Мазмұны
КІРІСПЕ...............................................................................................................
1. БІЛІМ БЕРУ ЖҮЙЕСІНДЕ ОҚЫТУДЫҢ ӘДІСТЕРІ МЕН ТЕОРИЯСЫ
1.1 Инновациялық әдіс түрлері, оларды таңдау ерекшеліктері ................
1.2 Білім беру жүйесіндегі жаңаша оқыту технологиялары.......................
2. ӘДІСТЕМЕЛІК ҚҰРАЛ ҚҰРУДА ҚОЛДАНЫЛҒАН ПРОГРАММАЛАР ОРТАЛАРЫ
2.1 ActivStudio Professional Edition ортасы………….............................
2.2 Macromedia Flash бағдарламалық ортасы
2.3 Объектілі- бағытталған Delphi бағдарламалық ортасы
3. «ИНФОРМАТИКАДАН ЭЛЕКТИВТІК КУРСТАР ЖҮЙЕСІН ҚҰРУ »
Әдістемелік жүйе құрылымы.................................................................
3.2 Қолданушыға нұсқау......................................................................
ҚОРЫТЫНДЫ......................................................................................................
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ...........................................................
ҚОСЫМША(ЛИСТИНГ).....................................................................................
КІРІСПЕ
1. БІЛІМ БЕРУ ЖҮЙЕСІНДЕ ОҚЫТУДЫҢ ӘДІСТЕРІ МЕН ТЕОРИЯСЫ
Инновациялық әдіс түрлері, оларды таңдау ерекшеліктері
Информатиканы оқытудың тұжырымдамалық негіздері 1979 жылы А.П.Ершовтың ғылыми басшылығымен
Оқушыларға ғылымның негіздерін терең меңгерту мен оларды практикалық іскерлікке
Жаңа ақпараттық технологияның элементтерін есептеуіш техниканы мектептердегі барлық пәндерге
Халыққа білім беруді басқару жүйесін жетілдіру мақсатында компьютерлік технологияны
Алайда, бағдарламада көрсетілген міндеттерді шешу мектептерде информатика пәнін енгізумен
Информатика курсын окытудағы мақсаттардың негізгі сипаттамасына компьютерлік сауаттылық ұғымы
1985 жылдан бастап жалпы білім беретін мектептерде "Информатика мен
Бұл мақсатты іске асыру үшін мектептерді есептеуіш техникаларымен, сәйкес
1. Информатика мен есептеуіш техника негіздері пәнін оқытудың негізгі
ЭЕМ-мен жұмыс жасау кезінде пернетақтаның пернелерін бас, нәтижесін ал
ЭЕМ-мен оқушының жеке жұмыс жасағаны тиімді;
4. Мектеп информатикасы оқушыларды компьютермен жұмыс жасай білуге дағдыландырып
пайдалану икемділігін де қалыптастыруы қажет. Тұжырымдамада информатика пәнін компьютерлендіріп
бағдарламасына енгізілген кезде "машинасыз" вариантта оқытылуына байланысты А.П.Ершовтың жасаған
кұрылымы мен міндеттерін толыктай аша алмады және мектептегі оқыту
Осы айтылған мәселелермен қатар академик А.П.Ершов келешекте пәнді оқытудың
Пәннің мазмұны ғылыми пән ретінде анықталуы керек. Оны оқыту
Пәнді оқытудың түсініктілік және жалпы білім беру мақсатына сай
Тұжырымдамада информатика пәнінің негізгі мазмұны қазіргі заман ғылымының: ақпарат
Алғашқы кезеңде (1985-1986 оқу жылы) информатика пәнін мектепте оқытудың
Белгілі ғалым А.А.Кузнецов информатиканы оқытудың төмендегідей әдістемелік жүйесін ұсынды:
1.оқытудың мақсаты;
2.оқытудың мазмұны:
3. оқытудың әдістері;
4. оқытуда пайдаланылатын техникалық кұралдар мен көрнекі кұралдар;
5. оқытудың ұйымдастырушылық формасы.
Аталған жүйенің информатика пәні үшін қалай жүзеге асыруға болатынын
А.А.Кузнецовтың пікірінше, информатика курсының түпкі мақсаты - оқушыларды компьютерлік
Оның пікірінше, информатика курсының негізгі мазмұны бір-бірімен тығыз байланыстағы
Курстың теориялық бөлімі оқушыларда алгоритмдік мәдениеттіліктің калыптасуына, яғни есептерді
Бұл аталған тұжырымдамада информатика пәнінің даму болашағы бірнеше кезеңдерге
1-кезең (1985-1990 жж.). Оқушыларда компьютерлік сауаттылықты қалыптастыру. Бұл кезең
2-кезең (1990-1995 жж.). Толык емес орта мектептердің 5-7 сыныптарына
Жоғарғы сыныптарда (10-11) оқыту белгілі бір бағдарланған бағытта (физика-математика,
3-кезең (1995-2000 жж.). Бұл кезең жаңа ақпараттық технологияны пайдаланумен
А.А. Кузнецовтың
жасаған тұжырымдамасында төмендегідей мәселелер:
пәнді орта буыннан бастап оқыту;
пәнді терендетіп оқыту;
пәнді экономика, математика, физика және т.о. басқа пәндермен байланыстырып
окыту үрдісіне жаңа акпараттық технологияны пайдалану тиімділігін анықтай отырып,
Бірақ тұжырымдаманың мазмұнына үңіліп қарайтын болсақ, онда білім беруді
М.П.Лапчик тұжырымдамасында информатика пәнін оқытудың құрылымы мен болашақ осы
Бұл тұжырымдама бойынша мектепте "Информатика мен есептеуіш техника негіздері"
1-кезең. 1-4 сынып оқушыларына информатика курсының алғашқы мағлұматтарын үйрет.
2-кезең. Негізгі мектептің 5-9 сыныптарында информатика пәнін оқыту. Бұл
3-кезең. Орта мектептердің 10-11 сыныптарында "Информатика мен есептеуіш техника
И.П.Лапчик информатика пәнін оқытудың құрылымын ұсына отырып, пәнді оқушыларға
а) қазіргі талапқа сай информатика курсынан терең білімі бар
ә) жаңа педагогикалык технологияны информатиканы оқытуға пайдалану. Бұл көрсетілген
И.П.Лапчик информатика пәні мұғалімдерін жоғарғы оқу орындарында дайындаудың негізгі
Пәнді жаңа акпараттық технология негізінде оқыту.
Оқу-тәрбие үрдісінде компьютерлік техниканы пайдаланудың негізгі мәселелерін жүзеге асыру.
3. Информатика пәнін оқытудың әдістемесін қазіргі күннің талабына сәйкесті
И.П.Латик жасаған тұжырымдаманың негізгі мақсаты - ол '"Информатика мен
Я.Марголис ұсынған тұжырымдаманың негізгі идеясы оқыту үрдісінде компьютерлік технологияны
Тұжырымдамада оқушылардың жас ерекшелігіне байланысты информатиканы үздіксіз оқытудың мазмұны,
Оқыту кезеңдері, мақсаты, мазмұны және программалық қамсыздандыру
№3- кесте
оқыту кезеңдері мен оқушылардың жас ерекшелігі оқыту
4-кезең, 13-15 жас 5-кезең. 16-17 жас Табиғат
зерттеу
компьютер.
Баскарудың әр
типтеріне пайдаланатын
кұралы - компьютер Физика, химия, биологияда өлшеу
(перс, научи.
лаб.)
ТР, ЭТ: ЭП
ОМБ (СУБД)
1
Кестедегі көрсетілген деректерге талдау жасайтын болсақ, онда тек баланың
Аталған тұжырымдамаларды негізге ала отырып, Қазакстан Республикасының мектептерінде білім
1. курстың теориялық бөлімі оқушылардың, алгоритмдік және ақпараттық мәдениетін,
2. курстың практикалық бөлімі дайын программаларды пайдаланып жұмыс істеу
Бұл тұжырымдамада білім беруді ақпараттандыру мәселесі негізге алынған. Сонымен
Жоғарыда аталған тұжырымдамалардан Ж.А.Қараевтың ғылыми басшылығымен жасалған тұжырымдаманың ерекшелігі:
информатика пәнін 5 сыныптан бастап енгізуде оқыту мазмұны мен
информатиканы оқыту оқушылардың танымдық белсенділігін, шығармашылық қабілетін дамытуға бағытталған;
оқыту құралы ретінде компьютер қарастырылған.
Аталған ерекшеліктермен қатар орта білім беру жүйесін ақпараттандырудың Мемлекеттік
Информатика пәнін 7 сыныптан бастап оқытудың қажеттілігін төмендегі берілген
1. Іс-қимыл құрылымын жоспарлау, ақпаратты іздестіру. қарым-қатынас құрылымын жасау,
2. Оқушыларды ЭЕМ-ды ақпаратпен практикалық жұмыс жасауға үйретуі тиіс.
Информатика пәнін оқытудың мақсаттары:
оқушыларға ақпаратты өңдеу, беру және қолдану үрдістері туралы білімдерді
оқушылардың оқу үрдісінде компьютерлік технологияны өзіндік даму мен оны
Информатика пәнін оқытудың міндеттері:
оқушы санасында әлемнің ақпараттық келбетін қалыптастыру (бұл міндет информатиканы
математика курсындағы алгоритмдік бағытты жүйелеу және аяқтау;
3. ақпарат түрлерінің қызметін ұғыну дағдыларын қалыптастыру;
бірегей атқарушы ретінде компьютер туралы түсініктер қалыптастыру;
5.компьютерлік сезімталдықты қалыптастыру, әрекет кұралы ретінде компьютерді пайдаланудың мүмкіншіліктерін
негізгі алгоритмдік құрылымдар білімін қалыптастыру және осы білімдерді есептердің
ЭЕМ құрылысы мен жұмысы туралы түсініктерді және құрылган алгоритм
8. бағдарланған деңгейде күрделі алгоритмдер құрастырып, оған программалар жаза
9.практикалық әрекет барысында туатын және ЭЕМ-ның көмегімен
шешугеарналған есептің сауатты қойылу дағдыларын қалыптастыру;
10.есептің құрылымдық дағдыларын қалыптастыру;
11.оперативті ойлау мәнерін қалыптастыру: есепті құрастыра білу; ондағы логикалык
12.компьютерді пайдалану арқылы оқушылардың программаны
құрастыру, оны компьютерде редакторлеу және нәтижесін зерттеу дағдыларын қалыптастыру.
Біздің тұжырымдамамыз бойынша информатика мазмұны мынадай екі үлкен дидактикалық
Сонымен информатика курсының негізгі мектептегі мазмұнының құрылымы мынадай үш
әрекеттері де енеді).
Информатиканың мазмұнын анықтауда оны іріктеудің дәстүрлі талаптарымен қоса компьютердің
Мазмұнға қойылатын процессуалдық талаптан шығатын шарттар оқытудың компьютерлік технологиясын
Білім беруді ақпараттандыру
1. Теориялық информатика. Ақпарат - материяның семантикалық қасиеті (ретінде)
Информатикадағы стохастикалық әдістері. Есептеу эксперименті ғылыми зерттеу әдіснамасы ретінде.
Құрал. Техникалық өңдеу, бейнелеу және деректер беру. Дербес компьютер.
Жүйелік. Программалау тілдері және операциялық жүйелер. Сервистік қоршам. Пайдаланушы
Әмбебаптағы. Мәтіндік және графикалық редакторлар. Деректер базасын басқару жүйесі.
Кәсіптік бағдар. Баспа жүйесі. Деректерді өңдеу, жобалау, автоматтандырылған есептеу
Ақпараттық технологиялар. Деректерді өндеу және сақтау, жинау, енгізу-шығару. Техникалық
Әлеумеметтік информатика. Ақпараттық ресурстар қоғамның әлеуметтік-экономикалық және мәдени дамуының
Жолдары. Ақпараттық мәдениет және жеке тұлғаны ақпараттық жағынан қауіпсіздендіру.
Көрсетілген (келтірілген) бөлімдерді оқушылардың жас ерекшелігін және БОЖ есепке
Информатиканы оқытудың негізгі нысандарына ақпараттық жүйелер
мен олардың әдістері және генерация құралдары, сақтау, тасымалдау
және әртүрлі жағдайда ақпаратты қолдану жатады. Кейінгі жылдары
бұлар кең
информатиканы зерттеу нысандарына:
ақпарат;
ақпараттық ресурстар;
әртүрлі табиғат жүйесіндегі ақпараттық процестер;
ақпараттық технологиялар және
жатады.
Қазіргі кезде информатиканы жеке ғылым ретінде нақтыланған проблемалык (мәселе)
Осы әдістерді қазіргі кезде қолдану бізді қоршаған ортаның әлеуметтік
"Информатика" оқу пәні міндетті жалпы білім минимумын қамтамасыз етеді
әлеуметтік көзқарас, тірі табиғат, қоғам, техниканы басқарудағы
ақпараттық процестің біржақты жалпы көрінуі, жүйелі ақпараттық әлем
бейнесін қалыптастырумен байланысты;
алгоритмдік, алгоритм туралы түсінікті олардың берілу және орындалу тәсілдерін
технологиялық, компьютерлік сауаттылықты және ақпараттық мәдениеттілікті қалыптастырумен, оқушыларды білімін
ақпараттық машина түсінікті қалыптастырумен байланысты;
зерттеушілік, оқушылардың
.
Білім беру жүйесін ақпараттандыру жағдайында жас ұрпақты әлемдік-ақпараттық-білімдік кеңістікке
Бірінші үрдісте информатика "ақпаратты жинактау, өндеу және сақтау әдістері"
Екінші үрдіс "акпараттық бірліктердің" білімге айналуымен сипатталады. Ол әлемнің
Осы процестер мен компьютердің көпфункционалды мүмкіндігінен туындайтын, информатиканың басқа
"Информатика" пәнін "гуманитарлық парадигма" тұрғысынан оқытуда және оқу-тәрбие процесінде
Информатиканы орта білім беру жүйесінде оқытудын мақсаттары:
оқушыларға ақпараттарды беру, өндеу, сақтау, жеткізу және оны қолдану
оқушылардың оқу үрдісінде компьютерлік техниканы өзіндік даму мен оны
оқушының логикалык-құрылымдық және алгоритмдік-шығармашылық ойлау қабілеттерін дамыту, ынта-ықыластары мен
Информатикада интерактивті оқыту әдістерді қолдану
«Интерактивті оқыту әдісі» дегеніміз не? Оны қалай қолдануға болады?
Сондықтан, әр оқытушыға «оқушының оқуға деген көзқарасын өзгерту үшін,
Бірақ интерактивті оқыту әдісіне деген көзқарас әрқалай. Бір топ
Сонымен, интерактивті оқыту дегеніміз нені білдіреді? Интерактивті оқыту әдісін
Сонымен, келесі зерттеушілер пікірінше «интерактив дегеніміз объектілердің бір-біріне өзара
Интерактивті әдіс шеңберінде жүзеге асырылатын негізгі принциптер:
өзара әрекет ету;
оқушылардың белсенділігі;
топтық тәжірибеге сүйену;
кері байланыс.
Интерактивті оқыту әдісін қолданудың келесі артықшылықтарын көрсетуімізге болады:
қоршаған ортаны қабылдауды бақылау, өзіндік тәжірибе негізінде сезімдік қабылдау
араласу дағдыларын қалыптастыру мен дамыту, топтық тәжірибе маңыздылығын түсіну;
ұжымдық жұмыс дағдыларын дамыту, топ ішінде қалыптасқан құндылықтар мен
дайын білімді пайдалану емес, тікелей тәжірибе көмегімен алынатын білімді
білімге қол жеткізу дағдылары мен қабілеттіліктерді дамыту.
Интерактивті әдісті қолдану студенттердің шығармашылығын, олардың жаңа білімді игеруге
Интерактивті оқытудың басты принцптерінің бірі біржақты бағаламау. Себебі, дәстүрлі
Интерактивті оқытудың негізгі принциптері Интерактивті оқытудың негізгі принциптері:
Нақты тәжірибе кезеңі;
Шартты түрде бақылау кезеңі;
Абстрактылы тұжырымдау кезеңі;
Белсенді эксперимент жасау кезеңі.
Бірінші кезеңде оқушылар өздерінде бар жеке тәжірибені пайдаланулары керек
Екінші кезең тәжірибені жинақтауға қатысты оқушылардың сыни бақылауы мен
Абстрактылы тұжырымдау кезеңінде қатысушылардың біріккен рефлексиясы нәтижесі ретінде жаңа
Соңғы төртінщі кезеңде қалыптастырылған қорытындыларды тексеру жүзеге асырылады. Бұл
Интерактивті оқытудың келесі принципі бірігіп оқу, оның негізін әлеуметтік
Әлеуметтік өзара тәуелділік теориясының өкілдері өзара қарым-қатынасты тұтас қарастырумен
Когнитивті-дамытушы теория өкілдері өзара қарым-қатынасты когнитивті даму үшін қажет
Оқытудың бихевиористік теория өкілдері пікірінше, оқушылар өздеріне марапаттау әкелетін
Бірігіп оқу топ мүшелеріне топта жұмыс жасауға стимул жасайды.
Сонымен, бірігіп оқыту тиімділігін негіздей отырып жоғарыда келтірілген теория
Позитивті өзара тәуелділік;
Жеке жауапкершілік;
Өзара қарым-қатынасқа қызықтырушылық;
Әлеуметтік дағдылар;
Топтық жұмыс жасау үрдісі.
Оқытушы әр оқушының топтағы орнын түсіндіруі тиіс. Топтың
табысқа жетуі оның әр мүшесінен тәуелді. Егер бірі өз
Позитивті өзара тәуелділік дегеніміз - әр кім материалды оқуға
Оқытушы оқушылардың жеке жауапкершілігін тестпен бағалау арқылы құруы қажет.
Сонымен бірге, оқытушы оқушылардың бірін бірі қолдауын қамтамасыз етуі
Оқытушы оқушыларды әлеуметтік дағдыларға үйретіп, оларды пайдалануын қамтамасыз етеді.
Топтық жұмыстың нәтижесінде:
Оқу үрдісін қарапайымдыландыруға бағыттау;
Кәсіби емес іс - әрекеттерден арылу;
Оқушылардың командада жұмыс істеу дағдыларын тұрақты жетілдіру;
Топ мүшелеріне өз табыстарын атап өтуге мүмкіндік беру.
Оқытушы бірігіп оқытуды ұйымдастыруда келесі мәселелерді ескеруі
қажет:
кез келген пәнде бірігіп оқуды ұйымдастыруға болады;
бірігіп оқытуды оқушылар талабына, ерекше жағдайларға байланысты икемдеуге болады;
топ жұмысында сәтсіздік болған жағдайда оның жұмысына араласу.
Бәрімізге белгілі дәстүрлі білім беру жүйесінде оқу үрдісі барысында
ақпарат алмасу мен ақпарат алуды ұйымдастыру монолог флормасында жүзеге
Ал интерактивті оқыту білім беру қызметіндегі коммуникация түрлерін өзгертеді.
Интерактивті әдісті қолданудың алғы шарттары
Интерактивті оқытуды оқу үрдісінде кеңінен қолдануда келесі факторлар ықпал
материалдық – техникалық фактор: сабақ өтетеін аудитория жағдайы (
Ақпараттық – техникалық фактор: әдістемелік әдебиет пен пән бойынша
Әдістемелік фактор: оқытушының жаңа технологиялар және оқытудың инновациялық әдісі
Әлеуметтік фактор: факультет, кафедраның интерактивті әдісті сабақ беруде қолдануға
Тұлғалық фактор: оқытушының оқу үрдісіне интерактивті әдісті ендіруге құлшынысының
Сапалы оқытушы – сапалы білім
Жоғары оқу орындарында сабақ беру жылдан – жылға күрделенуде.
Осы орайда, интерактивті әдіс таптырмайтын құрал. Оқушылар оқу үрдісіне
Оқытушы өзінің материалын жақсы білетін, басты мәселені басқаларынан ажырата
Оқытушы әртүрлі сабақ беруді қолданатын, материалды түсінікті беретін оқу
Оқытушы өзін сабақта оқушылар мәселесін түсінетін, топта ықпалдастық пен
Оқу үрдісінде оқытушы рөлі түбірімен өзгергенін айтуымыз керек.
Оқытушы тек лектор ғана емес, ол – суретші. Суретшінің
Оқытушы міндеті оқыту прагдимасы емес, оқушылармен бірге һоқу прагдимасы.
Оқу үрдісіне интерактивті әдісті өндіруде оқытушының жеке стилі шешуші
оқытушының жеке ерекшеліктері;
таңдалған нақты сабақ беру әдістері;
таңдалған бақылау тәсілі;
тәуеклге бару немесе бармауға тәуекел етуі;
оқытушының өз рөлін анықтауы.
Зерттеуші к.Г. Юнгтің психологиялық түрлер теориясы бойынша өзара қарым
экстративті;
интровертивті;
статикалық;
динамикалық.
Экстративті және интровертивті тұлғаның жеке бағыттылығын білдіреді. Экстраверттің көңілі
Оқытушының оқушылық аудиториядағы жеке стилі, оның сабақ беруде интерактивті
Әр оқытушы өзінің стиліне сәйкес келетін, білім беру мақсатына
Мысалы, лекцияда тыныштыққа, әрі оқушылардың өзін ұйып тыңдағанына үйренген
Интерактивті әдісті оқу үрдісінде пайдалану мүмкіндіктерінің бағалау барысында бірігіп
Интерактивті әдіске негізделген білім жеке тұлғаға бағытталған оқу принципіне
Біздің ойымызша, «пікірталастан шындық туындайды» деп бекер айтылмаған. Пікір
. жаңа күрделі тәжірибе алуға ұмтылатын адамдар, ал
қол жеткізетін жол;
. белсенді қатысудан гөрі міндетті ой елегінен өткізуді
адамдар, олар бөгдерлер тәжірибесіне бақылау жасауды ұнатады;
. бақылауларын күрделі, бірақ логикалық теорияға айналдыратын
адамдар, бірақ олар өз тәжірибесінен гөрі, басқа адамдардың
тәжірибесіне сеніммен қарайды;
. барлық идеялар, теориялар мен техникаларды тәжірибеде тексеруге
ұмтылатын адамдар.
Келесі жүктеуді ұсынған Джжейн Льюис.
. нақты тәжірибеге негізделген белсенділік. Бұл топқа жататын
адамдар бірінші кезекте шешім қабылдап, әрекет жасайды, содан
кейін барып ойланады. Жаңа идеяларға жылдам қызығушылық
танытады, бірақ міндетті орындау үрдісін қаламайды;
. ойшыл. Бұл топқа жататын адамдар белсенді қызметтен
ой елегінен өткізуді қалайды. Шешімді әбден таразыдан өткізіп
барып қабылдайды. Басқа адамдардың әрекетіне бақылау жасауды
ұнатады. Пікірталастарда өз пікірін айтпастан бұрын, басқа
адамдардың позициясын тыңдайды;
. теоретик. Бақылауды қорытындылап күрделі, бірақ логикалық
теорияға айландырады. Міндеттерді шешуде тиімді. Күмән
тудырмайтын фактілерге сүйенеді;
. прагматик. Бұл топқа жататын адамдар барлық идеяларын,
мен техниканы тәжірибеде тексеруге ұмтылады. Егер идея тартымды
болса, онда олар жылдам және сенімді әрекет етеді.
Әрине барлық оқыту стилдері шартты, бірақ олар оқушылардың түсінуі
мен қабылдауында айырмашылық бар екенін көрсетеді. Осы негізде оқыту
Сонымен, интерактивті сабақтарды ұйымдастыру мен өткізуде келесі жағдайда есепке
. білімді өзіңнің күмәндерің мен қарама – қайшылықтарының
басқалардың күмәндерімен, қарама – қайшылықтарымен ашық
соқтығысқанда қалыптасытру мүмкін;
. әркім өз тәсілімен, өз стилімен оқиды, сондықтан
материалдар, міндеттер бірдей қабылданбайды;
. топтық білім беру қызметінде іскерлік және әлеуметтік
психологиялық жақтары бар.
Сабақты құрудың әдістемелік негіздері
Жалпы интерактивті әдісті оқу үрдісінде қолдану оқытушылар үшін де,
Оқушының топ пен тақырып ішіндегі өзінің орнын іздеуі;
Қауіпсіздік сезімін қамтамасыз етуі;
Тәртіпті орнатуға ұмтылу;
Жетекшілердің қызметінен көп нәрсені күтушілуік.
Міндеттерді шешу үрдісін шартты түрде бірнеше кезеңдерге бөлуге
болады:
Сынып бөлмесімен танысу;
Қолайлы атмосфераны қалыптастыру;
Оқушылар сабақтан нені күтетінін анықтау.
Біздің оқушылардың топпен жұмыс жасау тәжірибесі жоқтығын және
өздерінің білімдерімен бір – бірімен «бөлісуге» дайын еместігін тәжірибенің
Интерактивті әдіс негізінде жұмысжасау тиімді болу үшін, алғашқы кезеңде
Әрине, кейбір оқытушылар мұндай жағдайды қабылдамауы да әбден мүмкін.
Сонымен, оқытушының мақсаты оқушыларды топқа бірігіп жұмыс істеуге үйрету.
Бұл ойынды 20 адамнан тұратын топта ұйымдастырған жағдайда 5
Оқушылар 5-7 адамнан топтарға бөлінеді. Әр команданың мақсаты –
Конструкция ойынындағы байланыс схемасы
Кері байланыс
Бақылаушы жеткізуші
Бақылаушы команда көзі. Ол көрші бөлмедегі үлгіні әбден қарап,
оның ерекшеліктерін көруге қанша уақыт болса да
Ол тек кері байланыс пен
Жеткізуші үлгіні көре алмайды. Оның міндеті – командаға үлгіні
Жеткізуші командаға келіп, құрылысшыларға бақылаушыдан алған ақпаратын ауызша жеткізеді.
Қоймашы – құрылысшыларды конструкцияны құрастыруға қажетті тетіктермен қамтамасыз етіп
Кері байланыс – ең көп білетін команда мүшесі. Ол
Әрине, ойын аяқталғаннан кейін оны міндетті түрде талдау қажет.
Талқылау барысында әр топтағы ортақ міндетті атқарған қатысушылар қатар
Қорытынды жасау барысында барлық қатысушыларға келесі сұрақтарды қоюға болады:
Мақсатқа жету барысындағы сіздің стратегияңыз қандай болады? Оны жүзеге
Сіз өзіңіздің іс - әрекетіңізді және команда іс -
Нәтижеге жетуге не көмектесті, не кедергі келтірді?
Байланыс тиімді болдыма?
Егер бұл ойынды тағы да ойнасаңыз, нені басқаша жасар
Қорытынды жасау барысында дәл бұл сұрақтарлды қою міндетті емес.
Қойылатын сұрақтар нақты жағдайларда әртүрлі болуы мүмкін. Біз тек
Сонымен, жоғарыда келтірілгенинтерактивті ойын топтық жұмыстың ерекше деңгейі –
Оқытушы үшін тағы бір маңызды жағдай оқушылардың пәннен нені
«Пәндік оқу шеңберінде, менің күтетінім...........»
«Пәндік оқу шеңберінде, маған............................қажет емес»
Оқушылар екі түрлі – түсті қағазға толтыруы қажет. Содан
Интерактивті оқытудың маңызды қырларының бірі лекция, семинар сабақтарының тиімділігін
Білім беру қызметін бағалау үрдісі және кері байланысты алу
өз қызметін бағалау;
өз әріптестерінен алынатын кері байланыс;
студенттерден алынатын кері байланыс.
Біз бұл мәселені жан - жақты қарастыруды мақсат тұтпаймыз,
сондықтан мәселенің кейбір жақтарына ғана тоқталып өтеміз. Біздің ойымызша,
Сонымен бірге, оқытушылардың басым көпшілігінде өздерінің мәртебесіне (ғылыми атағы
Интерактивті оқытудың маңызды элементтерінде әр сабақта кері байланыс ұйымдастырылуы
Кері байланыс тиімді болуы үшін келесі ережелерді ескерген жөн:
Оқытушы оқушыны, оның пікірін сыйлауы тиіс. Оқытушы «Сыйлы боламын
Оқытушы оқушыға ойын бірінші айтуға мүмкіндік беруі керек. Осы
Оқытушы оқушы жұмысын бағалау барысында оң жақтарынан бастауы керек.
Оқушылармен жұмыс барысында тақырыпты шектеу керек. Себебі, тақырып 3-4
Талқылау соңында оқушыларға өз пікірлерін айтуды өтінген жөн.
Оқытушы қандай жағдайда болмасын өктем сөйлемегені абзал! Кері байланысты
«Маған ұнады»;
«Маған ұнаған жоқ»;
«Мен ойландым»;
«Келесі жол менің білгім келеді».
Барлық оқушыларға төрт ақ қағаздан таратылады, олар
конветрттердерде жазылған сұрақтарға қатысты өз көз-қарастарын жазулары тиіс. Әрине
Оқытушының оқушылармен кері байланыс орнатудың тағы бір қарапайым жолы
Сонымен топта бірігіп жұмыс жасаудың кейбір әдістемелік мәселелерін жүйелі
Сабақ басталмастан бұрын материалды дайындау;
Тапсырма тақырыбын қысқаша талқылау;
Оқушыларды топқа бөлу;
Тапсырманы анықтау, материалды тарату немесе оны тақатаға жазып қою;
Топтарға тапсырмамен танысуға уақыт беру;
Ережені барлығының түсінгенін тексеру;
Тапсырманы орындауға берілетін уақытты анықтау;
Топ өкілдерінен жұмыс нәтижесі туралы мәлімет беруді өтіну;
Тапсырманы барлығымен бірге ашық талқылау.
Интерактивті әдіс түрлері, оларды таңдау ерекшеліктері
Интерактивті оқытуды жүзеге асыру барысында күрделі міндеттердің бірі –
Жалпы әдісті таңдау негізгі үш белгімен анықталады:
Оқытушы тәжірибесімен;
Оқушы тәжірибесімен;
Курс мақсатымен.
Егер оқытушы мен оқушылардың интерактивті оқытуды тәжірибесі аз
болса, онда алғашқы кезеңде қарапайым әдістерді пайдаланған жөн. Бірақ
Бірігіп оқу принципін сабақтарда топтық жұмысты ұйымдастыру арқылы жүзеге
Мәселеге қатысты сан алуан пікірлермен көз қарастардың болатынын және
Нақты мәселелерді шешуге қажетті білімді игеру, дағдыларды қалыптастыру;
Шығармашылық ойлауды қалыптастыру, өзін- өзі сйлауға үйрету.
Топтық жұмыс әдісін қолдану барысында келесі мәселені ескерген
жөн:
Топтарды қалыптастыруды оқушылардың дайындық деңгейін ескеру;
Топ арасындағы жарысқа, бәсекелестікке мүмкіндік беру;
Жеке жұмысты және ұжымдық жұмысты сәйкестендіре отыру.
Оқушылардың топтық жұмысын ұйымдастыруда оқытушы үшін тағы
бір күрделі мәселе – оқушылар саны мен сапасы. Топтағы
Жоғары оқу орнын тамамдағаннан кейін әлеуметтік немесе экономикалық табыстарға
Кәсіби және пәндік бағытталу;
Жеке тұлғаға бағытталу.
Өкінішке орай, іс жүзінде топталу оқушылардың барлығы бірдей
тиімді білім алуға бағыт ұстамайды. Тіптен оқушылар арасында өздерінің
Кейбір оқытушылар интерактивті оқыту әдісін оқушылар саны аз 20-30
Жалпы топтық жұмыс тиімді болуы үшін кейбір әдістемелік ережелерді
Оқушылар неге үйрену керек? Не себепті мұны оқушыларға үйреткіміз
Сабақты жоспарлау барысында неге көңіл бөлу керек?
Уақытқа. Тапсырманы орындау уақытын белгілеу: мысалы топта талқылауға берілетін
Сабақ өтетін орынға оқушылар сынып бөлмесінде жүре алуы, бірін
Жазбаша ережелер дайындау: топтың тапсырманы түсіну түсінбеуі осы ережеге
Топта жұмыс істей алу.
- Барлық оқушылар тапсырманы дұрыс түсінді ме, қажет
жағдайда жеке түсіндіру немесе нақтылау;
- Топтағы рөлдерді бөлу.
- Топтарға қалай бөлу керек?.
- Кішігірім тапсырмалар үшін төрт бес оқушылардан
топтасьырылған, ал бірнеше жаттығуларға бөлінетін үлкен
тапсырмаларда топ көлемін де ұлғайтуға болады.
Топ құрамы білім деңгейі, жынысы жағынан да әр түрлі
керек.
Оқушыларды топқа оқытушының өзі бөледі.
Оқушылардың топ ішіндегі қарым – қатынасына көңіл бөлу:
әр қатысушыға өз пікірін айтуға мүмкіндік беру;
келіспеген жағдайдың өзінде әр қатысушы пікірінің құндылығын сыйлау;
идеялар мен көз қарастарды талқылау;
қатысушыларын өз ойларын қысқа, әрі нұсғұа айтулары тиіс;
пікір келіспеушілігі туындаған жағдайда бейбіт жолмен шешу;
ашық, достастық, ынтымақтастық көңіл – күйде талқылау.
Топтағы жұмыс тиімділігін ауызша немесежазбаша, сауалнама түрінде келесі сұрақтар
өз тобыңыздың жұмысын қалай бағалайсыз?
Қандай қиыншылықтар болды?
Сәтті немесе сәтсіз жағдай болды ма?
Келесі жолы өз мінез – құлқыңызды қалай өзгертер едіңіз?
Топ жұмысының ережелеріне өзгеріс енгізу туралы ұсыныстарыңыз бар ма?
Әрине, бұл сұрақта нақты жағдайларға байланысты бақаша
толықтырылуы, өзгеруі әбден мүмкін. Сонымен оқушылардың топтық жұмысының ұйымдастырудың
Топта жұмыс жасау дағдысын дамытатын, бірігіп жасауды қамтамасыз ететін
Келесі әдіс «Мозаика». Бұл әдісті әрқалай қолдануға болады. Біз
1х2х4 әдісі – оқушылар оқыған материалдарын талқылайды. Оқушылар мәтінмен
Жалпы кезкелген топпен жұмыс істеу әдісінен кейін істелген жұмысты
әдістің оң жағы;
әдістің теріс жағы;
әдісті қолдану ерекшеліктері
Топпен жұмыс жасаудың тиімсділігін талдай отырып, оның келесі оң
жақтары бар екенін айтуымызға болады:
ортақ нәтижеге қол жеткізу;
өзара көмек көрсету мүмкіндігі;
мәселені қоюдағы әр түрлі ұстанымдарды ұсыну мүмкіндігі:
коммуникация дағдыларын дамыту мүмкіндігі;
оқу материалын есте сақтау қабілетін дамыту, кеңейту мүмкіндігі.
Ал кемшіліктері қатарында:
тақырыптан алшақ кету қаупі;
тақырыпты оқушылардың ұзақ талдауы;
топ ішінде ортақ пікірді қалыптастыру қиындығы;
оқушылар білім деңгейінің әртүрлілігіне байланысты барлығының бірдей қалыптасуы.
Бірақ бұл кемшіліктерге қарамастан интерактивті оқыту әдісін қолдану
1.2 Білім беру жүйесіндегі жаңаша оқыту технологиялары
Сын тұрғысынан ойлау технологиясы Қазіргі кездегі білім алу барысында
Білім беру технологиясы дегеніміз не?
Ол жөнінде төмендегідей түсініктер бар.
Білім беру технологиясы – бұл:
Оқытудың жоспарланған нәтижесіне жету үрдісін суреттеу. (И.П. Волков).
Өнер, шеберлік, біліктілік, жағдайды өзгерту, қайта өңдеу әдістерінің
жиынтығы. (В.М. Шепель).
Педагогикалық технология дегеніміз тәжірибеде жүзеге асырылып, нәтиже
беретін белгілі бір педагогикалық жүйенің жобасы. (В.П. Беспалько).
Қазақстан Республикасының президенті Н.Ә.Назарбаев білім мен ғылым қызметкерлерінің
Білім беру жүйесінде қолданылатын оқыту технологиялары төмендегі негізгі талаптарға
Оқу үрдісінде білім алушылардың өздерін еркін сезінуіне жағдай туғызу.
Оқушылардың оқуға деген қызығушылығын дамыту, күтілетін нәтижелерге жетуге
Жеке басдамытуға бағытталған әдіс – тәсілдерді қолдану.
Өз бетімен жұмыс істеп, шешім қабылдауға мүмкіндіктер
Аталған талаптардың бәріне жауап бере алатын технология ретінде
Сын тұрғысынан ойлауды дамыту бағдарламасы – әлемнің түкпір-түкпірінен жиылған
Мақсаты барлық жастағы оқушыларға кез келген мазмұнға сыни тұрғыдан
“Сын тұрғысынан ойлау” ұғымы белгілі бір идеяларды қабылдай отырып,
Сын тұрғысынан ойлау – сынау емес, шыңдалған ойлау. Бұл
Аталмыш бағдарламаның ішкі құрылымында ерекшелік бар. Бұл құрылым 3
Сын тұрғысынан ойлау бағдарламасы қызығушылықты ояту, мағынаны тану, ой
Сабақта оқушыға білім дайын күйінде беріле салмау керек. Мұғалім
Технологияның басты мақсаты – дамыта оқыту негізінде “Сын тұрғысынан
Бұл бағдарлама Қазақстан қоры жанынан 1998 ж. қазан айынан
Жаңа технология ретінде ең озық әдістерді дер кезінде игеру,
RWCT бағдарламасы – ағылшын тілінен аударғанда “Сын тұрғысынан ойлау
Сабақтың мақсаты:
а) қызығушылықты ояту – сұрақ қою;
б) мағынаны ажырату – жауаптар іздеу, мәселені зерттеу;
в) ой толғаныс – ойлау процесінің ең жоғарғы сатысында
Мен өз сабақтарымда, көбінесе ана тілі пәнінде стратегияларды оқу
І – қызығушылықты ояту фазасында ой қозғау (шақыру).
ІІ – мағынаны ажыратуда түртіп алу жүйесі, 5 жолды
ІІІ ой толғаныс фазасында Венн диаграммасы, еркін жазу т.б.
СТО бағдарламасына қатысудың нәтижесінде сабақта жеткен нәтижелерім:
Сабағымда сабақтың жаңа құрылымы пайда болды
Сабақтың жоспары:
Психологиялық дайындық.
Ой ашар.
Үй тапсырмасын тексеру.
Жаңа сабақ.
І. Қызығушылықты ояту.
а) Ой қозғау.
ә) Өзіндік жұмыс.
б) Түртіп алу ─ + ? v (INSERT)
ІІ. Мағынаны тану сатысы.
Топпен жұмыс.
Тақырып бойынша жұмыс.
ІІІ. Ой толғаныс сатысы.
Венн диаграммасы.
Бағалау.
Үйге тапсырма.
2. Сын тұрғысынан ойлауды дамыту сабақтарының негізінде менің сабағымда
бір-бірінің пікірін тыңдау, сыйлауға ынтымақты қарым-қатынастың негізі қаланды;
өзін жеке дара тұлға ретінде тануға жол ашуға;
бір-біріне құрметпен қарауға;
өз ойын ашық, еркін айтуға, пікір алмасуға;
өзін-өзі, бірін-бірі бағалауға;
мұғаліммен еркін сөйлесіп, пікір алмастыруға;
достарының ойын тыңдай отырып, проблеманы шешу жолдарын іздей отырып,
белсенді шығармашылықты ойлауға негіз қаланды.
. Информатиканы оқытуда дамыта оқыту технологиясын қолдану
Оқушының құзыреттіліктерін қалыптастырудағы дамыта оқыту технологиясының информатиканы оқытуда қолданыс
Оқу мәтінін қою сабағында
І. Қызығушылықты ояту. Үйрену процесі – бұрынғы білетін және
ІІ. Ойлау мен үйренуге бағытталған бұл бағдарламаның екінші кезеңі
Үйретушілер білетіндерін анықтап, білмейтіндерін белгілеп сұрауға әзірленеді. Бұл әрекет
ІІІ. Тақырып туралы ой-толғаныс – бағдарламаның үшінші кезеңі. Күнделікті
Осы кезеңді тиімді етуге лайықталған “Бес жолды өлең”, “Венн
Жоба 60-қа жуық стратегиялардан тұрады. Солардың кейбірімен таныстыра кетеміз.
Джиксо – ұжымдық оқыту әдісі. Мақсаты – жалпы мәселені
Әдісті қолдану төмендегіше ұйымдастырылады. Алдымен ұжым 4 адамнан тұратын
Келесі кезекте ұжым мүшелері бастапқы топтарымен қайта табысып, өздерінің
ДЖИКСО стратегиясы мазмұнды жоғары табыспен меңгеру, оқығанды есте сақтау
2. ӘДІСТЕМЕЛІК ҚҰРАЛ ҚҰРУДА ҚОЛДАНЫЛҒАН ПРОГРАММАЛАР ОРТАЛАРЫ
2.1 Обьектілі-бағытталған Delphi программалау ортасының мүмкіндіктері
Обьектілі-бағытталған Delphi ортасы 1994 жылы жарыққа шықты. Кейінгі
Delphi-ді қолдану арқылы формаларды, функцияларды, DLL компаненттер кітапханасын құруға,
Delphi құралдарын пайдалану арқылы өздерің жасаған қосымшалармен
Delphi-де программа дайындау, программа мәзірін құру, анимация, мультимедиа процестерін
Delphi-де дайындалатын программа проект деп аталады. Проект-программаның негізгі бөлігі.
форма туралы информациялары бар модульдер
формаларға тәуелсіз модельдер.
Программаны құру кезінде стандарт компаненттері бар пакеттер (PacKage) және
Көрсетілген файлдардан басқа Delphi – мен жұмыс кезінде қажет
Delphi ортасында құрылатын қосымша проектке біріктірілген бірнеше элементтерден тұрады.
Проект коды (dpr)
Форма сипаттамасы (dfm)
Форма модулі (pas)
Модулдер (pas)
Проект параметрі (opt)
Ресурстар сипаттамасы.
Delphi жүктелген кезде автоматты түрде жаңа проект құрылады және
Форма тақырыбында Form1 тұрады, қолданушы өзі өзгертуге болады.
Delphi бағдарламалау ортасы мынадай элементтерден тұрады:
Негігі терезе (басты мәзір, саймандар тақтасы және компаненттер политрасы),
Объектілер құрылымы орналасқан терезе (Object TreeView);
Объектілер инспекторы терезесі (Object Inspector);
Форма терезесі (Form 1);
Программа коды орналасқан терезе (Unit 1. pas);
Код бағытын көрсететін терезе (Code Explorer код терезесінің сол
Проект аты проект файлы атымен бірдей және дискіде сақталғанда
Проект файлын компиляциядан өткізгенде проект бөлімдері жинақталады. Сонымен қатар,
$R директивасы проект файлына ресурстар файлын қосады, аты проект
Проект программасы үш оператордан тұрады, қосымшаны инициалиязациялау, Form l
Қолданушы проектке кандай да өзгеріс - операциялар енгізетін болса
Егер проект файлына жаңа форма қосылса, проект файлына екілік
Проект файлының кодын карау және редакциялау үшін Project/View Sourse
Проект кұрамында әр форма үшін автоматты түрде сипаттама файлы
Форма - негізгі визуальды компонент болып табылады. Оны Windows
Форма редактор терезесінің үстінде орналасады. Форма бетіндегі торлар арқылы
Форма модальды және модальды емес болуы мүмкін. Модальды емес
Delphi алғаш рет іске қосылған кезде форма Form1 атауымен
Қасиет – компоненттер класының жоғары дәрежелі атрибуты. Қосымшаны құру
Caption - компонент тақырыбын жазуға арналған жолды бейнелейді;
Align - компоненттің контейнер ішінде орналасуын анықтайды, мысалы мәні
Color - компонент фонының түсін анықтайды;
Enabled - компонент активтілігін анықтайды, мысалы мәні Тruе болса,
Font - компонентте бейнеленетін текст шрифтін анықтайды;
Height Width - компоненттің биіктігі мен енінің өлшемін анықтайды;
Hint - компонентке курсорды қойғанда көмекші текст (подсказка) шығарады,
Енді біз электрондық оқулықтың проектісін құруға негіз болған негізгі
Стандартты командалар:
File/New/Other - объектілерді таңдау.
File/Open- алдын-ала бар файлды ашу.
File/Save- белсенді құжатты сақтау.
File/Save all- жобаның барлық файлдарын сақтау.
File/Open Project- программаның алдын- құрылған жобасын шақыру.
Project/Add to Project- жобаға файл қосу.
Project/Remove from Project- жобадан файлды жою.
Help/Delphi Help-Анықтаманы іске қосу.
View/Units- тізімнен модульді таңдау.
View/Forms- тізімнен форма таңдау.
View/Toggle }форма терезесінен программа коды терезесіне
View/Unit} және кері алмасу.
File/New/ Form – жаңа форма құрады және оны жобаға
Run/Run – программаны тексереді және орындайды.
Run/Pause – дұрыс орындалмаған программаға үзіліс жасау.
Run/Trace Info – шақырылған подпрограммаларға қадам бойынша ену.
Run/Step over – шақырылған подпрограммалардың жұмысын елемей қадам бойынша
Пиктографиялық тетіктер орналасқан саймандар тақтасының конфигурациясын өзгерту үшін негізгі
Бұл терезе пиктографиялық тетіктердің орналасуын алмастыруға, жоюға, қосуға, жасыруға,
Toolbars жапсырмасы саймандар тақтасы мен жылдам орындалатын тетіктерді басқаруға
Commands жапсырмасы тетіктерді таңдауға және оларды саймандар тақтасына орналастыру
Options жапсырмасы арқылы, Show Tooltips – жылдам
Саймандар тақтасы қосымшаға қатысатын компаненттерді таңдау мүмкіндігін береді. Саймандар
Енді Форма терезесінің компаненттерімен таныс болайық. Әрбір жаңа жоба
Форма – ол жобаланған программаның, онда орналасқан бейнеленген және
Класстар – бұл пайдаланушымен анықталатын типтер кластарда ол әсер
Объектінің қасиеті деп – оның қандайда бір мінездемесі, мысалы
Әдістері – бұл объектілерге амалдар қолданылатын функциялар мен процедуралар
Оқиға – кез – келген тышқанмен немесе клавиатурамен жасалынатын
Программа кодының терезесі. Бұл жобаның программасы орналасатын текстік
Объектілер инспекторы және объектілер құрылымы. Объектілер инспекторы объектілер
Properties жапсырмасында екі баған бар. Сол жағындағы бағанда редакцияланып
Events жапсырмасының сол жағындағы бағанда компанент оқиғасын өңдеушілер тізімі
Delphi ортасында жиі қолданылатын компоненттер
Компоненттер дегеніміз жұмыс істейтін программада құрылатын, көрінетін бейнелер тұрғызылатын
Standard беті
Standard бетінде программа құруға ең қажетті Windows–ге арналған
TmainMenu-программаның негізгі мәзірін құруға арналған компонент.
TPopupMenu-программаның контексттік мәзірін құруға арналған компонент.
Tlabel-статикалық тексттерге арналған компонент. Түсініктеме тексттерді бейнелеуге қолданады.
Tedit-бір жолды редактор, оның көмегіиен ұзын тексттік жолды енгізуге
Tmemo-көп жолды редактор, ұзын текстті енгізуге, редакциялауға және бейнелеуге
Tbutton-программаларды басқаруға қолданылатын кнопка.
Tpanel-жалпыға арналған контейнер.
Additional беті
Additional бетінде сұқбат терезелерінің түрін түрлендіруге мүмкіндік беретін 18
Bitbtn-жазуы бар, пиктограммалы командалық батырма.
Speedbutton-пиктографикалық батырма. Әдетте бас менюдің опцияларына
жылдам кіру үшін пайдаланылады.
Image-сурет. Бұл компонент суреттерді, оның ішінде пиктограммалар мен метафайлдарды
Shape-фигура.
Bevel-жиек.
Dialogs беті
Dialogs бетінің компоненттерді Windows үшін стандартты сұқбат терезелерін жүзеге
OpenDialog-ашу. Стандартты “файылды ашу” сұхбат терезесін шығарады.
SaveDialog -сақтау. Стандартты “файылды сақтау” терезесін шығарады.
Font Dialog-шрифт. Шрифті таңдайтын стандартты сұхбат терезесін шығарады.
ColorDialog-түс. Түсті таңдайтын стандартты сұхбат терезесін шығарады.
System беті
Бұл бетті басқару қызметі бар компоненттер келтірілген,оның ішінде WINDOWS
Timer-таймер. Бұл компонент шынайы уақыт аралығын есептеу қызметін атқарады.
PaintBox-сурет салуға арналған терезе. Графикалық бейнелерді салуға арналған тіктөртбұрышты
MediaPlayer-мультемедиялық ойнатқыш.
OleConteiner-OLE контейнер. Байланыстырылған немесе енгізілетін объектілерді қабылдау қызметін атқарады.
SAMPLES беті
Gauge-қалып күй индикаторы. Win32 бетіндегі ProgressBar компонентіне ұқсас, бірақ
ColorGrid-түстер кестесі. Бұл компонент 16 түсті палитрадан негізгі және
SpinButton-қос батырма. Қандай да бір сандық шамаларды басқарудың ыңғайлы
SpinEdit-сандар редакторы.
DirektoryOutline-катологтар тізімі.
Calendar-календарь. Айдағы күнді таңдап, көрсетуге арналған.
Қосымшаны құру және орындау кезінде компоненттердің сыртқы түрі мен
Кеңінен қолданылатын қасиеттерге сипаттама беретін болсақ, олар мыналар:
Caption - компонент тақырыбын жазуға арналған жолды бейнелейді;
Align – компоненттің контейнер ішінде орналасуын анықтайды, мысалы, мәні
Color – компанент фонының түсін анықтайды;
Enabled – компанент активтілігін анықтайды, мысалы мәні True болса
Font – компанентте бейнеленетін текст шрифін анықтайды;
Height Width – компаненттің биіктігі мен енінің өлшемін анықтайды;
Hint – компанентке курсорды қойғанда көмекші текст шығарады, текст
Popup Menu – компаненттке тышқанмен сырт еткізгенде контекстік менюді
Read Only – егер мәні True болса, басқару элементіне
Parent – компаненттің сыртқы басқару элементін көрсетеді;
Компаненттерді құруға, обьектілерді салуға және оларды бейнелеуге, жасыруға әдістер
SetFocus – терезелік басқару элементіне енгізу фокусын қояды. Басқару
If ListBox1.CanFocus then ListBox1. SetFocus;
Clear – компанент мәнін тазалауға қолданылады.
WIN 32 беті
Win 32 беті WINDOWS 95/98/NT/2000 операциялық жүйелерінің
TabControl-қойымталар(закладка) жиынтығы. Әрбір қойымта жазуы немесе суреті бар тіктөртбұрышты
PageControl-көп бетті блакнот. Әрбір панельдін өзінің интерфейстік элементтер жиынтығы
Таблица 2.1. PageControl қасиеті
Қасиеті Белгілеу
HotTrack true мағынасы бар, егер текстің түбірі ашық түспен
Images Текстпен бірге түбірде бейнеленетін суреттер тізімі. Суреттің нөмері
MultiLine True мағынасына ие, егер түбірде бірнеше жол бейнеленсе
OwnerDraw True мағынасына ие, егер обьект түбірді
RaggedRight True мағынасына ие, егер түбірде обьектінің ендігіне байланысты
ScrollOpposite True мағынасын қабылдайды, егер TabPosition қасиеті жолдың мағынасына
Style Обьект стилі. TsTabs- мүмкіншілік қасиеті.
TabHeigt Пиксель бойынша түбірдің биіктігі.
TabWidth Пиксель бойынша түбірдің ендігі
ImageList- суреттер жиынтығы. Өлшемдері бірдей бірнеше суреттерді сақтауға мүмкіндік
Таблица 2.2. ImageList компонентінің қасиеті
Қасиеті Белгілеу
BlendColor Жоспардың алдыңғы түсі, егер бейне ерекше суреттелсе
Count Тізімдегі суреттер саны
Image Type Бейненің типі.Мүмкіншілік қасиеті- itImage(сурет), itMaska(маска)
Masked True мағынасына ие, егер енгізуде маска қолданса
Бұл компонент біріншіден Draw әдісі көмегімен экранға бейнені
RichEdit-форматталған мәтінге арналған көп жолдық редактор. Memo компонентінен айырмашылығы
Таблица 2.3. TParaAttributes класының негізгі қасиеті
Қасиеті Белгілеу
Aligment Теңдік. Мүмкіншілік қасиеті- taLeftJustify(сол жақ бетімен), taCenter(орталығымен) және
Numbering Сол жағына маркер қою арқылы жасалған тексттер тізімі
TabCount Tab массивіндегі элементтер саны
TracкBar- регулятор. Программадағы кейбір шамалардың мәндерін басқару үшін пайдаланылады.
Таблица 2.4. TrackBar компонентінің қасиеті
Қасиеті Белгіленуі
Frequency
MinMax Минимальды және максимальды мүмкін шекаралары
Orientation Бағыт:тік және көлденең
SliderVisible Движоктың көрінуі
ThumbLength Пиксель бойынша движоктың жол қалыңдығы
TickMarks Мүмкіншілік қасиеті- tmBottomRight (төменнен), tmTopleft(жоғарыдан)tmBoth(екі жағынан)
Position- бұл қасиет движоктың негізгі жағдайын анықтайтын қасиет. Оның
Procedure Settick (Value:Integer);
ProgressBar- процесс индикаторы. Бұл компоненттің көмегімен ұзақ уақыт орындалатын
Min, Max, Position, Orientation қасиеттері TrackBar компонентінің қасиетімен
Animate- мультиприкатор. Бірінен кейін бірі ауысып отыратын қозғалыстағы суреттерді
TAnimate компонентін мақсатымызға қатысты программаның жұмысы кезінде
Ескерту: ең керек шарт клип AVI алдын- ала
FileName қасиетін өңдеу арқылы клипті жүктеуге болады.
DateTimerPicker- күн, уақыт селекторы. Бұл компонент күнді немесе уақытты
Мына этапта компоненттің келесі қасиеті орналасқан.
Қасиеті Белгілеу
DateFormat Күннің қысқа (dfShort) немесе ұзын (dfLong) форматта берілуі.
DateMode Компонент жұмысын тәртібін таңдау. Ол ашық тізімде (dmCombobox)
Kind Егер мағынасы dtkDate қасиетіне тең болса, компонент күнді
ShowCheckbox True мағынасына ие, егер жолда жалауша бейнеленсе
Өрісте күн мен уақыт өзгерсе, OnChange – ге хат
TreeView- таңдау тармағы. Пиктограммалардың тармақты құрылымымен байланысқан жиынтығын береді.
ListView- пиктограммалар панелі. Бірнеше пиктограммаларды көруді және қажеттісін таңдауды
StatusBar-статус панелі. Жөндеу терезесіне әртүрлі нұсқау беретін ақпараттарды орналастыруға
ToolBar-саймандық панель. Бұл компонент Bitbtn командалық батырмалары үшін контейнер
CoolBar-саймандық панель. CoolBar компонентінен айырмашылығы WINDOWS-дің Edit, ListBox,
PageScroller-айналатын панель. Жіңішке саймандық панелдерді орналастыруға мүмкіндік береді.
ComboBoxex-Combobox компонентіне ұқсас, бірақ ашылатын тізімге шағын бейнелерді бейнелеуге
2.2 Macromedia Flash ортасына сипаттама
Macromedia Flash бағдарласымен жұмыс істеу үшін оның көптеген
Пайдаланушы интерфейсіне шолу. Ең әуелі жұмысты жүргізетін фла файлын
Флеш ортасында анимациялар жасау.Анимациялар әр түрлі бағдарламада жасалуы
Уақыт шкаласында анимацияны ұйымдастыру. Анимацияның ең қарапайым түрі –
эффект терезе ашылады. Бұл жерде макром флэш редакторында әрекеттердің
Фlash ортасында қосыша құру. Жұмыс тақтасын белгілеу үшін,
Айнымалылармен мәндерді сипаттау. Қосымшада өңделген деталь санын құнына көбейту
Функцияны сипаттау Функция бұл нақты есепті
Price2.txt.txt =number(гту2_тхт.txt)*(price shecks); Price3.txt.txt =number(гту3_тхт.txt)*(price cover);};
Компонент үшін оқиғаны өңдеу Свф файлын тышқанмен шерткен
Батырма қою Банерді құрған кезде жаңа браузер
Rectangle (тікбұрыш) құралының құрал-саймандар панелінде Тоолс секциясын таңдаймыз. Строк
Флэш қойылымы Флэщ батырма құруға мүмкіндік береді. Және
Интерактивті функцияның логикалық схемасы проектінің қозғалысында болады. Ол келесі
тышқан мен клавиатура оқиғасы-бұл оқиға қолданушымен пайдаланылады.
кадр оқиғасы- флэш ролигі өңделініп жатса, онда жетістігіне байланысты
үзіліс оқиғасы-оқиға белгілі бір уақыттың интервалының ағымымен немесе үзіліс
2.3 ActivStudio Professional Edition ортасы
Заманымызға сай қазіргі қоғамды ақпараттандыру педогогтардың біліктілігін ақпараттық-коммуникациялық
Қазақстан Республикасының Білім туралы заңында «Білім беру жүйесінің басты
компьютер саналады.
Сондықтан кез келген білім беру саласында мультимедиялық электрондық оқыту
Ақпараттық технологияның дамуына байланысты қазіргі таңда Activ studio PE
Бұл программада барлық пәндерден интерактивті сабақтар дайындауға болады
ACTIV studio PE соған жетуге көмектеседі. Ол оқытушылардың
Бұл кешен білім үрдісінде қолданылатын ақпаратты көрсетуге жане оны
Компьютердің VGA-портына проектор арқылы қосылатын тақтада корсетілген ақпаратты сабаққа
Проектордың орналасуына қарай интерактивтік тақталар тікелей (тура) және кері
дар- қолданушы кей уақытта экранды көлеңкелеп жауып қалу кемшілігіне
торды тақтаға мүмкіншілігінше жақындатып төбеге іледі.
Екінші класка жататындар біршама қымбат тұрады, онда проектор тақ-таның
тік тақтаны жасаушылар көбіне дайын кешендерді, яғни тақтамен
тейтін құралдардың барлығын бірге ұсынады.
Activ Pen –бұл сізді Activboard немесе ActiveSlate арқылы ДК-мен
ты елестету керек, себебі ол оң және сол
реді.
Қаламның қозғалысы Курсордың орын ауыстыру үшін Activ
Қаламның батырмасы Қаламның батырмасы тышқанның оң жақ
қолдануға болады.
Қаламның ұшы . Тақтаның бетіне қалам
ACTIV studio-ны қолдана отырып сіз аспаптар тақтасының
ACTIV studio PE ортасының функционалдығы
ACTIV studio келесі саймандар тақталарынан тұрады :
1.Негізгі саймандар тақтасы .
2.Механикалық құралдардың саймандар тақтасы .
3.Флипчарт саймандар тақтасы .
4.Объектілерді редакторлау саймандар тақтасы .
5.Парақты редакторлау саймандар тақтасы .
6.Жылдам таңдау саймандар тақтасы .
1.Негізгі саймандар тақтасы.
Бұл саймандар тақтасын қысқартуға немесе экран бойымен жылжытуға болады
1.Тақырып жолы.
2.Мәзірдің негізгі батырмасы.
3.Жоғары / төмен ашу батырмасы .
4.Ішке /сыртқа ашу батырмасы.
5. Флипчарт батырмасы.
6.Жұмыс үстелінің бетіне аннотация беру .
7.Қалам енін таңдау .
8.Түстік палитра .
9.Ерекшелеу құралы .
10.Қалам құралы .
11.Маркер құралы .
12.Өшіргіш құралы .
13.Мәтін жазу құралы .
14.Тазарту құралы .
15.Болдырмау.
16.Кері қайтару.
17.Көрсету (шторы)құралы
18.Назар аударту (прожектор) құралы
19.Фотоаппарат құралы
20.Кескінді үлкейту құралы
21.Механикалық құралы
22.Түсініп оқу құралы
23.Толтырып бояу құралы
24. ACTIVote
Енді Негізгі саймандар тақтасындағы құралдармен жақынырақ танысайық.
Тақырып жолы көмегімен Негізгі саймандар тақтасын жылжытуға болады.
Мәзірдің негізгі батырмасы .
ACTIV studio саймандар тақтасын баптау,параметірлерін өзгертуге негізгі функцияларын пайдалануға
Жоғары /төмен ашу батырмасы .
Экранда орын босату үшін Негізгі саймандар тақтасын орап ,кішірейтуге
Ішке/ сыртқа ашу батырмасы .
Жарлық(ярлык) жолын көрсетіп ,жасырады .
Флипчарт батырмасы. Сіздің флипчарттарыңызды көрсетіп ,жасырады ,қолданушы ACTIV
Жұмыс үстелінің бетіне аннотация беру. Жазба құруға немесе
Қалам енін таңдау арқылы сіздің қаламыңызға маркеріңізге
Түстік политра .Сіздің флипчарттарыңызды объектілеріңізді қажет түс таңдау үшін
Ерекшелеу құралы. Объектіні таңдау үшін шерту арқылы , бірнеше
Қалам құралы көмегімен Флипчарт бетіне жазып,сызуға,сурет салуға болады.
Маркер құралы Мәтінді ерекшелейді немесе кескінді, объектілерді мөлдір
Өшіргіш құралы Флипчарттағы объектілерді жасыру үшін қолданылады.
Мәтін жазу құралы Сіздің флипчарттарыңызға тақырыптар жазуға
Тазарту құралыФлипчарттың белгілі қасиеттерін және пунктерін өшіреді .
Болдырмау.Флипчартта орындалған соңғы редакторлауды немесе команданы толығымен қайтарады.
Кері қайтару.“ Болдырмау”батырмасын шерткенге дейінгі күйге қайтып келу.
Көрсету (шторы)құралы Флипчартты жасырып, содан соң оны төрт жағынан-
Назар аударту (прожектор) құралы (Инструмент привлечения внимания) назар
Фотоаппарат құралы Экраныңыздағы суреттерді флипчартта қолдану үшін суретке түсіреді.
Кескінді үлкейту құралы флипчарт парағын үлкейтеді немесе кішірейтеді.
Механикалық құралы арнайы құралдар тақтасын таңдауға мүмкіндік береді.
Түсініп оқу құралы қолданушының салған формаларын дұрыс геометриялық формаларға,
Толтырып бояу құралы белгілі бір аумақты таңдалған түспен толтырады.
ACTIVote құралы арқалы тест ұйымдастыруға болады. Ол үшін АСТІV
2. Арнайы құралдар саймандар тақтасы.
Тақырып жолы арқылы тақтаны экран бетімен
жылжытуға, қажет болмаса крест белгісіне шертіп жауып
тастауға болады.
Сызғыш құралы Өлшейтін экрандық сызғыш құралын
ашады.
Циркул құралы Кез – келген түспен, радиуспен және
әр түрлі сызықпен дөңгелектермен доғалар сызуға
мүмкіндік береді.
Транспортир құралы Экрандық тронспортирді іске
қосады.
Сүйекпен ойнау құралы.Ойын сабақтары үшін
кездейсоқ сандар шығарады.
Бөлшек құру саймандар тақтасы. Математика сабақтары үшін
бөлшек сандар құрады.
Калькулятор. Математикалық есептеулер жүргізеді.
Экрандық пернетақта. Мәтін теру барысында флипчартты сақтау,
қандайда бір атаулар жазу үшін қолданылады.
Веб – браузер. Сіздің ACTIV studio-мен сабақ өткізу барысында
Интернетке шығаруға мумкіндік береді.
Лента арқылы мәтіндік хабарлама жасауға болады.
Ескертпелер сіздің экраныңызға ескертпелер қыстырып қоюға
мүмкіндік береді.
Координаталар центрі. Айналу осін флипчарт бетіне қояды.Барлық
Флипчартта жазба жасау құралы. Флипчарт парақтарында
орындалған әрекеттер ретінің жазбасын құрып, оларды анимация
түрінде көрсетуге мүмкіндік береді.
Сағат. Экранда сағат немесе санауышты көрсетеді.
3. Флипчарт саймандар тақтасы. Флипчарт саймандар
флипчарттарды ұйымдастыру мен навигациялауға көмектесетін
арнайы құралдардан тұрады.
Келесі бет. Флипчарттың келесі бетіне көшуді
ұйымдастырады. Флипчарт соңында жаңа бет қосады.
Алдыңғы бет. флипчарт алдыңғы бетіне көшуді
ұйымдасытырады.
Бетті таңдау. Флипчарт беттерінің қысқаша сипаттамасын қараумен
қажет бетті таңдауға мүмкіндік береді.
Беттерді ұйымдастырушы. Флипчарт беттерін реттейді.
Бетті алып тастау. Флипчарттың соңғы сақталған нұсқасын қайтарды.
Бұл құрал алдын ала сақталған флипчарт үшін ғана жұмыс
Ресурстар кітапханасы. Дайындалатын презентациялар сабақтарға
қолдану үшін қажетті ресурстар жиынтығынан тұрады.
Айналдыру жолақтары. Флипчарт беті бойымен жоғары не төмен
қозғалу.
4. Парақты редакторлау саймандар тақтасы.
Парақты редакторлау саймандар тақтасын іске қосу үшін флипчарт парағының
Тақырып жолы арқылы тақтаны экран бетімен жылжытуға, қажет
болмаса крест белгісіне шертіп жауып тастауға болады.
Қиып алу. Флипчарттың ағымдық бетін өшіріп, алмастыру буферіне
орналастырады.
Көшірмесін алу. Ағымдық флипчарт бетіне көшірмесін алады.
Қою. Соңғы қиып алынған немесе көшіріп алынған бетті флипчартқа
қояды.
Өшіру. Флипчарттың ағымдық бетін өшіреді.
Қасиеттері. Флипчарт бетінің сыртқы түрі мен қасиеттерін өзгертеді.
Бетті алып тастау. Флипчарттың соңғы сақталған нұсқасын қайтарды.
Дубликат. Флипчарттың ағымдық бетінің көшірмесін алады.
5. Жылдам таңдау саймандар тақтасы.
Бөлшек құру саймандар тақтасы
Калькулятор.
Ресурстар кітапханасы.
Айналдыру жолақтары. Флипчарт беті бойымен жоғары не төмен
қозғалу.
Парақты редакторлау саймандар тақтасы
Тақырып жолы
Қиып алу.
Көшірмесін алу.
Қою.
Өшіру.
.
мүмкіндік береді. Бұл саймандар тақтасы пайда болу үшін параққа
Тақырып жолы арқылы тақтаны экран бетімен жылжытуға, қажет
Ерекшелеу құралы Объектіні таңдау үшін
Қалам құралы Көмегімен Флипчарт бетіне жазып ,сызуға,сурет салуға
Маркер құралы Мәтінді ,аннотацияларды,бейнені,объектілерді ерекшелейді.
Өшіргіш құралыАннотация объектісінің барлығын немесе
Бояу құралы Флипчарт жане объектілердің түсін өзгертеді.
Мәзір батырмасы. Мәзір арқылы әр түрлі опцияларды пайдалану үшін
6.Объектілерді редакторлау саймандар тақтасы
Объектілерді редакторлау саймандар тақтасы көмегімен редакторлаудың көптеген нұсқаларын пайдалануға
Тақырып жолы Арқылы тақтаны экран бетімен жылжытуға,қажет болмаса
Қиып алуФлипчарттың ағымдық бетін өшіріп ,алмастыру бетіне орналастырады
Көшірмесін алу.Ағымдық флипчарт бетін көшірмесін
Қою Соңғы қиып алынған немесе көшіріп алынған
Өшіруфлипчарттың ағымдық бетін өшіреді .
ҚасиеттеріФлипчарт бетінің сыртқы түрі мен қасиеттерін өзгертеді.
Мәтінді түсініп оқу Қолымен жазылған
Форманы түсініп оқу Еркін салынған
Объектілердің өлшемін үлкейтеді .Таңдалған объектінің өлшемін
Объект өлшемін кішірейту. Таңдалған объектінің өлшемін
Дубликат Флипчарттың ағымдық бетінің көшірмесін шығарады
Ресурстар кітапханасы
Ресурстар кітапханасы флипчарттарды жалпы қолдануға болатын дайын, пайдалы ресурстар
Ресурстар кітапханасын ашу үшін флипчарт саймандар
Мәзір батырмасы.Ресурстар кітапханасының түрін өзгертуге
Жалпы Ресурстар кітапханасы .Бұл бумаға қосылған ресурстар
Менің Ресурстар кітапханам. Қолданушының жеке пайдаланатын
Ресурстарды іздеу.Типі немесе кілттің сөзі бойынша
ресурстарды іздеуді ұйымдастырады .
Басқа ресурстар бумасы . «Басқа буманы
Басқа буманы қарау.Өзіңіздің компьютеріңіздегі ресурстарды қарауға мүмкіндік
Орап қою/Ашу.Экранда орын босату үшін Ресурстар кітапханасын
Ресурстар ағашын көрсету /жасыру.Ресурстар Ағашы терезесін
Ресурстар Ағашы.Таңдалынған категорияның ішіндегі категорияларды көрсетеді.
Эскиздер тақтасы.Әрбір ресурсты флипчартқа қоспай тұрып, эскизін алдын
Жалпы Ресурстар Кітапханасын немесе Менің Ресурстар Кітапханамды қарау кезінде
1. Жалпы /Менің коллекциям
2. Жалпы /Менің фондарым
3. Жалпы /Менің сеткаларым
4. Жалпы /Менің суреттерім
5. Жалпы / Менің мәтінім
6. Жалпы / Менің формаларым
7. Жалпы / Менің сызықтарым
8. Жалпы / Менің ескертпелерім
9. Жалпы / Менің дыбыстарым
10. Жалпы /Менің флипчарттарым
11. Жалпы /Менің флипчарт беттерім
12. Жалпы /Менің ленталарым
13. Жалпы /Менің ескертпелерім мен көрсеткіштерім
14. Жалпы /Менің видеоларым
15. Жалпы/ Менің веб- сілтемелерім
16. Жалпы / Менің әрекеттерім
Интеративтік тақталарда қолданылатын технологиялар төрт типке бөлінеді:
1. Сенсорлы аналогтық –резистивтік технология;
2. Электромагниттік технология ;
3. Лазерлік технология ;
4. Ультрадыбыстық /инфрақызыл технология.
1. Сенсорлы аналогтық –резистивтік технология:
Бірінші типтегі интеративтік тақталарда өлшеу жүйесі аналогтық болғанымен қабылданған
2. Электромагниттік технология ;
Осы технологияны қолданатын интерактивтік тақталарды Egan teamBoard, Interaktive Technologies,
3. Лазерлік технология
Лазерлік технологиялы интерактивтік тақталар жүйесіне екі инфрақызыл лазерлік бұрыш
4. Ультрадыбыстық /инфрақызыл технология.
Ультрадыбыстық инфрақызыл технологиялы интерактивтік тақталарда басқалардан айырмашылығы – тақтаның
Міміо жүйесі интерактивті тақтаға жатпайды. Бірақ қандай болсын тақтаның
Енді тақта модельдерді тақтаға өтеміз. Тез айта кету керек,
Производитель Модель Технология работы Дюймы
SMART Teсhnologies Board 660 резистивная 64
SMART Teсhnologies Board 680 Резистивная 77
Hitachi StarBoard FX-77 Ультразвуковая 77
GTCO CalcompІпк InterWrie Board 1077 Электромагнитная
Polyvision Walk-and- Talk WT 1600 Резистивная 78
Polyvision Webster LT -6000 Лазерная 74
Міміо Interactive VIRTUAI INK MIMIO XI CAPTURE Ультразвуковая
1
Жаңа
ақпарат
Бұрынғы білетін нәрсе