МАЗМҰНЫ
Кіріспе 7
1-тарау. Электронды банк қызметінің түрлері 12
1.1. Виртуалды банк қызметін ұсыну 12
1.2 Электронды банк қызметі: басқару мен бақылау 15
1.3 Банктік САll - центр ерекшелігі 21
2-тарау. Банктердегі ақпараттық технология және жарнама 24
2.1 Банк рекламасы (жарнамасы) 24
2.2.Информация жүйе мен технологиялардың аудиты 28
2.3. Ислам банкингі 31
3-тарау. Банк тәуекелдері және банк қауіпсіздігі 34
3.1 Ақпараттық және банк тәуекелдері 34
3.2 Электронды ортаның даму жағдайындағы бизнестің қауіпсіздігі 38
Қорытынды 58
Қолданылған әдебиеттер тізімі 59
Кіріспе
Менеджмент – ұйымдастыру және басқарудың оңтайлы
Менеджменттің негізін өз ісін басқару субъектісін білу,
Менеджменттің негізгі фигурасы өзі айналысып
Дамыған елдерде менеджмент өндіріс нәтижелілігін
Менеджменттің негізгі мақсаты – басқарудың оңтайлы
Пайда табуға ұмтылу- менеджменттің бір ғана мақсаты емес. Қазіргі
Банк қызметкеріне менеджмент негізін білу өте маңызды. Ең алдымен
Банк менеджментінің ерешеліктері банк менеджментінің қоғамдық еңбек бөлінісі бөлімшесінің
Жеке және ұжымдық мүдделердің ұштасуы банк менеджментінің мазмұнында қалайша
ақшалай нарық жағдайнда шаруашылық жүргізуші субъект ретінде банк жұмысының
банк сенімділігінің кепілдігі ретінде банк баланысының өтімділігін қамтамасыз ету;
іскер байланыстың тұрақты болуына әрі ұзаққа созылуына септігін тигізетін
ұжымның өндірістік, коммерциялық және әлеуметтік проблемаларының сәтті шешілуін ұштастыру;
әлеуетті мүмкіндіктерін толық жүзеге мүмкіндік беретін мамандарды дайындаудың, қайта
Аталмыш мақсаттарға сәйкес банк менеджменті сандық, салалық және әлеуметтік
Сандық көрсеткіштерін үш топқа бөлуге болады
1.Банктің кірістері мен шығыстарына қатысты көрсеткіш. Осы көрсеткіштің көмегімен
2.Қаражат айналымының жылдамдық көрсеткіші, операцияларды орындауға кететін шығынның еңбек
3.Көрсетілген банк қызметінің ауқымы, құрылымы және сапасы бойынша клиенттер
Сандық көрсеткіш банк қызметін басқарудың барлық салаларына қатысты, қызметтің
-банк клиенттері мен олардың шоттарының саны, депозиттердің, несие салымдарының,
-банк орындвйтын операциялар мен қызмет көрсетулердің ауқымы;
Әлеуметтік көрсеткіштер ұжым мүшелерінің кәсіби дайындығының қалай дамығандығынын, олардың
Банк менеджментінің өзге ерекшелігі мынаған байланысты: мемлекет бенк қызметін
Банк қызметін басқарудың ерекшелігіне басқару салаларының ауқымдылығы жатады. Бұл
Банк операцияларының келісімшарт сипатында болуы, клиенттермен жұмыс тек жоғары
Банк менеджментінің негізгі бағытын екі үлкен салаға бөлуге болады:
1.Бірінші топ банк құзыреттілігігінде экономикалық процесстерді ұйымдастыру және
2.Екінші топ банк ұжымын ұйымдастырумен және басқарумен байланысты.
Осы салалардың әрбіреуі өз кезегінде бірнеше бағытқа ие. Олардың
1.Банк тұрғысынан тбасқарудың ең жауапты бөлігіне жоспарлау жатады. Бұл
Банк дамуының сандық, сапалық және әлеуметтік көрсеткіштерінің келешекте
2.Активтерді басқару банк менеджменттің маңызды бағыттарының біріне жатады.
Әр алуан активтердің банкке әркелкі пайда әкелетіні және олардың
Менеджмент міндеттері:
1.Өзіндік банк қаражатын басқару оның өтімділігі мен төлем қабілеттілігін
2.Банк жұмысының пайдалылығын басқару оның кірістері мен шығыстарын, тартылған
3.Банк қызметіндегі тәукелдіктерді басқаруға тәуекелдік-менеджменті жатады.
Банк қызметінде қатер әртүрлі операцияларды орындау барысында орын алады:
Тәукелдік болмаған жерде кәсіпкерлік болмайды, сондықтанда оны басқара білу
-қауіп-қатер пайда болуының ықтимал жағдайын көре білу;
-болжалды зиянның ауқымын бағалау;
-ескертудің тәсілін немесе оның орнын толтыратын көзді табу;
Қауіп-қатерді (тәуеклді) басқару өткен шақта зиянның қалай пайда болғандығын
Қатерлерді басқару проблемасы банк қызметін ұйымдастырумен, жауапкершілік жүйесімен және
1-тарау. Электронды банк қызметінің түрлері
1.1. Виртуалды банк қызметін ұсыну
Информациялық технологияның дамуымен байланысты банк бизнесі қарыштап дамуда. Қазіргі
Жаһандану мен технология : қаржылық жаһандануы өнімдердің жаһандануына байланысты
Ақшаны дүниежүзінің кез-келген нүктесіне аудару қабілеті рыноктың көлемін анықтайды.
Қаржылық жаһанданудың ең маңызды факторлары рынокқа қатысушыларға әсер етеді.
Қаржылық ортаға информациялық техниканың әсері ерекше. Жаһанданудың секъюритизация, стандартизация,
Банкті басқару мен бақылау. Нольдік процент – қол жетпейтін
Ал, Ресейдегі бұл көрсеткіш бұдан да төмен. Ms Kinsey
Скоринг-жүйе банкке нендей қызмет көрсетеді дегендіе, о:
-кредит алу үшін жазылған арыздарды жылдамдап реттейді;
-банк персоналының қысқаруынша әсер етеді;
-төменгі квалификациялы персоналды пайдалану арқылы үнемдей алды;
-ақпараттық жүйеге сүйене отырып, арыздарды қарастырудың әрбір мерзімі бақылай
Аталған жүйенің артықшылықтары осымен бітпейді. Жүйеге жиналған көрсеткіштер мына
-клиенттердң түрлерін зерттеу мен клссификациялауда;
-әртүрлі өнімдерді пайдаланғанда клиенттердің қайсысын көбірек пайдаланатынын анықтау;
-кредитік портфелді және бизнестің сапасын бақылау (әр түрлі бағыттар
-клиенттердің әртүрлі өнімге пікірлерін анықтай білу;
Белгілі бір деңгейге статистика тұрғысынан жеткеннен соң скоринг жүйе
Скорингтің тағы бір түрі-кредит қайтармаған клиенттердің іс-қимылдарының стратегиясын зерттеу.
Қазір көптеген қазақстандық банктер кредиті карточкалар нарығына шығуға тырысуда
Басында жүрген лидер емес, артынан халық ілестіре алған адам
Информациялық технология көмегімен банк процесстерін оптимизациялау. 2002ж. 22 мамырда
Дискуссияға қатысушылар банк қызметін автоматизациялау мәселелерін талқылады. Онда жеке
Жеке адамға қызмет көрсету күннен күнге қиындап барады, себебі
Әр банк өз салымшыларының көңілінен шыға білгенде ғана, оны
Мысалы «Стинс Коман» компания өз клиенттеріне салымдарын алудан бастап
Банктардың өз алдына қойған комплексті мәселерді шешуде әсіресе, мына
Банктің қызметін пайдаланушылар оған темірді де, программаларды да, желілік
Ендігі жерде банктер өз қызметін өте сапалы атқаруға тырысады.
Сервистік қызметтің өзін екі түрге бөліп қарастыруға болады: біріншісіне,
Банк ісінде тағы бір негізгі талап–мобильдік (жинақылық). Бұл банкоматтар
1.2 Электронды банк қызметі: басқару мен бақылау
Бақытымызға орай, Қазақстанда көптеген азаматтарымыз Интернет мүмкіншіліктеріне таңдана қарайтын
Интернет-банкинг дегеніміз не? Ол негізінен банктағы клиенттерге қызмет көрсетудің
Бүгінгі таңда жойылған банкинг ең көп таратылған танымал
Басында жойылған банкинг тек банк, оның атқарған операциялары, шарттары
Интернет-банкинг соңғы кездерде шағын бизнеске көз тігуде: бір жағынан
Өкінішке орай, желіде жұмыс істейтін банктер саны онша көп
Қазақстанда интернет-банкингті ендіру туралы белсеннді жұмыс істеитін Техака Банк
Техака Банкпен пен интернет банкинг- www.netbank.kz . сайтына кіріп,
Wар- протоколдың пайда болуымен, ал, ол болса интернетке жолдама
www.netbank.kz.қолданушысы кім бола алады? Банктағы есепті интернет арқылы
-Есеп туралы анықтама;
-Қазақстан Республикасы бойынша және шетелге ақша аударулар;
-Есепшотқа түскен түсімдер туралы ақпарат;
-Кабельді ТВ (Алма ТВ) және интернет (НУРСАТ) және
-Коммуналды қызметті төлеу;
-Салықтық төлемдер, автокөлікті бағалағаны үшін төлемдер;
-Қазақстан қорлық биржасындағы құнды қағаздар мен валютаны сату және
www.netbank.kz . Пайдаланатын жеке персоналды компьютерлерге арнайы міндеттемелер жоқ
Жүйе қолданушысы қалай болуға болады? Техака банкпен сіз есепшот
Бұл ыңғайлы ма? Банк бұл жаңа қызмет түрін тегін
Трансшекаралық электронды банк қызметі: басқару мен бақылау .2002жылы жарияланған
Трансшекаралық интернет-банкинг қысқаша сипаттама: 90-жылдардың екінші жартысынан бастап дүниежүзінің
Дегенмен, банк басшылары мен мен бақылау органдары трансшекаралық электронды
Біріншіден, е-банкингтің кейбір елдердің өз ішінде дамуына байланысты тұтынушылар
Екіншіден, технологиялық инновацияның дамуы банктің мүмкеіндікткрін өз тұтынушыларына арнайы
Жоғарыда айтылған себептерге байланысты ірі бесекелестіктің өрбуімен трансшекаралық е-банкингті
Базель комитетінің шешіміне жүгінсек, банк қызметін бақылайтын органдар даулы
Трансшекаралық е-анкингтің авторлары оның мәнін белгілі бір елдің банк
Е-банкингтегі тәуекелді басқарудың негізгі принциптері:
Алғашқы принцип: Трансшекаралық электронды операцияларды бастамас бұрын банк мекемесі
Ең алғашқы тәуеклге бел байлаумен бірг, оның бағасын білу
Тәуекелге барғанда ең бір өкініштісі шетел мемлекеттеріндегі заңнамалар мен
Трансшекаралық е-банкингпен байланысқысы келетін банктер өз елінің банк бақылауын
Екінші принцип: Трансшекаралық е-банкингпен айналысқысы келетін кредитті-қаржлық мекеме өз
Төменгі алты информация веб-сайттың ең керекті жеріне орналасуы тиіс:
-банктің аты және оның орталық офисінің орналасқан жері;
-банктің орталық офисінің қызметін тексеретінін бақылау органы;
-егер тұтынушы арыз бергісі келген жағдайда кіммен, қалай байланысу
-тұтынушының арыз беру үшін қандай жүйеге жүгіну керек екені
-тұтынушының депозиттері сақтандыру мен аяқтау, оны қалай орналастыру керектігі
-белгілі бір юридикцияның аумағында қажетті информация;
Жоғарыда аталған элементтерден басқа трансшекаралық е-банкингпен айналысатын банк өзінің
Трансшекаралық банк қызметін бақылау мәселесімен Базель комитеті көптен бері
Кокордат және одн туындайтын құжаттар банк орналасқан ел мен
Кейбір юридикцияның аумағындағы бақылау органдар лицензия талап етсе, енді
Трансшекаралық е-банкинг қызметін бақылайтын органдарға ұсынымдар (рекомендациялар). Банк орналасқан
1.трансшекаралық е-банкингті дамытуда бақылау органдары бақылаумен бірге капиталды қадағалайды,
2.е-банкингке байланысты тәуеклді басқаратын бақылау органдары қол астындағы банкілердің
3.трансшекаралық электронды бақылаудың маңызды элементінің бірі қызмет көрсететін
4.трансшекаралық электронды операцияларды орындауда банктік қызметті қабылдап отырған ел
Банк қызметін қабылдап отырған елге бақылау органдары мынадай
-бақылау органдары трансшекаралық е-банкингтің веб-сайтын ғана тексеріп қоймауы керек,
-банктік қызметті қабылдап отырған елде шетелдік банк е-банкингпен
-егер қызметтің осы түрі банк орналасқан елдің бақылау органдарының
-егер банк орналасқан ел мен оның қызметін қабылдаған елдің
-егер шетел банкісімен алдын-ала өз мақсаты мен мүддесі жөнінде
-қажет болған жағдайда шетелдік банктің өз банкінің жергілікті
-жергілікті бақылау орган шетелдік банк қызметін қадағалай алады. Егер
-трансшекаралық е-банкингпен айналысқан келген шетелдік банктің өзі орналасқан елінде
1.3 Банктік САll - центр ерекшелігі
Жеке тұлғалармен жұмыс істейтін қаржылық компаниялар Саll-центрді пайдалануда. Біздің
Банк сферасының орталықтардың құрылуы мен пайдаланылуы әдеттгі дүниеге айналып
Қаржылай қызмет көрсету саласының бір ерекшелігі жеке дара қызметкөрсететін
Рыноктағы қаржы секторының қызметін ақпарат беру жағынан ұялы телефонның
Қазіргі күні операторлар ұялы телефондарды саll-орталықтарында, CRM-жүйесімен пайдалана алатыны
Ал, интеллектуалды маршрутизацияға түскен сұрақтарға абоненттерді дифференциясылап жауап береді.
Контакт орталықтардың дамуындағы тағы бір көрініс - бұдан былай
Сонымен колл-орталықтар пен СТІ қосымша пайдалану компанияларға клиенттер тасқынымен
-клиенттерге өзі бәсекелестікке түсе алатындығын дәлеледейді;
-клиенттер енді өзін-өзі қызмет атқару дәрежесіне жеткендікпен, операциялар шығыны
-маңызды клиенттердің табысын сақтауға кепілдік беріп, қызмет көрсетуде оларға
-клиенттердің орташа пайдасы мен қосымша табысын қарастырып, әр қайсысына
Көптеген қаржы ұйымдарының колл-орталықтарды игергеннен кейін, ұялы телефон мен
«Интернет- Клиент» өнім класы басында табыс көзі деп, қарастырылмаған
Интернет-банкингтің тағы бір маңызды қаржылық қыры бар –электронды есепке
Қаржылық мәселелердің бірін микросалымдардың құны мен рентабельділігін айтуға болады.
Алға қойған мақсатқа жетуде мамандардың біліктілігі мен білім сапасы
Желінің өмірімізге дендеп кіруімен байланысты Интернет-банкингке қажетті мамандар да
Интернетті кәсіби түрде, игерудің бір-ақ жолы бар – оны
Қоғамды түгел алғанда, қиыншылықтар көп болып отыр. Желіні белсенді
Психологиялық жағына келетін болсақ, желіде клиен өз ақшасын жоғалтып
Ең бірінші – жүзеге асыра білу, реализация ;
Әдеттегі қиыншылықтарды программалы технология мен құралдарды пайдалана білудегі қиыншылықтарды
Ең негізгісі – ұсынылатын банк өнімнің тап қазір жасалған
2-тарау. Банктердегі ақпараттық технология және жарнама
2.1 Банк рекламасы (жарнамасы)
Қазақстанда банктердің көбеюі олардың бәсекелестігіне әкеліп отыр. Ал, өз
Қазіргі уақытта жарнаманың тиімділігін арттыру өте маңызды әрі актуальды
Банк жарнамасының тиімділігін бағалау бағыттары:
Банктік қызмет түрлері материалдық формада емес, олардың тұтынушылық қалпы
Дегенмен, жарнаманың арқасында кейбір адамдар бірден банк қызметіне пайдаланса,
Банк жарнамасын: экономикалық және психологиялық деп екіге бөліп қарастыруға
Банк жарнамасының психологиялық тиімділігі ең алдымен банктің потенциалды клиенттерінің
Банк жарнамасының экономикалық тиімділігін бағалау жарнаманың экономикалық тиімділігінің негізгі
Жарнаманың максималды нәтижесін анықтау үшін мына бағыттарда жұмыс жүргізілуі
-жарнамаланған қызмет түрін белгісі келген клиенттердің бәрінің пірін сұрау;
-бухгалтерлік көрсеткішті негіздей отырып, күнделікті мақсатқа жетудің динамикасын құрастыру;
-жарнамаға кетіп отырған шығынның күнделікті динамикасын калькуляциялау, түбегейлі шешіліп
Клиенттердің бәрінің пірін сұраудың алғашқы информацияны топтастырудың үлкен маңызы
Анкета көп сұрақтан тұрмауы керек (әдетте 3-5 сұрақтан тұрады).
Мақсатты көрсеткіштің динамикасы құру «on line» режимінде жарнама компаниясын
Маңызды алғашқы информация ретінде жарнамаға жұмсалатын шығынның күнделікті
Сұрақ-жауаптың нәтижесінде клиенттердің мотивінің рейтингісі жасалады, сондай-ақ олардың әлеуметтік
Банк жарнамасының тиімділігінің көрсеткіштері: жарнаманы сараптай келе оның мынадай
1.Жарнамаға арналған шығын мен мақсатты көрсеткішке кеткен шығынның арақатынасы.
2.Қызмет көрсетудің әртүрлі тәсілдерінің тиімділігі.
3.Жарнаманың тиімділігін сақтау периоды.
4.Жарнаманың неғұрлым тиімді түрлерін табу;
Банк қызметінің бағасының өзгеруін анықтауда жарнамаға кеткен шығынды банк
V*Ct*t
100*360
V- алынатын табыстың көлемі;
V- жарнамаланған табыстың көлемі;
Ct- проценттік ставка;
t- қаржылық сақталу мерзімі;
Алынған табыстың көлеміне (пассивті операциялар үшін) қосылады немесе (активті
3.Жарнаманың тиімділігін есептеуде қалыптақан есепті алуға болады:
v3 *100*360
V*t
Ст- нәтижелі ставка
V-шығынның жалпы көлемі (пассивті операциялар үшін), табыстың жалпы көлемі
Номиналды ставка мен нәтижелі ставканың ерекшелігі жарнамаланған банк қызметінің
Банк қызметін алға тартып, жарнамалай білуде өте маңызды іс.
Жарнаманың тиімділігінің рейтингісінің жүргізуде оны сұрақ-жауаптың нәтижесімен
Жарнаманың ең тиімді жері сол – ол мақсатты көрсеткіштің
1-кесте. Банктік жарнаманың тиімділік көрсеткіші
Компаниялар ІРО нарығындағы шығу «технологиясы мен капитализацияның өсуі» атты
Осы конференцияға байланысты дискуссия қатысушылар эмитенттерді инвесторлайды, қаржылық рыноктың
Алайда , эминенттердің фондылық рынокқа шығу мәселелерін талқылай
2006 жылы Москва «компаниялар ІРО рыногында: шығу технологиясы мен
Бұл конференцияның маңыздылығы сол қор нарығына, сондай-ақ ІРО-ны жақын
-фондылық рынокта тәжірибесі жоқ компаиялар ІРО-ға қалай шығуына болады?
-Россияның заңнамасына сәйкес технологиямен қалай дамытуғы болады ?
-арнайы статус алған соң қандай компания өзгерістерге ұшырайды?
Конференцияда алғашқы баяндаманы «Еврофинанс» компаниясының директорлар Кеңесінің төрағасы профессор
Соңғы жылдар Россияның акция нарығына капитализацияның жедел өскенін байқауға
Болашақта өз жұмыстарын жоспарлағанда бұл компанияларға рынокқа шығу үшін
ММВБ компанисының Бас директоры Г:Р: Марголитт өз сөзінде ІРО
2.2 Информация жүйе мен технологиялардың аудиты
Соңғы уақытқа дейін аудиттік тек қаржылық аудитке байланысты айтып
Банк ісін бақылау жөніндегі Базел комитеті «капиталды мөлшермен копитал
Аудиттор қызметтінің «шығының бағасы және ішкі бақылау». Компьютерлік және
Информациялық технология аудиттінің негізгі бағыттары: халықаралық практика информациялық технология
Жалпы алғанда информациялық технология аудиті бірнеше категорияға бөлуге болады:
Информациялық технологияны зерттеу, жұмысты әрі қарай жүргізу мақсатымен информация
Информация технологияның техникалық аудиті. Информациялық технология жеке элементті –
Информация технология аудиттінің бизнес–критерия орны аудиттің бұл түрі бизнес-
ИТ Аудит критерия информация технология критерилерінің бағасын анықтауда информацияның
ИТ процесінің аудиті. ИТ процесінде жекелеген баға қою. Ол
ИТ кешенді аудиті. Үйым жетекшілері – ИТ бөлімшелеріндегі бар
Ішкі аудиторлар негізгі бір сала – ИТ аудит. Информ
ИТ процестерін басқаруға рационалдану мен нәтижелік,
Ішкі бақылаудың жәй – күйі,
Шығындарды басқару прцессі
Бизнестің нәтижелі болуына ИТ – процестерінің әсер етуі.
ИТ ішкі аудит информациялық жүйенің жай – күіне әсер
Аудит өткізуде жалпы жайға тоқталмай, нақты стандарттарды негіз етіп
Жалпылай алғанда аудиттік тексеру мына элементтерден тұрады.
Аудиторлық топтың басшысын тағайындау;
Аудиттің маұсатын, саласын және критериін анықтау;
Аудиттің мүмкіндігн анықтау. Аудиттік топты анықтау;
Аудит жүргізілетін ұйыммен (бөліммен)бастапқы контактті орнату;
Менеджент жүйесінде гі аудит объектісінің құжаттары сай болуы;
Аудит жоспарын жүргізу. Аудитрлық топта жұмысты бөлісу;
Аудитрлық топтың жұмыс жүргізетін құжаттарын дайындау;
Информацияны топтастыру, оны верификациялау;
Аудит бойынша есеп (АКТ) дайындау. Оны бекіту мен тарату.
Осы станлдартты практика жүзінде пайдаланғанда және оны СОВІТ стандартымен
жоспарлау;
ИТ – процестерін басқаруын аудит жүргізу ережелерін идентификациялау;
Анықтаиалардың растығына көз жеткізу;
Бақылау процедураларын тестілеу;
Тексеру нәтижесін қорытындылау.
Жоспарлау
Этаптың мақсаты – аудиторлық тексерісті жоспарлау, ИТ – бөлімшелерінің
Бұл этапта мына информацияға көңіл бөлу керек:
Функциялардың орындалуы;
Орындалатын жұмыстың көлемі;
Алдыңғы тексерудегі ереже бұзу жағдайлары;
Көрсеткіштерді шығыстың факторларымен салыстыру;
Информациялық сапаға талап қоя білу (информация маңызды, дәл, толық
Этаптың соңында мына жайттарға анықтама беріледі:
Аудиторлық тексерудің негізгі мәселелері (ИТ процестер, негізгі автоматтандырылған жүйе);
Тексеруді басшысы және аудиторлық топтың құрамы;
Тексерудің мерзімі (ұзақтығы).
Мәліметтердің растығына баға беру
Этаптың мақсаты – аудитор өзіне берілген мәліметтердің растығын идентификациялау
Ішкі бақылау процедурасының идентификациясы
Этаптың мақсаты – аудитор ИТ – процестерді орындау үшін
Бұл жұмыс мына мақсатта жүргізіледі:
бақылау объектілері жөнінде информация алу үшін (көрсеткіштер, ресурстар, структуралар,
бақылау орталықтарын идентификациялау;
процедуралар туралы информация алу.
Ішкі бақылаудың механизмдерін бақылау
Этаптың мақсаты – ішкі бақылау мен оны коррекциялайтын механизмдерді
ИТ – процестерді басқару моделі жұмыс істеу үшін, жауапкершілікті
Бақылау процедурасын тестілеу
Этаптың мақсаты – ИТ бөлімшелерінің функциясының адекваттылығын аудитордың тексеруі.
Ішкі бақылаудың жұмыс істеп тұрған шешімдерін тексеру.
Тексеру нәтижесінде ішкі бақылаудың процедурасын шектеулі күйде немесе үлкен
Бұл этаптың соңында мына жұмыстар атқарылуы тиіс:
тексерушілер процедурасының барлық ережелерінің орындалуын қадағалайды; оның үнемі атқарылатынын
ішкі бақылаудағы кемішіліктерді құжатқа түсіреді;
ИТ – процесінің ішкі бақылауының күй-жайын анықтайды.
Тексерудің нәтижесін қорытындылау
Этаптың мақсаты – аудиторлық тексерудің көрсеткіштерін жүйелеу.
Қорытындыда «дер кезіне жеткен» деңгейінің бағасы; ішкі бақылаудың адекваттылығының
Этаптың соңында аудиторлық топтың басшысы тексерудің материалдарын аудиторлық акт
Қорыта келгенде, бизнес пен ИИФ технология тиімді байланысы бұл
2.3 Ислам банкингі
Бұрын реалды экономиканың тиімді дамуы үшін банктік жүйе
Қазақстан банк жүйесінің қазіргі заманғы жағдайы. Кейінгі кездерде қазақстандық
«Ислам экономикасы» жүйесіндегі банктер: Өткен ғасырдың 60-жылдарында ислам принципін
260-қа жуық банктер дүниежүзі ондығында жұмыс істейді. Кейбір елдерде:Ұлыбрытания,
Өздерінің қызмет көрсету үрдісінде ислам банктері есептің үш түрін
-ағымды – батыс банктерінде ашқан есептен ешқандай айырмашылығы жоқ
Жинақтаушы – есеп иелері табысқа қатысу ешқандай құқы жоқ,
Инвестициялық (мудараба) оның негізінде экономиканы қаржыландырудың негізгі механизмі жатыр.
Ислам қаржы институттарының қызмет көрсету ортасы айтылған опрациялардың негізгі
-ислам банктері ұсынатын өнімдер табыстың жоғарғы деңгейімен инвестор қорғанын
-осындай өнімдердің ерекшклігі елдің экономикасына инвестиция салу қажеттілігінде.
Банк қызметін ұйымдастыру және өнімдерді құрудың исламдық үлгісі. Соңғы
Ислам қаржы нарығындағы өнімдердің неегізгі түрлерімен құрылымын ислам банкінің
«Ақша– Алла сыйлығы». Ислам нарығының қаржы өнімдерінің пайызсыз болуына
1)қарыздың пайда болуына негіделген, «мудараба» келісім шартынада бой көтерген
2) Капиталға қатысуға негізделген. Оларға «мушераки» принципінде тұрғызылғпн өнімдер
Депозиттер. Депозиттердің салыстырмалы мінездемесі 1-кестеде көрсетілген. Талдау барысында дәстүрлі
3-тарау. Банк тәуекелдері және банк қауіпсіздігі
3.1 Ақпараттық және банк тәуекелдері
Ақпараттық тәуекелдің мәні
Әзірше «ақпараттық тәуекел» ұғымы әлі қалыптасқан жоқ. Бұл ұғымды
Ақпараттық тәуекелдің мәні ақпараттық жүйеде негативті әсерін тигізетін кездейсоқ
Ақпараттық жүйеге әсер ете отырып ақырында тәуекелдер кәсіпорындарды шығынға
Келтірілген ой-пікірді ескере отырып ақпараттық тәуекел келесі түрде айтылу
Ақпараттық тәуекел – кәсіпорынның ақпараттық жүйесінде кездейсоқ жағдайдың болуына,
Ақпарат сапасының ақпараттық тәуекелді анықтаудағы рөлі.
Ақпараттық жүйе келесі ресурстарды: компьютерлік жүйе, ақпараты жіберу жүйесі,
Ақпараттық жүйенін негізгі ресурстарының бірі ретінде ақпараттық жүйені пайдалану
«Ақпаратық тәекел» ұғымына ақпараттық жүйеің барлық ресурстарына әсерін тигізіп
Ақпараттық тәуекелді анықтауда маңызды орынды шығын себебі ақпарат сапасының
Ақпараттық тәуекелді анықтауда «ақпарат сапасы» категориясын пайдалану тәуекел жағдайлардың
Нәтижесінде кәсіпорында пайдалынатын ақпараттың барлық сатысында, ақпараттық технология желісінің
«Ақпараттық тәуекел» ұғымын қарастырған кезде ақпараттық желіде қарама-қайшы келетін
Бір жақтан маман ақпараттық жүйенің ақпараттық тәуекелді болдырмайтын негізгі
Ақпараттық тәуекел мәніне жол беретін мұндай пікір кәсіпорын басшылығына
Кәспорынның бірінші басшыларының тікелей қатысуымен басқарудың барлық деңгейіндегі мамандарын
«Ақпараттық тәуекел» ұғымын кең мағынада да түсіндіруге болады.
Ақпараттық тәуекел ұғымы деген көзқарас кәсіпорынның нақты мақсаты барынша
Ақпараттық тәуекелдің сипаттамасы объективтік және субъективтік кездейсоқ:
Ақпараттық тәуекелді анықтау бойынша кез келген табиғи тәуекел сияқты
Ақпараттық тәуекелдің кездейсоқ сипаттамасын ақпараттық және экономикалық тәуекелдердің мәні
Кездейсоқтықты туғызатын процесстер, құбылыстар мен объектілердің мәніне сәйкес объективтік
Субъективтік кездейсоқтықты жорамалдауға бұзылмас тосқауыл жоқ. Субъективтік кездейсоқ заңды
Объекитвтік кездейсоқтықты жорамалдауға оның мәніне байланысты мүлде мүмкін емес.
Белгілі бір адамға егер ол уақытында сапалы ақпарат алса
Егер қажетті ақпарат жағдайды талдауға, шешім және жағдай болмай
Іс-тәжірибесінде тәуекел жағдайдың көбі субъективтік кездейсоқ жағдайларға жатады. Қайдағы
Қажетті сапада ақпаратты алу мүмкіндігі ақпаратты жинақтауға оны өңдеуге
Ақпараттық тәуекел табиғатын зерттеу үшін алдымен тәуекелдің «көзі», себебі»,
Тәуекел көзінің ақпараттық жүйеге қатысты орналасуы мен меншіктігі тәуелдігіне
Тәуекел көздері белгілі бір кезде белгілі бір себептер әсерінен
Ақпараттық жүйедегі негативті жағдайларды анықтау үшін ақпараттық тәуекел көзін
Ақпараттық тәуекелдің себеб-салдары байланыстарын талдай келе көп авторлар тәуекелдің
Егер түсіндірме сөздігінде берілген анықтамаға жүгінсек онда тәуекел ұғымына
-тәуекелдің себепшысын туғыздыратын құбылыс (жағдай) тәуекел себебі қызметін атқарады;
-тәуекелді жүзеге асыруға жәрдем жасайтын процесс немесе объектінің күйі
«Себеп» пен «фактор» ұғымдарыныңара қатынастарын қарастырғанда тәуекелді туғызатын ішкі
Тәуекел жағдайдың болуы үшін бір мезетте тәуекелдің себебі мен
Ақпаратты қорғау жөніндегі мамандар пайдаланатын «жүйенің әлсіздігі» ұғымымен «тәуекел
Ақпараттық тәекеледр екіге – тікелей және жанамалы тәуекелге бөлінеді.
Тәуекелдердің кәсіпорынның бизнес-процесстеріне немесе қоршаған ортаға әсері салдарынан кәсіпорынға
Мысалы, ақпараттың құпиялылығы сақталмаса, кәсіпорынның материалдық және зияткерлік ресурстарына
Сонымен, кәсіпорынның ішкі және сыртқы қызмет ету жағдайының өзгеруін
Ақпараттық және банк тәуекелі
Ақпараттық тәуекел кәсіпорынға зиян келтіреді. Сондықтан оларды экономикалық тәуекелге
Ақпараттық тәуекел бөлек экономикалық тәуекелге бөліп шығарарда ақпараттық және
Кез келген экономикалық тәуекелдің мәнін талқылағанда оны ақпараттық жаратылысын
Бірқатар экономикалық тәуекел өз мәндері бойынша ақпараттық тәуекел болып
Мұндай тәуекелдер негізінен менеджер шешім қабылдар кезінде оның қолында
Қалай дегенімен, қазіргі заманғы басқару процессі – ақпараттық процесс,
Банк саласы тәуекелінің екі ерекшелігі:
-банкілік ақпараттық желісінде ақпараттық тәуекелдің барлық түрі болуы мүмкін
-негізгі банк тәуекелдердің мәні ақпараттық ақпараттық мән екені.
Ақпараттық технологиялардың даму барысында ақша айналымы қолма-қол ақшасыз, клиенттерді
Банк жүйелерінің ақпараттық тәуекелдерді талдау тұрғысынан алғанда ақпараттық процесстерге
-ақпараттың жоғары сапалылығын және жүйенің тұрақтылығын қамтамасыз ететін жақсы
-ашық жүйелермен байланыс;
-іс-әрекетін бақылау өте қиын (банкоматты пайдаланушылар, Интернетті пайдалана отырып
-мұндай жүйелердің осал буыны банк қызметкерлерінің заңсыз әрекеттерінен толық
-банк саласының кбиер-қылмыскерлері үшін тартылымдылығы.
Банктің қазіргі заманғы ақпараттық жүйелерінің осал жерлері банк қызметкерелерінің
Статистика бойынша банктің ақпараттық жүйелеріндегі орын алған барлық оқиғалардың
Себебі – енуді шектеу жүйесінің кемшіліктерінде жатыр.
Қазіргі заманғы техникалық, бағдарламалық және криптографиялық құралдардың жүйе
Құқықтық және ұйымдық механизмдер жиынтығы банк ақпаратына ену мүмкіндігін
Банктер үшін күрделі мәселе пластикалық карточкалармен жасалатын алаяқтық. Бұдан
Клиенттердің қаншасы банк операциясына қарсылық білдіргені немесе ақпараттық жүйенің
3.2 Электронды ортаның даму жағдайындағы бизнестің қауіпсіздігі
Қоғамның ақпараттық қауіпсіздігі проблемаларына ерекше көнңіл бөлуі осы құбылысты
Қазіргі заманғы ақпараттық технологиялардың интенсивті ақпараттық инфрақұрылымдардың қарқынды дамуы
Көбінесе осы факторлардың тигізген әсерінен адамзаттың постиндустриялық даму фазасына
Сонымен қатар дамудың постиндустриялық фазасына өтудің кері әсері қоғамның
Сондақтан электронды ортада қауіпсіздіктің экономикалық аспектілеріне ерекше көңіл аудара
Біздің пікірімізше, бизнес қауіпсіздігінің басты проблемасы, оның мәні –
Мұндай факторлар – қауіптер өте көп, аса қауіптісі -
Symantec корпорациясы Интернеттен жасалатын шабуылдарды, компьютер жүйелерінің осал жерлеріне,
Құпия ақпараттың ашылуына қауіп төніп тұрғаны ерекше аталады. Құпия
Қаржылық алаяқтық пен, дәлірек фишингпен (phishing – ағылшын сөзі
2004 жылғы желтоқсанының соңына таман қаржылық алаяқтықтан қорғау үшін
Мысалы, 2004 жылдың тек екінші жартыжылдығында мекемелер орта есеппен
Microsoft Windows операциялық жүйесін мекемелер мен кәсіпорындар сондай-ақ жеке
Веб-қосымшаларда жиі шабуылдардың нысанасына айналып жүр, оларда кең таралған
Жиі табылатын шпиондық бағдарламалардың 10-нан тоғызы басқа қамтамасыз ету
Websense копманиясы жүргізген «Стресс және қауіпсіздік»
Сауалнамаға қатысқан кәсіпорындардың 8 пайызы желі экраны мен антивирустық
71 пайызға жуық сауалнамаға қатысушы: корпоративтік мобильді компьютерлерді кеңседен
Компания тұрақты жұмыс істеуіне электроқоректің де өшіп қалуы, аккумуляторлық
АТ – қызметтерін жеткізушілерді – аутсорсинг компанияларды көптеген мемлекеттің
Америка Құрама Штатының тәжірибесі қызықты, бұл жерде компаниялардың қызметіндегі
Экономиканың түрлі саласында жұмыс жасайтын мекемелер үшін бизнес үзіліссіз
ВСР бойынша АҚШ заңнамалық талаптары
Экономика секторы
медицина Құжатталған, тестіден өткізілген ВСР болуы
Қаржы қызметі және банк ісі Директорлар кеңесі бизнесті онымен
ВСР қалпында ұстап тұру және әзірлеу бойынша банкі мекемелеріне
Жұмыстың осы бағытын жан-жақты жоспарлануына жалпы талаптар белгіленген
Ашық компаниялар Ақпаратты қорғауға директорлар кеңесі мен жоғары басқарушы
Басқа компаниялар Салық туралы ақпарат бар компьютердің деректерін қалпына
Электрондық коммерция Мекемелер, сату пунктерін қосқанда, ақша аударымдарының электрондық
Федеральдық үкімет Барлық компьютерлік жүйелердің қауіпсіздігін қамтамасыз ету жоспары
Барлық департаменттер мен агенттіктер маңызды операциялардың үздіксіз жұмыс істеуін
Үкімет Мемлекеттік құрылым ішінде бизнестің үздіксіз жұмыс істеуін қамтамасыз
Аталған саладағы қатаң заңнамалық талаптар таңқаларлық емес: кейбір деректер
Сонымен, бизнестің электрондық ортасы оның қауіпсіздігіне жаңа талапта қояды,
Интернеттегі бизнестің қауіпсіздігі
Біз білетініміздей, ғылыми ізденіс саласында ақиқатты дәлелді айқындау зерттеудің
Ең алдымен ғылыми қауымдастық үшін «экономикалық қауіпсіздік» категориясына бірыңғай
Шаруашылық субъектінің экономикалық қауіпсіздігін жиі тікелей криминалды құрылымдар мен
Тағыда, экономикалық агенттіктердің қауіпсіздік проблемалары ойдан шығарылған, ал «экономиаклық
Шынын айтсақ, оның екінші бөлігі шындыққа жанасатынын мойындауымыз керек,
Ақырында, «экономикалық қауіпсіздік», «азық-түлік қауіпсіздігі», және т.с. категорияларды пайдалану
Экономикалық қауіпсіздік актуалды проблемаларын негіздеуде қазақстандық ғалымдар қоғамның экономикалық
Қауіпсіздік категориясының көп аспектілілігін объективтік әлеуметтік-экономикалық процесстердің және ғылыми-техникалық
Ғылыми революцияның нәтижесі ретінде Интернет бизнестің қауіпсіздігі проблемасы туындайды.
Біздің жағдайда Интернет бизнестің қауіпсіздігі саласында ақиқатқа жетуде ғылыми
Алдымен біз мағынасыздықты болдырмау мақсатында зерттелетін тақырыптың ұғымын анықтаудан
Демек, ізденістердің контекстінде біз:
-Интернеттегі бизнестің экономикалық қауіпсіздіктің мазмұнын қисынға келтіру;
-белгілі бір шаруашылық субъектінің экономиаклық қауіпсіздігінің мән аспектілерін табу;
-аталған бизнеске төнетін потенциалды қауіп-қатерді анықтауымыз;
-айқын болған қатерлерге қарсы шараларды әзірлеуіміз керек.
Жоғарыда көрсетілген әдістемелік ұстанымдарды орындай келе Интернеттегі бизнестің экономикалық
Алдымен біз зерттелетін тақырыпқа ақпараттық желі, ал экономиаклық қауіпсіздік
Зерттелетін тақырыпты белгілеп алып оның мән мазмұнын ашамыз, өйткені
Интернеттегі бизнестің мәні тауар сатудан не болмаса қызметтің белгілі
Интернеттегі шаруашылық ету тәжірибесіне қағаз жүзіндегі құжат айналымын
-электронды құжат айналымымен алмастыра отырып тапсырыс беруші – тұтынушы
3. Интернеттегі бизнестің мән-мазмұынынан шыға келе бизнеске төнетін қауіп-қатерді
Жоғарыда келтірілгеннен біздің ұққанымыз, Интернеттегі бизнеске деген қауіп-қатеррдің көбісі
Мысалы, егер экономикалық агент Интернет бойынша банкке өзінің төлем
Бұл ретте электронды құжат айналымы жартылай бүлінсе оның салдарынан
Мысалы, Интернет бойынша жіберілген төлемге алушы нөмірі кішкене өзгерілсе
Электрондық құжат айналым бүлінуінің қауіп-қатері сипаттамасы
-мемлекет құқық реттеу қауіп-қатері, олар:
а) саяси бағыт
б) құқық қорғау бағыт алауы мүмкін.
-физикалық қауіп-қатер (жнергияжабдықтауда үзіліс, өрт, жарылыс) олардың салдарынан ақпарат
-желінің, машрутизаторлардың, концентраторлардың Интернетке енуді қамтамасыз ететеін ақпарат құралдарының
-операциялық жүйелердің тұрақсыздық қауіп-қатері (әртүрлі қосымшалардың арасындағы қақтығыс электронды
-корпроративтік желіге санкциясыз ену қауіп-қатері (Интернет арқылы корпоративтік желіге
Интернеттегі бизнестің қауіпсіздігін зерттеу кезінде мынаны естен шығармауымыз керек,
Қауіп-қатер сипаттамасын шығу көзін зерттеп алып анықталған қауіп-қатерге қарсы
–корпоративтік желінің әр компьютеріндегі Fire Wall жүйелері (желілік тікелей
-желінің барлық компьютерлеріндегі антивирустық бақылау жүйелері;
-электронды құжат айналымының бүлінуінен сақтандыратын жалпы желі белсенділігі, пайдаланушылар
-Интернеттен санкциясыз енуден қорғану жүйесі (желіаралық экран, шабуылды табу
Интернеттегі бизнеске төнетін қауіп-қатерге қарсы құралдар рыногын зерттеу және
3.3 Банк дистанциялық қызмет көрсетуі
Соңғы бірнеше жылдары жекелеген бизенстің технологиялық болып келуі банктің
Интернет-банкингтің классикалық нұсқасына банк кеңсесінде жеке тұлғаға ұсынылатын банк
2003 жылы интернет-банкинг клиенттерінің саны 40 пайызға, ал 2004
Көбінесе бұл қызмет банктер үшін брэнд болып табылады, банк
Өз клиенттеріне интернет-банкингте толыққанды жұмыс істеуге мүмкіндік бере алатын
Интернет-банкингтің тиімділігін айқындайтын критерийлері: шұғыл әрекет етуі, интерфейстің қолайлылығы,
Интернет-банкингтегі интерфейс жеңіл және түсінікті болу керек, мысалға ыңғайлы
Интернет –банкинг қосылу процедурасынан басталады, ең оңтайлы нұсқасы –
Басқа операцияларды жүргізу үшін клиент банк кеңсесіне келіп құжаттар
Қазақстан Респуюликасындағы банктер дистанциялық көрсететін қызметтерінің түрлері.
Бүгінгі таңда Қазақстанда интернет-банкинг депозиттерді ашуға, жабуға; пластикалық карталарды
Егер банкке жүйені енгізуге жұмсаған шығынын өтеп алығысы қажет
Интернет-банкингпен қатар телефондық банкингті енгізу жүруде – тональды режимде
Мобтильді банкинг келесі мүмкіндіктерді: SMS-хабарламаларды (валюта бағамы, ағымдағы қалдық
Өнім желісі.
«Өнім» ұғымымен өнім желісі ұғымы тығыз байланыста тұр. Өнім
Егер белгілі бір өнім желісінің өнім санын кеңейту арқылы
Банктің өнім қатары ауқымдылығы мен (өнім желілерінің санымен), тереңділігімен
Өнім қатарын қалыптастырудан бұрын бір өнім қатарын қалыптастыру стратегиясын
Қазіргі экономикалық жағдай өзінніңмақсат сегментінді тура табуына өктемдік жасайды.
Банк өнімдерінің және көрсететін қызметінің рентабельділігі төмендеген және бәсекелестіктің
Жалқы өнім стратегиясының бірнеше басымдылығы бар: бәселестікке зор қабілеттілігі
Бір өнім банкі өз саласында зор белсенділікке қол жеткізуге
Бірнеше рынко стратегиясын ұтымды жүргізу үшін банк өзі-өзіне кәміл
Бірнеше рынок стратегиясы сату үлесін, нарық үлесі мен таза
Егерде өнім бірнешеу болса олардың біреуінің осал жерін екіншісімен
Барлық нарық стратегиясы нарықта көп жыл әрекет етуді талап
Дамыған банктер нарықтың өсу барысы мен жаңа сегменттердің пайда
Өнім жүйесін бір өнімнің орнына ұсыну бірнеше себебтер бойынша
Өнім қатарын қалыптастыру. Өнім қатарын қалыптастыру дегенге келесі негізгі
-Клиенттің ағымдағы және келешектегі қажеттілігін анықтау, аталған өнімдерді пайдалану
-Сол бағыттағы бәсекелестерде ұқсастықты бағалау.
-Клиент тұрғысынан банк өнімдеріне сыни баға беру.
-Өнім қатарына бәсекелестік деңгейінің өзгеруіне байланысты белгілі бір өнімдерді
Тиімсіз өнімді алып тастау өнім қатарын қалыптастырудағы маңызды элемент
Өнімді қатардан алып тастау туралы соңғы үкім шығаруды жеңілдетуге
Егер өнім бұл критерийлерге сай келмесе онда ол алынып
-Клиенттердің талаптарына сай жаңа немесе жақсартылған өнімдерді, сондай-ақ
-Сынамалық маркетинг – ол өнім мен маркетингтік бағдарламаны наңыз
-Толық өнім қатарына баға беру және қайта қарау кіреді.
-Банктің өнім қатарына кіретін өнім өмір сүрудің түрлі сатысында
Банктің теңгерілген өнім қатарына келесі өніс топтары кіреді:
Негізгілері – бұл өсу сатысында тұрған және негізгі таза
Ұстап тұрушы – пісіп-жетілмеген сатысында тұрған және тұрақты кіріс
Айта кету керек, ақша аударымдары банкілер үшін өте пайдалы
Жеке тұлғаға банкі дистанциялық қызмет көрсету келешегі (перспективасы)
Жеке тұлғаға банк қызметін көрсету секторында бәсекелестіктік тұрақты өсуі
Қызмет көрсетудің жекелеген түрлерін дамытуға бел бұған барлық банкілер
Сонымен қатар айта кету керек, дүниежүзілік тәжірибеде банктер дамуды
Интернет арқылы банкі көрсететін қызметінің клиентке бағытталуы
Банкі дистанциялық қызмет көрсетуі несие беруші ұйымдарға клиенттермен өзара
Бұл жерде интернет-банкі, mobile bank, телефон орталығын, керек десең
Ерекше айта ктеу керек, банкінің дистанциядан қызмет көрсетуі деп
Банкі дистанциялық қызмет көрсетуіне сипаттама беру үшін бір қатар
Банк дистанциялық қызмет көрсетуі (БДҚК)
Сызбадан біз Банк Дистанциялы Қызмет көрсету шеңберінде банк ұсынатын
Интернет желісі арқылы мәліметтерді жеткізуді пайданылатын Банк Дистанциялы Қызмет
Клиент-банк жүйесі негізінде клиентке әртүрлі банкілік операцияларды орындауға көмектесетін
Бұл бағдарламалар клиентке автономды (off-line) режимінде негізгі жұмысты орындауға
Клиент-банк жүйесі көмегімен қашықтан қызмет алушы клиенттердің басты проблемасы
Интернет-банктің озық жүйелері клиентке қашықтан қосылуды орнатуға мүмкіндік беріп
Анығырағы, кез келген компьютермен қосылуға болады. Одан да басқа
Бұдан басқа банк жеке бастың қаржылық бағдарлама-қосымшалар көптігін бейімдемей
Дистанциялық қызмет көрсетудің басымдылығын ұқсастыру
Клиент-банк пен Интернет-банк жүйелерімен негізделген Банк Дистанциялық Қызмет көрсетуінің
-Есеп-шотқа ену және транзакция жүргізу мүмкіндігі компьютер бар және
-Сервиске аптасына 7 күнде, 24 сағатта енуге болады.
-Транзакциялар жедел орындалады да жедел расталады
-мәліметтерді өңдеу уақыты мәліметті банкоматта өңдеу уақытына пара-пар келеді.
-Жүзеге асырылатын операциялардың ауқымы жеткілікті кең: есеп-шоттар бойынша қаржы
Неге Интернет-банк пен Клиент-банк жүйелері арқылы қызмет көрсетудің On-line
Оның бірнеше себептері бар.
1-ші себеп. Ғаламдық Интернет желісін пайдаланушылар санының өсуі.
2005 жылы Интернетті пайдаланушылар саны дүние жүзінде 1 миллиардқа
IDC компаниясының хабарламасында айтылған Еуропалық Интернетті пайдаланушылар саны 2001
IDC мәліметі бойынша, электрондық коммерция саласындағы дүниежүзілік айналым 2002
№ 2 себеп. Ғаламдық Интернет желісі арқылы жүзеге асырылатын
Интернетті белсенді пайдаланушылар санының мұндай қарқынды өсуі ғаламдық желі
Ғаламдық Интернет желісінде банк ісі дамуының қызықты жағдайы Америка
Бұл жерде 2006 жылдың бірінші тоқсанында Америка Құрама Штаттарының
IPSOS-INSIGHT компаниясы жасаған зерттеулері көрсеткеніндей Интернет-банкингтің кең таралуына Интернет-транзакцияларының
Интернетті пайдаланушылар мен Интернет-банк жүйелерін пайдаланушылар санын салыстыру көрсеткіші
Jupiter Research компаниясының есептеуінше 2002 жылдың соңына Еуропадағы Интернетті
Онлайндық банк жүйелерін пайдаланушылар санының көп үлесі Солтүстік
№ 3 себеп. Интернет желісі арқылы банкілік қызмет көрестілу
Банк Дистанциялық Көрсететін Қызметін жүзеге асыру үшін Интернет-банк
Бұдан басқа банкке сервер орнатуға қажет болады, ол клиенттерге
Бірақ, банктің Банк Дистанциялық Қызмет көрсетуді ғаламдық Интернет арқылы
№ 4 Себеп. Электрондық коммерцияның дамуына байланысты жеке тұлғаларға
Электрондық коммерцияның дамуы Интернет арқылы сатып алу кезінде төлем
Электронды ақша әдетте ақшалай құн деп белгіленіп техникалық құралдарда
Электрондық ақшаның мағынасына ең толық анықтаманы беру Еуропаның орталық
-электронды құралда сақталады;
-эмитерленетін ақшалай құннан кем емес мөлшерде қаржыны алғаннан кейін
-төлемнің қаржысы ретінде тек эмитент емес басқа да фирмалар
Ақшалай қаржының эволюциясы Интернет – сауданың ерекшелігімен реттелген. Мысалы,
Сол кезде болған электронды төлем жүйелері (пластикалық карталар мен
Банкілік интернет-кеңістік пен көрсетілетін қызметтердің болашағы.
Жоғарыда келтірілген фактілер банк өнімі мен қызметтерді Интернет арқылы
Ғаламдық желідегі банк операциялары көлемінің көбеюінде маңызды рольді байланыс
Интернет ең арзан байланыс жол болып табылатындықтан оны пайдалану
Қазақстан Республикасында банкі өнімі мен көрсетілетін қызметтерді On-line
Мейлін, Қазақстан Республикасының территориясында Интернетті пайдаланушылардың саны 5 пайыздан
Жекелеген клиентке бағытталу.
Қазақстанда Интернет-банкингтің келешегі банкілік жекелеген қызметтерінің дамуымен тығыз байланыста.
Интернет-банк және Клиент-банк арқылы On-line режимінде Банк Дистанциялық Қызмет
Бұдан күрделі жүйелер клиенттерге несие (қарыз) алуға тапсырыс
Заңды тұлғалармен төлем жасау – қызметтің жаңа түрі емес
Бұл қызметті падалану клиент пен банктің өзіне де
-Банк клиенті шоттарды оның ішінде коммуналдық шоттарды оған ыңғайлы
-Әдетте Интернет-банк пен Клиент – банк жүйелері көмегімен коммунальдық
-Жас әрі қарқынды дамып жатқан банкке бұл қызмет кең
«Қашықтағы режимде» несие беру
Банк Дистанциялық Қызмет көрсету сызбаларын пайдалана отырып жеке тұлғаларға
Интернет арқылы несие немесе қарыз алу үшін қарыз
Кепілдікті Интернет арқылы ресімдеу меншік құқығын беруден тұрады (яғни
Интернет арқылы несие беру мүмкіндігі бірінші кезекте қарыз алушының
Ол клиенттің банкке деген сенімін күшейтуге септігін тигізуі мүмкін.
Интернет-банкинг/Клиент-банкинг жүйелері арқылы депозит ашудың негізгі басымдылықтары:
-Операцияның өту жылдамдығы.
-Капиталды жедел реинвестициялау.
-Операцияны үйден жасаудың қолайлығы.
Бірақта, клиентті белгілі бір сатыға қою тәуелділігіне қарай оған
Тұтыну несиелерінің барлық түрлері: валюта-айырбастау операциялары, депозиттік есеп-шоттар, ақша
Сонымен қатар VIP-клиенттер үшін өнімдер мен көрестілетін қызметтер валюта-айырбастау
Банк өнімдерін пакеттеу. Бәсекелестіктің өсу жағдайында жеке дара банктер
Бір пакетте банктік өнімнің толық құрамы болып белгілі
Клиент салымдар бойынша төмендетілмейтін қалдықтан көбейтілген процент алуға, барлық
«Пакеттегі» салымдардан тыс көрсетілетін қызметтердің толық жиынтығын ұсына отырып
Пакеттеудің өзіндік құны көзқарасынан алғанда ол ірі жекелеген банктерде
Банктік өнім туралы сөз болғанда тек өнімнің бейнесі емес
Қорытынды
Қазіргі кезде бантік қызметтердің маңызды элементтерінің бірі – кең
Пластикалық карточкалар, «Банк-клиент» жүйесі сияқты банктік өнімдер басқа да
Автоматтандыру және жалпыға бірдей ғаламдастыру қажетті ақпаратты табу және
Халықтың әр түрлі топтары арасындағы қарапайым дауыс беру жолымен
Банктердің WWW серверімен клиентке ұсынатын негізгі мүмкіндіктердің ішінде ағымдық
Қазіргі уақытта банктердің көбісі өздерінің қызметкерлерінің кәсібилігіне және жаңа
Мысалы ретінде, өз әріптестерінің кәсібилігін тұрақты жетілдірудің және біліктілігін
Жоғарыда аталған технологияларға қатысты бұл банк пластикалық карточкалармен төлеу
Сонымен қатар, ұлттық және әлемдік банктер бірлестіктерінің шеңберінде банктердің
Осылайша, пайда болып жатқан қиыншылықтарға қарамастан әлемдегі жүргізіп жатқан
Қолданылған әдебиеттер тізімі
«Қазақстан Республикасындағы банктер және банктік қызмет туралы» Қазақстан Республикасының
«Қазақстан Республикасының Ұлттық банкі туралы» Қазақстан Республикасының заңы. 30.03.1995
Мақыш С.Б. Коммерциялық банктер операциялары. Алматы: ИздатМаркет, 2004ж.
Питер С. Роуз. Банковский менеджмент. (Перевод с английского 2-го
Сейткасимов Г.С. Ақша, несие, банктер. Алматы: Экономика, 1996ж.
Сейткасымов Г.С. Банковское дело. Алматы: Қаржы-Қаражат, 1998ж.
Орысша-қазақша қазіргі экономикалық терминдердің түсіндірме сөздігі. /жауапты редактор: Досаев
Орысша-қазақша сөздік. Алматы, 1978ж.
Лаврушин О.И. Банковское дело. М., 2000 г.
Жуков Е.Ф. Банки и банковские операции: Учеб. для ВУЗов.
Исин. С. Банковские услуги: проблемы оценки себестоимости и ценообразования
Банки Казахстана. №12, 1. -2003
Банки Казахстана. №1, 11. -2004
Қаржы-Қаражат=Финансы Казахстана. №6, 2003
Қазақстан Республикасының Статистика жөніндегі агенттігі. 2003
Марченко Г.А. "Развитие банковского сектора в Казахстане" //Деньги и
"Банковские технологии" 2005г.
Н.Нысанбаев К., Тулембаева Ж. "Банки Казахстана и маркетинг".А.200ІГ
Новейшие банковские технологии.1-12. Москва 2000г.
Ю.Егоров А.Е. «Проблемы деятельности коммерческих банков на современном этапе
АТФБанктің 2004 жылғы есеп беруі
www.kkb.kz
www.ATFbank.kz
www.bunkclub.kz
www.stat.kz
www.bankreferatov.ru
www.referats.ru
www.nationalbank.kz
1
БДҚК Оff-line режимі
БДҚК Оff-line режимінің
ұсынысы:
-қағаз тасмалдауышта дәстүрлі пошта арқылы банкке өкім жіберу
-ЭЦП-ден электронды пошта арқылы банкке өкім жіберу
-факсимильді хабарласу
арқылы банкке өкім жіберу.
БДҚК Оn-line режимі
БДҚК Оn-line режимінің ұсынысы:
-Vobil -bank жүйесі арқылы қызмет көрсету.
-Интернет-банк, Клиент-банк (Интернет желісіне қосылыуымен)арқылы қызмет көрсету.
-АТМ арқылы операция жүргізу.
-банкінің өзіне-өзі қызмет көрсету дүңгіршегі арқылы қызмет көрсету.