қолдануға болады
Жарықтандыру және жарықтандыру жүйесі.
Визуалды диплейды терминалдар (ВДТ) осы күнде адам және ЭЕМ
ЭЕМ-ді (дербес және ұжымдық пайдалану) барлық қызмет облыстарына практикалық
Олар әртүрлі өндірістерде әртүрлі басқару және бақылау жүйелерінде сияқты,
ДЭЕМ-дер орналасқан бөлмелерде жыл маусымы және орындалатын жұмыстардың ауыртпалығы
Дисплеймен жұмыс істегенде жарықтануы обьектінің минималды айырмасының – программист
Берілген жұмыс түріне жалпы қалыпты жарықтану 400 люкс құрайды.
Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының деректері бойынша, ВДТ-мен байланысты кәсіпқой
Еңбек медицинасы институтының қызметкерлері көп жылдар бойы ЭЕМ пайдаланушыларының
Бұл зерттеулер қазіргі кездегі ЭЕМ пайдаланушысының мамандығы бұлшық ет
Пайдаланушыларының организмінің күйінен, субъективтік және объективтік көрсеткіштерден экран жанындағы
Барлық пайдаланушылар программистер (құрастырушылар және программаларды пайдаланушылар) және
Кәсіпқойлар емес – бұл, кассирлар, кітапханашылар, студенттер, оқушылар және
Электронды-сәулелі түтікше қолданылатын ВДТ-де жұмыс істеу кезінде пайдаланушылар организміне
Көздің функцияларын лабораториялық және өндірістегі жағдайларда зерттегенде аккомодация,
Жұмыспен қатар жоғары ашушан-қызу компоненті ілескенде табылған өзгерістер тереңірек
Мысалы, уақыт аз жағдайда программада қате іздеуде немесе оны
ЭЕМ пайдаланушыларының өндіріс іс-әрекеттің салдарынан көру анализаторының патологиялық өзгертулері
Бірақ та, физиологиялық зерттеулер программистердің көбінде кейбір аккомодация және
Пайдаланушылардың көбінде ВДТ-нің жағымсыз әрекеті көздің ауруыдың, шаншып аурудың,
Бұл құбылыстар жиі бастың ауруы, бастың ауырлығы, жалпы шаршау,
Өртке қарсы талаптар.
ДЭЕМ учаскесі өрт қауіптілігі жағынан «В» өрт қауіптілігі категориясына
Өрт себептерден пайда болуы мүмкін: электрлік емес және электрлік
Электрлік емес сипатына келесілері жатады:
құрылғының ақаулылығы және технологиялық процесстің бұзылуы;
отты салақты және аңғырт қолдану (шылым шегу, жылыту аспаптарын
желдету жүйесінің ақаулығы және оны дұрыс орналастырмау
Заттардың өзінен өзі жануы және тұтануы.
Электрлік сипаттарға келесілер жатады:
қысқа тұйықталу;
сымдардың асқын жүктелуі;
үлкен өтпелі кернеу;
ұшқындау;
статикалық электр.
Есептеу центрі орналасқан бөлмеге келесідей талаптар қойылады:
1) ЭЕМ орналасуы қарастырылған ғимарат, өртеке төзімділігі 1 дәрежелі
2) барлық кабельдік коммуникациялар металл газдалған құбырларға салынуы тиіс;
3) Еден астындағы жасырын кеңістіктер өрттелмейтін қалқалармен бөлінуі тиіс;
4) күшті кабельдік жүйелер сенімді оқшалануы тиіс;
5) өрт сөндіру құралдары қолда болуы тиіс;
Өрт қауіптілігі аймағы жағынан бұл бөлме П-Па классына жатады.
Ауданы 40 ш.м есептеу центрінің бөлмесінде өрттерді жою үшін
Бөлмеде өртті тез табу, сөндіру, хабарлау үшін түтінді өрттік
Ауданы 40 ш.м және дабылдатқышты 4 метр биктікте орналастырғанда
Терминалмен жұмыс істегенде жұмыс орнының ұйымдастырылуы:
1) Бір пайдаланушымен терминалмен жұмыс істегенде жұмыс орнының ұйымдастырылғанда
2) Бөлме өрт сөндіргішпен, сигнализациямен және телефонмен (қалалық және
3) Бөлме бір орынды үстелдермен және отырғыштарының биіктігі және
4) Адамның көздік ажырату қабілетіктілігі 500 мм қашықтықта
Қорытынды: төртінші бөліме жобаға сәйкес тіршілік әрекеттін қауіпсіздігі, негізгі
5 ЖОБАЛАУДЫҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ЕСЕБІ
5.1 Жобалаудың экономикалық есебі
Бағдарламалық қамтамассыз ету құру процессінде ең маңызды әрекет түрі
Әділеттік және нақты баға берілмесе жорбалауды басқаруын және біргелкі
Ақпараттық жүйе құру үшін уақыт, ресурс және құндылығының бағасы
Екінші жағынан көтерінкі бағамен қарау және жан жақты қамтамассыз
Жобаға нақты қажетті артық ресурс бөлінген жағдайда бақылаусыз пайдаланған,
Бағдарламалық қамтамассыз етуді дайындаудың шығынын бағалауы келесі 4 қадамды
дайындайтын заттың көлемінің бағасы.
адам – сағатта және адам – айларда еңбектерін бағалау.
күнтібелік айларында жобалаудың созылуын бағалау.
жобалаудың құнын бағалау.
Жобалаудың көлемін бағалау жүйеге білім негізінде талап қойюды қаралады.
Ұйқастық негізінде. Өткенде осында жобалармен іс – жүргізіліп жіне
Жүйеге талап қоюды – нақты көрсеткіштерге негізделіп белгіленген алгаритмдар
Осындай бағалау жасау үшін 2 негізгі тәсіл қолданылады:
Ең жақсы вариант – ол өз ұйымдарындағы тарихтық көрсеткіштерді
Бірақта ол мүмкін келесі жағдайлар жасалғанда:
ұйымда алдындағы жобалардың нақты нәтижелері өнделіп құжаттанса.
Ең болмағанда, алдындағы бір жоба (ең жақсысы, бірнеше болса)
Сіздің жаңа жобаңыздың өмірлік мерзімі, пайдаланған тәсілдерімен дайындау түрлері,
Бірнеше себеппен алдындағы тәсілдер қолданылмайтын болса онда белгілі
Мысалы: СОСОМО моделі
Эдвард Йордан айтуы бойынша, бағалаудың қолданылатын тәсілдері келесі
Баға тәсілдері коммерциялық заттар болып саналады.
Жүйенің динамикалық модельдері- көптеген имитациялық модельдер, олар өзара түрлі-түрлі
Жобаларды бағалау үшін аналитикалық модельдер туралы әдибиеттерде көп жазылған.
Ұйымдардың есептері және неше түрлі нұсқаулықтар жобаның бағасын төмендетуін
Сондай белгілі тәсіл, прототипирование деген, барлық жүйе құрылысында сынау
Және міндетті түрде функционалдық нүктелер тәсілінде тоқтай өтейік.
Функционалдық нүктелерді санау ол бағдарламалық қамтамассыз етудің саналық бағалау
Бағдарламаның өңделуін және құрылуында құндылық есебін ескереді:
дұрысталу әдістемелерін өңдеу
курс мазмұны және платформа дизайны өңдіру үшін қажетті алдын
Құру формаланған ережелеріне сәйкестігін бақылау.
Ақпараттық технологиясының және материалдардың қарау процессін бақылау.
Кемшіліктерді (қателіктерді) локализациялау және тауып алу.
Нәтижелерді өңдеу, не өндірісте пайдалану.
Бағдарламаның жұмыс уақытын бағалау.
Құнын есептеу.
Өндеушінің жалақысын есептеу, программа қамтамассыздығы арқылы құрау.
S з/п = К * Т ;
Қайда : S з/п - өңдеушінің
К - программистің бір сағатының құны;
Т – программа құруына керекті болған уақыт.
Берілгендерін қойып, аламыз:
S з/п = 300 * 200 =
Компьютермен қолданылатын қуат құнын формула арқылы есептеу:
SW = W * T * C ;
қайда: SW - компьютермен қолданылған энергия құны;
W - компьютермен қолданылған қуат;
С - бір кВт құны.
Берілгендерін қойып, аламыз:
SW = 0,2 * 200 * 4,48 =
3) S программасымен құрылған жалпы есептік соммасы:
S = S з/п+ Sw
S = 60000 + 179,2= 60179,2
Жалпы құны 60179,2 тенге.
5.2 Жұмыс күшінің минималды принціпі.
Адам-оператор орындау керек тек сол жұмысты, қайсы керек, бірақ
Өзара түсінушіліктің принціпі
Қолданушының толық тіркеуін жүйе қамтамассыз етеді, АО ақпаратты іздеумен
Қолданушының жалпы оперативтік жадысының минималды принціпі
АО –ға аз мәліметті еске сақтағандай талап қойылады. Оның
АО тәртібінің жойылуының минималды принціпі.
Қолданушының тәртібінің жойылуының бөлу мүмкіншілігі:
Берілген шығарылуында қандай –да кедергі
қатенің табылуымен және пайда болуы.
Программалық қамтамасыздандыруды өндеген кезде, өнімділікпен көп еңбек етушлік, қиын
KnowledgePLAN –де келесі мүмкіншіліктері бар:
Жоба бойынша жоспар жұмысын жақынан шындығына алып келу;
Жоспарланған жобалардың еңбек етушілігін және бағасын анықтау;
өңдеу шарттарының ықпал есебі, қолданылатын аспаптық құрал және еңбекті
ең жақсы есептеу үшін "what — if ("егер, не")
сапалығын салыстыру анализін жүргізу және бір типті немесе әр-түрлі
жоба және оның қатысушылары туралы статикалық ақпараттың жинақтылу;
жобаны басқару құрылымы туралы жауапты қабылдау үшін жоба класификациясы:
жобаны орындау еңбегі және өңделген ПҚ –дың мөлшері және
Қорытынды: бесінші бөлімде дипломдық жобаны жобалаудың экономикалық есебі, жұмыс
Қорытынды
Дипломдық жобаның нәтижелері.
Бірінші тарауда электрондық оқулықтың негізі, түсінігі, сипатттамасы, тиімділігі, жасау
Екінші тарауда электрондық оқулығын құрастырудың теориялық негіздері, бағдарламаның құрылымы
Үшінші тарауда электронды оқулықтарды жасау классификациясы қарастырылады.
Осы уақытта Internetке кіре жасай отырып өте жақсы сапалы
Кім болмасын сайтта көп уақыт тоқталып қалса оны елемейді
Көптеген Web-шеберлер ақпараттық ағынды ойлауға көп уақыт жібермейді, олар
Ағымдағы ғасыр басында Интернет жүйесінің Web-қорлары бірнеше миллиардқа жуық
Осы уақытта оқулықтарға келесі талаптар қойылады: құрылымдылығы, жұмыс істеу
Бір ғылыми сала бойынша білімді қамту үшін жалғыз теорияны
Жалпы алғанда бұл электорондық оқулықта студенттер мен оқытушыларға арналған
Жазылғын дипломдық жұмысымды әрі қарай студенттер мен оқытушылар қолданып,
Қойылған мәселе. Дипломдық жобаны асыруға қойылған мақсаттары мен талаптары,
Дипломдық жобалау нәтижесінде қоғам дамуының қазіргі кезеңі адам қызметінің
Қолданған әдебиеттер тізімі
[1] Теоретико-методологические основы разработки, мониторинга качества и экспериментальной апробации
[2] HTML и XHTML подробное руководство. – пер. с
[3] «Техника Web-дизайна для студента».-сПб .: Б*В-Петербург, 2005.-400 с.:
[4] Основы Web - технологий / П. Б. Храмцов,
[5] Ч. Лионс. Разработка Web – узлов. Web –
[6] Ньюман Крис. Освой самостоятельно РНР.на10 минут на урок.
[7] Виллинг, Люк, Томсон, Лора. Разработка Web приложений с
[8] М. Мэтьюс, Э. Полсен «FrontPage 2000»
[9] А.Н.Романовтың басқаруымен, Информатика: мәліметтер,технология,
маркетинг,М, 1991ж,224 бет.
[10] Е.Л.Богданова.Ақпараттық маркетинг, Оқу құралы, «АЛЬФА» 2000 ж,175 бет.
[11] Симонович С.В., Евсеев Г.А., Алексеев А.Г. ,«Специальная информатика»,
[12] И.Шапошников.“Web-сайт ”. ( СПб.:БХВ-Петербург,2000 ж.
[13] http://study.krr.ru
[14] Пильщиков В.Н. ASSEMBLER. Программирование на языке ассемблера IBM
[15] Нортон П., Сохуэ Д. Язык ассемблера для IBM
[16] Лямин Л.В. Макроассемблер MASM. – М.: Радио и
[17] Использование Turbo Assembler при разработке программ. – Киев:
[18] Рудольф Марек. Ассемблер на примерах., НИТ - 2005
[19] В.Юров. Assembler.ПИТР - 2001 г., Санкт - Петербург.
[20] С.А.Абрамов, Г.Г.Гнездилова, Е.Н. Капустина, М.И. Селюн. Задачи по
[21] Пильщиков В.Н. ASSEMBLER. Программирование на языке ассемблера IBM
[22] Фаронов В.В. Учебное пособие: Turbo Pascal 7.0 «ОМД
[23] Сухарев М. Turbo Pascal 7.0 – Теория и
[24] Вычислительная техника и программирования. Практикум по программированию
[25] Шокин Ю.И.Вычислительные технологии ин-т вычислительных тех-ии Сибирского отделения
[26] Горелик А.Л.Методы распознавания: Учеб. пособие для вузов.-М.: Высшая
[27] Горячев А., Шафрин Ю.Практикум по информационным технологиям.-М.: Лаборатория
[28] Грошев С.В., Коцюбинский А.О.Аудио и видео на компьютере.:
[29] Гусева А.И. Учимся информатике задачи и методы их
[30] Дубовиченко С.Б. Основы информатики. ч. 1. Учебник для
[31] Дубовиченко С.Б. Основы информатики. ч. 2. Учебник для
[32] Дунаев С.Доступ к базам данных и техника работы
[33] Журин А.А Самоучитель работы на компьютере. Обучение с
[34] Журин А.А Самый современный самоучитель работы на компьютере.
[35] Заботин Ю.Д. Самоучитель работы на персональном компьютере. Новейшая
[36] Л. Кан, Л. Логан “Мой узел Web”,Microsoft
[37] С. Клименко, В. Уразметов “Internet. Среда обитания
[39]. Дронов В.А. JavaScript в Web-дизайне. - Санкт- Петербург,
[40] Григорьева Н. В. MS FrontPage 2002 ”Шаг за
[41] Леонтьев Б. Web-дизайн, 2001ж.-447бет.
[42] Омельченко Л., Федоров А. MS FrontPage 2002 “Самоучитель”,
[43] Усенков Д. уроки Web-мастера, 2002ж.- 214бет.
[44] Хестер Н. FrontPage 2002 дляWindows “Быстрый старт”, 2002ж.-546бет.
[45] Аппак М.А., "Автоматизированные рабочие места
[46] Крайзмер Л.П., Кулик Б.А., "Персональный компьютер на
[47] СНиП23-05-95. Естественное и искусственное освещение. Нормы проектирования.
[48] СанПиН 2.2.2 542-96 Санитарные правила и
[49] И.Г.Гетия, И.Н.Леонтьева, Е.Н.Кулемина. Учебное пособие. Проектирование вентиляции и
[50] И.Г. Гетия, В.К. Шумилин, И.Н. Леонтьева и др.
ҚОСЫМША
8