Мазмұны
Кіріспе.
1. Қазақстанның экспорттық операцияларды динамикалық және
2.Импорттық операцияларды динамикалық және құрлымдық талдау;
3 Экспорт пен импорттың орташа түсімділігін
4.Қолданылған әдебиеттер
1. Қазақстанның экспорттық операцияларды динамикалық және
Сыртқы сауда деп – шетелден тауар
Тауарлардың кедендік шекараны өткен мерзімі оның
Сыртқы сауда барлық мемлекеттердің валюта табудағы
Экспортқа шығарылған және импорттау тауарларының жиынтығы
Тауарлардың экспорты:бұл мемлекеттердің материалдық ресурстарын азайтатын,
Экспорт – мемлекетте өндірілген тауарлар және
Реэкспорт – бұл мемлекетке шетелден әкелінген,
Мемлекетке өндірілген тауарларға жататындар : сол
Экспорт операциясының түрлері – комерциялық келісім,
2 Кесте- 1997-2003 жж. аралығындағы
Жылдар Экспорт, млн.тг ,%
тұр тіз тұр тіз тұр тіз
1997 6497,0 - - - -
1998 5334,1 -1163 -1163 82 82
1999 5871,6 -625,4 537,5 90 110
2000 8812,2 2315 2940,6 138 150
2001 8639,1 2142 -173 130 98
2002 9670,3 3173 1031 150 112
2003 12926,7 6430 3256 198 134
2 кестедегі мәліметтер бойынша 1997-2003
3 Кесте- 1997-2002 жж. Қазақстан Республикасы
(мың. АҚШ долларымен)
Тауар түрлері 2001 2002 2003 2004
Барлығы 8639071,6 9670322,5 12926698 20096234,3 27849044,0
Азық-түлік тауарлары 458554,7 470286,1 778106,6 814095,0
Минералды өнімдер 5028801,4 5917500,9 8316316,7 13727194,0
Химиялық өнімдер 412096,2 426997,6 453655,6 654632,9
Теріден жасалған өнімдер 21491,3 32797,7 74588,6
Ағаштар және орман өнімдері 17471,5 11682,9
Текстилді өнімдер 94924,3 115375,3 155387,5 188939,4
Аяқ киімдер 2773,1 794,4 3032,3 3252,4
құрылыс заттар 3344,9 1890,2 2821,1 4814,4
металдар және олардан жасалған бұйымдар 2109867,5
Машины, көлік құралдары және аппараттар 219437,3
басқа тауарлар 270309,4 277471,6 253867,6 356279,5
14 кесте- Қазақстан Республикасының 2001-2005 жылдардағы
(пайыз есебімен)
Тауар түрлері 2001 2002 2003 2004
Барлығы 100 100 100 100,0 100,0
Азық-түлік тауарлары 5,3 4,9 6 4,1
Минералды өнімдер 58,2 61,2 64,3 68,3
Химиялық өнімдер 4,8 4,4 3,5 3,3
Теріден жасалған өнімдер 0,2 0,3 0,6
Ағаштар және орман өнімдері 0,2 0,1
Текстилді өнімдер 1,1 1,2 1,2 0,9
Аяқ киімдер 0,2 0,2 0,3 0,3
құрылыс заттар 0,2 0,3 0,2 0,4
металдар және олардан жасалған бұйымдар 24,4
Машины, көлік құралдары және аппараттар 2,5
басқа тауарлар 3,1 2,9 2 1,8
Сыртқы сауда көрсеткіштерін статистикалық талдаудың нәтижесінде
8 сурет- Қазақстан Республикасының 2005 жылғы
9 cурет- Қазақстан Республикасының 2001 жылғы
2.3 Импорттық операцияларды динамикалық және құрлымдық
Сыртқы сауда деп – шетелден тауар
Тауарлардың кедендік шекараны өткен мерзімі оның
Сыртқы сауда барлық мемлекеттердің валюта табудағы
Тауарлардың импорты – бұл мемлекттің материалдық
Импортқа жататын тауарлар :
ұлттық шаруашылықта тұтынуға қажет, мемлекетке шетелден
реэкспорт үшін шеттен әкелінген тауарлар(қайта шетелге
отандағы ұйымдардың өзіндік тұтыну үшін шетелден
4 Кесте- 1997-2003 жж. аралығындағы Қазақстан
Жылдар Импорт
млн.тг ,% Ө
тұр тіз тұр тіз тұр тіз
1997 4300,8 - - - -
1998 4313,9 13 13 100 100
1999 3655,1 -646 659 85 85
2000 5040,0 739 1385 120 138
2001 6446,0 2145 1406 150 128
2002 6584,0 2283 138 153 102
2003 8408,7 4108 1825 195 130
4 кестедегі мәліметтер бойынша
5 Кесте- 1997-2002 жж. Қазақстан Республикасы
Тауар түрлері 2001 2002 2003 2004
Барлығы: 6446009,1 6583997,2 8408705,5 12781249,4 17352487,2
Азық-түлік тауарлары 531160,9 542505,7 684830,1 927345,0
Минералды өнімдер 904380,7 822917 1007242,1 1873507,3
Химиялық өнімдер 906992,4 983642,5 1272384,6 1632570,0
Теріден жасалған өнімдер 4181 6278,1 9478,1
Ағаштар және орман өнімдері 237655,3 230179,3
Текстилді өнімдер 75613,2 102120,2 146628,1 162588,5
Аяқ киімдер 15017,9 23383 23286,6 22856,3
құрылыс заттар 114204,4 136181,9 183458,8 228319,8
металдар және олардан жасалған бұйымдар 889534,7
Машины, көлік құралдары және аппараттар 2636428,9
басқа тауарлар 130839,7 148233,3 193858,6 338577,2
12 кесте - Қазақстан Республикасының 2001-2005
(пайыз есебімен)
Тауар түрлері 2001 2002 2003 2004
Барлығы 100,0 100 100 100,0 100,0
Азық-түлік тауарлары 8,2 8,2 8,1 7,3
Минералды өнімдер 14 12,5 12 14,7
Химиялық өнімдер 14,1 14,9 15,1 12,8
Теріден жасалған өнімдер 0,1 0,1 0,1
Ағаштар және орман өнімдері 3,7 3,5
Текстилді өнімдер 1,2 1,6 1,7 1,3
Аяқ киімдер 0,2 0,4 0,3 0,2
құрылыс заттар 1,8 2,1 2,2 1,8
металдар және олардан жасалған бұйымдар 13,8
Машины, көлік құралдары және аппараттар 40,9
басқа тауарлар 2 2,3 2,3 2,6
Сыртқы сауда көрсеткіштерін статистикалық талдаудың нәтижесінде
6 сурет- Қазақстан Республикасының 2005жылы импорттың
7 сурет- Қазақстан Республикасының 2001жылы импорттың
6 Кесте- 2000-2004 жж. Қазақстан Республикасы
1996 1997 1998 1999 2000 2001
Тауар айналымы 10152.1 10797.8 9648.0 9526.7
Экспорт
Импорт 5911.0 4241.1 6497.0 4300.8
7 Кесте- 1997-2002 жж. Қазақстан Республикасы
1996 1997 1998 1999 2000 2001
Тауар айналымы
Экспорт 58,22 60,17 55,29 61,63 63,61
Импорт 41,77 39,83 44,71 38,37 36,68
4 Сурет-1997-2002 жж. Қазақстан Республикасы бойынша
2.4 Импорт пен Экспорттың орташа
Экспорт және импорттың уақытқа байланысты қалай
Егер зерттеуге алынған динамикалық қатар бірқалыпты
(38)
- тегістелген қатардың дәрежесі;
ж/е - түзү сызықты
t- мезгілдік н/е кезеңдік
Динамикалық қатарлардың уақыт көрсеткіштері (t )
(39)
у- динамикалық қатардың нақты дәрежесі;
n- қатардың саны.
Осы формуллар көмегімен төменде берілген (
8 Кесте-Қ.Р. бойынша 1997-2002 жылдардағы экспорттың
Жылдар Орт.түсім. № t
1997 6497,0 1 6497,0 1 5571,0
1998 5334,1 2 10668,2 4 6330,9
1999 5871,6 3 17614,8 9 7090,8
2000 8812,2 4 35248,8 16 7850,7
2001 8639,1 5 43195,5 25 8610,6
2002 9670,3 6 58021,8 36 9370,5
Барлығы: 44824,3 21 171246,1 91 44824,5
Кестедегі есептелген көрсеткіштер арқылы
6 [:6]
[:21]
Енді, екінші теңдеуден бірінші теңдеді алатын
Осыдан кейін - дің
; Онда
Осыған байланысты
бастапқы орташа мәні (4811,1)
жыл сайынғы орташа түсімділіктің өсімі (759,9).
5 Сурет- 1997-2002 жж. экспорттың орташа
9 Кесте-Қ.Р. бойынша 1997-2002 жж. импорттың
Жылдар Орт.түсім. № t
1997 4300,8 1 4300,8 1 3787,1
1998 4313,9 2 8627,8 4 4294,9
1999 3655,1 3 10965,3 9 4802,7
2000 5040,0 4 20160,0 16 5310,5
2001 6446,0 5 32230,0 25 5818,3
2002 6584,0 6 39504,0 36 6326,1
Барлығы: 30339,8 21 115787,9 91 30339,6
6 Сурет- 1997-2002 жж. импорттың орташа
10 Кесте-Қазақстан Ресбуликасы бойынша 1991-2002 жж.
Жылдар Орташа түсім. № t
1997 10797,8 1 10797,8 1 9357,5
1998 9646,0 2 19292,0 4 10625,3
1999 9526,7 3 28580,1 9 11893,1
2000 13852,2 4 55408,8 16 13160,9
2001 15085,1 5 75425,5 25 14428,7
2002 16254,3 6 97525,8 36 15696,5
Барлығы 75162,1 21 287030 91 75162,1
7 Сурет- 1997-2002 жж. сыртқы сауданың
Тауарлар экспорты
Импорт тауарлар
Қолданылған әдебиеттер
1.Регионы Қазақстана ежигодник, 2006 ж.
2.Астана ақшамы, 2002 ж., 4 шілде
3. Алматы ақшамы, 2004ж., 6 сәуір
4.Ы. Әмреұлы, Е.М. Киіков, Б.Х. Оспанов
Әлеуметтік-экономикалық статистика бойынша есептер жинағы
Алматы, “экономика”,2002 ж.