МАЗМҰНЫ
Кiрiспе
Кеден төлемдерiнiң теориялық негiзi
Кеден төлемдерiнiң пайда болу тарихы
Қазақстан Республикасындағы кеден төлемдерi, кеден бажы
Кеден төлемдерiн, кеден бажын есептеу, рәсiмдеу
Кеден төлемдерiн, кеден бажын есептеу әдiстерi
Кеден төлемдерiн, кеден бажын рәсiмдеу әдiстерi
2.3. Артық төленген кедендiк төлемдердi
III. Қазақстан Республикасының кедендiк төлемдерiнің
Қорытынды мен ұсыныстар
Пайдаланылған әдебиеттер
Кiрiспе
Кеденнiң аса бiр маңызды мiндетi- кедендiк
Бiздiң кеден саясатымыз Қазақстан
Қазақстан Республикасында қолданылатын сыртқы экономикалық қызметтiң тауар
Кедендiк төлемдердi есептеу тәртiбiнде, кедендiк төлемдердi төлеушiлер
I.Кеден төлемдерiнiң теориялық негiзi
1.1.Кеден төлемдерiнiң пайда болу тарихы
Кеден төлемдерi Қазақстанға совет дәуiрiнде
Кеденнiң аса бiр маңызды мiндетi- кедендiк
Бiздiң кеден саясатымыз Қазақстан
1.2.Қазақстан Республикасындағы кеден төлемдерi, кеден бажы
Қазақстан Республикасында мынадай кедендiк төлемдер қолданылады:
-кедендiк баж ;
-кедендiк алымдар;
-алымдар;
-алдын ала шешiм үшін төлемдер.
Кедендiк төлеушiлер, кедендiк төлемдердi есептеу, төлеу, қайтару және
Кедендiк төлемдердiң ставкалары мынадай түрлерге бөлiнедi:
-салық салынатын тауарлардың кедендiк құнына процентпен есептелетiн—адвалорлық;
-салық салынатын тауарлардың бiрлiгi үшін белгiленген мөлшерде
-кедендiк төлемдер ставкаларының аталған екi түнiнде ЖҮЗштастыратын—құрамдас бөлiгi
Кедендiк баждар—тауарларды кедендiк режимдерде декларациялау кезiнде төленедi, бЖҮЗларға
Кедендiк алымдарға мыналар жатады:
-кедендiк рәсiмдеу үшін кедендiк алым;
-кедендiк iлесiп алып жүру үшін кедендiк алым;
-тауарларды сақтау үшін кедендiк алым.
Көрсетiлген iс-әрекеттердi орындағаны үшін кеден органдары шығындарының құны
Тауарларды сақтау үшін кедендiк алым иелерi кеден органдары
-лицензия бергенi үшін алым;
-кедендiк ресiмдеу жөнiндегi маманның бiлiктiлiк атестатын бергенi үшін
Осы белгiлеген алымдардың мөлшерiн Қазақстан Республикасының Үкiметi айқындайды.
Кеден төлемдерiн, кеден бажын есептеу, рәсiмдеу әдiстерi
2.1. Кеден төлемдерiн, кеден бажын есептеу әдiстерi
Қазақстан Республикасында қолданылатын сыртқы экономикалық қызметтiң тауар
Кедендiк төлемдердi есептеу тәртiбiнде, кедендiк төлемдердi төлеушiлер
Кедендiк төлемдердi төлеушiлерге мына тұлғалар жатады:
-тауарлар мен көлiк құралдарына қатысты өукiлеттiкктерi бар тұлғалар
-лицензия немесе кедендiк ресiмдеу жөнiндегi маманның бiлiктiлiк атестатын
Егер кедендiк декларация заңдарға сәйкес айқындалатын мерзiмде берiлмесе,
Кедендiк алымдарды төлеу мерзiмi кедендiк ресiмдеу үшін кедендiк
Лицензиялармен кедендiк ресiмдеу жөнiндегi маманның бiлiктiлiк атестатын бергенi
Кедендiк төлемдер қолма қол ақшамен және ақшасыз
Кедендiк төлемдердiң төленуiн бақылауға алынуы кеден органдарына
Кедендiк төлемдер бойынша жеңiлдiктер Қазақстан Республикасының кедендiк шекарасы
Кеден iсi саласында кеңес беру кеден органдарының сыртқы
Кеден iсi саласында кеңес беру кеден органдарының
Кеден органдары кеңес берудi сыртқы экономикалық
Бiрiлетiн кеңестiң дұрыстығы және объективтiлiгi үшін
Тауар толық өндiрiлген немесе белгiленген жергiлiктi
Тарифтiк және тарифтiк емес реттеу шараларын
Белгiлi бiр елде толық өндiрiлген тауарлар және
- елдiң жер қойнауынан , оның аймақтық
- белгiлi бiр елде туған және
белгiлi бiр елде туған және өсiрiлген
белгiлi бiр елде аңшылық және балық аулау
белгiлi бiр елдiң кемесi мен немесе
белгiлi бiр елдiң қайта өңдеушi кемесiнiң
белгiлi бiр елдiң теңiз түбiн немесе сол
өндiрiстiк немесе қайта өңдеу жөнiндегi өзгеде
белгiлi бiр елге тиесiлi не оны
белгiлi бiр елде аталған өнiмнен ғана
белгiлi бiр елде аталған өнiмдер өнiмiнен ғана
белгiлi бiр елдiң аумағында өндiрiлген электр энергиясы.
Тауарды жеткiлiктi дәлежеде қайта өңдеу өлшемдерi:
-егер тауарларды өндiруге екi және одан көп қатысса,
Тауарды белгiлi бiр елде жеткiлiктi дәрежеде
-сыртқы экономикалық қызметтiң тауар номенклатурасы
-бұл операциялар орын алаған ел тауардың
-тауар құнының проценттiк үлесi түпкi
-нақты тауарларға қатысты аталған жеткiлiктi
-адвалорлық үлес ережесi қолданылған жағдайда
-импортталған тауарлар үшін—бұл тауарлардың оларды түпкi өнiм
Тауардың белгiлi бiр елде жеткiлiктi дәрежеде қайта
-тауарды сақтау немесе тасымалдау кезiнде
-тауарларды сатуға және тасымалдауға дайындау
-бекiту материалдарының көмегiмен не жапсыру, пiсiру
-егер түпкi өнiмнiң сипаттамалары араластырылған
-мал сою;
-жоғарыда аталған операциялардың екi немесе оданда
Егер тауарлардың жекелеген түрлерiне немесе Қазақстан Республикасы
Бөлшектелген немесе құрастырылмаған түрде жеткiзiлген
Бiрнеше лек етiп жеткiзiлетiн бөлшектелген немесе
2.2. Кеден төлемдерiн, кеден бажын рәсiмдеу әдiстерi
Кедендiк рәсiмдеудi жүргiзу кезiнде заңдарда белгiленген
Кедендiк төлемдер салудан босату үшін жүктердi, багажбен жолаушыларды
Кедендiк төлемдердiң қамтамасыз етудiң түрлерi:
-кепiлге қою;
-банк кепiлдiгi;
-кеден органының депозиттiк шотына ақша енгiзу;
-сақтандыру шарты түрiнде берiлуi мүмкiн.
Тұлғаларда көзделген жағдайларды қоспағанда заңдарда көрсетiлген кедендiк төлемдердiң
Кедендiк төлемдердiң төленуiн қамтамасыз ету сомасы мынадай:
-iшкi кеден транзитi рәсiмi бойынша тасмалданатын;
алушының қоймасында, сондай-ақ көлiк құралдарында уақытша сақтауға рұқсат
тауарларды қайта экспорттаудың кедендiк режимiне орналастырылған және тауарлар
кедендiк баж төлеу мерзiмдерi өзгертiлген.
Жүктiң кедендiк декларациясын беру мерзiмдерiне ұзарту жүргiзiлген тауарлар
Кедендiк төлемдердiң төленуiн қамтамасыз ету мақсатында кепiлге салынатын
Егер кеден органы өзге
Кеден органдары кедендiк төлемдердiң
2.3. Артық төленген кедендiк төлемдердi
Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес
Артық төленген кедендiк төлемдердiң
Артық төленген кедендiк төлемдер сомасын
Кеден органы кедендiк төлемдердi
III. Қазақстан Республикасының кедендiк төлемдерiнің
Қазақстан Республикасы аймағына әкелiнетiн және оның шекарасынан
—кедендiк баж салығы;
—кедендiк ресiмдеу үшін кедендiк алымдар;
—тауарды сақтауға алынатын кедендiк алымдар;
—шығарып салғаны үшін кедендiк алымдар;
—Қазақстан Республикасының кедендiк органына лицензия бергенi үшін
кеден iсiн ресiмдеу бойынша ашықтанған мамандық атестатын
алдын ала шешiмдер үшін төлем.
Бұл төлемдердiң көбiсiнiң мөлшерi кедендiк тауар
Экспорт пен импорттың көлемдерiнiң мемлекеттер аралық үлес
Кесте-1
Қазақстанның импортының мемлекеттер ара құрылымы
Мемлекеттер аты 2003 жыл 2004 жыл 2005 жыл
2003 ж
%
млн.
долл.
% млн.
долл.
% млн.
долл.
%
Барлығы: 5040,0 100,0 6362,8 100,0 6490,5 100,0 128,8
ТМД елдерi: 2731,7 54,2 3305,6 52,0 3030,6
ЕврАзЭС 2513,5 49,9 2971,7 46,7 2629,5 40,5 104,6
Беларусь 39,5 0,8 46,1 0,7 54,4 0,8 37,7
Қырғызстан 30,1 0,6 32,5 0,5 31,9 0,5 105,9
Ресей 2439,2 48,4 2890,9 45,4 2540,4 39,1 104,1
Тажiкстан 4,7 0,1 2,2 0,0 2,8 0,0 59,6
ЕврАзЭС-тен тыс: 218,2 4,3 334,2
Азербайжан 10,0 0,2 10,6 0,2 15,6
Түркменстан 43,4 0,9 77,5 1,2 74,6 1,1 171,9
Өзбекстан 70,5 1,4 80,2 1,3 84,9 1,3
Украина 81,2 1,6 154,9 2,4 215,6 3,3
Қалған елдер 13,1 0,3 11,0 0,2 10,4 0,2
Басқа елдер: 2308,3 45,8 3057,2 48,0 3459,9
Еуропа 1258,5 25,0 1785,5 28,1 1869,7 28,8 148,6
Азия 612,8 12,2 704,4 11,1 921,2 14,2 150,3
Америка 403,5 8,0 527,0 8,3 637,7 9,8 158,0
Африка 26,1 0,5 24,9 0,4 19,9 0,3 76,2
Австралия 7,4 0,1 15,3 0,2 11,4 0,2 154,0
Қазақстанның импорттық көлемiнiң мемлекеттер аралық құрылымында
1- сурет. Экспорт және ипмпорт көлемiнiң мемлекеттер
Экспорт
Rus- Ресей Федерациясы USA - АҚШ
BMU- Бермуд аралдары
ITA - Италия TUR- Түркия
CHN- Қытай ARE- ОАЭ
DEU- Германия UKR- Украина
CHE- Щвейцария
Егер импорт таруаларының динамикалық өзгеруiн
Импорттың көлемi жылдан-жыға артуда. Ол тенденциялық өсу
Кесте- 2
Қазақстаның импорттық тауарлардың негiзгi түрлерi және құрылымы
млн.долл АҚШ
Тауар түрлерi 1999 ж 2003 ж 2004 ж
Импорт- барлығы: 3655,1 5040,0 6362,8 6490,5 177,6
Соның iшiнде: Шай 27,2
Өсiмдiк майы, маргарин 37,2 45,8 53,3 60,6 162,9
Қант 85,9 89,0 121,6 100,8 117,3
Кондитер тауарлары 35,8 65,3 66,9 72,7 203,1
Алкоголь iшiмдiктерi, спирт 7,0 12,8 16,0 21,3 304,3
Темекi, темекi өнiмдерi 24,9 15,2 15,2 17,8
Көмiр 18,6 12,1 4,7 5,2 28,0
Кокс, тас көмiр 39,5 44,3 51,7 45,8
Мүнай және газ конденсат 16,1 79,9 232,2 230,6
Мұнай өнiмдерi 93,4 249,6 295,3 187,5 200,7
Табиғи газ 105,9 119,6 147,7 240,1 226,7
Электр эенргия 67,1 39,6 42,1 29,3 43,6
Химия өнiмдерi, каучук 458,0 739,0 894,2 971,9
Соның iшiнде, резина 32,0 55,8 73,1 73,2 228,7
Труба, қара металдан 82,4 208,1 377,8 256,9
Машина және құрал-жаб. 961,0 1402,4 1811,3 1846,6 192,1
Көлiк құралдары 619,8 563,0 619,9 793,3 128,0
Соның iшiнде:
Жеңiл автомобиль 214,5
104,2
Жүк автомобилi
Приборлар және аппарат
Қазақстанның импорттық тауарлараның негiзгi бөлiiгiн машина, құрал
Қорытынды мен ұсыныстар
Тауардың кедендiк құны, тауарға баж
Кедендiк баж - Қазақстан Республикасының кеден органдары тауарды
Кедендiк рәсiмдер Қазақстан Республикасының кеден органдары мен iсi
Кедендiк режим Қазақстан Республикасының кедендiк аумағында не одан
Кедендiк алымдар Қазақстан Республикасының кеден органдары тауарлар мен
Кедендiк алып жүру- Қазақстан Республикасының кеден органдары лауазымды
Кеден терминалы - Қазақстан Республикасының кеден органдарының қызмет
Тауар Қазақстан Республикасының кедендiк шекарасы арқылы өткiзiлетiн мүлiк,
Көлiк құжаттары, халықаралық автомобиль жүк құжаттамасы, темiр
Тауарларға iлеспе құжаттар-- Қазақстан Республикасының кедендк шекарасы
Кеден iсi мәселелерi жөнiндегi уәкiлеттi орган-- ҚазақстанРреспубликасында
Электронды құжат өзiндегi ақпарат электрондық-цифрлық нысанда берiлген және
Кедендiк рәсiмдеу Қазақстан Республикасының кедендiк шекарасы арқылы
Пайдаланылған әдебиеттер.
Я.Аубакиров . Экономикалық теория негiздерi. Оқу құралы.
Байгiсиев М. Халықаралық экономикалық қатынастар. - Алматы: Санат,
Булатов А . Мировая экономика А: 2001.
Буглай В.Б. Ливенцев Н.Н. Международные экономические
Ломакин В. Мировая экономика. 1999
Мустафа Эрсунгур. Аймақтық экономика. 2000
Мустафа Эрсунгур. °лемдiк экономика және халықаралық
Н.°. Назарбаев. Қазақстан 2030 жолдауы
Спиридонов И.А. Миравая экономика.-М.: ИНФРА-М, 1998
Спиридонов С. Мировая экономика.-М: ИНФРА, 2000
Международные экономические отношения. Под.ред. Рыбалкина В.Е.-М.:1998
Нихат Батмаз. Макроэкономика. 2000
Семенов К.А. Международные экономические отношения.-М.: 1998
Д.М. Мадиярова. Сыртқы экономикалық саясат және экономикалық
Г.Н. Доғалова. Халықаралық экономика. –А.:2000
Фомичев В.И. Международная торговля.-М.,1998
Хлопов А. Теория международной торговли. МЭ и МЭО
Хасбулатов Р.И. Миравая экономика. – М.: ИНСАН,
Хазбулатов Б. Мировая экономика. 1998
Шмиттгофф К. Экспорт: право и политика международной торговли
22