Мазмұны
Нормативтік белгі …………………………………………………………………. 6
Анықтамалар ………………………………………………………………………. 7
Белгілер мен қысқартулар ………………………………………………………… 8
Кіріспе ……………………………………………………………………………… 9
1 Үйдің су жүйесін құруға арналған жабдықтар
2 Үйге су құбырын енгізуді құрастыру
3 Үйдің су құбырын енгізудегі
4 Үйлердің сумен жабдықтау жүйелеріндегі жергілікті су
Еңбек, қоршаған ортаны және техника қауіпсіздігін қорғау …………………..
Қорытынды ……………………………………………………………………….. 23
Пайдаланған әдебиеттер …………………………………………………………. 24
Нормативтік белгі
МС-2874-82- мемлекеттік судың сапасына қойған талабы
МС -3262-75- 09 құбырлардың шартты диаметрі
МС - 9583-75- шойын құбырлардың мемелекеттік стандарт
МС- 21053-75 09 шойын құбырлардың стандарттарына
Анықтамалар
Тұрмыстық жүйе шаруашылық – тұрмыстық ластанған суды әкетуге
Су құбырын енгізу- сыртқы су торабын үйдің ішіндегі
Ершік - шойыннан жасалған фасонды бөлшек, оны құбырға
Белгілер мен қысқартулар
1 МПа- мега паськал
ВТ-6 мен ВТ-12- 09 құбырлар диаметрі
1 м- метр
Кіріспе
Қазақстанның су жүйесі экономиканың дамуына және халық денсаулығына
Жер шарында адам саны көбейіп, өнеркәсіптің нығаюына байланысты,
Мемлекет басшысы Нурсұлтан Назарбаевтың Қазақстан халқына арналған өткен
Елде жаңа экономикалық бағыттың негізгі өзекті элементтерін қалыптастырумен
Ішкі канализация дегеніміз елді мекеннен немесе өндіріс орнынан
Ласты тазалау және жинау әдістеріне қарай ағызбалы және
Ағызбалы жүйе орталықтандырылған болуы мүмкін, егер оны үйлердің
Канализациясы жоқ аудандарда егер үйлер тек су құбырымен
Шығарылмалы жүйеде ласты жергілікті жерде жинайды және оны
Міндетіне және оның сипатына қарай тұрмыстық , өндірістік
Тұрмыстық жүйе шаруашылық – тұрмыстық ластанған суды әкетуге
Өндірістік жүйе өндірістен шыққан ластанған суды әкетеді.Ондағы ластанған
Жаңбыр жүйесі жаңбыр және шатырдан аққан еріген суларды
Ішкі канализацияның біріккен жүйелері шаруашылық – тұрмыстық ,
1 Үйдің су жүйесін құруға арналған жабдықтар мен
Үйді сумен жабдықтау жүйелерінде бәрінен көп қолданылатын болаттан
Құбырдың бетіндегі мырыш қабаты оларды коррозиядан сақтайды.
Мырышпен қапталған құбырлардың ұзындығы 2- ден 8-м-ге дейін,
Оймасы бар болат құбырларын бір-бірімен жалғау
Шойыннан жасалған кең қонышты су жүргізетін құбырларды мемлекеттің
Бұл құбырды суды енгізетін учаскелерді салу үшін пайдаланады.
Құбырлардың ұзындығы 2- ден 6 м-ге дейін.
Біріне-бірін жалғағанда құбырдың тегіс шетін басқа құбырдың
Пластмасса құбырлардың да кейбірде қолданылатын жерлері болады, мысалы
Бұл құбырлардың болат құбырларына қарағанда үлкен химиялық төзімділігі,
Асбестцемент құбырларды сыртқы тораптан ішкі торапқа енгізуді құруға
Арматура
Су құбырының арматурасын жезден, болаттан, қоладан, қақтауға төзімді
Қызметіне байланысты арматуралардың түрлері былай болады:
су үлестіруші арматура;
жапқыш арматура;
реттеуші арматура;
сақтық арматура.
Су үлестіруші арматураға су үлестіруші, туалеттік, араластырушы, лабораториялық,
Вентильдік түрі;
Тығынды түрі.
Жапқыш арматураға тығынды, өтпелі шүмектер, жаппалар, жапқыш вентильдер
Диаметр 50мм-ден асқан құбырларды бекітетін арматура ретінде жаппалар
Реттеуші арматураға судың шығынын реттеге, торапта немесе үйлестіруші
Сақтық арматураға сақтық клапандар, қысымды төмендетуге арналған арматура
2 Үйге су құбырын енгізуді құрастыру
Су құбырын енгізу дегеніміз сыртқы су торабын үйдің
Сыртқы су құбырына бұл учаске ершік арқылы жалғанады.
1 - сурет. Үйлерге су құбырын енгізу схемалары:
а – қисық енгізу; ә - екі
Ершік деген шойыннан жасалған фасонды бөлшек, оны құбырға
2 – сурет. Енгізуді сыртқы құбырға жалғау схемасы:
1- сыртқы су құбыры; 2- қамыт; 3- ершік;
Сыртқы су құбырын қалалық магистраль торабынан бөліп тастайтын
Кейбірде суды жеткізіп тұруына үзіліс болмайтын үйлерде екі
Енгізу құбырларының жердің астында орналасатын тереңдігі сыртқы құбырлардың
Енгізудің құбырын судан босату үшін сыртқы торапқа қарай
Су құбырын енгізудің жолын белгілеуде құбырдың
Жер төлемен техникалық еден астының қабырғаларын енгізумен кесіп
( 4-сурет). Ылғалды топырақтарда жертөленің қабырғасын құбырмен кесіп
3 - сурет. Енгізу құбырының жертөленің қабырғасынан өту
а – құрғақ топырақтарда; ә - ылғалды топырақтарда;
3 Үйдің су құбырын енгізудегі су
Су құбырын енгізудегі судың мөлшерін есепке алу үшін
( бір үлкен, бір кішкентай) өлшеуіштерден құралады.
Қанатты мен турбиналық өлшеуіштер жұмыс істеу приципі бойынша
Қанатты өлшеуіштер тік айналу өсі бар бірағысты және
Кейінгі уақытта қанатты су өлшеуіштің жаңа конструкциялы ВСКМ
Турбиналық өлшеуіштердің жұмысшы орган ретінде турбинканы пайдаланады. Бұл
Турбиналық өлшеуіштер құбырлармен фланец арқылы жалғасады.
Өлшеуіштердің өлшемін оның калибрі мен анықтайды. Калибр дегеніміз
Өлшеуіш есептей бастаған судың ең аз шығынын өлшеуіштің
Өлшеуіштерді арынның жойылуы мына формуламен анықталады:
h ө= sq2 ,
Мұндағы: q – су құбырын енгізудегі есептік
s - өлшеуіштің кедергісі, м/(м3/ сағ)2.
Кесте 1- Өлшеуіштердің судың максималды және минималды шығынын
Өлшеуіштің шартты параметрі,мм
Параметрлер
Су шығыны, м3/сағ
Сезімталдық шегі, м3/сағ Тәуліктегі судың максималды көлемі, м3
м/(м3/ сағ)2
минималды
пайдалану
Максималды
15 0,03 1,2 3 0,0015 45 1,11
20 0,05 2 5 0,025 70 0,4
25 0,07 1,8 7 0,035 100 0,204
32 0,1 4 10 0,05 140 0,1
40 0,16 6,4 16 0,08 230 0,039
50 0,3 12 30 0,15 450 0,011
65 1,5 17 70 0,6 610 0,0063
80 2 36 110 0,7 1300 0,002
100 3 65 180 1,2 2350 5,9.10-5
150 4 140 350 1,6 5100 1,0.10-5
200 6 210 600 3 7600 2,77.10-6
250 15 380 1000 7 13700 1,38.10-6
Есептік су шығынын жіберуде қанатты өлшеуіште арынның жойылуы
Өлшеуіштерді су енгізудің құбырына үйдің жертөлесінде сыртпен шекаралас
Су өлшейтін түйіндер жай және айналма жолы бар
Жай түйіндер екі бекітетін вентильден не жаппадан, өлшеуіштен
Жай өлшеуіш түйіндерді өрт өшіретін су торабы жоқ
Айналма жол өлшеуішті жөндеуде әйтпесе жаңасына ауыстыру кезінде
4- сурет. Айналма жолы бар өлшейтін түйіннің схемасы:
1,4,5 – бекітетін арматура; 2 – турбиналық өлшеуіш;
Шапшаң су өлшеуіштермен өлшеуге жатпайын судың үлкен шығындарын
Оларға камералық диафрагмалар, Вентури құбыры мен каналы жатады.
Бұл өлшеуіштер судың шығынын ағынының таралуының алдында және
4 Үйлердің сумен жабдықтау жүйелеріндегі жергілікті су арттыратын
Үйлердің сумен жабдықтау жүйелеріндегі жергілікті су арынын арттыратын
Сыртқы су торабында кепілдеме арын жеткіліксіз болса оны
Жұмыстық пен резервтік сорғыш агрегаттардың санын сорғыштардың параллель
Әр сорғыштың сору құбырында жаппаны, ал арынды құбырда-
Ішкі сумен жабдықтау жүйелерінде сорғыштарды сипаттамаларымен іріктейді. Сорғыштың
Сорғыштардың су жіберуін ішкі сумен жабдықтау жүйесіне, тұтыну
Сорғыштар арттыратын жетіспейтін арын Нр сыртқы тораптағы минималды
Нр= Н- Нg, м
Мұндағы Н- қажетті арын, м
Нg- сыртқы тораптағы минималды кепілдеме арын, м.
6 – сурет Сорғыштарды орнату схемасы:
сору құбыры; 2- жапқыш; 3- сорғыш; 4- манометр;
Еңбекті, қоршаған ортаны және техника қауіпсіздігін сақтау
Қазіргі кезде тұрмыстық, ауыл-шаруашылығының қарқынды дамуы, су
Табиғи сулардың ластану нәтижелері оларды ортақтандырылған сумен қамтамасыз
Ал ластанған өзен суларының көлемі шамамен 3 есе
Негізгі маңызды шаруалардың бірі судың таусылуымен күресуде, мемеорация
Сумен қамтамасыз ету көздерінің және су жинау ғимарттарының
Аталған тазалау әдістері рекуперационды және деструктивті деп топталады.
Тазалау әдісін таңдау және процесті конструктативті рәсімдеу келесі
1) кейін қолданылуы ойластырылған тазаланған су сапасына қойылатын
2) ағызынды судың мөлшері;
3) энергетикалық және минералды ресурстарды (бу, отын, сығылған
4) залалсыздандыру процесінің эффективтілігі
Қорытынды
Қорыта айтқанда, қазіргі таңда канализация жүйелерін пайдаланып ақаба
Су құбырларды жабық түрде жатқызуды құрылыс конструкцияларында,
Пайдаланған әдебиеттер тізім
1.Яковлев С.В, Воронов Ю.В. Биологические фильтры 1982-120с
2.Ласков Ю.М, Воронов Ю.В,Калицун В.И. Примеры расчетов
3.Кедров В.С, Пальгунов П.П,Сомов М.А. Водоснабжение и канализация
4.А.Пушкарева Очистка сточных вод города Шымкент-1992
5.Калицун В.И.Основы водоснабжения и канализация 1977-207с
6.Зацепин В.Н,Шигорин Г.Г,Зацепина М.В.1976-272с.
7.Зацепин В.Н. Курсовое и дипломное проектирование водопроводных
8.С.В.Яковлев , Ю.М.Ласков Канализация 1987.
9.Е.Т. Тоғабаев , К.Д.Тойбаев.Сумен жабдықтау және канализация
6