ЖОСПАР
КІРІСПЕ 3
1 ҚАЗАҚ ТЕЛЕХАБАРЛАРЫНЫҢ ҚАЛЫПТАСУ ПРОБЛЕМАТИКАСЫ 3
1.1Отандық тележурналистика тарихы 3
1.2 Қазақ теледидарында хабардың пайда болуы мен қалыптасу жолдары
2 ҚАЗАҚ ТЕЛЕЖУРНАЛИСТИКАСЫНЫҢ ДАМУЫ 10
2.1 Телебағдарламалар мазмұны мен түріндегі ұлттық элементтер 10
2.2 Телепублицист стилі мен кейіпкер әлемін ашу ұстанымдары 13
2.3 Телевизиялық публицистика жанрлары мен пішіндерінің эволюциясы 15
3 ТЕЛЕЖУРНАЛИСТИКА ЖАҢА КЕЗЕҢДЕ 21
3.1 Нарықтық қатынастардың тележурналистика дамуына ықпалы 21
3.2 Тележурналистикадағы жаңа тенденциялар 23
4 ТЕЛЕЖУРНАЛИСТИКА ТАБИҒАТЫ МЕН ДАМУ ПЕРСПЕКТИВАСЫ 25
4.1 Тележурналистикасының табиғаты мен бейнелеуші құралдары 25
4.2 Демократиялық қоғамдағы телевизияның даму бағыттары 28
ҚОРЫТЫНДЫ 30
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 32
КІРІСПЕ
Қазақ тележурналистикасының қалыптасуы мен дамуы, телебағдарламалардың мазмұны мен түріндегі
1 ҚАЗАҚ ТЕЛЕХАБАРЛАРЫНЫҢ ҚАЛЫПТАСУ ПРОБЛЕМАТИКАСЫ
1.1Отандық тележурналистика тарихы
Одақтас республикаларда елуінші жылдардан бастап алғашқы телестудиялар ашыла бастады.
Қазақ теледидарының алғашқы телехабарларын тәжірибе түріндегі – кинофильм, театр
Алғашқы жылдары ақпаратты хабарлау экранда ауызша түрде өтіп жатты.
Егер 1960 жылы республикада небәрі 4-5 студия болс, уақыт
Теледидар күн санап қоғамдық өмірімізге кеңінен ене бастады. Оның
Күнделікті сан-саладағы материалдар өзегіндегі классикалық жанр мен журналистикалық түрдің
Телехабардың көбейіп, көркемдік дәрежелерінің өсуіне ЖТС (жылжымалы телевизиялық станса)
Қазақ телехабарының қалыптасуын телеплакат, очерк, репортаж, әңгіме, хабар т.б.
Алайда теледидардағы бірлестіктердің өзіне тән кемшіліктері де кездесіп отырды.
1968 жылы Қазақ телевизиясы бағдарламалары жаңа цикл рубрикаларымен толықты.
Телефильм жанры 60 жылдардың орта шенінде-ақ пайда болды. Кеңес
60-жылдардағы бағдарламалар мазмұндық, жанрлық әрі ішін жағынана жа өзгеріске
Отандық тележурналистика тарихы да тамаша телепублицистер мен білікті тележурналистердің
Алпысыншы жылдарда өмірге келген сан алуан тақырыптағы телебағдарламалардың 70-80
Телевизияның құоылу, қалыптасу, даму жолында кемшіліктер де жетістіктер де
Қоғамдағы түбірлі өзгерістердің телерадиохабарлар пішіні мен журналсит мандығына әсері
Тәуелсіз Қазақстан мемлекеін нығайту, экономикалық ауыртпалықтардан құтылу, азаматтарға лайықты
1.2 Қазақ теледидарында хабардың пайда болуы мен қалыптасу жолдары
Кеңестік тележурналистиканың басты міндеті – қоғамдық пікірді партияның саясатында
Ақапарат қызметінің пайда болу үрдісі барлық жергілікті студияларда бір
Алғашқыда телеэкрандағы хабарларды журнал, лекция, хабар, әдеби хабар, әңгіме,
Аудитория көрермені социалситік құрылыс кезінде –ақ телехабарларда талдау, әрі
Хабарлар құрылымын түрлендіру, мазмұынын байыту, идеялық дәрежесін көтеру бағытындағы
Телевизия – уақытепен бірге дамып,елмен бірге өзгеріп, қоғаммен тығыз
Тележурналистер кезеңге сай өз хабарларында экономика мен өндіріске ғылыми
Қазақ телехабарының алғашқы айда болу, қалыптасу кезеңінде экранның
Теледидардың басты мақсаты – аудиторияға ақпарат тарату, идеологиялық тәрбие
Шығармашылыққа кеңестік кезеңнің тар қыспағы, қатаң партиялық бақылау, ұлттық
2 ҚАЗАҚ ТЕЛЕЖУРНАЛИСТИКАСЫНЫҢ ДАМУЫ
2.1 Телебағдарламалар мазмұны мен түріндегі ұлттық элементтер
Телепублицистің даралық сипаты, шеберлігінің ауқымы, парасат-пайымы үемі көрерменнің көз
Қазақ тележурналистикасының даму жолындағы негізгі бағыттарды экандағы бағдарламалардың түрлік
Теледидардағы алуан жанрлардағы ақпараттарда телепублицистика сарыны мен пайымды талдау
Экрандағы телеваторлар мен шығармашылық және техникалық топтың әрбірі
Уақыт өткен сайын теледидар халықтың көзі мен тілі, ћәм
ХХ ғасырдың орта тұсынан бергі жер шарында бір
Автордың ізденісі мен ақыл-ойынан, режиссердің өзіндік қолтаңбасы мен оператордың
Теледидар арнасы: танымдық-тәрбиелілік әрі көркем хабралрдың үлес салмағы көбейтуі,
2.2 Телепублицист стилі мен кейіпкер әлемін ашу ұстанымдары
Адам мен қоғамдық болмыс, саяси мүдде мен қоршаған табиғи
Телешығармашылық қай кезеңде де журналсит өмірінің бір бөлшегі. Сондықтан,
Қ.Қорғановтың “Үш бәйтерек” телеповесі арқылы айтары бар, ойлы, танымды
Тележурналист халықтық идеалға, озық идеяға бой ұрған сайын, оның
Теледидар аудиториясын зерттеу әдістері мен талдау тәсілі, тележурналистер алдында
Тележурналистер сценарийе түр мен мазмұнның ұлттық бояуға қанықтығына; халықтың
Көптеген хабарлардың бойынан табылатын кемшіліктерге жалпылама сипаттама берілді. Олар:
Тәуелсіздік көгіндегі он бес жылдың сілеміндегі ғажайып құбылыстар тұр.
Зерттеуде кейіпкер бейнесін, ішкі иірімдерін, білімін, адамгершілігін, парасатын, біліктілігін
Экрандағы кейіпкердің ойшылдыққа, әлеуметтік жітілікке, рухани сергектікке, сырбаздық
Н. Иманғалиұлының “Ой-көкпар” танымдық, Б.Омаровтың “Жеті күн”, сараптама талдау,
Уақыт, кезең бағдарламасын тудырады. Мәселен, өткен ғасырдың 60-90 жылдары
2.3 Телевизиялық публицистика жанрлары мен пішіндерінің эволюциясы
Тележурналситика жанрлары мен пішіндері газет пен радиода орныққан, кезеңдер
Жанр – тарихи категория. Ол әр дәуірде түрлі өзгерістерге
Жанрдың эволюциясын жүйелеу де кезең, уақытпен үндес келіп отырады.
Зерттеуші Б. Чесноков эфирдегі хабарларда газет жанрларының түгелдей кездесетіндігін
«… Жанр дегеніміз – дамып отыратын түсінік. Кешегі жанр
Жанр табиғатындағы өзгерісті өмірдің өзі тудырады. Бұл жанрлар
Ғылыми еңбектерде зерттеушілер эволюция ұғымын белгілі бір жүйенің бір
Телеэкран заңдылығына ыңғайланған жанрлар мен пішіндер бірте-бірте көрермендерге
50-60 жылдары теледидарда пішіндердің кейбір экран спецификасына ыңғайласа өмір
Алайда, телехабардың құрылымына біртіндеп ақпараттық-публицистикалық жанрлар енгізілді: көркем-публицистикалық жанрларды
1966 жылы Өскемен телестудиясы «17 жастағылар клубы» хабарын ұйымдастырды.
Телеэкрандағы хабарлардың тәрбиелік рөлімен бірлікте, аудиторияның күн санап өсіп
10985 – тің лебімен ере келген жариялылық, қайта құру
Жариялықтан кейін телеэкранда “бейнеклип” пішіні көріне бастады. Бейнеклип –
Телевизиядағы “журналистік зерттеу” пішіні ғалымдар назарына кештеу ілінді. Осы
Телеараналар жаңа пішін іздеуде үнемі ізденіс танытып отырды. Қазақ
Батыстағы телеарналара соңғы оншақты жыл ішіндекөбіне-көп ешқандай коментарийсіз “бейне-баян”
Телевизияда “Реалити ТВ” өмірге келген кезде оған Леалити –
Отандық теледидарда Реалити-шоу деңгейінде жасалған, әрі көрермендер қызыға тамашалайтын
“Теледидар қазір журналистиканың барлық ескі жанрларын жаңарған түрге айналдырды.
3 ТЕЛЕЖУРНАЛИСТИКА ЖАҢА КЕЗЕҢДЕ
3.1 Нарықтық қатынастардың тележурналистика дамуына ықпалы
Демократиялық қоғамдағы тәуелсіз мемлекеттің әлеуметтік саяси институты ретіндегі БАҚ-қа
Жұмыста тәуелсіздік кезеңінде, басшылар мен менеджерлер бойындағы күрделі
Нарықтық қоғамда әдебиет пен өнер секілді, теледидар таза идеологиялық
Менеджмент – редакциядағы пайданың өсуі мен өндірісті басқаруды жетілдірудің
Уақыт кезеңіне сай өз үрдісімізді қалыптастырып, өз өнеріміз
БАҚ маркетингі мен экономиканы басқару – басылым мен телерадио
3.2 Тележурналистикадағы жаңа тенденциялар
Қоғамдағы демократиялық үрдстер мен әлемдік жаһандану дәуірінде теледидар: а)
Қазақ теледидарындағы демократиялық өзгерістердің басталуына Ресейдің «Көзқарас», «Прожектор», «12-ші
Демократиялық қоғам кезеңінде мемлекеттік теледидарды сақтау: біріншіден, атқарушы орын
Сексенінші жылдардың соңына қарай кеңестік журналистика алдында шешуін күткен
Теледидардың даму жолындағы кемшіліктерге: арналар санының шектен тыс өсуі
“Төртінші билік” аталған БАҚ-ты дамытудағы басымдылық: БАҚ қызметінің заңдық
Бағдарлама авторы кейіпкерінің өмір жолын толық білумен ғана
Уақыт кезеңіне сай Қазақ теледидарындағы жаңаша ұйымдастырушылық және қақырыптық
Демократияның сындарлы проблемалары – жаңаша ойлау, істің бәрін
Сонымен жұмыста әлемдік өркениет жетістіктерінің адамзат мүддесіне қызмет етуі,
4 ТЕЛЕЖУРНАЛИСТИКА ТАБИҒАТЫ МЕН ДАМУ ПЕРСПЕКТИВАСЫ
4.1 Тележурналистикасының табиғаты мен бейнелеуші құралдары
Тележурналистиканың табиғаты мен бейнелеуші құралдары Тележурналистиканың өзіндік табиғаты айқындалып,
Жаңа ақпарат ғасыры кезеңінде жоғары дәрежеде дамыған технлогияның көмегімен,
Теледидар өз бойына театр мен киноның, баспасөз бен радионың
Тележурналистикадағы табиғи әңгімелеудегі көрініс пен сөздің астасып, бір-біріне кірігуіндегі,
Экрандағы шешуші әрі басты тұлғаның бірі – режиссер. «Режиссер,-
Теледидардағы көрініс пен сөзді көрерменге жеткізетін – телеоператор. Ол
Публицистика жанрларындағы баяндау, суреттеу, толғаныс пен тілдесуді қиыстырып қолдану
Телекөрерменнің сөзді қабылдауға бейім екендігі ақиқат. Теледидардағы “әңгімелесу” жанрлары
4.2 Демократиялық қоғамдағы телевизияның даму бағыттары
ХХІ ғасырға қадам басқан отандық теледидар қоғамдық-саяси әлеуметтік –
Зерттеу барысында Қазақстан теледидарының қызмет өрісінде мына құрамдардың тықсырылуын
Әлемдік тәжірибеге сай, отандық құқықтық актіні негізге алар болсақ,
Интерактивтік телдидардың өмірімізге кірігуі жақын он жылдықтардың үлесінде. Ал
Жаћандық ақпарат алмасудың тағы бір әдіс-тәсілдері халықаралық жиындар, өндірістік
Республикадағы жаңа ақпараттық хабар тарату үлгісі ішкі резервті пайдаланумен
Журналистиканың қоғамдағы алатын орны, маңызы туралы ЮНЕСКО профессоры Н.Омашев:
Соған орай, жаңа кезеңдегі хабар таратудағы тақырыптар мына бағытта
Бүгінгі таңда қоғам ырғақты дамып келеді. Саналы, көкірегі ояу
ҚОРЫТЫНДЫ
Қорытындыда ұлттық тележурналистикамыздың қалыптасу, даму жолдарын қарастырып, әр кезеңдегі
Зерттеудің нәтижесінде Қазақ тележурналистикасының пайда болу, қалыптасу және даму
Қазақ тележурналистикасының пайда болу, қалыптасу кезеңі (1958-1970 жж);
Қазақ тележурналистикасының даму, өркендеу кезеңі (1970-1991 жж);
Тәуелсіздік кезеңіндегі ұлттық тележурналистика (1991 жылдан бастап).
Бүгінгі рухани, мәдени кеңістігімізде өзіне лайық орнын белгіліп алған
тележурналистикамыздың жанрлық сипаты, белгілері, көркемдік-бейнелеуші құралдары, импровизациялық ерекшеліктері мен
Түйіндей келгенде, қазақ тележурналистикасы – заманының жаршысы, кезеңінің тамыршысы,
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
3