МАЗМҰНЫ
Кіріспе......................................................................................................................3
1. Ақысыз шарттар туралы жалпы ережелер.................................................6
1.1. Шарттың түсінігі және мәні, мазмұны...................................................6
1.2. Азаматтық-құқықтық шарттарды топтастыру ерекшеліктері.
Ақысыз шарттар туралы жалпы ережелер...........................................16
2. Ақысыз шарттардың жекелеген түрлерінің ерекшеліктері...................25
2.1. Сыйға тарту шарты мен мүлікті
2.2. Басқаның мүддесіне тапсырмасыз іс-әрекет жасау мен
2.3. Өсиет – ақысыз мәміле ретінде.............................................................44
Қорытынды..........................................................................................................58
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі....................................................................60
Кіріспе
Азаматтық құқық экономикалық қатынастардың құқықтық нысаны болып
ҚР Азаматтық кодексі азаматтық құқықтар мен міндеттердің
Азаматтық құқықтың негізгі салалық қағидаларының
Аталғандарға сүйене отырып, біз азаматтық құқықтағы шарттардың
Өзіміз білетіндей, шарттардың басым көпшілігі ақылы болып
Тақырыптың зерттелуі. Негізінен отандық заң ғылымында
Дипломдық жұмыстың мақсаты. Жоғарыда аталған жағдайларды ескере
Азаматтық құқықтағы шарттар институтының ерекшелігіне тоқталу;
Азаматтық-құқықтық шарттарды топтастыру негіздерін қарастыру;
Ақысыз шарттарды азаматтық-құқықтық шарттардың құрамдас бөлігі ретінде
Ақысыз шарттардың жекелеген түрлерінің ерекшеліктерін ашу.
Дипломдық жұмыстың құрылымы. Жұмыстың мақсаттарына сәйкес
менің жұмысым келесідей бөлімдерден: кіріспе, негізгі бөлім
Бітіру жұмысын жазудағы міндет – алдыма қойған
Дипломдық жұмысты жазуда негізінен Қазақстан Республикасының
1. Ақысыз шарттар туралы жалпы ережелер
1.1. Шарттың түсінігі және мәні, мазмұны
Шарт – көне құқықтық құрылымның бірі. Шарттың
Шартты (contractus) рим құқығы әр түрлі мағынада:
Рим құқығында шарттың көне түрі
Шарт туралы мұндай көзқарастар нақты іс жүзінде
Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексіне түсіндірмеде құқық саласында
Шарттар әсіресе нарықтық экономиканы қалыптастыруда және дамыту
Шарт, заңнамамен қатар, азаматтық-құқықтық қатынастарды реттеудің маңызды
Ол субъектілердің арасында өзара әрекеттерді тудырып қана
Бұл тұрғыда «шарт» терминінің өзі көпмағыналы екендігін
Шарт – бұл мәмілелердің ең көп тараған
Шарттың басқа мәмілелер мен басқа да заңдық
Шарттардың көпшілік бөлігі екіжақты мәміле болып табылады,
Көпжақты міндеттеменің мысалы ретінде бірлескен қызмет туралы
Кез-келген мәміле тәрізді, шарт ерікті акт болып
Аталған принципке сәйкес, азаматтар мен заңды тұлғалар
Шарт еркіндігі азаматтық құқық суббъектілерінің келесі мәселелерді
шартты жасасу не жасаспау;
шарт бойынша серіктесті таңдау;
шарттың түрін таңдау;
шартқа қандай да бір ережелерді енгізу.
Шарт еркіндігі принципі сондай-ақ мынаны білдіреді: тараптар
Осылайша, шарт еркіндігі тараптардың шарт талаптарын айқындаған
Азаматтық кодекстің 378-бабына сәйкес, екі немесе одан
Азаматтық құқықтық шарт, тараптардың құқықтық тәртіпке сай
Шарттан туындайтын міндеттемелерге, Азаматтық кодекстің тиісті баптарында
Шарттың мазмұны – жасалған шарт жағдайларының жиынтығы.
Егер шарттың ережесін тартаптар немесе диспозитивтік қалып
Азаматтық кодекстің 393-бабының 1-ші тармағына сәйкес тараптар
Елеулі ережелер болып табылатындар: шарттың мәні туралы
Кәдімгі (дағдылы) жағдайлар заңның диспозитівтік нормаларында
Шарттың мазмұны шарттардың үлгі ережелерімен де айқындалуы
Үлгі ережелер үлгі шарт немесе мазмұнында осы
Шарттардың түрлерге бөлінуінің өзіндік мазмұндық ерекшелігі бар.
Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінің 379-бабына сәйкес, шарттан
Шарттан туындаған мiндеттемелерге, Азаматтық кодексте аталған шарттардың
Шарттан (бiрлескен қызмет туралы шарт, құрылтай шарты,
Азаматтық кодекстің 379-бабы шарттан туындайтын заттық,
Өзіміз білетіндей, кез-келген шарт тараптардың құқықтары мен
Елеулі талаптарға шарт жасалған деп есептеу
шарттың пәні туралы талаптар;
заңдарда немесе құқықтық актілерде шарттың белгілі бір
тараптардың бірінің арызы бойынша келісімге қол жеткізуге
Шарттың пәні болып әдетте қандай да бір
Заңдарда немесе құқықтық актілерде шарттың белгілі бір
Қарапайым талаптар – бұл тәжірибеде белгілі бір
Кездейсоқ талаптар дегеніміз – бұл берілген шартқа
Тиiстi шарттың мазмұны, заңдармен жазылған жағдайлардан басқасында,
Шарт ережелерін айқындаудың жалпы қағидасы шарт еркіндігінен
ҚР АК-нің 382-бабының 1-тармағында императивтік және диспозитивтік
Шарттың ережелері тек заңмен ғана емес, сонымен
Шарттың ережелері диспозитивтік нормамен қарастырылған жағдайда, тараптар
Азаматтық заңнамада императивтік нормалар көп емес. Азаматтық-құқықтық
Кейде қандай да бір ережені тараптар да,
Шарттың мазмұны – жасалған шарт жағдайларының жиынтығы.
Егер шарттың ережесін тараптар немесе диспозитивтік қалып
Елеулі ережелер болып табылатындар:
Шарттың мәні туралы ережелер;
Заң мен басқа нормативтік құжаттарда елеулі ретінде
Осы шарттың түрі үшін қажетті ережелер;
Бір тараптың мәлімдеуі бойынша келісімге қол жеткізуге
Кәдімгі (дағдылы) жағдайлар заңның диспозитивтік нормаларында
Елеулі деп есептелмейтін нормативтік актілерде қаралмаған мәселелер
Шарттың мазмұны шарттардың үлгі ережелерімен де айқындалуы
Үлгі ережелер үлгі шарт немесе мазмұнында осы
Шарттардың түрлерге бөлінуінің өзіндік мазмұндық ерекшелігі бар.
Шартта оның кейбiр ережелерi осындай шарттар үшiн
Шарт тараптар үшiн оны жасасу кезiнде қолданылып
Шарт мәміленің бір түрі болғандықтан, оның нысанына
Бұл жерде жазбаша нысанның бірнеше түрі болатынын
Шарт хат алмасу, телеграмма, факс, басқа да
Азаматтар мен заңды тұлғалар арасындағы қатынастарда жазбаша
Шарт тараптар үшiн оны жасасу кезiнде қолданылып
Мысалы, шарт негізінде орындауға мүмкін болған белгілі
Бұл сұрақтың жауабы ҚР АК-нің 383-бабының 2-тармағында
ҚР «Шетелдік инвестициялар туралы» Заңында заңнаманың өзгеруі
Тараптар шартқа өзгерістер енгізген жағдайда бұндай өзгерістер,
Шарттың әрекет ету мерзімін жаңа мерзімге ұзарту
1.2. Азаматтық-құқықтық шарттарды топтастыру ерекшеліктері.
Ақысыз шарттар туралы жалпы ережелер
Шарттың түсінігімен және шарттардың талаптарымен олардың классификациясы
Біріншіден, шарттардың жекелеген түрлерінің мазмұнын айқындайтын жалпы
Шарттарды топтастыру белгілі бір нормаларды шарттың нақты
Шарттардың жекелеген түрлері туралы жалпы ережелердің қатарына
Шарттар түрлі негіздер бойынша топтастырылуы мүмкін. Шарттарды
Ал шартты жасалған деп тану үшін оның
Шарттар ақылы және ақысыз болуы мүмкін. Ақылы
Азаматтық-құқықтық шарттардың көпшілік бөлігі ақылы болып танылады.
Бір тарап екінші тараптың пайдасына қандай да
Кейбір шарттар заңның күшіне сәйкес ақылы да,
Құқықтар мен міндеттердің арақатынасына байланысты шарттар біржақты
Екіжақты міндеттейтін шарттарда тараптардың әрқайсысында бір мезгілде
Үшінші жақтың пайдасына жасалатын шарт. Әдетте міндеттемелер
Үшінші жақтың пайдасына жасалған шарт – бұл
Үшінші жақтың пайдасына жасалатын шартты үшінші жаққа
Жалпы ереже бойынша шарт бойынша орындауды талап
Үшінші жақтың мүддесін қорғау мақсатында ҚР АК-нің
Шарттар сондай-ақ негізгі және алдын-ала жасалған деп
Міндетті түрде негізгі шарттың алдында жүруі тиіс
Алдын-ала жасалатын шарттың функциясы оның қатысушыларының әрекеттерін
Алдын-ала шарттың мазмұны келесі талаптарға жауап беруі
Алдын-ала шартта сонымен қатар негізгі шарттың нысанасы
Алдын ала жасалатын шарт негiзгi шарт үшiн
Алдын ала жасалатын шартта тараптар негiзгi шартты
Алдын ала жасалатын шартта көзделген мiндеттемелер, егер
Егер ниеттер туралы хаттамада (ниеттер туралы шартта)
Егер тараптардың бірі негізгі шартты жасасудан жалтарған
Алдын-ала жасалған шарт – әр жақтың
Аталған бұл ережелер екі немесе одан да
«Жай уәде мен шарттың арасындағы басты
Азаматтық кодекстің 390-бабының ережелеріне сәйкес, жасалған негізгі
1994 жылы қабылданған Азаматтық кодексте шарттың мынадай
Коммерциялық ұйым жария шартты жасауға қатысты бір
Азаматтық кодекстің 387-бабының 5-тармағының күшіне орай жария
Қосылу шарттары деп аталатын шарттардың да белгілі
Көрсетілген ереженің шектеулері де бар. Өзiнiң кәсiпкерлiк
Сондай-ақ жария шарттар деп аталатын шарттар ерекше
Коммерциялық ұйымның заңдарда көзделген жағдайлардан басқасында, жария
Тұтынушылардың кейбiр категорияларына жеңiлдiк беру заңдармен жол
Азаматтық кодексте келтірілген жария шарттардың тізімі үлгілік
Коммерциялық ұйым жария шарт жасасудан негiзсiз жалтарған
Аралас шартта заңда немесе басқа нормативтік құжаттарда
Азаматық-құқықтық шарттар азаматтық құқықтық қатынастарда ерекше мәнге
Шарттар түрлі азаматтық құқықтық қатынастардың тууына негіз
Нарықтық экономикаға көшудегі қазіргі жағдайда шарттардың басым
Шарттың қайтарымдылығы өз міндетін орындап отырған контрагенттің
Осындай ұсыныстың мейлінше кең тараған жағдайы белгілі
Қазақстан Республикасында қайырымдылыққа қолдау көрсетіледі. Елімізде қайырымдылық,
Кейбір шарттар заң бойынша ақысыз да, ақылы
Заем шартының заңды анықтамасы бойынша заем беруші
Шарттарды ақылы және ақысыз деп бөлу тараптардың
Азаматтық-құқықтық шарттардың көпшілік бөлігі ақылы болып танылады.
Бір тарап екінші тараптың пайдасына қандай да
2. Ақысыз шарттардың жекелеген түрлерінің ерекшеліктері
2.1. Сыйға тарту шарты мен мүлікті
құқықтық реттеу ерекшеліктері
Сыйға тарту – сыйға тартушының біржақты актісі
Сыйға тарту шарты бойынша бiр тарап (сыйға
Сыйға тарту шарты ақысыз, себебі сыйға тартушы
Сыйға тарту шарты нақты немесе консенсуалды болуы
Сыйға тарту шартын, бір қарағанда, ұқсас заңдық
Демеушілікті сыйға тарту шарты ретінде тануға болмайды,
Кейде сақтау шарты мен өмір бойы асырауда
Еңбектегі жетістіктері үшін жұмыс орнында сыйақы төлеу
Ресей федерациясының Азаматтық кодексінде қайырмалдық, яғни мүлікті
Сыйға тарту шартының тараптары ретінде сыйға тартушы
Сыйға тартушы-азаматтар әрекет қабілетті болуы тиіс.
Әдетте сыйға тарту шарты сайға тартушының ұсынысымен
Нақты сипаттағы сыйға тарту шарты мүлік берілген
Затты немесе құқықты қарсы беру не қарсы
Әлдекiмге затты немесе мүлiктiк құқықты тегiн беруге
Нақты сыйға тарту затын зат, құқық түрiнде
Сыйға тартушы қайтыс болғаннан кейiн сый алушыға
Сый алушы өзiне сый берiлгенге дейiн кез
Сақтау шартының нысаны шарттың пәніне, оның сомасына,
Егер сыйға тарту шарты жазбаша түрде жасалса,
Егер сыйға тарту шарты жазбаша түрде жасалған
Сый алушыға сыймен қоса сыйға тарту мына
заңды тұлға сый берушi болған және сыйдың
шартта алдағы уақытта сыйға тартуға уәде етiлген
Ауызша жасалған сыйға тарту шарты осы тармақта
Сыйды беру оны тапсыру, символдық беру (кiлттердi
Сыйға тарту шартының елеулі жағдайларына оның пәні
Сыйға тарту нысаны өзіне немесе үшінші тұлғаларға
Сыйға тарту пәні сыйға тартушының сыйды алушыны
Сыйға тарту пәні нақтыланған болуы тиіс. Мысалы,
Құны заң актiлерiнде белгiленген он айлық есептiк
1) жас балалар мен iс-әрекетке қабiлетсiз деп
2) емдеу, тәрбиелеу мекемелерiнiң, әлеуметтiк қорғау мекемелерiнiң
3) мемлекеттiк қызметшiлерге олардың лауазымдық жағдайына байланысты
Мүлкі шаруашылық жүргiзу немесе оралымды басқару
Бiрлескен ортақ меншiктегi мүлiктi сыйға тартуға бiрлескен
Мүлiкке билiк ету жөнiндегi мәмiленi қатысушылардың қайсысы
Егер барлық қатысушылардың келiсiмiнен өзгеше туындамайтын болса,
Нотариаттың куәландыруын немесе мемлекеттiк тiркеудi керек ететiн
Сыйға тарту шартының тараптары ретінде сыйға тартушы
Сыйға тартушы-азаматтар әрекет қабілетті болуы тиіс.
Әдетте сыйға тарту шарты сайға тартушының ұсынысымен
Сый берушiге тиесiлi талап құқықтарын үшiншi тұлғаға
Несие берушi құқықтарының басқа адамға ауысуы үшiн,
Егер заң құжаттарында немесе шартта өзгеше көзделмесе,
Талап етудi басқа адамға берген несие берушi
Борышқор мiндеттеме жөнiндегi құқықтардың жаңа несие берушiге
Үшiншi тұлға алдында сый алушының мiндеттерiн орындау
Үшiншi тұлға алдында сый берушiнiң сый алушы
Өкiлдiң сыйға тартуға жасаған сенiмхатында сый алушы
Егер шарт жасалғаннан кейiн сый берушiнiң мүлiктiк
Сыйға тартушы келешекте сый алушыға зат не
Егер сый алушы сыйға тартушының өмiрiне, оның
Сый алушы сыйға тартушыны қасақана өлтiрген жағдайда
Егер сый алушының сыйға тартушы үшiн үлкен
Сот мүдделi тұлғаның талап етуi бойынша, жеке
Сыйға тарту шартында, сый берушi сый алушыдан
Сыйға тартудың күшi жойылған жағдайда, егер сыйланған
Сыйға тарту шартын орындаудан бас тарту туралы
Сыйланған заттың кемшiлiктерi салдарынан сый алушы азаматтың
Сыйға тарту шарты бойынша сыйға тартуға уәде
Сыйға тартуға уәде берген сыйға тартушының мiндеттерi,
Жалпы пайдалану мақсатында затты немесе құқықты сыйға
Қайырмалдық азаматтарға, емдеу, тәрбие беру мекемелерiне, әлеуметтiк
Қайырмалдықты алуға ешкiмнiң рұқсаты немесе келiсiмi талап
Азаматқа мүлiк қайырмалдыққа берілуге тиiс, ал заңды
Пайдалану үшiн белгiлi бiр мақсат белгiленген қайырмалдықты
Егер мән-жайлардың өзгеруi салдарынан қайырмалдыққа берiлген мүлiктiң
Қайырмалдыққа берiлген мүлiктiң қайырмалдық берушi көрсеткен мақсатқа
Қайырмалдықтарға Азаматтық кодекстiң 512 және 515-баптары қолданылмайды.
Сыйға тарту шарты ақысыз, себебі сыйға тартушы
Сыйға тарту шарты нақты немесе консенсуалды болуы
Сыйға тарту шартын, бір қарағанда, ұқсас заңдық
Демеушілікті сыйға тарту шарты ретінде тануға болмайды,
Еңбектегі жетістіктері үшін жұмыс орнында сыйақы төлеу
Егер шарт жасалғаннан кейiн сый берушiнiң мүлiктiк
Мүлікті тегін пайдаланудың құқықтық негіздері.
Мүлiктi тегiн пайдалану шарты (несие шарты) бойынша
Бұл шарт азаматтық айналымның түрлі субъектілері қатысатын
Мүлікті тегін пайдалану шарты консенсуалды және
Мүлікті тегін пайдаланумен байланысты қатынастардың туындауы барлық
Мүлікті тегін пайдалану шартының тараптары – несие
Мүлікті тегін пайдалану шартының пәні ретінде
Мүлікті тегін пайдалану шартының пәнімен қатар оның
Аталғандармен қатар, шарттың елеулі ережелерінің қатарына мерзімі
Мүлiктi тегiн пайдалану шартына тиiсiнше Азаматтық кодекстiң
Мүлiктi тегiн пайдалануға беру құқығы оның меншiк
Коммерциялық ұйымның өз құрылтайшысы, қатысушысы, (акционерi), директоры,
Несие берушi мүлiктi тегiн пайдалану шартының талаптары
Егер шартта өзгеше көзделмесе, мүлiк тегiн пайдалануға
Егер мұндай керек-жарақтар мен құжаттар берiлмесе, алайда
Мүлікті тегін пайдалануға берген несие беруші мүлікті
Мүлiктi тегiн пайдалануға беру бұл мүлiкке үшiншi
Тегiн пайдалану шартынба жасаған кезде несие берушi
Несие алушы тегiн пайдалануға алған мүлiктi, егер
Егер несие алушының немесе бұл мүлiк несие
Несие берушi тегiн пайдалану шартын мерзiмiнен бұрын
мүлiктi шартқа немесе мақсатына сәйкес пайдаланбаған;
мүлiктi дұрыс күйiнде сақтау немесе оны ұстап-тұту
мүлiктiң жай-күйiне елеулі түрде нашарлатқан;
несие берушiнiң келiсiмiнсiз мүлiктi үшiншi тұлғаға берген
жағдайларда талап етуге құқылы.
Несие алушы:
мүлiктi қалыпты пайдалануды мүмкiн етпейтiн немесе ауырлататын
егер мүлiк ол жауап бермейтiн мән-жайларға байланысты
егер шартты жасау кезiнде несие берушi оған
несие берушi мүлiктi беру не оның керек-жарақтары
Тараптардың әрқайсысы мерзiмi көрсетiлмей жасалған тегiн пайдалану
Егер шартта өзгеше көзделмесе, несие алушы мерзiмiн
Несие берушi мүлiкке иелiктен айыруды жүргiзуге немесе
Несие берушi азамат қайтыс болған не несие
Несие алушы - заңды тұлға қайта ұйымдастырылған
Тегiн пайдалану шарты, егер шартта өзгеше көзделмесе,
2.2. Басқаның мүддесіне тапсырмасыз іс-әрекет жасау мен
Мүдделi тұлғаның тапсырмасынсыз, өзге де нұсқауынсыз немесе
Шындық өмірде қалыптасатын мән-жайлар қажетті өкілеттіктері жоқ
Қолданыстағы азаматтық заңнамада басқаның мүддесіне тапсырмасыз біржақты
Басқаның мүддесі үшін жасалатын әрекеттер міндеттеменің туындау
Біріншіден, басқаның мүддесіне әрекет ететін тұлғаның қандай
Ереже бойынша, мүдделі тұлға әлдекімнің оның мүддесі
Екіншіден, әрекеттер әрқашан да белгілі бір бағыттылықта
Үшіншіден, әрекеттер мүдделі тұлғаның көрінеу пайдасы немесе
Аталған талаптардың болуы кезінде әрекеттер басқаның мүддесіне
Туындайтын міндеттеменің пәнін тұлғаның басқаның мүддесіне жасаған
Туындайтын міндеттеменің субъектілеріне белгілі бір әрекетті жасаушы
Іс-әрекеттер жасаған тұлға оларды мүдделi тұлғаның мақұлдамағандығы
Қатерге ұшыраған адамның өмiрiне төнген қауiптi жою
Осы тарауда көзделген ережелерге сәйкес басқаның мүддесiне
Басқаның мүддесiне жасалған iс-әрекеттер болжанған нәтижеге жеткiзбеген
Басқаның мүддесiне iс-әрекеттер жасаған тұлғаға мүдделi тұлғаның
Егер мұндай құқық заң актiлерiнде, мүдделi тұлғамен
Басқаның мүддесiне жасалған мәмiле бойынша мiндеттер, ол
Мәмiле бойынша мiндеттер мүддесiне осы мәмiле жасалған
Егер басқа адамның мүдделерiн қамтамасыз етуге тiкелей
Басқаның мүддесiне жасалған iс-әрекеттермен келтiрiлген зиянды мүдделi
Басқаның мүддесiне iс-әрекеттер жасаған адам мүддесiне iс-әрекеттер
Біріншіден, басқаның мүддесіне әрекет ететін тұлғаның қандай
Екіншіден, әрекеттер әрқашан да белгілі бір бағыттылықта
Үшіншіден, әрекеттер мүдделі тұлғаның көрінеу пайдасы немесе
Тапсырма шартының құқықтық табиғаты.
Тапсырма шарты бойынша бiр тарап (сенiм бiлдiрiлген
Тапсырма шарты азаматтық айналымда кең қолданыста болады.
Тапсырма шарты консенсуалды шарт болып есептеледі, яғни
Сонымен қатар тапсырма шарты ақылы да, ақысыз
Егер сыйақы төлеу заңмен, басқа да
Бұл шарт екіжықты-міндеттеуші шарт болып табылады, себебі
Тапсырма шарты жазбаша нысанда жасалады.
Сенiм бiлдiрiлген өкiл өзiне берiлген тапсырманы сенiм
Егер iстiң мән-жайы бойынша ол сенiм бiлдiрушiнiң
Тараптардың келiсуiмен коммерциялық өкiл осы баптың 2-тармағында
Сенiм бiлдiрiлген өкiл:
өзiне берiлген тапсырманы өзi орындауға;
сенiм бiлдiрушiге оның талап етуi бойынша тапсырманың
сенiм бiлдiрушiге жасалған мәмiле бойынша алынғандардың бәрiн
тапсырманы орындаған соң қолдану мерзiмi аяқталмаған сенiмхатты
Сенім бiлдiрушi, егер шартта өзгеше көзделмесе:
сенiм бiлдiрiлген өкiлдi тапсырманы орындау үшiн қажеттi
сенiм бiлдiрiлген өкiлдiң тапсырманы орындау үшiн қажет
Сенiм бiлдiрушi шартқа сәйкес сенiм бiлдiрiлген өкiл
Сенiм бiлдiрушi тапсырманың орындалуы бойынша сенiм бiлдiрiлген
Егер заң актiлерiнде немесе шартта көзделген болса,
Егер тапсырма шарты тараптардың екеуiнiң немесе олардың
Егер шартта немесе заң актiлерiнде шартты орындаудың
Сенiм бiлдiрiлген өкiл барлық талап етiлген iс-әрекеттердi
Сенiм бiлдiрiлген өкiл, егер бұл шартта көзделген
Орындау сенiмiн басқа адамға ауыстырған бойда сенiм
Егер сенiм бiлдiрiлген өкiлдiң орынбасары шартта атап
Егер орынбасардың iс жүргiзуi шартта көзделсе, бiрақ
Егер орынбасардың iс жүргiзуi шартта көзделмесе, сенiм
береді.
Тапсырма шарты міндеттердi тоқтатудың жалпы негiздерiмен қатар:
сенiм бiлдiрушiнiң тапсырманы ауыстыруы;
сенiм бiлдiрiлген өкiлдiң бас тартуы;
сенiм бiлдiрушiнiң немесе сенiм бiлдiрiлген өкiлдiң қайтыс
Егер сенiм бiлдiрiлген өкiл тапсырма шартының тоқталғаны
Сенiм бiлдiрiлген өкiлмен жасалған шарттан бас тартқан,
Егер тапсырма шарты сенiм бiлдiрiлген өкiл тапсырманы
Сенiм бiлдiрушiнiң тапсырманы өзгертуi, кәсiпкер ретiнде iс-әрекет
Сенiм бiлдiрiлген өкiлдiң сенiм бiлдiрушiнiң тапсырмасын орындаудан
Сенiм бiлдiрiлген өкiл қайтыс болған жағдайда оның
Сенiм бiлдiрiлген өкiл болып саналатын заңды тұлғаның
Өкiл ретiнде iс-әрекет ететiн заңды тұлғаны қайта
Тапсырма шарты азаматтық айналымда кең қолданыста болады.
Тапсырма шарты консенсуалды шарт болып есептеледі, яғни
Сенiм бiлдiрiлген өкiл, егер бұл шартта көзделген
Орындау сенiмiн басқа адамға ауыстырған бойда сенiм
Егер сенiм бiлдiрiлген өкiлдiң орынбасары шартта атап
Егер орынбасардың iс жүргiзуi шартта көзделсе, бiрақ
Егер орынбасардың iс жүргiзуi шартта көзделмесе, сенiм
береді. Сенiм бiлдiрiлген өкiлмен жасалған шарттан бас
Егер тапсырма шарты сенiм бiлдiрiлген өкiл тапсырманы
Сенiм бiлдiрушiнiң тапсырманы өзгертуi, кәсiпкер ретiнде iс-әрекет
Сенiм бiлдiрiлген өкiлдiң сенiм бiлдiрушiнiң тапсырмасын орындаудан
2.4. Өсиет – ақысыз шарт ретінде
Өсиетшіге тиесілі (тек бөлігі ғана болса да),
Өсиет өкімін жасау үшін басқа тұлғаның еркі
Сонымен, өсиет дегеніміз - құқықтық салдарлары мұра
Сот және нотариалдық тәжірибеде кейде өсиетшінің белгілі
Өсиетті, әдетте, мерзімді мәмілелерге жатқызады, себебі өсиет
Заңмен өсиет бойынша мұрагерлердің субъектілік құрамы анықталған.
Өсиет – тұлғаның жеке өкімі және
Егер азаматтар заң бойынша 18 жасқа толғанға
Осы көзқарасқа көптеген авторлар сүйенеді, сот және
ҚР АК-нің 26-бабының күшімен «психикалық ауытқу
Сот тәжірибесінде мұра қалдырушы өсиетті куәландыру кезінде
Көп авторлар сот тәртібімен іс-әрекетке шектеулі қабілетті
1. Спирт ішімдіктері мен есірткі заттарды қолданатын
2. Көрсетілген адамға қорғаншы тағайындаудың
3. Өсиет мұра қалдырушының өлімінен кеін ғана
П.С.Никитюк те осы көзқараста және іс-әрекетке шектеулі
Менің ойымша, келтірілген көзқарастардың ішінен Т.Д.Чепигтің пікірі
Неғұрлым пікірталас жүргізілген мәселелерді бірі заң әдебиеттерінде
Қорытындыласақ: өсиет етіп тек өз мүлкіңді ғана
Өсиет ету құқығына тек іс-әрекетке қабілетті азаматтар,
Заңмен өсиет бойынша мұрагерлердің субъектілік құрамы анықталған.
Барлық мазмұндалғандар негізінде өсиет жеке-формалды сипаттағы, мұра
Азаматтың ол қайтыс болған жағдайда өзiне тиесiлi
Өсиеттi оны жасаған кезде толық әрекет қабiлеттiлiгi
Азамат өзінің барлық мүлкiн немесе оның бiр
Өсиеттi өзi жасауға тиiс. Өкiл арқылы өсиет
Өсиет қалдырушы себебiн түсiндiрместен заң бойынша мұрагерлердiң
Мұра қалдырушы өзiнiң кез келген мүлкi, оның
Өсиет қалдырушы мұрагерлердiң мұрадағы үлесiн кез келген
Мұра қалдырушының өсиетте өзi мұрагер етiп тағайындаған
Өсиет қалдырушы мұрагер мiнез-құлқының сипатына қатысты мұра
Мұрагер тағайындау немесе мұра алу құқығынан айыру
Өсиетке енгiзiлген мұрагердiң денсаулық жағдайы бойынша немесе
Өсиет қалдырушы өсиетте көрсетiлген мұрагер мұра ашылғанға
Азаматтық кодекстiң 1044-бабына сәйкес мұрагер бола алатын
Өсиет бойынша мұрагердiң қосымша тағайындалған мұрагерге пайдасы
Мүлiктiң өсиет етiлмей қалған бөлiгi Азаматтық кодекстiң
Бұл мұрагерлердiң қатарына заң бойынша мүлiктiң басқа
Өсиет оның жасалған жерi мен уақыты көрсетiле
Мыналар:
нотариатта куәландырылған өсиеттер;
нотариатта куәландырылғандарға теңестірiлетін өсиеттер тиiсiнше ресiмделген болып
Өсиетке өсиет қалдырушының өзi қол қоюы қажет.
Егер өсиет қалдырушы дене кемiстiктерiне, науқастығына немесе
нотариус немесе өсиеттi куәландыратын өзге адам;
пайдасына өсиет жазылған немесе өсиет қалдырудан бас
толық әрекетке қабiлеттiлiгiн иеленбейтiн азаматтар;
сауатсыз және өсиеттi оқуға қабiлетсiз басқа да
жалған жауап бергенi үшiн соттылығы бар адамдар
Нотариатта куәландырылған өсиеттi өсиет қалдырушы жазуы керек
Өсиет қалдырушының айтуы бойынша нотариус жазған өсиеттi
Егер өсиет қалдырушы дене кемiстiктерiне, науқастығына немесе
Егер нотариат куәландырған өсиет куәның қатысуымен жасалса,
Өсиет қалдырушының тiлегi бойынша нотариус өсиеттiң мазмұнымен
Құпия өсиет, оның жарамсыз болып қалу қаупiмен,
Нотариус жоқ елдi мекендерде тұратын адамдардың өсиетiн
Нотариатта куәландырылған өсиеттерге:
ауруханаларда, санаторийлерде, өзге де емдеу-алдын алу мекемелерiнде
госпитальдарда, санаторийлерде және басқа да әскери-емдеу мекемелерiнде
жүзу кезiнде Қазақстан Республикасының жалауымен теңiз кемелерiнде
барлау және басқа да экспедицияда жүрген азаматтардың
нотариустары және нотариат әрекеттерiн жасауға уәкiлдiк берiлген
бас бостандығынан айыру орындарындағы адамдардың бас бостандығынан
Өсиет қалдырушы осы айтылған өсиетке өзi де
Аталған келтiрiлген лауазымды адамдар куәландырылған өсиеттiң
Өсиеттiң нотариатта куәландырылуы туралы талаптарды қоспағанда, мұндай
Өсиет қалдырушы өзi жасаған өсиеттiң кез келген
Өсиеттiң күшi:
нотариат кеңсесiне бұрын өзi жасаған өсиеттiң толық
жаңа өсиет жасау жолымен жойылуы мүмкiн.
Өсиет:
нотариат кеңсесiне бұрын өзi жасаған өсиеттiң белгiлi
2) бұрын жасалған өсиетті бөлiктерi бойынша өзгертетiн
Бұрын жасалып, кейiнгi өсиет арқылы толық немесе
Нотариустың, өсиеттi куәландыратын басқа адамның, куәлардың, сондай-ақ
Нотариус, өсиеттi орындаушы немесе сот өсиетке түсiнiк
Тиiстi нысанда жасалмаған өсиет жарамсыз болады. Өсиеттiң
Өсиеттi жасаудың, оған қол қоюдың және оны
Eгep сот мұра қалдырушының өз еркiн бiлдiруiн
Өсиеттегi жекелеген өкiмдердiң жарамсыздығы өсиеттiң қалған бөлiгiнiң
Өсиет жарамсыз деп танылған жағдайда, осы өсиет
Өсиет қалдырушы өсиет бойынша мұрагерге мұра есебiнен
Заң бойынша мұрагерлер қатарына кiретiн адамдар да,
Өсиеттiк бас тартудың нысанасы мұраның, иеленудiң құрамына
Өсиет қалдырушы өсиеттiк бас тартуды жүктеген мұрагер,
Егер өсиеттiк бас тарту жүктелген мұрагердiң мұрадағы
Егер өсиеттiк бас тарту барлық немесе бiрнеше
Тұрғын үй немесе өзге де тұрғын үй-жай
Өмiр бойы пайдалану құқығы иелiктен айырылмайды, берiлмейдi
Бас тартылушыға берiлген өмiр бойы пайдалану құқығы,
Өсиеттiк бас тарту жүктелген мұрагер қайтыс болған
Өсиеттiк бас тарту мұра ашылғанға дейiн немесе
Бас тартылушы мұра қалдырушының борыштары үшiн жауап
Өсиет қалдырушы өсиет бойынша мұрагерге қандай да
Мүлiктiк сипаты бар әрекеттер мәнi болып табылатын
Егер Азаматтық кодексте көзделген мән-жайлар бойынша мұраның
Өсиет қалдырушы өсиеттi орындауды мұрагер болып табылмайтын,
Егер өсиетте оның орындаушысы көрсетiлмесе, мұрагерлер өзара
Өсиеттi орындаушы өсиет бойынша мұрагерлердi бұл жөнiнде
Өсиеттi орындаушы:
мұраны қорғауды және оны басқаруды жүзеге асыруға;
мұраның өз пайдасына ашылуы туралы барлық мұрагерлер
мұра қалдырушыға тиесiлi ақша сомасын алуға;
мұра қалдырушының еркi мен заң актiлерiне сәйкес
мұрагерлердiң оларға жүктелген өсиеттiк бас тартуды орындауын
өсиеттiк жүктеудi атқаруға не өсиет бойынша мұрагерлерден
мұраны борыштардан тазартуға тиiс.
Өсиеттi орындаушы өз атынан сот iстерiне және
Өсиеттi орындаушы мұраны борыштардан тазарту, мұра қалдырушыға
Өсиеттi орындаушының мұраны басқару мен өсиеттi орындау
Тұлғаның өсиеттік бас тарту жасау қабілеттілігі өсиет
Өсиеттік бас тарту орындау заң бойынша мұрагерлерге,
Өсиеттік бас тартумен ауырталық салынған мұра мемлекетке
Егер легат орындау жауапкершілігі жүктелген мұрагер мұраны
Егер мұраны ашқанға дейін легаторий қөз жұмса,
Егер, мысалы, иелігіне тұрғын үй өткен мұрагерге
Өмір бойы пайдалану құқығы айырылмайды, ауысып берілмейді
Сондай-ақ қарызға меншік құқығының құқық сирвитуты күшімен
Егер өсиеттік бас тарту барлық немесе бірнеше
Жүктеу деп аталатын тағы бір арнайы өсиеттік
Өсиет мәтінінде тазарту жіберілмейтіндігін ұмытпау керек. Өсиет
Соттарда сирек болса да өсиетті ҚР АК-нің
Өсиетті жарамсыз деп тану заң бойынша мұрагерлік
Мұра қалдырушының өсиеттік өкімінде қарастырылған барлық құқықтар,
Қорытынды
Қорытындыласақ, бұл дипломдық жұмысты жазу барысында мен
Ақысыз шарттарды шартқа қатысушы бір тарап өз
Жұмысты жазуда мен алдыма белгілі бір
Жұмыста баяндалған мән-жайлар жалпы шарттардың, соның ішінде
Сыйға тарту – сыйға тартушының біржақты актісі
Мүлiктi тегiн пайдалану шарты азаматтық айналымның түрлі
Шындық өмірде қалыптасатын мән-жайлар қажетті өкілеттіктері жоқ
Өзіміз білетіндей, шарттардың басым көпшілігі ақылы болып
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
М.К.Сулейменов, Ю.Г.Басин. Гражданский кодекс РК (Общая часть).
С.П.Гришаев. Гражданское право: Учебник. М., Юрист,1998.
27.12.1994ж. Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексі. Жалпы бөлім.
Дернбург Г.Пандекты. Обязательственное право. М., 1990.
Төлеуғалиев Ғ. Қазақстан Республикасының Азаматтық құқығы.
ҚР Үкіметінің 27.03.2000ж. №412 қаулысымен бекітілген ауылшаруашылығы
08.01.2003ж. «Инвестициялар туралы» ҚР Заңы.
Калмыков Ю.Х Вопросы применения гражданско-правовых норм. Саратов,
01.07.1999ж. Қазақстан Республикасының Азаматтық Кодексі (ерекше бөлім).
Мәуленов К.С. Қазақстан Республикасының Азаматтық құқығы //
Гегель. Философия права. XVII ғасыр. М.,
Рашидова З. ҚР Азаматтық Кодексіне комментарий.Алматы,
А.Г.Калпин, А.И.Масляев. Гражданское право. Ч.1. Учебник. М.,
Төлеуғалиев Ғ. ҚР Азаматтық Кодексіне комментарий
А.Г.Калпин, А.И.Масляев. Гражданское право. Ч.2. Учебник. М.,
18.03.1999г. Гражданский кодекс РФ.
5.06.1991ж. ҚазКСР «Тұтынушылардың құқықтарын қорғау туралы» Заңы.
Шершеневич Г.Ф Учебник гражданского право. М., 1997.
Тулеугалиев Г.И., Мауленов К.С. Гражданское право Республики
Халфина Р.А. Современный рынок: правила игры. М.,
Гражданское право. Учебник. ч.3.изд.3. Под ред.А.П.Сергеева, Ю.К.,Толстого
А.А.Молчанов.Гражданское право в схемах. Общая и особенная
С.Сарбаш. Общие вопросы исполнения обязательства в депозит.
14.07.1997ж. «Нотариат туралы» ҚР Заңы.
60