Мемлекеттік Авто Инспекциясының жұмысын автоматтандыру
Мазмұны
Есептің қойылымы.................................................................3
I Кіріспе........................................................................................5 1.1Мәліметтер базасы дегеніміз
II Негізгі бөлім.......................................................................................4-27
2.1 Мәліметтер базасын ұйымдастыру.........................................................4
2.2 Мәліметтер базасының басқару жүйесі..............................................5-6
2.3 Мәліметтер базасын құру.....................................................................6-8
2.4 Database Desktop.................................................................................9-20
2.5 BD Administrator................................................................................20-26
2.6 Delphi ортасы....................................................................................26- 33
III Қорытынды.............................................................................34 3.1 Программа листингісі....................................................................35-36
Есептің қойылымы
Программаға арналған негізгі шарттар және орындау жолдар:
Бұл курстық жұмыстың мақсаты – деректер базасын құру
Атрибуттарға есім берілуі керек және олардың құрылымы біртекті
Жолдың реттілігі маңызды емес;
Атрибуттардың реттілігі маңызды емес;
Қайталанатын жолдары болмауы тиіс;
Жол торабында құқық бұзушылар туралы автоматтандырылған анықтаманы жасау
Көлік жүргізшілерін автоматтандырудағы мақсатымыз - өте аз уақыт
КІРІСПЕ
ЭЕМ (электронды есептеуіш машиналардың) маңызды ерекшеліктерінің
бірі- ақпараттың мол көлемін сақтау және өңдеу,сонымен бірге
және графикалық құжаттар (суреттер,сызулар,фотосуреттер,географиялық карталар) ғана емес,жаһандық жүйе,дыбыстық
1.1Мәліметтер базасы(МБ)-белгілі бір арқауы ауқымға қатысты мәліметтерді баяндау,сақтау
Арқаулы ауқым ретінде нақты зерттеуші үшін қызықты нақты
Қарапайым МБ мысалы ретінде телефон анықтамалығын,поездар қозғалысы кестесін,кәсіпорын
Электронды мәліметтер базасының басты қасиеті-ақпараттықтез іздестіру мен сұрыптау,сондай-ақ
Мәліметтер базасын басқару теориясы дербес пән ретінде
2.1 Мәліметтер базасы- деп деректердің электрондық сақтаушысын айтады.
Объект деп мағлұматтары мәліметтер базасында сақталатын ақпараттық жүйесінің
Атрибут-объектінің қасиеттерін ақпараттық бейнелеу.Әрбір объект атрибуттардың кейбір жиынтығымен
Мәліметтердің басты элементі деп мәліметтердің басқа элементтері-нің мәндерін
Алғашқы кілт- объектінің(жазбаның) әрбір данасын бірегей түрде ұқсастарын
Екінші ретті кілт-бірнеше жазбалар үшін мәні қайталанатын
(немесе атрибуттар тобы).Ең алдымен,екінші реттегі кілттер жазбаларды іздестіру
2.2 Мәліметтер базасы ұғымымен мәліметтер базасын
МББЖ-жаңа құрылымын құруға арналған программалық құралдар кешені,оны құрамын
База ақпаратын көрсетушілік ретінде берілген критерийге сәйкес бейнелейтін
Кез келген МББЖ мәліметтермен төрт қарапайым операкция орындауға
1.Кестеге бір немесе бірнеше жазбаны қосу;
2.Кестеден бір немесе бірнеще жазбаны жою;
3.Кейбір өрістердің бір немесе бірнеше жазбаларындағы мәндерді жаңарту;
4.Берілген шартты қанағаттандыратын бір неме,се бірнеше жазбаларды табу.
МББЖ-ның тағы бір функциясы-мәліметтерді басқару.Мәліметтердібасқару ретінде,әдетте,мәліметтерді рұқсат етілмей
2.3 Мәліметтер базасын құру.Мәліметтер арсындағы байланыстарды орнату әдістері
Реляциялық МБ кесте түрінде мәліметтерді ұсынудың қарапайым
Осы типтегі МБ жасауға амкрикандық ғалым Е.Кодд елеулі
Реляциялық МБ-ның жақсы қасиеті-оны қолданудың аспаптық құралдарының
Ирархиялық және желілік МБ қайсыбір ортақ
Аты айтылған кемшілік желілік МБ-дан алып тасталды,онды(тым болмағанда,теориялық
Мәліметтердің әрбір элементі құрамында кейбір басқа элементтердің сілтемесі
Әр түрлі ұйымдардың табысты жұмыс жасауы үшін ақпаратты
Мәліметтер қоры - ақпаратты сақтауды және де мәліметтерге
ыңғайлы,тез кіруді қамтамасыз етеді. Мәліметтер қоры өзінен белгілі
Мәліметтер қоры деп деректердің электрондық сақтаушысын айтады. Оларға
Delphi жүйесі деректер базасын басқару жүйесі болып табылмайды,
Database Desktop-та құратын кестелеріме түсініктеме:
1) 1-ші кестемнің жобасы
Атауы Моделі Гос
номер Туған
жылы түсі фамилия аты әке
аты Шыққан
жылы
Жазылуы Model Gosn God Color
типі A A S A A A
2) 2-ші кестемнің жобасы:
Атауы Моделі Номері объем Шыққан
жылы
Жазылуы Model Nоm Obem Godp
типі A S S S
2.4 Database Desktop
Программаны орындау барысы
Осы курстық жұмыста мен әрбір көлік жүргізуші жөнінде
Database Desktop - ты ашып, File – New
QBE Query Визуалды сұраныстарды құру және оларды файлға
SQL File SQL – сұраныстар жасау және оларды
Table Жаңа кесте құру.
Table алғаннан кейін бізге мынадай сұхбат терезесі ашылады.
Жаңа кестені құру келесі команда бойынша іске асады:
Жоғарыдағы кестеде программаны іске қосудың жалпы кестесі көрсетілген.
Құрылып жатқан кестенің әрбір өрісіне бір жазба сәйкес
Әр өріске ең алдымен ат (Field Name) беріледі.
Paradox форматының кестелері
Delphi – дің өзіндік кестелік форматы жоқ, бірақ
Paradox кестесі деректер базасын құруға және онымен жұмыс
Оның негізгі артықшылықтарын атап өтейік:
1) деректердің тұтастығын;
2) әр түрлі типті деректерді ұсынуға арналған өрістік
3) енгізілген деректерді тексеруді;
4) кестенің парольдық қорғанысын қамтамасыз етеді;
Төмендегі кестеде Paradox 7 кестесінің өрістік типінің тізімі
Тип Белгіленуі Мәннің мазмұны
Alpha A Символдар қатары. Ұзындығы 255 символ.
Number N Жүзбелі нүкте саны.
Money $ Ақшалық қосынды.
Short S Бүтін сан. Диапазон -32768...32767
Longinteger I Бүтін сан. Диапазон -2 147483648...2 147483647
BCD # Екілік – ондық жүйедегі сан.
Date D Күн
Time T Уақыт
Timestamp @ Күн мен ай
Memo M Символдар қатары. Ұзындығы шектелмеген.
Formatted F Символдық қатар. Memo – дан айырмашылығы,
Graphic G Графиктік көрініс. Форматтары BMP, PCX, TIF,
OLE O OLE технологиясын қамтитын деректер форматы.
Logical L Логикалық мән.
Autoincrement + Автоинкрементті өріс.
Binary B Байттар тізбегі. Ұзындығы шектелмеген.
Bytes Y Байттық тізбек. Ұзындығы 255
Ескерту!
DataBase Desktop программалық ортасында жұмыс істегенде Graphic, Binary,
Paradox кестесінде өріс аты әріптен басталып, әріптер мен
Өрістің атын бергенде “пробел”, “#”, “$” символдарын қолдануға
Бірақ, “.”, “!”, “|” символдарын қолдануға болмайды. Себебі,
DELPHI – дің өзіндік деректер базасының кестелік форматы
1) Аспаптық құрал;
2) Компоненттер;
Аспаптық құралдарға арнайы программалар мен пакеттер жатады. Олар
Компоненттер, деректер базасымен операция жасайтын қолданбаларды құруға арналған.
Кестенің қасиетін беру
Validity Checks – бұл қасиет кесте мәндерінің дұрыстығын
Required Field Бұл идентификаторда әрбір жазбада керекті жолдар
Minimum Мәннің минимумы. Бұл қасиетті сандық өріске берген
Maximum Мәннің максимумы. Бұл қасиетті сандық өріске берген
Default Бұл қасиетті сандық және логикалық өрістерге, ал
Picture Енгізілетін мәннің түрін көрсетуге болады. Мысалы, телефон
Assist Бұл батырма Picture түрін құруға көмектесетін диалогтық
Table Lookup – бұл бөлім берілген кестенің өрісін
Drive (or Alias) сырғымалы тізіміне Browse... батырмасын басу
Secondary Index – бұл бөлім ары қарай жұмыс
Жаңа индекс құру үшін Define – анықтау батырмасын
Index Options радиобатырма панелі келесідей қасиеттерді құруға мүмкіндік
Unique Бұл опция екінші индекс болатын өрісті болдырмайды,
Descending Бұл опция кестені кему бойынша реттейді.
Case Sensitive Бұл опция енгізілген символдардың регистріне
Maintained Егер бұл опция тұрса, онда кестеде өзгерістерден
Индексі таңдалғаннан кейін, оның индексін беретін терезе ашылады.
Referential Integrity – бұл бөлім әр түрлі кестелердің
Fields панелінен керек деген өрісті таңдап аламыз. Стрелкасы
Update rule – радиобатырмалар тобы егер бас кестеде
Strict Referential индекаторын орнатқанда Paradox – тың алғашқы
Барлық операциялар біткеннен кейін құрылған сілтеме атын беру
Password Security бөлімі Paradox – та құрылған кестелерге
Current Password (ағымдағы пароль) терезесінде сіз парольді көрсетесіз
All Барлық операциялар қабылданады, кестені өшіру, құрылымын өзгерту,
Insert & Delete Кестедегі жазбаларға барлық операциялар
Data Entry Мәліметтерді редактерлеуге және жазбаларды қоюға болады,
Update Кестені көруге және кілті жоқ өрістерді өзгертуге
Read Only Тек кестені көруге болады.
Table Language – бұл бөлім BDE Administrator арқылы
Dependent Tables – бұл бөлім Referential Integrity сілтемелі
Барлық керекті құрылымдық мәліметтер кестеге енгізілгеннен кейін Save
2.5 BDE Administrator
DELPHI қолданбасы деректер базасына қатынауды BDE (Borland DataBase
Жергілікті деректер базасы және онымен жұмыс істейтін қолданба
Деректер базасымен жұмыс, ережеге сай бірқолданушылық режимінде жұмыс
STANDART типті драйверлерді тек Paradox, dBase, FoxPro кестелері
Жергілікті деректер базасына қатынау үшін BDE деректер базасының
BDE Administrator программасы түрлі типтегі BDE мәліметтер қорының
Программа терезесі екі беттен тұрады: Databases – мәліметтер
Біздің мысалдағы кестеге жалған ат құру үшін Object
ОК батырмасын басу арқылы сол жақтағы жалған аттар
Жалпы алғанда, BDE Administrator – дың мәліметтер базасын
Шығу құжаттары
Мәліметтер қорымен жұмыс жасайтын жобалар құру
Мәліметтер қорымен жұмыс жасайтын қарапайым жоба жасап көрейік:
Бұл кестедегі жобадағы компоненттер мен МБ – дағы
Осы жобаларды жасай отырып, “Объект инспекторы” көмегімен
Компонент Қасиеттері Мәні
Table1 Database Name МАИ
Table Name 1tab
Active True
Data Sourse1 Dataset Table1
DBGrid1 DataSourse DataSourse1
DBNavigator1 DataSourse DataSourse1
Жаңа жоба ашып формаға BDE кітапханасынан Table компонентін
Біздің курстық жұмыс бойынша форма саны ...
Алғашқы жобаның мәндерін орындау үшін брнеше қосымшалар енгіземіз.
Объектілер инспекторы бетіне форманың On Create оқиғасына мынадай
procedure TForm2.FormCreate( Sender: TObject );
begin
Table1.Active:=true;
end;
Тура осындай формасының OnDestroy оқиғасына мынандай өңдеуші енгіземіз:
Procedure Tform2.FormDestroy(Sender: TObject);
begin
Table1.Active:=false;
end;
Бұл өзгерістер программаны жүктегенде кесте мен мәліметтер қоры
Барлық орналастырған формамызды бір – бірімен байланыстырамыз. Ол
Әрбір формамызға өзімізге қажетті компоннттерді орналастырамыз. Соларға жеке
Қалған барлық формаларға бірдей компоненттерді орналастырамыз. Олар: Table,
Form2 – де, төмендегі суреттен байқасақ, құқық бұзушылардың
Ал үшінші формада, яғни Form3 –те құқық бұзушылардың
Form4 – да, көлік двигателдері туралы мәліметтер ала
Бұл құрылған барлық формалардағы мәліметтерді сұрыптауға болатындығын айта
Іздеген мәліметімізді қасиеттер бөліміндегі Filter деген жерге жазамыз,
Қасиеттер бөлімін орындап, ақиқат мәнін берген кезде шынында
Жалпы мәліметтер базасының негізгі мақсаты – көптеген ақпараттарды
Осы курстық жұмысты жасау арқылы, мен көптеген ақпарат
Қорытынды
XXI ғасырды ақпараттық технологиялар дәуірі деп атайды. Қазіргі
Қорыта айтар болсақ, Мемлекеттік Авто Инспекциясының жұмысын жеңілдету
Осы курстық жұмыстың тапсырмасы – қандай да бір
3.2 Программа листингісі
unit Unit1;
interface
uses
Windows, Messages, SysUtils, Variants, Classes, Graphics, Controls, Forms,
Dialogs, Menus, jpeg, ExtCtrls;
type
TForm1 = class(TForm)
MainMenu1: TMainMenu;
Image1: TImage;
N1: TMenuItem;
N2: TMenuItem;
N3: TMenuItem;
N4: TMenuItem;
N5: TMenuItem;
procedure N2Click(Sender: TObject);
procedure N3Click(Sender: TObject);
procedure N4Click(Sender: TObject);
procedure N5Click(Sender: TObject);
private
{ Private declarations }
public
{ Public declarations }
end;
var
Form1: TForm1;
implementation
uses Unit2, Unit3, Unit4;
{$R *.dfm}
procedure TForm1.N2Click(Sender: TObject);
begin
form2:=tform2.create(self);
end;
procedure TForm1.N3Click(Sender: TObject);
begin
form3:=tform3.create(self);
end;
procedure TForm1.N4Click(Sender: TObject);
begin
form4:=tform4.create(self);
end;
procedure TForm1.N5Click(Sender: TObject);
begin
close;
end;
end.
3.2 Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
Под редакцией доктора технических наук А.Ф.Черняевского.
Автоматизированные обучающие системы на базе ЭВМ, Минск, Издательство
Баронов В.В. и др. – М.: ИНФА –
Драгныш Ю.Е., Учебное пособие, перевод с англ., Европейский
В.В.Фаронов DELPHI 5. Руководство программиста. Издательство “Нолидж”, Москва,2001.
В.Гофман, А.Хомоненко Работа с базами данных в DELPHI.
А.М.Епанешников, В.А.Епанешников DELPHI база данных.
Издательство “ДИАЛОГ – МИФИ”, Москва, 2000г.
А.Я.Архангельский Прогамирование в DELPHI 7. Издательство “Бином”, Москва,2004г.
Электронный учебник по DELPHI 6.
“rambler.ru” және “google.ru” сайттары
- 36 -